7 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Muhtırah ve haritalı ceb takvimi TAKVİMİ RAGIB Tertib eden: Mahmud Ragıb Uluğ 1941 18 inci yılı çıktı. En mükemmel, en doğru takvim malumaü, herkes içia lâzım mütenevvi bilgiler, muhtıra vesaire... Cildli olarak fiati 40 kuruş. KANAAT KİTABEVİ J 17 nci vıl saviT 5866 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU *• • Telefon: Basmuharrir 22368. Tahriı heyeü: 24298. İdare ve matbaa kismı: 24299 24290 290 m e k t u b dreafc Siyasi, Milliyetçl sabah ÇIKARANL ORHAN SEYFİ YUSUF Sayısı 2 kuruş. 24e CuiTiartesi 7 Bîrincikânuıi 1940 Milli Şefimizin gencliğe irşadlarda bulunduğu Siyasal Bilgiler okulu merasiminden intibalar, Milli Şefimiz mezunlar arasında, hitabelerini irad ediyorlar ve mekteb müdürünün açış nutkunu dinlerlerken Hükumetin kararı dün vilâyete bildirildi Harb Ekonomisi Buğday mubayaa işine Bizharb harici olmakla beraber bu afetin tesirlerinden ekonomi bahsinde tıpkı harbin içinde imişiz gibi hisseli bulunuyoruz O halde tam harb ekono misi yapacak gibi teşkilâtlanmıya doğru gitmeliyiz. Hükumetimizin son kararlarım bu bakımdan genis ve doğru görüşlü bir teşkilâtlanmanın mukaddemesi sayıyor ve onun peyderpey tahakkuk ve tekemmül edecek mabadini de emniyetle bekliyoruz ükumetin buğday, arpa ve yulaf için almış olduğu tedbirlerin gerek istihsali teşvik, gerek istihlâki temin bakımlanndan çok esaslı ve pek isabetli olduğunu memnuniyetle kaydetmeyi zevkli bir vazife biliyoruz. Buğday müstahsili köylünün himayesine verilen ehemmiyet bu tedbirlerdeki isabetin sıklet merkezini teşkil etmektedir. Son tedbirle Türk buğdayı h i m a y e ve t e s a h ü b ü n azamî derecesine mazhar kılınmış oluyor. Buğday fiatı köylü lehine olarak kiloda 2 kuruş artırılmıştır. İçinde bulundıığumuz dünya şartlarına göre tatbikatta bu bimayenin müspet neüceleri büyük olacaktır. İaşenin baş maddesiui teşkil eden buğdayın memlekette mebzul ve her halde daima ihtiyaca yetecek hadde mevcud olması memleket müdafaasının ve millet kudretinin temelini teşkil eder de onun için. Geçen yıl hububat îstihsalimiz pek fena dcğildi. Bu yüki istihsalimrzse yer yer sel âfetlerinin tevlid ettiği kısmi zararlara ve raahdud bazı mıntakalanmızdaki hava şartlannm müsaadesizliğinden mütevellid nispetle fakir neticelere rağmen umumi surette pek iyi oldu. Maatteessüf memlekette henüz kat'iyetle itimad olunur isühsal istatistikleri tesis edememiş bulunuyoruz. Bununla beraber 1940 buğday istihsalimizi bir yıllık ihtiyacumza yetmekten b i r h a y l i f a z l a olarak tahmin etmekliğimizde hata yoktur. ekonomisinin ve millî hayatımızın bu maddeye dayanraasında şaşılacak hiç bir cihet yoktur. Dünya ahvalinin fevkalâdeliği gözönüne alınarak hükumetimiz hububatm alım satımını, stokajmı, tevziini k e n d i k u d r e t l i eline almış ve bunda da hububat müstahsilinin himayesini ilk safa geçirmiş bulunuyor. Ziraati teşvik eden himaye yalnız fiatlan müstahsil lehine teşvik edici artırmalara mazhar kümaktan ibaret kalmıyor. Hükumet yeni istihsallerin en ileri verimde olması için nıuhtac köylülere tohumluk ve hatta yemeklik yardımları yapmak için de ÎMeclisten büyük ölçiide tahsisat istemektedir. Bu çalısmalann büyük hatlan bize z i r a î b i r s e f e r b e r l i k arifesinde bulunduğumuz hissini veriyor. Her halde yeni kararlarla bütün memlekete şamil iaşe işinin ilk adımlarını atmakta olduğumuzu görüyoruz. Bu mesele bütün memleket ekonomisinî içine alan muazzam bir meseledir Müteakıb kararlar, ilk kararların derin isabetile devam ederek memleketimizin çok çalısma ve çok yorulma iste>en bu büyük işi de m u v a f f a k i y e t l e yürüteceğinde şüphe etmeyiz. Büyük milletimizin bu muazzam işi başarmakta hükumetimizle elbirliği etmesini emniyetle bekleyebiliriz. Hububat maddelerine müteallik ilk isabetli kararlarında apaçık görülüyor ki hükumetimiz bütün meseleler gibi bu iaşe meselesini de azamî iyi niyetlerle ele alnııs buÖyleyse neye telâş ediyoruz, her se lunmaktadır. Hükumetten gelen bu azayi tabiî cereyanuıa bırakamaz mıyız mî iyi niyetin milletçe azamî iyi niyolunda düşüncelere yer olanıaz. Dün yetler ve azamî iyi hareketlerle teyid ya ahvalinin gittikçe karışarak yürü editmesînden daha tabiî bir sey olamaz Yunanlılar dün Ayasaranda'yı zaptettiler İtalyanlar, Ergiriyî de boşaltarak ricat ediyorlar, Yunan ordusu petrol sahasına girmek üzere... ARNAVUTLUfT pazartesiye başlanıyor Nareşal Badoglio istifa etti Arnavudluk cephelerinde dünkü vaziyeti gösierir harita H Meclis, sulh ihtimallerinin görüşülmesini bile 341 reyie reddetti İngilterettin Yeni imzalanan harb gayeleri mukavele ile Avam Kamarasında T ü r k Ingiliz hararetli dostluğu daha münakaşalar oldu çok kuvvetlendi • Londra gazetelerî hararetli yazılarla bu rabıtanın yarınki neticelerini tef sir ediyorlar Anadolııdaki silolarunızdan birl.H İstanbulda bir heyet faaliyete geçti; ekmek narkınııt 15 kuruşa çıkacağı söyleniyor Buğday ve arpa mevcuduna el konulrnası hakkmda hükumetin verdiği karar dün vilâyete tebliğ edilmiştir. Bu karar üzerine İstanbul Ziraat Müdürile Zıraat Odası ve Zahire borsası idare heyetlerinden mürekkeb olmak üzere seçilen bir heyet mübayaa işi hazıılıklarına başlamış ve zahire tüccarlarına beyannameler vererek, ellerinde mevcud stoklan, dört gün zarfmda vilâyete bildirmelerini tebliğ etmiştir. Beyanname f Arkası sahife 3 sütun 6 dai Ticarî vaziyetimiz Senenin oıt ayında ihracattmtx ithalâttan 30 milyon lira fazla Başvekâlet istatistik umum müdürlü ı gonderilen iplikler olmuştur. Ötedenberi siyaha boyanacak ğu bu senenin ilk on ayına aid haricî : memleketımizden ıpeklı kumaşlar Lyona gönderilir. Onüticaret istatistiklerini neşretmiştır. Bu ıstatıstıklere gore senenin ı!k on muzdeki ilkbahar için gene bu zaruret avında ihracatımız 88,529,146 liraiık ıt baş gösterince imkân aranmış ve nihayet halâtımız ise bu miktardan 30,438,068 lira posta idaresi iplıkleri koli postal olarak noksanile 58,091,078 liralık olmuştur. kabul etmiştir. Bu iplikler tekrar memBu senenin ilk on ayı zarfında en çok lekete dönecektir. ıhracat yaptığımız memleket Italyadır. Italyaya ihracatımız bu on ayda 17 milyon 538 bin 444, ithalâtımız ise 9,751,141 bralıktır. Fakat son ayda harb veziyeti dolayısile bu miktar birdenbire düş muştür. İtalyadan sonra haricî ticareti mızde ihracat itibarile 14,1 milyon lira ile Amerika Birleşik hükumetleri, fakat ithalâtımız itibarile 8,5 milyon lıra ile Rumanya gelmektedir. ÜçüncülüüİJ ihracatta Rumanya, fakat ithalâtta Amerika gelmektedir. Londra 6 (a.a.) Reuret: Londra 6 (a.a.) Türkiye ile İngılParlamento usul muzakeresi mucibin tere arasında Ankarada imza edılen ce, muhtelıf partiye Kralın nutkuna veri yeni ticaret anlaşması hakkında tefsilecek cevapta yapılmasını teklif edecek ratta bulunan Times gazetesi başma . Istifa eden İtalyan Baskumandanı [eri tadilât hakkında teklıflerde bulun kalesinde ezcümle ju satırlan yazmakMareşal Badoglio Atina 6 (a.a.) Ergirinin pek yakın mağa ve gunun meseleleri hakkında tadır: da Yunanlılar tarafından zaptı pek ta mutalea beyan etmeğe fırsat vermek iTürkler kadar emin dostlarla ticareb<î olarak bütün İtalyan sağ cenahını cab ettiğinden, Avam amarası harb ga tin artırılmasına muncer olacak her yeleri hakkında müzakerelerde bulun tesviye suretinin Ingilterede hararetla zayıflatacaktır. Yunanlılar Ayasarandaya girmiş bu maktadır. karşılanacağı muhakkaktır. İki mem Aralarında M. Megovern de bulunan leket için de faydalı olan ticaret mualunmaktadır ve Ergiri ile sahil arabinda Delvıno şehrinın pek yakınındadır. 3 kişilik işçi grupu Kralın nutkunda, melelerinin iyi istikamete doğru bir Merkez mıntakasında Premedi bölge hangi şartlarla sulh yapabileceği hak nıerhale teşkij etmekte olduğu aşikârsuıde Yunan kuvvetleri, ric'at halinde kında tasrihat olmadığına teessuf et dır. Siyasî sahada ise bu ticarî mua bulunan İtalyanları taciz etmekte ve mişlerdir. meleler Türk Ingiliz dostluğunun yegeıi itmektedir. Megovern, partisinin harb muhalifi ni bir nişanesi ohnak itibarile gok büElrgiri boşaltıldı olmakla beraber bu yolda hizmet eden yük bir kıymeti haizdir. Atina 6 (a.a.) İtalyanlar son 48 sa lere hürmet ettiğini. bütün işçilere millî Londra 6 (a.a.) Royter ajansı bilat zarfında Ergiriyi yavaş yavaş ter gajelere karşı sabotaj yapılmasmı tav diriyor: siye eymediğini söylemiş ve şoyle dei etmişlerdir. Büyük Britanya ile Türkiye arasında Atinadan bildirildiğine göre, Ergiri miştir: bir ticaret mukavelenamesinin imzanin tahliyesi dün gece bitmiştir. c Mussolini büsbütün başka bir inndığı hakkmdaki haber, Londrada Yunan ordusu petrol mıntakasına san zümresine dahildir. Almanyada büyük bir memnuniyetle karşılanmış Hitlere karşı bir nevi hürmet mevcud tır. Bu haber iki memleket arasında ilerliyor Atina 6 (a a ) Şimalde Yunan iler buîunmaktadır. Fakat dünyanm her ta daha geniş ve faydalı mübadeleler yaliareketi Devolvi ile Skumbi nehirlcri rafında, hattâ İtalyada bile, Mussoli pjlacağını ifade etmektedir. (Arkası sahife 3 sütun 3 te) (Arkası sahife 3 sütun 3 ie> (Arkası sahife 3 sütun 2 de) yen inkişaflarına karşı kjymetli istihsaUerimizi azamî itina ile muahfaza ve himaye etmeğe mecburuz. Mevcudlan i y i m u h a f a z a ve i y i t e v z i edilmek ve yeni istihsallerimiz alabildigine t e ş v i k olunmak lâzımdır. Başlıca hububatın fiatlannı köylü lehine bir miktar daha artırmakla çok doğru ve çok haklı bir iş gördüşrümüzden eminiz. Dünyayı kasıp kavuran harb afeti ticaret yollannı ari7alara uğratarak ithalât eşyasında az ve zor bulunmak ve daha pahalıya tedarik olunmak gibi fevkalâdelikler kaydederken çiftçinin malı sabit ve nispetle aşaği bir fiatta bırakılanıazdı. Buğdayın fiatile diğer eşya fiatlan arasında elbette b i r t e a d ü l olmak zarureti inkâr edilemez. Ve nihayet bu temcl müdafaa maddesiniıi memlekette bol ve daima ihtiyaca kâfi miktarda bulıınabilmesi baş düsüncemizi teşkil etmelidir. Müstehlikin daha ucuza ekmek yemesinden ziyade daima yivecek ekmek biılması esastır. Bu da buğday ist'hsalinin fa7İa olmasile mümkündür. Memleketimİ7de en cok istihsal edilen martde buğdaydır. Binaenaleyh memleket Memleket ekonom'«inde biihassa zi YUNUS NADİ f Arkası sahife 3 sütun 6 da] Kastamonu Dün Millî Şefin teşrifi yıldönümünü kutluladı Kastamonu 6 (a.a.) Milli Şet İsmet İnonunün Reisicumhur sıfatile ilk seyahat mıntakaları olan Kastamonuyu teşriflerinin ikincı yıldönümü bu gün Halkevinde yapılan merasimde heyecanh tezahüratla kutlanmıştır. Bu toplantıda hatibler, Milli ŞG. fiınizin askeri ve siyasî hayatlarile yuksek şahıslarını ve Türk milletinin onun etrafmda teşkil ey'.emekte olduğu millî birliğin büyük manasım tebarüz ettirmişlerdir. Bu vesile ile Vali Altıok, Millî Şefimiza çektikleri bir telgrafta Kastamonuluların tazim ve bağlılıklarını bir defa daha arz ve teyid etmişlerdir. Bütün şehir büyük bayram günlerinde olduğu gibi bayraklarla ve yer yer süslenmiş buîunmaktadır. TORİNO'DA "Fiat,, la diğer silâh fabrikaları tahrib edildi Birinciteşrin ayı vaziyeti Bı.ınciteşrin ayında 3.908,143 liralık ithalât, 6,414.989 liralık ihracat yapılmıştır. Bu suretle ihracatımız ithalâtıınızdan 2,506,846 liralık fazladır. BUGÜN Öbür Düayadan Fazıl Ahmed Aykaçm enfes bir şıırı Almanyada da pek çok üsler bombalandı Dünkü ihracat Dün İstanbuldan 354,000 liralık ihracat >apılmıştır. Bu meyanda altı aydanberi filen durmuş olan Türk Fransız ticar: munasebatı küçük bir işle tekrar baslamıştır. İki mem'eket arasınd^ki bu ilk i§ Lyon şehrine boyaomak üzeçs Londra 6 (a.a.) Hava Nezaretinüı istihbarat servisi bildiriyor: Çarşamba akşamı İngiliz bombardıman tayyareleri Torino'daki büyük silâh fabrikaları üzerine muazzam bir Lücum yapmışlardır. En mühim hedefi gene devlete aid mühimmat fabrikas teşkil etmiştir. sehüe 3 sötgn 5 te] Bütün cephelerde mmafjerane Uşrliyen ordülarmdan big kjt'a yemin ederken