24 Ekim 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

h iten eereilerdir. Birinci Jax az egemen arramemenm ven np eaamaser ve ayailkmdi s.ÜŞLÜİ L İKTISADİ TETKİKLER —J Amerikanın askeri ve ıktısadi ka ynakları Gıda maddeleri ve iptidai madde bakımından vaziyet em meni B irleşik OAmerika fiilen ikinci dünya harbine ka. tışalı henüz bir yıl olmadı. Fa - kat buna rağmen Birleşik Ame : rika damgasını taşıyan uçaklar, tanklar. uçak savar, tank savar topları, yavaş yavaş bütün cep- helerde, her yerde kendini his - setlirmeğe başlıyor. Artık Bi tik Amerikanın, teknik bakımın- dan harbin bütün yükünü omuz- larına almağa başladığı inkâr e. dilmez bir hakikat halini alıyor. Almanya Mihverciler cephesinde Basil bir rol oynuyorsa, Birleşik Amerika da demokrasiler cephe- sinde ayni rolü oynamağa başlı Yor. Bunun en kuvvetli delili, A- Merikan uçakların daha sim - diden, Pasifikte, Ortaşarkta, hat tâ kısmen İngilterede bile birin- “i plâna geçmiş olmalarıdır. uBirleşik Amerika devletleri, İsmokrasi cephesinin cephane - liğidir. sözünün ne derece doğ. Yu olduğunu anlıyabilmemiz için cephaneliğin kaynaklarını bil Memiz lâzımdır. Birleşik Amerikanın, harb sa- ayini di kaynakları nelerdir?. Birleşik imerikanın, karşı cephede ayni Yolü oynıyan Almanyaya naza - ei ısadi durumu ne merkez . , Birlesik Amerika, arazi geniş- liği bakımdan dünyanın 94 6 phi teşkil eder. Müstemlekeleri a katılmaksızın Amerika - azisi 8 milyon kilometr estekliyecek olan iktısa-| ı kadardır. Bu miktar, dünya rü fusunun 9ç 6 sna mmüsavidir. | Amerika harb sanayiinin bu.| gnkü İstihsalâtını kat'i olarak .emize imkân yoktur. Bu sa- hada, gerek bizzat Amerika kay: naklarından, gerekse ona düş -| man kaynaklardan verilen ra - kamlar hiç şüphe yok ki hakikat ten bir hayli uzaktır. Bu rakam- , bazı maksadlarla ya haki katin çok aşağısında yabud| çok yukarısında gösterilmiştir. | Hiç bir devletin, bilhassa harb içinde bulunduğu bir sırada, top, tüfek, uçak, tank vesaire miktarı veyahud istihsalâtı hakkında a- çık rakamlar verebileceğini zan. netmiyoruz.. Fakat buna rağmen devletlerin iktisadi kudret kay. İnakları, ağır endüstrilerinin ku İreti, harb sanayiine yarıyan ip dai madde kaynakları hesaba ka tılarak hakikate yakın bazı ne. yi, gerekse iptidai madde kay- nakları bakımından dünyanın en | kudretli devletlerinden biridir. Geçen dünya harbile bu dünya İharbi arasında geçen müddel zarfında birçok sebebler dolayı. ile tam verimle çalışmamasına #men Amerika endüstrisinin tib#nl kudreti takriben şöyle idi: Dünya çelik istihsalâtımın ya rısından fazlasını, dünya bakır istihsalâtmın yarısını, dünya alo- minyom istihsalâtının üçte birini, ü çurşun istihsalâtının 5/2 5/2 sini, dünya elektrik enerjisi istihsalâtının 3/1 ini, dünya kö mür istihsalâtının 5/2 dün. ya petrol isthsalâtı /Z eni, dünya otomobil imalâtının 4/3 ü- nü Amerika sanayii (vermekte idi. Fakat yukarıda da söylediği- miz gibi bu miktar ve bu rakam- lar Amerika sanayiinin ohakiki istihsal kudretinin çok aşağısın. dadır. Çünkü geçen dünya har- bile bu dünya harbi arasında ge-! gen müddet zarfında, dünya, sü.” rüm pazarlarının daralması yü- zünden hiç binin başlaması üzerine Amerika sanayi istihsa- lât derhal süratle o yükselmeğe, memlekette sayıda 12 milyona işsi başladı. Iarınd. varan işsizler azalınağa -| Halbuki harbi ilk yıllarında Ameril ancak İngiltere ve Fransanın siparişlerini karşı. lamak üzere mahdud ölçüleri istihsalâtını artırınış bulunuyor- du. Amerikanın açıkça demok - rasileri ilüzam etmesi, daha son- raları ise harbe girmesi üzerine, bütün Amerika sanayii, harb sa- nayii haline çevrilerek en yük. sek verimle çalışmağa başlamış- tı. Bu vaziyeti önüne alacak olursak, yukarıda Amerikan sa- nayiinin istihsal kudretine dair kal verdiğimiz ni | Amerikanın elinde rimle çalışamamıştı. 1939 yılnda| da, iki sene müddetle İngiltere. | İ kasmedan itibaren faaliyete basl SON POSTA si icab edeceğini kabul etmek lâzımdır. Harb şeraitinde devletlerin gı. da maddeleri istihsalâtı ile dai madde istihsalâtları, sanayi istihsalâtile başabaş gitmek mec buriyetindedir. Amerika © gerek gıda maddeleri, gerekse iptidai madde istihsalâlı bakımından dünya devletlerinin en başında gelmektedir. Gene geçen dü harbile bu ikinci dünya harbi a rasında geçen müddot zarfında Amerikanın iptidai gıda maddeleri istihealât vasat olarak şöyle ifade edilmekte ünya buğday istihsalâtının 20'si O unu, dünya tütün is m 4 30 unu, dünya yün istihsalâtının S5 10 unu, dün ya pamuk istihsalâtının 94 50 si. ni; dünya mısır istihsalâtınm ©/ şını Amerika vermekte Gene, dünyadaki davar mikta ran İç 10 unu, yadaki muz miktarının S5 26 şi, dün- yadaki kümes hayvanlarının 25 30 u Amerikada bulunmakta idi. Münhasıran lâtin Amerikasın- da bulunan ve harb vaziyeti do. layısile dünyanın diğer memle - ketlerine ihraç edilemiyen birçok a maddelerinin, ve harb sana. için faydalı bazı gıda inadde- lerinin bugün yalnız Amerika ve İ müttefiklerine inhisar ettiğini de | hesaba katmak lâzımdır. Bugün bulunmakta buğday stoku, kendi i temin ettiğinden maa nin ihtiyaçlarını temin edebile » cek bir vaziyettedir. Gene bu yıl Amerikada istihsal edilen pa - muk miktarı, dünya pamuk istih- salâtının yarısından Fazlasını tat- maktadır. Harb sanayiinde kullanılan başlıca birkaç iptidai madde ba. kımından Birleşik Amerikanm vaziyetini tetkik edetek olursak şu neticeyle karşıl Çelik: Her cins silâh imalâtın- da kullanılan başlıca maddedir. Dünya çelik istihsalâlınin yarı - sından fazlasını Amerika istihsal dde ile Mıya.' güzel hayranlığı ile zaptedekili Tarihten sayfalar : i Kendini bilen bir tarihçi Yazan : Kadircan Kaflı Kendimizi bilmek en büyük) seneleri arasındaki (64 senelil marifettir. Eski ve büyük Yunan) vak'alarını yazmış olan şair w filozofu Sokrat, Delfi mabedinin|âlim Reşid hem mesleğine bağlı | kapısındaki «Kendini bil!» nasi.) hem de kendini bilen bir adam ini düstur edinerek yaşamıştı.|dı. 1699 da sadrazam bulunar utan adamın başka|şehid Ali Paşa onu devletin res. ihtiyacı olamaz. Hal .İmi tarih yapmıştı; takdir e izde öyle kargalar var-İder, severdi. Harbe giderken o dır ki bülbül rolü oynamak is -İnu beraber götürürdü; o divan terler; serçeler kartal tavırları|larda bulundururdu; her bang takınırlar; aslan postu giyeriz|bir yerde bir toplantı, eğlence ve amma foyamız çabuk meydana | sohbet olsa yanından ayırmazdı gıkar. jtaşil de oralarda zeçen hâdi Osmanlı tarihinin (1658-1722) (Devamı sayfa 4/2 de) “Son Posta,, nın bulmacası: 6- 4» |) Bunlardan 30 tanesini hallederek bir arada yollıyan okuyucula- rımızdan 80 kişiye hoşlarına gidecek hediyeler vereceğiz. aş pa SE iin 4 1 —Örs 5), Siner (4), ? — Hüner 11), Bir hart (2, 3 — Teri bir isüm (4), Kaya © parçası (3). 4 — Alan vav. bei (ör. Bir divan Futbetde bir mevki (8), 1 — Zeve ve, zevce (2), (Dan) Müveslle © haşlam - mış yamurta olar m. 3 — Bir çöl (4), Mirrenk (3). — Yemek (3), Tahrir (8, Askerladı 4 — Pir etek adı (4), Bir adın (2. k — Fransucada bir hari (7), Ak. 10 — Yam ülelinin (7), Uzaklık w.ltörün yaplığı (3), Şöhret (3). dns (2). 6 — Avm (2), Bir ölçü âled (6). Yukarıdın aşağıya doğru: 7 — Bevsir (2). İzmirde bir yer (8), 1 — Ummak (4), Öğrenmek islemek| Düikiyet eki (2). etmektedir. 1941 yılında Ameri- ka çelik istihsalâtı 90 milyon ton du. 1942 yılı çelik istihsalâtının 100 milyon tonu geçeceği hesab. ktadır. baslahığı (5). $ — Nakil vasıtalarının hareket celi — Kasap bıçağı (5), Sporda allaş| ve (6). ? niğası (2). a RL