19 Nisan 1937 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

aris sergisinde asrın en büyük harikası!.. l Borsa lodosu.. Neyse zırhlı sulh da icat olunda! Bugün, çok şükür, dünyamızda (harp işlemez) bir sulh var! Onun için İspanyada harp oladursun, bü- tün Avrupa şimdi yalnız iki şeyle meşgül: İngiltere hükümdarının taç giy- me merasimile Paris sergisi.. Paris sergisi, hakikaten, 20 inci asrın bütün acaibini toplıyacak bir | sergi olacak. Yâni, demek oluyor | ki bu sergide 20 inci asır insanları- nın giydikleri gayet zarif elbise - lerin ceplerile, günlerce boş dur - Tmya mukavemet edici insan mi - Geleri de teşhir olunacak!!., Maamafih Paris sergisi yirminci asrın en garip hârikasını da eksik bırakmak istememiş: Ajanslar, ser- ginin Almanyadan, yirminci asrın en son hârikası olan icadını da ye- tirttiğini bildiriyorlar: Cam adam! Cam adam fevkalâde rağbet göre müş, her tarafta pek merak edilen bir Alman icadı imiş. Cam adam, hakikat tuhaf bir şey. Fakat, ihli- mal ki, 20 indi asır insanlarının ye- ni nümunesi! Kim - bilir, belki de, meselâ İstanbul sütlerini içtikçe iç- lerindeki modern kimyevi madde- ler yüzünden, sonunda bu şekli a- lacağız!!.. Almanyanın Dresden şehrinde bir Alman mühendisinin icat etti- ği bu cam adam, tamamile bir in - san gibi işliyor, içindeki gramofon plâklarile de konuşuyormuş!. 'Tamam! Desenize ki, yirminci a- gır bayanlarına, itiraz elmesine im- kân olmıyan ideal kocalar çıktı: Kolayca kafası kırılır!.. * Turfanda çilekler.. Ereğli ve Zonguldak havalisinde son seneler turfanda çilek yetişti- riliyor diye seviniyorduk. Hakikat te İstanbula bir kaç gündenberi bu turfanda çilekler geldi, fakat kilo- su 280 kuruşa, tanesi 40-60 paraya satılıyormuş! Hiç çileğin tane ile ve bu fi-ta satıldığını işittiniz miydi? Biraz daha turfanda olurlarsa, demek, çilek tanesine gazete basa- bileceğiz!!.. Dünkü gazetelerde bir denbire Ansanın tuhafına giden şöyle bir haber var: — Sterlin yükseliyor, farnk dü- Şüyor!.. Ne garip: 'Tahtarevalli gibi bir şey! Eh, te- vekkeli değil, biz de arada dalgaya düşmüş gibi sallanıp duruyoruz!.. * Garip bir. reklâm Dünkü sabah gazetelerinden bi- Tİ pek acaip bir reklâm yapmış, ak- hımız ermedi doğrusu: 23 Nisandan itibaren bir rüöpor- taja başlıyacağını ilün ediyor: Bü- yüklerin sünnet batıraları! Garibi nerede?. Okuyucularına şu teminatı da weriyor: — Bu sünnet hatıralarını bir filmde olduğu gibi seyredeceksi - niz'!.. * İnsan oğlunun tarihi! Ajanslar Viyanâlı bir âlimin ga- rip bir keşfini haber veriyorlar: Â- lim tarihten önce, taş devirlerine ait bir mağarada duvarlar ve bir takım âlüt edevat keşfetmiş. Bun - ların o vakitlere ait bir kalpazanlık lu kalpazanlığı keştetmiş!'.. Çok ibret verecek bir keşif doğ- rusu. Baksana: Daha para yapılan madenler keşfolunmadan insan oğ- lu kalpazanlığı keşfediyor!!.. * Suculara ceza Gazeteler İstanbulda hilesiz su satılması, su meselesinin kökün - den halledilmesi için belediyemi- zin kat'i tedbirleri almıya karar verdiğini yazıyorlar: Perakende su Belediyemizin bu şidd-tini tas- vip etmek imkânsızdır. Ancak bu sucuların hakikaten çok şiddetle ve ibret olacak bir şekilde cezalan- dırılması düşünülüyorsa ceza şu olsun:; - Süt içirilsin!!. Haa AM DN uman d nasunr Nai italya Hindistan yo- lunu tehdit ediyor (Birinci sahifeden devam) Şu halde İngilterenin kanal mın- takasındak! kontrolü, İngiliz filo- sunun istinat noktaları olan Kıb « ma - Hayfa - Ukba - İskenderiye hattı içinde filen tatbik edilmekte- dir. İTALYANIN KONTROLÜ İngiltere bilfil! kanal mıntakası- ma yerleşmiş bulunduğu için, İtal- yanlar da kanalın kontrolünü u » zaktan temine çalışmaktadırlar. Bu maksatla Cebelüttarık, Mal- ta, Süveyş ve Hint Okyanosu ara- sında başlıca üç noktada hava vi deniz üsleri kurmaktadır. Sicilya kanalında (Tunusla Si « cilya arasında) — Pantelleria adazı tahkim edilmektedir. Giridin cenubunda ve şarkında Leros ve Tobruk üsleri vücude ge- tirilmiştir. Kızıldenizde yüksek yaylâlarda tayyaâre karargâhları tesis edilmiş- tir. Dumera adası da tahkim edil - mektedir. Massuadaki üs takviye edilmektedir. İKİ İMPARATORLUK KARŞI KARŞIYA! Görülüyor ki, İtalya Büyük Bri« tanyanın münakale yollarını teh - dit etmekte, Büyük Britanya ise mahallinde Süveyş kanalının kon- trolüne devam eylemektedir. İtalyan gazetelerinin, İngiliz po- Htikasına karşı olan şiddetli hü - cumları karşısında Akdenizin ha- ritasını göz önünde bulundurmak, vaziyeti kavramağa kifayet eder. Bündan az bir zaman evvel Ro- Taa ile Londra «Centilmence bir anlaşma» yapmışlardı. Fakat coğ- rafya, diplomasiden daha kuvvetli Kapame a y see aai çıkmış, İtalyan ve İngiliz politika« larını telif etmek mümkün olma- mıştir, Evvelce İtalyaya Akdenizde İn « Bilterenin kuvvetli bir muaviri gözüyle bakanlar vardı. Halbuki şimdi cür'etli bir rakip olarak İn- gilterenin karşısına çıkmış oluyor. Habeşistanın istilâsı, İtalyanın po- İtikasını değiştirmiştir. İtalyanın eskiden en büyük bir meşguliyeti vardı. O da Brenner idi. Fakat şimdi ikinci bir meşguliyot daha çıkmıştır: Süveyşi Akdenizin bu vaziyetinden bah- seden Entransijan gazetesi, İtal - yan - İngiliz rekabeti karşısında Fransaya da büyük bir rol düştü - ğünü söylüyor. Fransanın Akdeniz oyununda elinde Tunus gibi bir kozu vardır. Tunüs Akdeniz sula- En L termektedir, ARe e îarkta Çamurdan ev Yapılmayacak Sümer Bank, Sinopla şehre se- Nı_ kilometro mesafedeki dağ etek- lerinde yeni bir çimento fabrikası kurmaya karar vermiştir. Fabrika. nın temel atma merasimi mayıs başında yapılacaktır. f Bu fabrika çalışmaya başladık. ftan sonra şark vilâyetlerinde ça- murdan ev yapılması yasak edile- cektir. Fabrika günde 250 ton gimenlo islihsal edebilecektir. vam Na saninsmr naani Âsâyiş ve, İnzibat . Z . Talimatnamesi Âsâyiş ve inzibatı temine me- mur Emniyet Müdürlüğü ile Jan- darma Kumandanlığı arasındaki vazile —Tfarklarını gösteren yeni talimatname Vilâyete tebliz edil. miştir. Bu talimatnamenin en dikkale şayan maddesi, her iki kuvvet kumandanının hergün —on birde Valiyi görerek vilâyetin umumi Aâsüyiş işleri hakkında kendisine izahat vermiye mecbur olmalarıdır. Aynı zamanda her iki âmir validen her gün Gsüyiş İşleri hak« kında direktif alacaklardır. Tali- matnamenin diğer mühim bir made desi de, valinla Gsâyiş işlerinden mühim olanları derhal telgrafla Dahiliye Vekâletine bildireceğidir. Bu talimatname Mayıs birdea ilibaren tatbik edilecektir. Hatayın Anayasası (Birinci sahifeden devam) Bu işin Suriye hükümetile hiç bir alâkası yoktur, Milletler Cemi« yetinin eksperler komitesi olan komisyonumuz, Suriye hükümetinin ber hangi bir mütalebesine muhatap olamaz. Yalnız üç sene kadar sürecek olan manda idaresi bugün Suriye- de ne rol alıyorsa bu müddet zare fında Hatayda da ayni rolü yâpa« caktır. İŞKENCE ŞİDDETİNİ ARTTIRDI Ankara 18 — Bu defaki toplan - tısında Hatayın istiklâl ve hürri - yetine alt kat'? vesikalarını hazır- hyacak olan Milletler Cemiyeti Hatay komisyonunun - toplantısın. dan evvel mutlaka bir hâdise çı » karmak istiyen Suriye Vatanileri şu günlerde menfi hareketlerine $- zami hız vermişlerdir. Haber aldığımıza göre, heyeti - miz Cenevredeki ilk toplantısında Fransadan Hataydaki zulümlere bir nihayet verilmesini ısrarla isti- yecektir. Eğer bu zulümler buna rağmen devam ederse, Türkiye daha ağır tedbirler almıya mecbur olacaktır Ankarada hava çok gergindir. Ka« mutayda Cenup hudutlarımızdaki hâdiseler hakkında hükümetin be- yanatından ve meb'usların göster- dikleri asabiyetten sonra Hatayda Türklere karşı yapılan zulüm bir meydan okuma gibi telâkki edili - yor. Mecusi Müslüman Kavgası Londra, 19 (A.A.) — Hindistam ma Biharey eyaletinde Deomela da düa mecusi er ile müslümaalar ara- sında gürültülü arbedeler olmuş, bu eşnada altmış kadar mecusl! ve müslüman yaralanmış ve birçok mağazalar yağma edilmiştir. Acık Söz Belgrad'da F.R. Atay, Belgradda geçen günleri anlatırken diyor ki: <Dost- haklar vardır. ki, muayyen menla- atları hesaba katan bir takım mu- kaveleler ve yahut nüksedecek 0- lan ihtilâfları yatıştıran bir takım mütarekelerdir. Türk - Yuguslav dostluğu böyle değildir. Atatürkle Kral Aleksandrın ebedi el sıkış « ları altında nice asırlık tarih ha - tıraları ile yoğrulan bu dostluğun esas dayancı tabiilik ve hakikilik- tir.> Cumhuriyet Montröde esen rüzgârlar Doğan Nadi, Montröden gönder. diği mektupta kapitülâsyonlar kon- feransının açıliş celsesini anlatı - jyor. Mısır hükümeti, asırlardanbe- ri süregelen bir müessesenin bir kalemde ortadan kaldırılmasına a- lâkadar devletlerin pek zor razı 6- labileceklerini göz önünde tutaraz, on senelik bir intikal devresi ka « bul etmiştir. Mısırda kapitülâsyonlardan en ziyade istifade edenler Fransızlar. la Yunanlılardır. Çünkü bu iki milletin orada kesif kolonileri var- Sabah ve akşam başmuharrirleri iesaeidin ae A LK R . ait KÜÇÜK HABERLER — | lçerde ** Yunanistandan buraya gelen Lord Luid, buradan da diğer Bal - kan devletleri merkezine gidecek- tir. ** Bakırköyünde Küçük Halkalı Çiltliğini işleten Mehmet, mirası- na tama edilerek oğlu Hasan ta - rafından balta ile uyurken öldü - rülmek İstenmişse de etraftan ye - tişilerek kurtarılmıştır. v Mıasır Başvekili Nahas paşa son baharda memleketimize gele - tektir. * Bir Türk genci, iki dubacık ftakmak suretile bisikletleri rakit sularda da zevkle dolaşabilen bir hale sokmuştur. * Bursada fırınlar asrileştiril « miye başlanmıştır. * Hava yollarınım -İngiltereye sipariş ettiği tayyareler bir buçuk ay sonra buraya gelecektir. ' 25 Nisandan itibaren İstanbul üzerinde 10 dan 12 ye kadar gezin- ti uçuşlarına başlanacaktır. * Uludağda yeni bir Dağ Evi yaptırılmasına karar — verilmiştir. Burası kışın da otel vazilesini gö- recektir. * Yabancı ve azlık okullarındaki 'Türkçe ders saatlerinin çoğaltıl - ması için tedkikler yapılmaktadır. 4 Gayri menkullerin kıymetle - rini düşürmemek için tedbirler al- mak üzere bir Emlâk Birliği ku « Tulmuştur. * Van gölü için Kasımpaşada yapılmakta olan üç vapurun inça- atı tamamlanmıştır. Gemiler bu - günlerde parça halinde Vana gön- derilecektir. x Yeni basılacak olan an para » lıkların nümuneleri hazırlanmış « tır. Maliyeden emir gelince bası « Tacaktır. *& Cihangirde Firuzağa karako » Ju civarında Bizans devrine ait bir lâhd bulunmuş, hafriyata karar ve- rilmiştir. Dışarda v Pariste sinema ve tiyatrolar grev ilân etmişlerdir. * Suriyede umumi af yapıl » miş, Arap lideri Fevzi, Kavukçu bu karardan istisna edilmiştir. ** 6 Haziranda Ceonevrede top - lanması mukarrer - silâhsızlanma konferansı tehir edilecektir. * Göring Berlinde bulunmakta olan İtalya Hava Nazırını kabul etmiştir. * Lehistanda kâğıt fabrikala - rındaki grev dolayısiyle gazeteler pek yakında sayfa adetlerini azalt- maış ve formalarını küçültmüş ola- rTak çıkacaktır. İ Paris sergisine davet Solfya, 19 ( Hususi ) — Parisin sabık belediye reisi Moris Kanten, Türkiye ve Yunanistana giderek Ankara, İstanbul ve Atina Bele. diye reislerini Paris sergisine da- vet ettikten sonra diğer Balkan belediye reislerini de bu sergiye çağırmak için Sofyaya gelmiştir. | Buradan Belgrada gidecektir, Sofe yada Türkiyeyi ziyaretinden mem- nun olduğunu söylemiştir. dır. Fransız gazeteleri Mısır tezine muarız olduklarını saklamıyorlar. Afrikanın ne vaziyet alacağı me- rakla bekleniyor. Çünkü Mısırdan sonra Çindeki kapitülâsyonlara da sıra gelebilir. Tan Yugoslavlar ile yakınlık ve dostluk Ahmet Emin Yalman Belgrad - dan gönderdiği mektupta, Bosna - sarayda Başvekilimize karşı hal « kın gösterdiği heyecanlı muhab - betten bahsederken, Türk - Yugos- lav dostluğunun derin ve köklü i- fadesini bu tezahürlerin samimi - yetinde buluyor. İsmet İnönünün Yugoslavya seyahati iki memle » ket arasında yeni bir devre açrmış- tır. Bugün Yugoslavyada bir çok münevver kafalar şu sualin etra - fında hareretle işliyor: İki memle- ket arasındaki fikri, iktısadi müna- sebetleri çoğaltmak için acaba “la- ba neler yapılabilir? Kurun Tuna üzerinde «Kurun» da Asım Us, Tunanımn ehemmiyetinden bahsediyar. De * nizlerde ticaret Himanları olduğu gibi, Tuna üzerinde de bir çok li - İspanyada Kontrol Başlıyor (T inci sahifeden devam ) Bilbao, 19 (ALA.) — Âsi tayyare- leri dün bir kaç kerre Biscaye cep- hesindeki hükümet hatlarının ü - zerinde uçuşlar yapmışlardır. Vu- ku bulan bir hava muharebesi &s- nasında hükümet tayyareleri üç mosörlü iki düşman tayyaresine karşı mitralyözle ateş ederek bu tayyarelerden birini düşürmüş di- ğerini de hasara uğratımıştır. FRANKO RADYODA BİR NUTUK SÖYLEDİ Salamanca, 19 (ALA.) — Franco, bugün ihtilâlcı İspanyol kuvvetle- ; R | D SIYASA — Ispanyada f Konturol Londradaki ademi müdahale Mitesinin kararına — göre, İspafi hudutlarının denizden, kari kontrolüne bugünden itibaren V? P lanıyor. Kontrolün istihdaf &d gayeyi tam ve mutlak bir temin etmese bile, bir kadar faydası olacağını da Kütf etmek mümkündür. Kontrol # panyaya uluorta gönüllü ve Bi levazımı — gönderilmesinin a geçebilecektir. Bu kontrolün bet müeyyidesi ise ancak be) milel mahiyette oluşudur, İspanyada biribirlerinin nı dökmekle uğraşan iki tarafı Kf rine hitaben radyoda söylediği u- zun bir nutukta, günden güne ta- rihi bir ehlisalip mahiyetini &l - makta olan bu mücadelede her - kesin, kalbindeki şahsi ihtilâfları unuütmasını tavsiye etmiştir. Fran- co, evvelâ muharebeyi sona erdir- mek, sonra da büyük sulh işine başlamak ve yeni devleti tebellür ettirmek üzere halkı ittihat etme- ğe davet etmiştir. General Franko İspanyanın de - nizde, karada ve havada kuvvetli bir orduya sahip olacağını ilâve et- miş ve nasyonalist muhariplerin katlandıkları fedakârlıklardan hür metle bahsederek nutkuvu bitir » miştir. ş Balkan Federasyonu Safya, 19 (Hususi muhabirimiz- den) — Belgraddan buraya gelen haberler, İsmet İnönünün Yugos - lav ricali ile görüşmelerinde elde edilen neticelerin chemmiyetini bir daha tebarüz ettirmektedir, Belgrad görüşmelerinde üç mü- kim esas göz önünde tutulmuştur: Küçük Akdeniz paktı, Yugoslav -« ya - Türkiye ticareti ve Balkan muahadesinin genişletilmesi üze - rinde şöyle bir karara varılmaştır" Bir Balkan konfederasyonu teşlei. line doğru hazırlanmak. Böyle bir könfederasyonda bütün — Balkın devletlerinin vaziyetleri ayrı ayrı duşünülmüştür. Bu meyanda Bul - garistanın vaziyeli de gözden geçi- rilmiştir. Bu sebepten Başvekil İs- met İnönünün Belgrad dönüşün - de Sofyada Bulgar ricali ile yapa- cağı görüşmelere ehemmiyet ve - rilmektedir. Bulgarların da bu Bal- kan yakınlaşması içinde daha mü- sait bir vaziyet alacağı kuvvetle u- mulmaktadır. Küçük Akdeniz Paktı dolayısile Akdenizle alâkası olan devletlerin vaziyeti gözden geçirilmiştir. Hatayın istiklâli ve Mısırın ta- mamiyetli etrafında da Türk ve Yu- goslav hükümet adamları arasında tam bir fikir mutabakatı olduğu görülmüştür. Buna binaen Akdeniz devletleri arasında sulhun tahki - mi için bir Akdeniz paktı vücude de muvafık görülmü;ş- tür. Bu pakta İtalya da girecektir. ne yazıyorlar? manlar vardır. Bir asra yakın bir zaman evvel Osmanlı İmparator - Tuğu ile beraber Tuna kenarından gekilen Türkler, Cumhuriyet ida - resinin âkılâne sulh siyaseti ile ye- »viden büraya gelmiştir. Almanyanın, — Çekoslovakyanın, Avusturyanın, Macaristanın, Ro - manyanın, Rusyanın ve Türkiya - nin iktısadi menfaatleri Tuna üze- rinde karşılaşmaktadır. Tuna yolu Balkan Antantımın iktısadi inki - şafına yardım edecektir. .Son Posta Belgrad kalesi *Son Posta,, da Muhidddin Bir. gen Belgrad kalesini- anlatıyor. Orada — Müstafa paşanın türbesi var, Hükümet bu türbeyi tamir ettirmiş. Bu Mustafa Paşayı — Sırp- lar çok seviyorlar, hattâ ona “Sırpların atası, unvanını veriyore lar. Mustafa Paşa on dokuzüncü asrın ilk zamanlarında burada küe mandanlık etmiştir. Görülüyor ki Türkler bu topraklarda tatlı hatıra. larda bırakmışlardır. Akşam Başmakalesi y:ıhıır. . Bille di hâllerine bırakmak ve yardımlarla bu kanlı facianın G? ziyade uzamasına hizmet etmi bakımından kontrol faydalı olA” lecektir. - Bundan sonra gönüllü göndef mek işi biraz güçleşmiş olsa ğ şimdiye kadar İspanyaya göndeft ı & 4 j a 4 miş olan gönültülerin geriye # $ ması meselesi henüz - halledil ÖĞ A | değildir. Fakat şu var ki, İspetf P || 4 4 da muharebe eden iki tarafa, ' dan böyle harici yardım vaki © mazsa, bu tarafların i mütemadiyen — tazelenmiy E günün birinde bitkin bir hale '. leceklerine şüphe yoktur. O VeT | kadar belki bir tavassut imköâüt © hâsıl olacaktır. Çünkü iki bitik rafı uzlaştırmak, — mütet kuvvet alarak hamlesini arttırâfi” ki tarafı uzlaştırmaktan çok kolay olacaktır. ; ı Ahmet Rat';| ai . el d aaf (Birinci sayfadan devam) | Kongre — kapandıktan bir ziyafet verilmiştir. A vekil B. Albert Sarrant V& — Delbos, söz almışlardır. B. İvoa Delbos, Fransanınsi mubalazaya — matuf olan F harici siyasetinin başlıca dire lerini saymışlardır. # 1 — Mıntakavi mütekabil Y dım misaklarile milletler © ğ kuvvet ve salâhiyetinin ihyask- ( 2 — kpanyada sıkı bir trola tabi bir ademi müdt plânının meriyet mevkilne W ması, ecnebi gönüllülerin g” ması ve İspanyol istiklâli T için bir tavassut icrası, y liğinde bulunmalıdır. çe ; 4 — Fransanın helihazırd& ” ğ cut olan dostluklarını ve P Sovyet Rusya, Lehistan ve AŞ ğ İtilâf ile olan dostluklarının # fazası, büyük milletlerle yti GÜg ) luk rabıtaları - tesisi itilâfların halihazırda mevcut * ları tehdit etmemesi şarttır. — / $ — Silâhların umumi tahdidi, bu maksatla Franst V4 memleketler — teslihatının *" g edilmesini ve teslihata ait DAT p P tın neşrolunmasını teklif edEP' Gi 6 — Beynel nilel ticarete revac vermek ve B. Van land'ın balihazırda tahakkuk meğe uğraştığı bütün milletlef f sında muslihane teşriki f min eylemek suretile otarşi Te | * lerinin — tedrici sürette ©7 | kaldırılması. 4 E. Delbos, Fransanın zayıf olduğu iddiasını red VEĞP D le bir hali inkâr sözlerini bitirmiştir. f Bu sene .? | Mezun olan &| Yarsubaylar J Bu yıl Yedek Subüy — geliy uumı':m.ıı sınıflara . Şoet, İ Yarsubaylara 23 ni ları verilecek ve kı B ithal edilecektir. : Bunlar o gün bir ' yaptıktan sonra Taksiit çelenk koyacaklar, soars ” önüne dikilmekte W heykelinin açılma nacaklar, ondan ıal"“ ö bahçesine geçerek and ÜÇ ve diplomalarını al y Yeni Yarsubaylar bir orduda kendilerine ayftl?i lerin başında b D nisanda eski Harbiyt yapılacak törene şehrif tün askeri ve mülki e7 miştir, 2