23 Temmuz 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

2 Sayfa Bir günde üç Yıldönümü a “ adi ki i bir tek hayat (akışının takib ettiği tabil ve mant'ki yol üzerinde bi « rer merhaleden ibarettir. Bu birincisinde Meşrutiyeti ân ettik, ikincisinde Erzurum kongresini açtık, üçüncü - kalmış olan Hatay gibi bir yurd parçaşımı kurtardık. Birinci merhale olmasaydı elbet. te ikincisi olmiyacak, ikinci olma - a iğ ö ba - a gelmiyecekti. geçen uzun yılların Fikirlere verdiği huzur ve durulma içinde maziyi anarken, elbette uzun tecrübelerin verdiği netice! de bakarak bu üç merhaleden birincisinde reslile- lere daha uygun bir hareket yolu. çil olduğunu ye'se çevirecektik, Olmadı. Son 33 senelik Türk tarihi otan. tik vesikaları dayanılarak. hatıra. larla zenginleştirilerek, Obilaraf ve tamamen ,İlmi bir şekilde maalesef el'an tam olarak yazılmamıştır. Bu. Bunla beraber bu tarihi yaşamış o. lanlarin üzerinde ittifak ettikleri bir mokta vardır ki o da 1908 hare- ketinin başında görülenlerin bida - yette mutlak sureite temiz, dürüst ve mutlak bir öniyete sahib olduklarıdır. Fakat bu üç haslet ma alesef kâfi değildi. Bu üç haslet de. recesinde, hattâ onlardan daha faz. la bir dördüncüye, bir beşinciye ih- tiyaç vardi: Bilgi, tarihten çikan realiteleri görme kabiliyeti, vanl - ması istenilen hedefi o hedefe va- rilmasini İstem'yenlerden saklıya - bilme kudreti, bölün bunlarin hiç. biri yoktu. Netice varti kavgalarmıdan, mev:| si o ibtilâllerden, keşmekeşlerden geçerek imparatorluğun parçalan - masima kadar varan bir iflâs oldu. Bununla beraber biz (Meşrutiyetin ilânı hareketini daima karanlıklar. da parlamış bir yıldız olarak göre. ceğiz. Kurtulma yoluna #amizin bir mukaddemesidi Bu mukaddeme büyük Balkan| Mubarebesinden, o Büyük Harbden geçerek Erzurum ine da yandı. İşte son 33 senelik Türk ta- rFihinin ikinci merhalesi. Atatürk Çanakkale mucizesini göstermiş olmasına rağmen Os 7 manlı İmparalorluğunun gene yi - kıldığını gördükten sonra yıkılanın üzerinde bu defa yalnız Türk mil . İetine dayanan bir Türk Cümhuri. yeti kurmak kararının temelini ba kongrede attı. İstiklâl Mücadelesinin İnönünde #İnönün nün idaresi altında başarı. lan ilk zaferinden Sakaryaya, Af - yona, İzmire kadar, hep o dakika- da çizilmiş ola Milli Misakın çer- çevesi içinde bütün safhalarının ilk karar ve ilk kumandası hep o kon. .İfinden başka bir şey değidir SON POSTA N Dd EŞ Sovyet - Alman harbi ve Japonya Japonlar, Sovyetler aleyhine bir harbe girerlerken neleri hesaba katmak cburiyetindedirler? me YAZAN | Hasan Âli Ediz un Japonya, sanayi ilberile eri bir incmleket olduğu halde bu ilen sana- yin istinad elti iptidai maddeler bakımından Seviniide fakirdir. Ja - ponya, bir yandan kendi mahculdtına sürüm temin etmek İçin Sar müstesmlekelere ve dış pazarlara muh.|ne geçmiş, Avusturya ilhak taçtır, İşle «büyük Japonya» mefhu-| Almanya bu işlerle meşgu! mu bununla sıkı sluya bağlıdır. İtere ile Pransa Ga bülün Gk Japonya, «büyük Japonyas mefhu-' Almanyanın bu harekelini takib odi. N yorlardı. İmunu hayata tatbik Hindi Çiniyi, Hindi m Gene bu devrede, İtalya Habeş ve Filipin İspanya işile meşguldü. Misrı zap - e Tunda -| lelmeğe hazırlanıyordu. İspanya va - dır, Gene «Asya As rl» Şi) tandaş harbi, en geniş ve cn korkunç mına geçmiş, hummalı bir faaliyetle merk grede verildi, «Mili Misak» bizim için bize hedefimizi her vakit gözönünde bu. Tandurmak irakânını vermiş bir'pro jektördür, fakat maalesef «Lo - Zan» a rağmen Milli Misakta bir ge dik olarak «Hatay» ecnebi işgalin da bununla siki sıkıya bağlıdır. ÇÜNKÜ | manasile devam ediyordu. Asyada Asyalı olarak en kuvvetli «m-| Sovyetler Birliği, bir yandan ikinci peryalist devlet Japonya olduğuna gö-|beş yıllık plâmını reşlize etmeğe ça - re, Asyalıların Asyası, ancak JADOR -| Yaşıyor, diğer yandan, bu plânm do . Jarm Asyası olabil», o Yani burada| gurduğu müşküller dolayıse ortaya aAsya Asyalılarındır!» tabiri «Asya Jü-| çıkan bir yığın, çeşid ceşid muhalefe” ponlarındır!» tabirinin bir müteradi - | grupimrie, boyuncu unsurlarla he sablaşıyordu. Japonya, «büyük Japonyas mafhu -| Binaenaleyh Avrupanın büyük dev - munu hayate taübk ederken başlıca) jetlerinden hiç birinin Japonya ile üç büyük kuvvetin rekabetle kazsla| meg olmağa ne vakitleri, nedeni mıştır. Bu Üç kuvvet: Birleşik Am6 -İ| yeşleri yoktu, Kala kan, Birleşik A - rika, İngiltere ve Rusyadır. ..,|merika kalıyordu. Birleşik Amerika Ga, Japonya hangi istikamette İnkisaf/çex pasınn Japohlarla mesul olmağa etmek istediyse dalma bü Üç bÜYÜKİ hiç de niyetli gürünmüyerdu. kuvveti karsısında buldu. Binaenaleyh | Yu vasiyeti ele göçmez bir fırsat te Japonya «büyük Japonya» ya kavusü-| Jâkki eden Japonya, «büyük Japonya. bölmek için mütlukn büyük bir harbi enini tahakkuk ettirecek olan ilk söze almak mecburiretindeydi. İste adımı atmağa karar verdi. Ve 1037 yı. Japon militerisileri yıllardanberi DÖT-| ının 7 'Temmuzunda Çine saldırdı. le bir ebüvük harbi için hazırlık YEP-| © Japon enititarisileri Çine saldırdıkları mağa başladılar... zaman bü harbin bir raskeri gezinti Japonlar «bilylik Japonya» İdenlini olacağını, ve Çin işinin Tihayet ee realize etmek için yauhtalıf erpera -| aydnn biteceğini umezlardı. Hst gilmreler arasındaki vekabe'ten 15-İ“pakat Çin halkının enedik mukavo- tifade etmeği oOhiç ihmal elmediler.İyey Japonların bütün hesablarını alt 8 Dimva Harbinde, Alla. ekti, «Çin seferi. Üç üydü bitmek manlaris herhang Aliş verişleri.| öyle dursun, üç yılda bile Ditmeai, herhangi bir hududları olmadığı halde. tost yılının 7 Temmuzundü bu harb münhasıran Almanların Uzakçarktak! |beş yaşına basmış bulunuyor. Burun müstemlekelerini ge geçirmek İcin ON-| peeceğine, bitmeğe yaklastıkma air Jar da Almanyaya hârb ilân ettiler, Ve| gede on ufak bir emare bile görün. Almanların Çindeki müstetlekelerile| yayar nüfuz uuntakasını kendi ellerine €€ -| Çin harbi Japonya içip ciddi bir fe. girdiler. i bulunuyor. Bitaraf Ayni sekilde 1917 Run ihtilâlinden om verdikleri ma- wa Rusyada baş gösteren dahili Japonlar dört yu için. İade latifmde eder: Urukparka, os. | JUAİN TARLAN een yara ve | Tetkikler | de kalmış, onu kurtarmak Atatür.iver çıkamt'ar ve Vindivestoku | işenl kün son günlerinin en büyük ar - | ettiler, Bilühare buralarım tekrar tah zusunu teşkil etmişti. İşte Türk ta. | jiye etmek mecburyetinde kaldılar, rihinde üçüncü bir merhale, Öyle) Japonya, yerine pöre, belki â hal Atatürkün | k2. belki İngiilere, belki de Sovyetleri e ea daş, şimdi | Birliğine karsı yapmağı uirarvur. eitiği harb; i başarabilmek için, her Kai alası balim 00 İnan ee şeyden önce Çini fetih ve istilâ etmek in görüşü ve ihtiyatile t-| kansiz olarak varmiş bu -İniş ipüda! madde kaynaklarına da - yantak suretile büyük bir harbe gi önümü, ilrişmek imkânı mevcud © ia , Mepsil yanonya, 1918 yıllarından sonra U- bir insan ömrünün | saksarkta mevcud olan Birleşik Ameri- kısa bir zaman içinde|ya . Büyük Britanya rekedetinden is üfade ederek 1931 yılından itibaren! Mancuryaya ve Çine nüfuz etmeğe) yaşladı. Mancuryaam ve şimall Çinin ve İşgati 1987) rilmma kadir devam eti. i Uzaksarkta © Japonrann rakibi ela-| bilecek, onun istilâ hare özüiye - bilecek Avrupanın belli başlı emper <t derletleri 1937 yılımda ©, kadar| meşgüldüler ki, Japonya bu yel Xx Çin işini halletmenm en » taman olduğuma kanaat ge” heyecanlı safhalarını bizim Dedi - miz şahid olmylur, denike bu id. dinda elbette mübaliğanın hissesi yoktur, Ekrem Uşaklıgil mecburiyetinde idi. Ancar Çindeki gel". sir olarak 2.100.000 insani zayiat ver- miş Yulmuyorlar. Gene bu müddet içinde Japonlar 1148 tayyare, 1500 © yakın pilot kaygetmişlerdir. kadar Japarların «Çin seforis için © festikleri para yekünu 2 milyar bulmustu. Devlet borcu Cin harb icin. de, 10 milyar yenden, 29 milyar yene İSTER iNAN, İSTER INANMA ! Bir dostumuz sordu: .— Harb zamanmıla yiyecek ve &İ- yecek gibi zaruri ihtiyaçlara cevab veren maddeleri müleakıb en çok aranan, iyisini belmakta da 0 ns Toh eni Miş gözlemi, samanese se sammamammamamamammamenenemenenanes0n000e Tokyo'nun havadan görünüşü 1937 yılında Avrupanm)|kadar yükselmiştir. Bugün Çinde ha- ketlerini müşkül vaziyete sokmuş. İbetie faiz getiren hu bonolar, para siyasi mansarası şöyle idi: Almanyadaİreköt yapam Japon Gilusunun miktarı, İtur, Çünkü zaman zaman milyon. nasyonal — aoayalişder İktdar maka.|33 Japon fırkaşdır, ki 1 milyon M8-İlarca insanin akin etmesile mükem:(*n #üzel gelir ker kemer da feri; BNA baz bu Saponya Çin w ya İ pati , belki bunun Japonya için 0 kadar büyük bir zararı olm'yacaktı, Pakat ikinci dünya herbinin. Çin we. feri sona ermeden, patink vermesi, Jü- ponyayı bütün iptiği madde kaynak- larından #nahrum kıldı Çünkü Japonya hsrb sanayiine ge Teken iplidai maddelerin başlıcalarını; petrol, kauçuk, çelik, aliminyamı, ba-| Kır, kurşun, kalay, çinko, kömür, kok. sit gibi maddeleri, Birleşik Amerika İle| Felemenk Hindistanından, Kanada, A- vustralya, Hindetan gibi Büyük Bri- taya müstemlekelerinden tedarik ef « mekteydi. Nitekim Japon ittalâtmın © 10, Birleşik Amerika, Büyük Brilanya ve Pelemenk Hindistanma isabet etmek. tedir, Japınya değil Yalr harb sanayiine gereken iptidni imaddeleri, fakat, Ja- ponya için hayadi elemmiyoi | haiz, mensucat sanayli İçn gereken pamuk ve yün gihi iptidal maddeleri de Ame. Yika ile Büyük Britauya müstemleke - lerinden tedarik etmektedir. 3 net dünya barbinin baslamasile , gerek İngil gerekse Bir- 1eşik Amerika harp sansyiine gereken iptidai maddeleri yalnız kendi harb endiüstrilerine inhisar ettirdüer, Çünkü gerek Birleşik Amerikada, gerekse in. Bilterede, harb hali dolayısile, sanayinin geçen yıllara nazaran bir kaç mis; genişlemesi ve büyümesi, harb sanaayline taallük eden bütün ip- tida! maddelerin bu memleketlerin için de earfeğilmesini ab ettirdi. Bütün iptidal madde fhracatını yasak eden bir kanun neşretii. Harb uzadığı, ve Amerika bütün harb sanaylini İngiltere emrine tahsis ettiği nisbetle, © du harb sanayiine taslihk eden ipldai madde ihracatını asalimağa başladı. Nihayet geçen se. ne, Jüponya ile kendi arasında mev» cud ölan ve yirmi yldanberi devam e- dogelen tlcaret anlaşmasmı bozarak, bu sahada mutlak bir serbesti kazandı. Amerika ile İngilterenn Japonyaya karsı ittihaz ettikleri bu tedbir, kıs (Arkası sayfa 8 sütun 4 te) ME. i ” Ga amma | Sözün Kısası Tasarruf bonoları E. Ekrom Talu ,... ili müdafanmızın icab ey diği ağır masrafları lam için Cümhuriyet hükümet Da e birkaç çündenberi tasarruf © boneli çıkarmaş bulunuyur. Kutsal ana yurdun, hepimizin büyi ve eşsiz bir haz ile hamdolsun zevki sürdüğümüz bütünlüğü, istikiği ve & rar ve emniyeti, her türlü ledakârli, lâyık, kıymet biçilmez nimetlerdir. Devlet bu nimetleri Türkiye vatal daşlarına asgari külfet tahmil ederi temin eylemiştir. Hakikalen, İnceleşi cek olursak, bizim, başkalarına misbe le en az vergi veren milletlerden Dİ olduğumuz kolayca anlaşılır. Ye bumt da sebebini maliyemizln dürüstlüğü | düzçünlüğüdür. Cümhuriyete © kava tağumuz günâenberidir masrafımız & Mrimize uygun, bülçemiz mütevazi borcumuz hemen besen yük gibi, kel di yağımızln kavrulduk durduk. Bi nunla beraber de yurdu İmar bakımıt dan, maarifimis, nafıanızı, sanayi mizi ileri götürmek bakımından ba) İmühim işler başardık, Biz lam bu yolda yürürken Avrüpi inn göbeğinde yalak veren ve gitgil İ yurdumuzu çevreleyen harb bizi me bur eti ve bir takım tedbirler eldi Filen © harbin dışında bulunuyor$ Fakat onun dolavwile bam yararla var ki onlardan büsbütün masun kâ mamıza imkân yokta, Aleşin tekm hıt'ayı sarması, deniz ve kara yellaf mın darala daralı nihayet kapanma LSiz arasında | Veresiye seyahat usulü Dünyanın büyük gezginci millet lerinden biri de oAmerikalılardır.iretini gün günden artırmaklan gö Her sene yaz mevsiminde * iş n yeni dünyezlan saki dünyaya “We. Ciğer İk mamel bir hale ani bu Mi kıt'alara tatil seyahati yapan Ame- a N babı mili O hazin iklet kalıların sayan milyonları bulur. küler © mükemmetiyetle bir Biçüdedi Fakat 939 senesinde başlıyan | İşte bunun işindir ki başka w'kelei arb deniz yollarını tehlikeli birde olduğu gibi, e ağır masrafı seni YE hale koydu. Para çıkarmanın zor-|ni vergilerle kapalacak yerde, İuğu da bunn inzemam edince diğer Metimiz daha makul, daha munsif © baenlekaşkiln DİN ş < iyiler ötişlindlürse o vatandaşlar Deaş al ei ei mi hatti kâr ve fayda bir vol seci yi ” memleketlere 58. tasarruf bonoları çıkardı. rahat imkânsız değilse bile herhal! Beş liradan başlıyan ve kıymet * de çok güç bir hale geldi. Bu vazi-| vâdesine göre yürde dörlten altıya W yet birçok deniz ve şimendifer şir. dar, hiçbir bankın veremiyeceği — İrktiren böyük kücü sermayeğarlar kaynağı olabilir, MAR mel işler yapan bu çirketler, haşb- |7cmiz bu tasarruf banalarından Ve denbesi çek fena bir vaziyete gir —İynızinmi Ver Meal kupürler © NA b milesecedlere | vana tasanı ea R e Birler, —i Tax ni şabilecekler ve bir yandan, keğiği r valarına, dalmasemin bir sermaye mak mak | larken, bir a ve alar sadile şimdi dahili turizme kuvvet |dafmasna - po — verilmiye başlamıştır. Bu uğurda Jüt etme olmanın Mi a yeni yeni müesseseler meydana ge- | “Kamarut bonoları birkaç günl tirilmişir. Paka bu tedbirle de)ya seeniimikleğin Hanları“ fayda vermediği görülünce Ameri. | eonlmmakta olduğunu kamvari bir usule başvurulmuştur: | öğreniyoruz. #akat bu da gene Veresiye seyahat. min etmiyor. İstiyoruz ki bol Meselâ kâfi parasi olmıyan, fa- | 5 kapış gitsin. kat yaz tatilinden ietsfüdeyi daşö-|, Omden güze ve Hai nen İnsanlar, munyyen Okefaletler göstermek suretile yemek, içmek dahil, Amerikanın her tarafına nak- ledilmekte ve sanki seyahatlerinin masraflarıni “muntazaman ödeyor. armiş gibi gezdirilmektedirler. Bu. nun için seyahat başlangicinda bir miktar peşin para vermekte, di müötdbaki masrafı da senenin diğer avlarında taksit taksit ödemekte - dirler, Ancak bu wsuldür ki şimdi bir çok Amerikan nakliyat kumpanya- larmı ve oiellerini emuhakkak bir|Me iflâstan kurtarmıştır. Yikilan abideleri tekrar kurmak için Hava yarbüzin meydana getirdi- #i büyük tehlike ile birçok tarihi binalar yakin zamanda ortadan kalkmak gibi feci bir vaziyele sü- rüklenmektedirler. Şiddetli bir bom bard'imana maruz kalan bir şehir. de, bazan, ortada bir yiğm ankaz- dan başka bir şey kalmiyor. Asa. nelerine ve #mazilerine çok bağl olan İngilizler memleketlerinin bu gibi mefahirini hiç olmazsa tekrar bina edebilmek için harbin başla- masi de beraber bir takım tedbir Tere başvurmuşlardir. Bu tedbirin başında yeni bir ne- zaret tesisi gelmektedir. Adi, «Ta. rihi binalar tamir nezaretindir. Va. zifesi bilhassa şudur: Bombardima. na maruz kalıp da tarihi kıymeti haiz bulunan öbide ve binalardan yikılanların oankazıni (o toplatmak, bunları muhafazak yerlere depo etmek, bü işte de memeleketin #a- Whiyetli mimar ve kalfalarini ç Tiştarmak. Harbden sonra bu tariht binalar, | h ni r seviyede bulundur. ettiklerine, o koruduklarıma, zn dürüstlüğüne ve (sağl ieiln selâmetini sağlamak »U - âmiyane bir tâbir e - SÖ yp Taraçadan soksğ? m Tarlabaşında, Merarblgeyef sd 26 numaralı evde olur sn bir çocuk, evlerinin * narken 10 metre ei düşmüş, vücudunun yi den ehemmiyetli Yaralı çocuk toğa' betin zorluk çekilen, pahalılıkla kar. şılaşılan şer nedir? Derhal bilip söyliyemedik, suali. nin cevabını gene bü dostumuz verdi: — Ben söyliyeyim: Radyodur. İSTER iNAN, iSTER INANMA! bu malzeme ile tekrar ve aynen in şa edileceklerdir. Bunu yapabilmek için bütün bu eski binaların daha evveklen fotografileri alınmıştır. Bu fetografiler santiğram metre e. sasına göre çekilmişlerdir. tâ ki eb. adlari muayyen bir derecede büyü. ince, esas binanın hakiki büyük- Kiğü meytlana çiksin ve u boy- lu ölçmelere lüzum kalmasın. |