10 Aralık 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

ie Hergün Piyasamızın tanzimi İşi bir sisteme Muhtacdır ön zamanlarm piyasa bâdi- Yazan; Muhittin Birgen Ss selerini tetkik edersek gö- rürüz ki bütün Fiatlarda pahalanma- ya doğru bir temaytil hasl olmuş- tur, Memleketin iktisadi, mali ve binnetice içtimai hayatı üzerinde mühim tesirler yapacak olan bu ha- reketi, başlı başma, müstakil ve top- rak mütalea etme- Bilhassa bu psha- mreketi esnasında, ekmek gibi, memleketin fat kommleksinde temel rolünü oyntyan maddeler var. Bu nevi maddelerin fiatlarında hu- öle gelen yökeelme hâdisesi, derhal) bütün hayat üzerinde tesirlerini gös- terecektir. Bu pahalıhk nereden geliyor? Fevkalâde bir zamanın zaruri neti- celerine mi istinad ediyor, yoksa, piyasa hareketlerini idare eden un- surlar arasında hüküm süren bir ni- zamsızlığın mı mahsulüdür? Acaba bunun önüne geçmek kabil midir? Kebilse ne yapmak icab eder? Bu sallere cevab bulmak üzere, bu mühim mevzu ile esaslı surette meş- gul olmaya ihtiyaç vardır. İsraf edelim ki elimizde mevcud malümat unsuru ile bu meseleyi, kr- #n bir makale içinde, esaslı ve fay- dah surette mütalsa etmeğe imkân yoktur. Bununla beraber, mevzuun ehemmiyetini bu satırlarin ortaya a- tarken, araya bazı umumi mülâha- zalar da ilâve etmekte fayda vardır. * |, Elde malimat unsuru noksan ol duğu için kat'i bir sev o söylemeğe bizce imkân olmamakla o beraber, öyle zannediyoruz ki, bu pahalanma hareketi, birinci derecede, piyasanın sevk ve idaresinde mevevd bir ni- zamsızlıktan ileri geliyor, Bu nizem- sızlığın birinci amili olarak göze çarnan sey, mevzuun köl halinde mütalea edilip memlekete bir fiat) tesekkülü sistemi verilememis Lu- Mınmasından ibarettir. Sebeblerinin arastriİması uzun sürecek olan bul hel bir vakıadır. Bu vakıânm tezahürlerini tavan hüdiselerden birer misal gösterekm: I — Dahili toplama ve dağıtma #raretinde devletle ticaret Birbirle- rile. hayli bir zamandanheri rekabet halinde bulunuyorlar. Meselâ, beğ day pyaisasında, mmayyen bir fiatla torluma işini devlet kendi üzerine aldığı zaman artık tüccarı faliyet şaham bırıkmamak icab ederdi. Halbuki, hem devlet, hem de töccar pivasada buğday topladılar ve ga- yet tabif olarak, Wiecar devletten farin fiat vermedikçe mal alamadı. Halbuki muntazam bir sistemle ha- SON POSTA Resimli Makale: 'drmağdan birkaç höceyreyi feloe uğra, bırakmaması, zincire varulmuş bir esir İnanılmıyacak Sıtmanın kat'i ilâcı 20 yıldır bir kasada kilidli duruyor Fransada günün dedikodalarından biri de yirmi senedenberi bir noterin kasasında uyuklamakia olan sılma Acının tertibidir. Yirmi senedemberi Fransada Sant. Bympborlen de Lay kasiyesi nolerli inin kasasında koca beş noktası . dan mühürlü kocaman bir zarf uyuk.! lamaktadır. Bu zarfın içinde sıtmaya karşı çok| faydah olan, hattâ sıtmayı yüzde yüz ortadan kaldıran bir âcın formülü reket etmek için bu toplama isini münhasıran ya devlete, yahud tica-| zarf noterliğe Bölanger adinda bir! Tete tahsis etmek ve fakat, fistlerın| yaüstemleke mühendisi | tarafından! tesbiti ve stokların hareketi isini) teydi edilmiştir. Bu mühendis uzun mutlaka devletin mürakabesi #ltm-| seneler müstemlekelerde vazife ÇÖL. da tutmak muvafık olurdu. Mem-'müş ve bir papas Je birçok defalar İeketin müdafaası bakımından va! leşriki mesai eylemiş... Bu mühendi. pılması zaruri olan stokları, devlet | gin ve bu zarfın hikâyesi şudur: pi gibi, bizzat tüctara da YAP-İ undan otuz sene evvel mühendis tıra! . Bdlanger, uzun seneler Guyane i : çi ii 2 — Büyük şehirlerde ekmek fi-| kemlekesinde bulunduktan yar atını ucuz tutmak için o piyasadanİ;emek üzere Fransada Lojre eyale. daha ucuz fintla buğday verme w-) a ya swlü muvakkat bir zaman için bu) a vi yük şehirliye basit bir fayda termin | yeme Bel Helim aye etmeğe ya yaramış, yahud da hiç) paya gara kadar kiymelli bir harim yaramamıştır. Buna mukabil, bu) yardır. Mühendis her Beyi stnaya| wsil piyasada intizamsızlık © unsuru birçok © tecrübeler niş VE olmuş ve ayni zamanda hazı yersiz yekn bari deren DAME ere ana sebebini teşkil et- İDahs doğrusu kendisi bu iddindadır. 3 — Muhtekf mübadele ihtiyaç-| yapana yukanda demi geçen yere ları içinde, memleketin iküsadi un. | yerteniiten sonra kendine müracaat) surları ârasında hökim olması icab ğin : © -Idavi edeceğini Jân etmiştir. Bu Jin eden haklı bir Fat miivazene sistemi ö birçok deh dedeyi içim yücude getirilmek düsünülmemiştir. | taşınan ve derdterine Meselâ, buğday, fiat ile kaput bezi, bankalar Balanga'e sre ileriye yahud sekerle basma fiatı karulaş- tarıldıkları zaman, bunların birbir. lerine ne suretle cevab o vermeleri İâzrm geleceği meselesi, pratik saha- bulunmaktadır. Vardir. Bilangeri'in ülci hiç de fevkalâde bir şey değidir. Renksiz, tadı olmıyan bir mayiden ibarettir. Bu mayi alın. İçki bir zehirdir, her kadehi hayattan birkaç saatlik zamanı eksüür, ır, Fakat en büyük tehlike sinsi hele getirmesidir. Fransa neden bu kadar çabuk mağlüb oldu? li YAZAN « posassrsanaz dıkları 10 Mayıs 1940 da, Fransız orduları Şimal denizinden İsviçre hududuna kadar olan Fransız şark cephesinde öç ordular | grupu Çİ) halinde bulunuyorlardı. Denizden Longvoy'a kadar, cep- he kısmını tutan birinci ordular gru- pu, General Billotte'nir emir ve kumandasında idi. Bu ordular gri- pu şu ordu ve kuvvetlerden mürek- kebdi: Yedinci General Girand ordusu, Fransız ordularının en sol cenahım teşkil ediyor ve Şimal denizinin bir düzlük olan (sahillerine dayanan bölgeyi tutuyordu. Eğer ahval, ile- ride göreceğimiz veçhöle, Fransiz başkumandanlığınm Belçika üze - rinden meşhur çark hareketini yap- masına müsaade etseydi, Fransada şecaat ve enerjisle tanınmış olan General Giraud yürüyen cenahı teş” kil edecekti. Bu orduda salin mu- bafazasında müstahdem 60 inci ve 68 inci ikinci sınıf ihtiyat tümen - lerden başka bir nizam, bir birinci amal ihtiyat, 2 motörlü piyade ve bir de hafif tümen vardı (2). Ci) Normal olarak bir tümen (Cr. ka) fç piyade ve bir topçu alayından, bir kor (kolordu) 2:3 tümenden, bir ordu 2:4 kordan, bir ordular grupu 2 ve daha siyade ordudan mürekkehdir. Bir tümenin muherib insan mercuğu vasati ve yuvarlak bir rakam olarak 12000 dir. (2) Nizam tümeni, bârış zamanı or. du teşkilâtında mevend olup sefer - beriikte noksanları iamamlanan piya. de tümen;dir. Berinci ve ikinci sınıf; ihtiyet tümenleri ise, barış zamani mevcud bulunmazlar ve ancak « ferberlikte veyabud muharebenin de. vamı esnasında teşkil olunurlar. Mo. (ölü piyade tümeni, piyadeleri kam. yonlera bindirilmiş ve topları trak. törlerte cerolunur, yani baştan başa E İçki aleyhtarlığını ayyaş telkin eder Ayyaşı ayyaşlırtan ovazgeçirimek güçtür, ekser ahvah. “e imkânsız. dır, buna mukabil genç dmağlarda içki aleyhtarlığını telkin etmek, yer- #eşlirmek kolaydır: Nazeriye kafaya güç girer, fakat güzün gördüğü ba. olması, ilk dakikalarda verdiği saraını saklaması, hele alışanı bir ĞShA © gzada menkuş kalır. Çocuklara ayyaşın birkaç kadehten sonra ne hale geldiğini sik sık gösteriniz. Harb başlangıcında vaziyeti gösterir kroki General Gort'un İngiliz ordusu, Yedinci ordunun sağında mevzi al-|2 anıştı ve büyük kısmile merkezde, Lille - Roubaix - Tourcoingde bu - nun yalnız bir nizam, 2 birinci ve ikinci sınıf ibtiyat tümeni vardı. inci G 1 Hutzi ordusu, | saatleri duha evvelden Sulin? isci ordular grupunun en seğin- İunuyordu. Bunun malik olduğu 10|da idi ve sağ cenahile Longuyo: tümenden sekizi ileride cepbede' ve ki hat üzerinde bulunuyorlar idi. Birinci hatta bulunanlar hududda idiler; | ikincidekiler ie (bir ikinci “iz vücude getirmeğe çalışıyor - lardı. Birinci General Blanchard ordusu, İngiliz ordusunun sağında idi. Bunun Escaut nehrinden Sambre ırmağı - mn cenubuna kadar imtidad eden gephesinde 3 Afrika tümeni, dahs geride 2 hafif ve bir birinci sf ih- tiyat tümen vardı. Bu ordu Sam - bre vadisini tbkayan ve ayrıca bir kale tümenile tutulan bilhassa kuv- vetli Maubenge müstahkem mın - takasına dayanıyordu. Dokuzuncu Corap ordu- su, Sambre ve Mause wmakları a - rasında, Oise aralığını Hirson hiza- larında kapıyor, Recrvi palatosunu tutuyor ve Mâziörese kadar Meuse nehri boyunda bulunuyordu. Bu or- dunun ileride iki süvari Otümenile Meuwse nehrinin doğusuna sürülmüş bir sipahi livası vardı. oyanasılmaz ve taarruz olunmaz telâkki olunan İ i Majino müstahkem mevziine daya- mayordu. Yukanda söylediğimiz veç- hile, birinci ordular grupu Bekika Üzerinden sağa büyük bir çark ha- reketi yaptığı takdirde General Hut- zinger ordusu mihveri teşkil ede - cekti. Bunun cephesinde iki süvari tümenile bir süvari İivası vardı. Fa» kat bunların osetrettiği Okur yalnız 2 nizam, bir birinci ve 2 sınıf ihtiyat piyade #ümenlerinden ibaretti, İkinci ordunun gerisinde, başku- nandanlık emirinde ayrtes bir (36 ncı) ve bir motörlü (3 üncü) iyade tümeni vardı. Bizzat ordu mıntakasınır. içinde de, bir tümen başkumandanlığın emrinde bulunduruluyordu. Umum ihtiyat: Birinci ordular ve döküzüncu or- dularının gerilerinde, o başkuman - danlık emrinde bir de, öcabında Belçikaya sevkolunmak üzere, iki kademe inde (tertib (edil miş o miüteharrik, bir oOumum ihtiyat o bulunuyordu ki, birin- grupunun birin: ler | Eren ile, yedi baytar sında, hiç bahis'mevzun olmamıstır. 4 — Meselâ, büyük ayak deri mütemadiyen vahalanmıs, küçük ayak deri de mütemadiyen ucuzla- miştir. Sebeb? Birinin ithak, diğe rinin ihracı güç olmuş. Halbuki, hiç olmazsa ikinci kım deriler için, hatti bitaraf dünvada, pekâlâ abcr- lar bulmak kabildi. Daha böyle birçok misal ile görü. Klebilir ki, harbin basındanberi, Tür.| kiye piyasasının sevk ve idaresinde. memleketin ihtiyaçlarından doğmuş E umumi bir sistem O bulunamamıştır. W Fakat, bu, esasen bizim eski bir #derdimirdir: Bir mevzii, muavyen bir sistem icinde mütalea edip top- lan hal sekillerine bağlamek yerine. | nima günü gönüne değişebilen bir “takım tedbirleris yürümeği Şi tercih e- deriz. Bundan hiç kimsenin humsi su içlimekledir. Bölenger haslalarına | yarı? tümen, süvari tümeninin yerine ilâcın kendi yanında alınması husu.İkaim olmak özere, motörlü ve hafif (Devamı 6 ncı sarlada) İzirhii otomobili tömenlerdir. iNAN, w İSTER Nasılsa baş bir taksi geçiyordu. Karanlık, yağmurlu, soğuk bir geceydi. Tramvay da gelmiyordu. İşaret etifk, bağlırdık. İşareti görmedi amma, ses işiterek durdu ve he. men sordu; — Nereye gideceksiniz? Böyiedik, gideceğimiz yer hoşuna gilmiş olacak ki, lütfen kapıyı açtı, bindik. . Gönül almasını bilen, terbiyeli bir adammış, otemobu hareket eder ot- mez örür diledi: — Nereye gideceğinizi sorduğum için beni masur görünüz, mecburum. Geç vakit, kimsesiz ve sessiz bir sokaktaydık. Hem önüne bakıyor, bem de tehlikesiz söylyebikyordu. Sualimize karşı şunu oulstdı: — Taksi otomobillerinin çoğu şoförlerinin değil, sermaye sahibi bir ikin. S2 TE: mötörleştirilmiş piyade o tömenleridir. bu ordu bölgesine piyade vermekici kademede 3 motörlü piyade faydasız ve İüzemsuz telâkki ohun-| tümeni, bir zırhlı tümen ve il duğu için, yukarıdaki süvari kuv -| kademede 2 nizam ve 2 zırhlı tü- vetlerinden başka dokuzuncu ordu- men vardı. (Devamı 6 ncı sayfada) INANMA! & adamındır. Bunlar evvelce taksi saatine bakarak ber akşam tutarını isterler, benzin sarfiyatının hesabini da otomobilin mutad durak yerine müşterisiz avdet seyahatini gözönüne alarak yaparlardı. Şımâi otomobilin müşterisiz yürümemesi suretile benzin parasını kazan. mayı düşündüler ve şöyle bir emir verdiler: «Bir müşteri aldıktan sonra tekrar mutad durak yerine dönmiyeceksin ve ancak âydet seyahatinde ikinci bir müşterinin bulunabileceği yere gide. ceksin.. N Bugün sabahları Maçkada, Şişlile, hattâ Taksimde otamobil bulun - muyorma bu, otamobü sayısının azalmasından ziyade olomobi sahibinin bu şekilde hareket etmekle olmasından ileri gelmektedir.» Bis, fırsattan istfade ederek bu tarzda hareket edilmesinin önüne Ee. çilebileceğine inanıyoruz, fakat ey okuyucu &en; Sözün kısas! Bir ithalât metadif Daha kurtuluyor!” E. Ekrem Teis a z eçen hafta sonundü Esirgeme Kurumunun. gö rada Keçiörendeki özel Mi de, on dört tane Türk 89 çocuk bakımı diploması sö Bu on dört kızımız, gi ehemmiyetli bir kazançtır. VE yağ hayatımız bakımından, g yetişmiş olmam bizi bir ithali 4 tamdan kurtarmak mususand? mış önemli bir adımdır. pe Şimdiye kadar, şu veya bü dolayı evlâdinın ilk ay uğraşamıyan, bak İTürk anası, yavrusunü, yıne İleketlerden getirtümiş o kadınlara tevdi ederdi. gi Katlanılmast zaruri bir teki kül şartlarla yurdumuza gelimi? gi gösteren bu Ismarlama Kadın eğ seriya matiba müvafık çikmis, wi Ni çok deta bir tezebrib uasuÜ z tahammülü güç naziar edef, kendisine emanel edüen ço0ğ” deten iyi baksa bile, manen önü ler, «nötr» bir mahlük halind€ rirdi, Bu Şvester, yahud ki nurseli inde büyüyen çocuk, mill) tamamen bigânesi olmasa $ı bu gayri ml terbiye adi hiç değilse muhiüni, onun 4 an'anelerini beğenmez, onla. nefrete yakın bir antipati » On beş, yirmi yıldır, o es lardaki terbiyeli, edebli, vefa sahibi dadı kalfaları mıyan 'Türk soayetesi; el hiç olmazsa, bu sayede dil öğreniyorlar.» diye bu bd Janıyordu. İşte, Çocuk Esirgeme bu sene ük semeresini veren teşebbüsü, bizleri, ne iükleri © yabancı kadmlara muhisö tan gitgide vareste bırakacak Onun içindir ki, dipli genç hemşirelerizi o mem selkmlar ve kendierine mi dilerken kıvanç duymaktayıf Şüphesiz Xi onların elinde cek "Türk çocuğu, vatanına “© tine, yabancı yetiştirmesi olaf Enden çok daha bağlı ve dabi olacaklar. #N t N N R Rumen kara sula” tehlikeli mınta* Romanya sefaretinden ğine göre, bu ayın ikinci itibaren, Rumen kara suları * mıntaka ilân edilmiştir. Açık denizlerden giderek» nehrinde seyrüsefer yapma! gemiler, muv: tlarına Bi nında bulunan salâhiyetli Ta telsizle haber vermek e tindedirler, j nelli Belediyenin iki m ile altı memur hakk yapılan tahkikat 4 Belediye baytar müdürü 4 ve hakkında, bir müddettenbefi fettişler tarafından yaf Jan, vazifeyi selistimal tal #celenmiş ve tahkikat evrsl murin kanunu hükümlerine vilâyet idare heyetine ” Vilâyet idare heyeti, Bel tar müdürü ile arkadaşları ği daki bu tahkikat evrakını “l miş ve hepainin vazifelerini, mal suçile mahkemeye veri karar altına almıştır. İk Vilâyet idare heyetinia “pil Devlet Ştrasna gönderilmifti”. let Şürmsi içlerinde hayvan BÜ yi) şi müdürü de bulunan bu mi ie hakkındaki vilâyet idare rarmı tasdik ettiği takdirde kemelerine baslanacaktır. TAKVİ TT incikânun.