7 Aralık 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Ve Türk idareciliği Yazan: Muhittin Birgen s iyasi Bilgiler mektebinin bir yıldönümü © münasebetile ik Şefin irad buyurdukları nutku, okuyucularımızın dikkat ve slâka ile okumuş olduklarını tahmin ede- yim. Çünkü, ba nutuk, alelide bir maya mecbur olduğu bir görüş ve anlayış inkılâbinin ifadesidir. Türk milletinin son otuz senelik hayat devrinin bütün hâdiseleri arasnda, Wi daima millet işle meşgul olmuş, yağlletin nabzını elinde tutmuş, onun de devletle olan alâkaların de- #ğik, bizzat kendi günlük ve adi ha- yakının tezahürlerini de ( yakmdan tetkik etmiş ve unlanmış olmanın Nutek o kadar güzel hakikatlerin ifadesile doludur ki, maalesef, ba: lardan hangisi inde fazla mak liz geld k Türk Cömhuriyeti inde yeni Türk devletinin ida- resileri için iktimab edilmesi elzem Ye zaruri görünen vasıfları bu nutuk Kadar toplu ve veciz bir surette ifa- de etmiş bir vesika daha hatırlamı- yoruz. Vesikanın kıymeti bilhassa ri ki onun içindeki güzel ha- Mi çıkmış değil, millete aid bilgi, tec- rübe ve duyzu sahasında kemal ha- ilime gelmiş bir Sefin dudaklarından dökülmüstür. Bunun için, Obilhasaa idarecilerimizin bu nutku tekrar tek- yar okumularında büyük (faydalar © vardır. * © Mil Sefe göre, bir Türk idareri- sinin, İst ve devlet için hayırk bir unetr olması için bir takım sart- İsr vardır. Bu şartları şöyle hülüsa edehiliriz: Evvelâ, idareci, üzerine alım$ş bulunduğu veyahud, almaya hazır- andığı vazifenin ne kadar mühim ve ne kadar ağır bir hizmet olduğu- Hu tamamen müdrik bulunmalıdı. Bir idareci demek, Türk milletinin, sade gönler değil, hattâ asırlar a- Tasmdaki ihtiyaclarını anlıyan veva- Mi için wğresan insan demektir. Bu im- sün, bu Türk vatandası, bu millet bizmetkür, ayni zamanda, şunu da bilecektir ki, Türkiye bir taraftan tekâmülde geç kalmış ve diğer ta- ftan da, Milk Sefin buyurdukları gibi. bir takım «kötü huylar» İn mü- İendele mecburiyetindedir. Su halde idareci, bir yerine iki çalısacak ve bir yerine iki seyle birden mücadele | edecek: Cok iş görecek, çok yıka- cak ve çok yapacak! Saniyen, Türk idarecisi, almış olduğu vazifenin icabatından olarak, çok sey bilecek ve çok şey öğrenecek. Bu bilgiler mektebde tahsil edilemze. Mektebin, öğrettik- İleri sadece bir «anahtar bilgis dir. Ş İdsreci mektehden aldığı anahtarla, geniş ve derin bir bilgiler hazinesi- İ nin esrarlı kapvnı açacak ve onun İçine sirip mütemadiyen öğrenecek- tir: Nazari olarak veya tecrübe ile. Bu suretle kendisini techiz edeme- diği takdirde Türk idarecisi bu as rın bir idarecisi olmak vasfını ikti- sab edemez. Milli Sef bu noktayı di ir. cehhez olmak için ça İ yecinin idareci olmam için kâfi de-| İl ğildir. O, bir taraftan da halkı tarı-| yarak, om anlıyacak, Ona kendi duygularında yaşayacaktır. Orun Mi sisteklerini ve kudretlerinis | sadel bilgi e anlıyamayız. Onu duymah-|. Yyız. İdarecinin büyük bir vasfı da budur. Ve bundan dolayıdır ki Milli İiSef, bu noktayı daha nutkunun baş araflarında canlandırıyorlat. İdarecilerimiz için bilhasa bu nokta mühimdir. Çünkü, Osmanlı İdereciliğinin en anlamamış, en ih- imal etmiş ve hattâ en çok inkâr et- Miniş olduğu vazife bu vazifedir. Osmanlı devri ki halka hak tanıma" İdi. i, o Türke İetti ve onun biçbir derdini dinleme- ğe lüzum görmedi. Bundan dolay- dır ki biz onu devirdik, Osmanlıyı Binkâr ve Türklüğü izhar ettik. Onu tahtından indirdik ve onun yerine Türkü ve halkı Osmanlı idareciliğini: « huylarımı» ortadan kaldırmak ve o- Ünun yerine iyi Türk idareciliğinin an'anelerini tesis etmek cümhuriye- bunu bütün tavsiyelerini İ zikretmiş olmakla onun ehemmiye- yorlar. zim anl İkaba izahı ince tarafların daha iyi o i Resimli Makale: Ruhiyat profesörü Karl Seashore der ki: — Herkes #rsi olarak mühim bir hâfza kuvvetine malikti:, fakat bir çokları bu kuvvetin ancak yüzde onunu kullanır. geriye yüzde doksanıni israf eder, Siz de bunlardan biri iseniz, hayat mücadelesini noksan yapıyorsunuz, demektir, fakat bu Hâfzayı kuvvetlendirme Tarihten sayfalar »İ Dördüncü Murada dair bir fıkra... Yazan: Reşad Ekrem Dördüncü Mehmedin zamanım da, 1655 te İstanbula gelinşi olan Jan dö Teveno yazıyor: Dördüncü Mehmed şehir ge- zöntilerine alelâde bir adam gibi, hemen birkaç kişi ile çıkıyor. Bu gezintilerde de, amcam dördüncü Muradı taklid ediyor. Benim İstan- belda bulunduğum sıva hemen her- gün dolaşırdı. Arkasında birkaç a- dım geriden birkaç kişi gider ki iç- lerinde biri de cellâddir. Her çıkı İstanbulda, Galatada bir Bazan bir fırına gider, ekmek a- Er, bazan bir kasaba uğrar, bir par- ça et ahır. Meselâ bir gün kasabın biri eti konulan narktan (fazlaya vermek isteyince bir işarette boynu İ varulur. Fakat en çok tütün yüzün- den kafa kesiliyor. Bir gün bu yüz- den iki kişiyi öldürüü. İki gün ev- vel sokaktan geçiyormuş, tütün i- genlerin dumanı burnuna kadar gel- miş, rahatsız olmuş, tütünü yasak etmiş. Sonra da bu yasağı dinlemi- İ yenleri görünce, kafalarını kestirt miş. Fakat hakiki sebebi, yaşadığı müddetçe tütünü yasak etmiş olan amcan dördüncü Muradı takbd etmektir. Dördüncü Murad, tütün içenleri, çubuklarmı burnuna sokarak, ya- hud tütün keselerini: boyunlarına bağlıyarak asarmış. Tütün içeni as- la affetmez imiş. Bu kadar şiddetin i, y önü- ne geçmek olsa gerek. Dördüncü Murada dair şöyle bir hkra anlatılıyor: Bir gün kıyafetini değiştirip Üs- küdardan İstanbula kayık ile geçi- yormuş. Kayıktaki yolcular arasında bir de sipahi varmış. İstanbula tmar almağa gelmiş. Kayık açılınca, sipa- hi tütünü çıkarmış, OKayıktakiler dehşet içinde kalmışlar. Padişah si- pahiye: — Sultan Muraddan korkmuyor “İmusun?. Diye sormuş. Sipahi, mağrur ve müteazzım cevab vermiş! — Sultan Murad sarayında dört başı mamur, kadınlar ve oğlanlarla deniyor. İçip sarhoş oluyo: da skuntı içindeyim. Gıdam, eğlencem bir bu tüti ! Padişahın yasağı bana wz gelir!. Al bakayıml, Sana da bir kaç nefes çektireyim! Delikanlı!. Sultan Murad sipahinin çubuğu- w almış, kayığın bir köşesine saklı- yarak güya korkuyormuş gibi gizli gizli içmiş gelince, her ikisi de, bu sefer Galataya geçmek üzere başka bir kayığa Obinmişler. Murad orada, çok güzel şarap satı lan bir yer bildiğini söyliyerek «ipa hiyi davet etmiş; ve daima ya; gibi, evvelden tembih ettiği veçhile adamlarınm kendisini beklemekte olduğu bir yere götürmüş. Fakat, Ü| yakaıyabileceğini gözüne | kestire- (Devamı 7 wei sayfada) İSTER k kolay kalan vasıtayla zararı telâfi etmek elinizdedir. aksıdım şimdik: harbin 1940 Mayıs - Haziran Fransa se » ferinin tarihini yamak değidir. Çün. kü bu işi, ileride, vakit ve zamanı ge- nce, en iyi olarak iki taraf genel kurmaylarının harb tarihi şube ve - yahud encümenleri yapacaktır. Bun. dan başka 1940 yılmın lü Mayısın - dan 24 Haziranma kadar süren Fran. sa seferi, | Eylül 1939 da başlıyan ve ne vakit biteceğini şimdiden kestir - mek kabil olmiyan yeni büyük har - bin aadece ehemmiyetli bir safhasını teşkil eder. Gerçi Fransa yeni büyük harbin bu safhasında mağlüb, hattâ perişan © - dümiştir ve neeede teslim olarak mütareke dilemiştir. Fakat mütareke harbin bilmesi deği muvakkaten dur ması demektir. Bundan başka Fran. sanın mağlüb olduğu aşikâr olmak - ia beraber harbi tamamile kaybettiği bitmemişlir ve henüz, Atlas Okyan sundan tâ Pasifik ve Hind Okyanı suna kadarki sahalarda olduğu gibi bunların arasındaki Avrupa, Asya ve Afrika kara, hava ve denizlerinin Şu veya buralaında devam ediyor. Bu- #an daha çok büyüme ve genişleme tdadmı gösteriyor. Bu kadar geniş dünya sahalarında cereyan eden ve uzun süreceği belli olan bir harbin kimlerin lehinde olarak nerode nasıl biteceği tabialde bilinemez. Ve ey - welden katiyetle söylenemez. Bu se - beble Fransanın bu harbdeki son İmsikadderatı harbin meticesinin te - celli şekline bağlı olduğu şüpbesiz » dir. İ Meselâ geçen Büyük Harbde Bel - çika, Lüksenburg, Sırbstan, Kara - dağ ve Romanya biter devlet ve hü. jsü et olarak ortadan slinmişlerdi. İKenalik Rusya yediği çok şiddetli as - keri darbelerden başka dahili, yaman Sosyalist ve Bolşevik ihtilâllerile ta - mamile parçalanmış ve müstakil yek pare bir devlet olarak devam etmek. ten İanğ olmuştu. Bütün Lahatan, bütün Ukranya ve Kafkasya Alman ve Türk askeri işesli altına alınmış Kırım, Türkistan, Azerbaycan ve İ - di Ural Türk ilerle şimali Kafkas, Gürcstan ve Pin milletleri istiklâ) bulmuş, elhasi Rusya, Moskova ve ş#imalindeki yerlerden ibaret olarak, anarşi içinde ve Alman kontrolü ol. tında mabhdud kuvvetsiz ve nüfuzsuz bir hükümet halini almıştı. Buna rağmen harb senn Almanya ve müttefikler; mağtüb olduklarından bütün bu saydığımız küçük ve büyük devletler yeniden canlanarak usuvlan dılar ve kimi eski (Ohallerinden daha iyi, daha geniş ve daha kuvvetli bi - rer devlet olarak tekrar kuruldular. Nitekim bühassa Romanya ve Yu - goslarya eski hallerinden daha bü - yük ve daba kuvvetli olarak yeniden teşekkfl etmişlerdi. Orta Avrupada Çekmlorakya ve Finlandiya mlista — kil devletleri de yeniden vücud bul - dular. Eihami Almanyanm mağltbi. yele ber şey allâri almiş, galibler. le gabiblerin gözde milletleri toprak, nüfus ve daha çok şeyler kâr emiş. lerdi. Hemen bütün harb müddetince devam eden askeri muvaffnkiyetleri dolayısile son günlere o kadar galib mevkiinde bulunan Alman orduları ran 1918 de ansızın inhüdl ediverme - iNAN, kalmadı, İskat denilebilir ki, müfredatı okunan bste: — Bir kilometre kaldırım, yirmi kilometre şose, bir tahta köprüdür. Küçük görmiyelim, bir yılda bütün bir ülkede tam bir yol şebekesinin SON POSTA Askeri Tetkikler | SER 5 Hâfıza kuvvetinizi tezyid ediniz s | L) Hatırlamak istediğiniz her hâdise hakkında hâfızanızda kuvvetli bir intiba yaratmağa çalışmak tedavinin ilk şartıdır. yapılacak şey hâdiseyi kafanızda da bu hâdiseyi bir başka şeye bağlamaktır. Nefsinizde tecrübe ediniz, bugünden itibaren hâfızanızın kuvvet - İenmeğe başladığımı göreceğiniz muhakkaktır. Fransa neden bu kadar çabuk mağlüb oldu? im eee YAZAN: iddia olunamaz. Çünkü harb henüz £ leri de harbin tabi (o taayyün etmiş Tıpkı geçen harbde olduğu gibi, bu harbin de talihi Alman ordularının #u galebeyi elde etmesi vepahuğ mağlüb olmalarıle tâayyün edecek - tir. Bu sebeble Fransanm bu barbde. ki mukadderatı henüz taayyün et - miş sayılamaz. Onun ordusu, 10 Ma. yız lâ 2 Haziran 1040 muharebele rinde muzmahü olmasına ve mağlüü Fransanıri yeni hükümetinin galibler. le mütareke imzalamış olmasına rağ. men harbin sonunun onun için nasıl tecelli edebileceğini bilmek ve dolayı. sde Fransanın mukâdderatini bugün- den keşif ve tatmin etmek büe kabil değildir. Çünkü şimdiki harbin ne - cesini, ancak şimdiki Alman - İngi. iz ölüm dirim (mücadelesinin sonu tayin edecektir. Almanya galib geldi. &i takdirde o Pransn le diğer mağlâb meületler kaybetmiş olacaklardır. Üs - telik galibin iradesine tâbi buluna - caklardır. Harbi İngilizlerin kazan * maları balinde ise şimdiki vaziyetler ve şartlar Fransa için olduğu kadar Poloriya, Çekya, Norveç, Holanda ve Belçika için de külliyen değişecek ve bu devletler, tapkı Geçen Büyük har. bin mazlöm devletleri ogibi, yeniden ihya ve tanzim olunacaklardır. A! . manya ve İtalyanın da büyük zarar ve tabavvüllere uğrayacakları pek tâ büdir. Kim bilir, belki öyle hal ve şartlar olacaktır ki, Fransa mevcudiyetini ko. Nilekim generai Dö Gel'in başkan - ON Bundan sonra sik sık tekrar etmek. Ondan sonra ler mevcud olduğu gibi İtalyaya kar- « muzaflerane harb eden bir de Yu. nanistan vardır. Kezalk unutmama. hdır ki İtalya Mihverin zayıf bir ka. nadıdır. Bu sebeble (müttefiklerin Mihveri buradan yarmaları mümkün. dör. Nitekim İngütere, Girid adasmı kara, deniz ve hava (kuvvetleri için büyük müstahkem bir &s haline ge. tirmekle ve Yunanistan (o İtalyanları Arnavadluk içinde bozmakta devam etmektedir. Bütün bunlar öyle un - surlardır ki terazinin şu veya bu ke- fesine vaz'olundukları takdirde har - bin gidiş ve neticeleri Üzerinde mü - essir olmaktan hâli olamazlar, Halihazırda ordularını Manş deni - sinin cenub sahillerine dayayan Al - manya bir taraftan Avrupada ye. ni nizam dediği siyasi, iklsadi ve a5. keri tahakküm (sistemini kurarken diğer ehetten Büyük Britanya ada - sına ve bu adanın deni; (omuvasala yollarına aylardanberi açtığı giddetl muharebe ve mücadelelerini devam ettirmektedir. Fakat bu msuller Al maânlâr (One ordularını kanalım Öte tarafındaki İngitere adasna saldır - tabiliyorlar ve ne de bu adayı tahrib reyahud aş birakmağa muktedir ola- biliyorlar. Üstelik İngiliz bombardı - men ve av uçakları, henüz Alman . larınkine sayıca tefevruk edeme - mekle beraber, Almanyanın ehem - miyetli inşaat Imanlarını, sanayi böl ge ve şehirlerini ve türlü askeri he deflerini bömbalamaktan menedile -| miyorlar. İngiliz kara ve deniz uçak filoları yalnız Almanya de onun İş - gali altındaki memleketleri değil İtal. ya, Arnavudluk, Akdeniz, ve İtalyan Afrika bölgelerinde de faaliyette bu. Yunuyorlar ve hepsine yetişiyorlar. Bun ların aayısı günden güne artmakta olmasına nazaran İngiltere ba bu - susta gittikçe kuvvetlenmektedir. O. nun kara ve deniz kuvvetleri de, ge - rek yeni kayıd ve teşkilâtlarla ve ge- Tek yeni inşaaf veya Amerikadan mü! bayaalaria günden güne çoklaşıp bü. yümektedir. Bunları burada sayıp dökmekten! maksadım harbin Fransa için henüz İnc kaybedilmiş ve ne de bitmiş ol - madığını hatırlatmaktır, Bu sebeble per Pransanın harbi (kaybetmesinin #ebeblerini değil onun sadece neden 145 gün gibi fevkalüde ax bir samanda| mağlüb olduğunun iletilerini tetkik edeceğiz. Biz tetkiklerimizi şüphesiz vak'alar| İizerinde yapacağız ve neüceleri vaki| İBu vak'alar iki tarafın askeri kufar Trak ile ticarl münasebatımiZ gittikçe artıyor ile teari müh günden güne inkişaf etm İraktaki birçok firmalardan debli maddelerimiz o hakkında di gelmektedir. Bu maddeler abu yaş ve kuru meyvalar, tütün, zeytin ve zeytinyağ, komser ha, balık, bira ve içkiler, maden «il peynir vardır. Basra yelile ATL kaya yapılmakta olan nakliyöi ka da teşmil edilerek geniş çeri mal sevkedilecektir. Bu leb a yasada büyük bir alâka ile ka miştir. Hava Kurumuna yardımda buluna" tüccarlarımız Tüccarlarımızın Hava Kurun yardımları devam gtmektedir. gf Hava Kurumunun İstanbul #ob€ ie para yatıran tüccarlanmızın rini aşağıya yazıyoruz! Nuri Topbaş 1250, Perabys İğ, ya 1000, Viktor Benarditti gü Mihal Nikolsidi 500, Raja ortakları 350, Vahan o Yertzgğ, 300, Sadık Çizmeci ve oğullar! “yk Osador Giritliyan 200, Ando) ğurluoğlu 125, Niko Tomaidi* Nubar Kaynak ve Kampar Halim Budak 50, Eyüb Sabi 25, Yani Cinoğlu 15. lira tebii ta bulunmuşlardır. Yapılan min mecmuu 4790 a. Finlândiyanın kurtuluğU münasebetile yapılan merasim b Finlandiyanın kortuluşunun Zi cü yıldönümü münasebetle maliki, Finlandiya kansolesiğa da dün merasim yapılmıştı. vi simde vilâyet erkânı ve Fin kesi hazır bulunmuş, konsolos eli kabul etmiştir. Kocamustafapaşada ev Soyan dilsiz ğ Kocamustafapaşada yukus mühim bir ai vakanın yakalanarak, dün adliyeye / edilmiştir. Suçlu 'Bakirköylü dikiz oğlu e sün we mustfapaşada, Rıza ismim evine ei ve evdeki bütün get metli eşyayı çaldıktan sonr 5 etmiştir. Dün adliyeye verilen hirs sorgu hâkimliğince sorguyA dikten sonra, tevkif edilmifö” Tamire muhtac asar! tesbit ediliyor o & Belediye ve Müzeler İda gf yöb, Defterdar ve civarındaki mire muhtaç atanı ann işimi ikmal etmişlerdi mıntakalarında da temi tarihi kıymetteki abideler dilecek ve bunların de başlanacaktır. Tariki | yua binalı tamirine yayı! Belediye ve Evkaf İdaresi syıracaklardır. ii Hüsnü Çakırın dünkü tetkikleri | yep İki gündenberi şehrimizde din, İktısad Vekili Hümü Çakır “eyl merbank müessesrlerinde D* muştur, Biraz ciddi v€ samimi olahın. Müessesemizce isim a * > v » Tumak için yeniden harbe girecektir hakikstlerden çıkarmağa çalışacağız.İ adresleri testit edilen Yasandal mızm bir çok imana rl ğında İngilterede vücud bulan bir hür Fransiz partisi, Büyük Britanya mdasle Afrikadaki Pransız müstemle. ke ve manda topraklarında (Odaha #tmdiden Almanlara karşı mücadele ve muharebe bayrağını açmış bulun. roskladır. Bundan başka Atlas Ok - yanusunun ötesinde (oder adımlarla harbe hazırlanıp durmakta olan bir) Amerika ile Bug nehrinin doğusunda Urakdoğuya kadar uzanan Ye esra rengiz tavrile şündilik niyetleri hak —| kında renk vermemiş, fakst durma. dan tedarikâtta (Obulunan büyük bir Sevyet Rusya dokunulmamış bir hal. de durduğu gbi mali Çin hükümeti -İde henüz mağlâb olmamışlır. Niha - yet harb harici diğer bir çok âevlet. »ı kullarımış olanlara karşı teşekkür Güm dirim savaşı içinde bulunduğu derle işgal etmenin doğru olduğuna -İrübe derslerini tamam bir surette çıkarmak için her şeyden evvel o har.|p INANMA!T Radyoyu dinliyoruz. Spiker bir viüyetin, bir kanasında bir yil içinde ba. o vücude getirildiği yerlerde bulduğunu bümekle beraber, (o başardıkları tini bilhassa canlandırmış balunu-İl sarmış olan umran eserlerinin blârçosunu yapıyor. Hakam hatırımızda eserler ne kadar basit olursa olsun ellerinde bulunan vasıtanın tamami, ve hareketleri olacağı için tetkikle Jrimiz ayni zamanda 45 günlük Fran. isa yıldırım seferinin kisa bir hikâye.| İsini teşkil edecek, ayni zamanda yıl dırım barbinin mahiyetini izah ey - İliyecek ve bu sebeblerle, ümid ediyo - İrum ki, okuyuculara müfd olacak - Tardır. Tashih — İlk yazımızın son kısmın. da «Bir harbden #bret alınacak tec- bin kusursuz tedvin olunmuş bir ts. tur ve az bir zamanda olabilecek de. Zildir.> denecek yerde yanlış ve ek- sik bir ifade kullanılımıştır. Tashih 6. derz. ekmek şlarımızdır. Yalnız dünyanm sananlarda radyoyu bu gbi haber. imanamıyorua, fakat ey okuyucu sen: rihi Yâzımdır ki, bu kitüb benüz yok. İl e emafın ÇAPAMARKA ge bulamıyoruz. diyerek muksl'ö kalarla halkı ısrar ettikleri e makfadır. Piyasamızda ber PAMARKA müstahasratını” ei len mevcud olduğunu By a al iht. AŞA a > SELE SELE 0 Aİ Ze