28 Kasım 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

4, Vm Tüpü olan NN RE, a VE güddeten Ugoslavya ve ha YAZAN eereessüriniemez Emekli general Emir Erkilet Postasrın askert muharrir ağoslavyanın dış siyasi du- şüphesiz ki, ağırdır. tamamile güvemle - Alman, İtalyan ve “rdulanı arasındaki askeri va de büsbütün emin say: Yununistanın reel askeri mu-İbir harb hum, 'uyoslavyayı manen desteklemiş, kuvvet- - İtalyan harbinin İtalyan an talyan silâhları Merge na 4 — # aske, TE He i EN İ; iş ? ; 4 gi ve Yunan mı ibaret olan ilk saf- karşısında takındığı siya- tavrı hareket Bal - bir sökün vermiştir. ne zamana ka- ne vakit, na şekilde lerebilecek er halde İtalyanın, sekilde olmak ö- e L İktrsadi tetkikler | | Harb yüzünden Amerika sanayii ne kazanıyor ? Yazan: Hasan Âli Ediz Bugün Amerikan iktisadiyatının | mukavemet şansları çoğaldığı ve) branşları da diğer yıllra kıyasen iinde kulunduğu vasiyet ei iy ihtimalleri urtoğı misbette, | büyük kârlar elde etmislerdir. an» kelimelerinden olan . - ki 3 EL Map a e an İngiltereye vai İşe bir venlist güzle bakıldığı başka bir yardım da artacaktır. ir Amerika: Am: belli başlı bütün fabri-| Bütün dünya denizlerine bii İNE ve megan gere kaları, bütün tröstleri, bütün kartel-| olan İngilterenin Amerikan pazaf-İ makta ne miktar menfaattar oldu- leri yalnız ve yalnız harb malzeme-| lasında oynadığı Tol, sadece bir 4-| zı derhal dl MER ee pi yetiştirmek için çalıyor. Ameri-) cı, bir müşteri rolü değildir. İngil.| gyo oraydana Çık. Biracma kanın çelik, demir. bakır. kursun.Jtere ayni ramanda Amerikanın) 7 ada berkimelibk ende la pike alöminyom, kaucuk gibi istih-| muhtaç oldoğu birçok maddelerin |<<givden herhangi bir endişe duy- eğil geçen yıllara, değil ze-İ sahibi ve aatıcındır. Meselâ bügün | ağa mahal yoktur. Bilâkis Ameri- çe şeyler. fakat her geçen bafta- Amerika, dünyan en ileri, en mo-) <2 senavicilerinin kâr mormas an ya, hatti her geçen güne mazaranidern tayyare, otomobil ke vğı nisbette bu yardımların da her müthiş bir süratle artıyor. fabrikalarma sahib olduğu helde, | een sün birz daha artacağını Meselâ Arnerikanın çelik sanavfi, n kauçuğunu İngiltereden teda, | kabul etmek lâzımdır. Nitekim gün- geçen yıl bu mevsimde X. 79,3 nis-İrik etmek mechürivetindedir. Buna | 9 Betinde bir verim kaydederken, bu) hemzer harb sanayiinde — kullanılan | dimin mütemadiyen gene 5 92.9 misbâtinde bir daha bircok maddeler vardır ki | #unu, ve ileride da a yemem SE Amerika bunlar hepsini da İngiliz | #örmekteyiz!. Resmi de: derine na- rim da artacağını Hâdiseler | Karşısındı Sav 5 Hususi otomobiller Bilirsiniz değil mi? — Hususi otomobiller vardı. Hatırlarsınız değil mi? — Meşhür bir beyit vardır; «Seyretti hava üzre denir tah- ta Silleyman: «Ol saltanatın yerler eser sim di yerinde» * Seyyar satıcı bağınyordu: — Haniya törpül i — Hiç işini bilmiyen bir seyyar satıcı diye düşündüm, hüsusi oto- mobillerin seferden menedildiği bir zamanda otomobillerin şu bu ak- samını törpülemek cak bulunur mu kil Seyyar satıcı gene bağınyordu: — Hususi otomobil sahibleri için törpüler. Dayanamadım. Seyyar satıcıyı çağırdım: — Hususi otomobiller seferden! menedildiler. Bundan sonra törpü ne İşe yarayacak? Seyyar satıcı yüzlime baktı: — Ne ise varavacsk tn #öz mü, hususi otomobil sahibleri büyümüş burunlarını törpüleyeceklerdir de. ba soğ taraftaki yolu gösterdi * Hususi otomobiline fazla alışmış © olar sordu: — Otomobilleri seferden mene diyorlar amma, şoförleri de işden çıkarmak mecburiyeti var mı? Cevab verdiler; — Harır. Gene sordu: — Korna çalmak ta menedildi mi? Gene cevab verdiler: — Hayır. Öyleyse pekâlâ. Ertesi gün hususi otomobil sahi bini gördüler, Şoför #nde, o arkada saddede yürüyorlardı. Şoförün © linde bir korna vardı. Kalabalık bir . törpü ala-| yerde soför kornayı çeldi. Yürü neye devam ettiler, memu- runün bulunduğu köşeyi dönecek lerdi. Soför elile sağ taraftaki yolu gösterdi. İsaret memuru cevab wep meyince şoför durdu. oto- mobil sahibi de durdu. Şoför bu se Hususi *sr de işaret memurunu ikaz kornayı çaldı. Sağ elile bir kere das ve İşarat memurundan: — Geç! İşaretini bekledi. da yarı Ar | zaran 1938 yılında harb maleemesi tamir | imal eden fabrikalardaki | işçilerin 1. İsayası 200 bin olduğu halde, bu vıl bu miktar, 326 bine çıkmış bulu- Amerika son Dünya Harhine ta- »den yıllarda bütün dü: b malzemesi Mi P EM 7 Ss # gi r İk, ve muay. ny bir cerçeve içinde yapıldığı icin Ye | Amerikanm top ve silâh fabrikula- "İn, satvlarnda bariz bir artış kay- detmiyorlardı. Yeni Dünya Harbi bualayın ta, İngiltere Avrıpayı ab- luka edince, Amerika «ilâh fabrika- törlerinin nes'esi kı bir saman i- cin kayboldu. Hattâ o aralık Ame ika matbuntında İneiltere ve eb- Yuka slevhinde yazlar bile görün- meğn basladı. 7 li S # 7 li Fe3 li Ustrumcaya kadarki eyaletlerinden teşekkül Onun 15,5 milyondan iba - m ekeeriyeti 7 savılan Sırblardadır. kalabalık srrasile 4 ervatlarla ancak 1,2 Slovenler | gelir. Bu ve Bosn de dahildir. Umum nü - eblki 3,2 milyonunu Türk, Alman vesaire ekaliiyet- €der, İ ansiklopadilerile | 1 7, TM v f İ Fakat, cok geçmeden Amerika silâh fabrikatörleri, bu telâslarının bos olduğunu pek çabuk anladılar; i Harb baslar başlamaz, önceleri İn- giltere ve Fransanın, sonraları, yal- nz İssilterenin harb malzemesi ei- marisleri Bvle bir raddeyi buldu ki, Kundan önes btn dünyanm'yantı. #1 #marisleri kat kat gölgede bıraktı. Harbden önce harb tedarikâtm 'amamlayamamıs olan ve ancak Fransanın mağlöbiyetinden sonra kendini her bakımdan hazırlamağa haslvan | İngilterenin — tasavvurum fevkindeki bu harb malzemsei satın ahu Amerika ile İngiltere arasında son zamanda kavdedilen iyi müna- sebetlerin en esaslı Âmillerinden bi- idir. Bupön İneiltere Amerikanın bi- ricik mllsterisidir. Binmenaleyh O A. merika bütün mukadderatim İngil- tereye, İnsilterenin zaferine bağla» mak meeburiyetindedir. Amerika silâh | fabrikatörlerinin en büyük korkuları, harbin bı rs tan Fİ7 1 Müh, a N Avropa kitablarında Makedonya- halkın topuna Arnavud tabintile yanlıştır. Çünkü Üsküb, Kalkandelen, Ma - geri ve İsip kasabelarile eki İslâm halkın büyük ek- kler teşkil eder, Anı Yuzoslavyanın — bilha akova ve Debre hava Yi e ee ki Yugoslavya, türlü Mz sub halktan mürekkeb ol - Şi bu devletin büyük ekse > Sekil eden Slövlar da Srrb, ven gibi bi İni çe- 1, prühtelif kabilelere ayrıl - börek hal Yugoslavya ei Emi #iyasi ve idari müşkülüt minekle berber vaktile kral ve simdi de naibi hükü- 72 g , İİ Nakleden Ru sözler müthiş sarman ii dan doğruya canlandıracak sözler- di. kei annesinin ellerini deh- şetle yakalıyarak ona baktı, — Benden nefret etmiyor musun emi Yavrım, benim zavallı talih- siz yavrum. — Ölürse onu ben öldürmüş o- lacağım anne. O kursunun buna ime- bet etmesi Iszımdı. o Çildirmestim. Bilmek istiyordum. Tabancayı kendi “İsöğsüüme dayamıştım. O kosta, mi tuttu: ov Tetiği çekme Nesrin!, diye bağırdı. Ben mukavemet etmek istiyordum, nasıl oldu da kurşun ©- nun basına girdi? O halde ben bir yaüerimim. .. Düşün bir kete Nesrin de. ellerinde! müsterleie kalmış bulacaktır. Al man tevyarelerinin, wwazeam dal. zalar halinde ardarda iy hücum ettikleri günlerde, Amerikan are i. | borsalarında en az muamele gören e İtak vemmir siyasi ve içtima; | hisse senedleri, harb amnavline sid Verilmiştir. Bundan © başka | e#ham ve tahvilâtn. Fakat Alman | Ye Sloven reisleri her fırsat. | akınları durdurularak | İngilterenin | harici tehlike karşı- | Tekevemeti günden güne artmağa İK uiüttehid. olduklarım ve onln. |basladığı zaman, Amerikan borme- Ye münakaralarınm min | #ndaki barometre de derhal yük. İle ehil eid olduğuma beyan | eld i Bununla © beraber Mihver) © Fakat artık Amnerikamın silâk fab. in Yuzorlavyayı dahilen | rkatörleri kat'i olarak İngilterenin ŞE gi barakmak için, muhte.) zaferine inanmış bulunmvorler. Ba- “İİ tak 1 ve an'nne güden bir-| nun içindir ki bugün | Amerikanm © halk cemiyetlerinden is-| her cins kredi kapısı, baş için, şk istemeleri va istedik-| ardına kadar acıktır. İngilterenin » Ancak bunda ne de- - muvaffak (olacakları) “Son Postaşnın «debi romanı: 15 : k ir, ij di Ka vade veçbile, İtak ağlıları Sırblar vesmir a glvhinde' tahrike çalın — e yyalfak olamamılazdır 2'yana birkaç derdi daha en Macaristandan alın - , Bulgarların ve İtalyan- eek #özü olan topraklar- şe KEİ olmasından doğar İtalyanlar, Adriyatiği bir e5l yapmak ve Ar- Yürütmek kaydile daima #öylemekten ç-kin- rda Sava, Örava : aranndaki mü kadar i Ni müstemlekelerinden getirtmek mec-| burivetindedir. Bu hüdise, İngiltere ile Amerika arasındaki rabıtay: ve O ekonomik münasebetleri biraz deha takviye etmektedi, d Yeni Dünya Harbinin Amerika ekonomisi üzerindeki tesirlerini en İİ: İiyi anlatan hidise, Amerikanın mu- «yyen sanayi branşlanndaki kâr normasının artışıdır. |00 Amerikan kumpanynsnın, 1940 yılının ilk al- ti ayı zarfındaki mecmn ve safi kâr n 113.658.828 dolardır. Bu miktar, 1939 yılının ilk altı ayı zarfında elde edilen kâr miktarile mukayese edilirse, 1940 yık ilk alt syı zarfındaki kârın W 605 nisbe- tinde bir fazlalık kaydettiğini görü. rüz. Amerikan RAN kâr nisbeti, 1939 yılma (nazaran “6 197.8 bir mrtış göstermektedir. Resmi istatistiklere nazaran, 1940 yalının ilk olu ayı zarında, ancak 7 tane tröst, 1939 yılına na- zaran, ziyan etmiş bulunuyorlar, Bu- na karşılık 12 Amerikan tröstünün 1939 ile 1940 yıllarının ik altı ay- ları zarfındaki mukayeseli kazanç- ları dolar hesabı üzerinden şunlar- dır: Trğatün #mi oOİSTY. 1940 Y. General Elekirik 16,370,192 25.$71,579 Yünayted Prut © 8,8570 Ripoblik Sul 1,083311 Atlantik Rifayning 1,353,000 Neygenel Binkii ( 6,854506 Lbi Avens Ford 2,654,313 Gla Kori Prodax3 Ri. 4,204,603 231,380 5,214,714 5,178/748 fayning 4.407725 Katerpiller Trak. tör Hollingen Kongo. Hdeyted 3,309,514 252281 2.008,41 1.974,19 İtan Menefekçe. sing Konteyner Kor. pereyşen 32,40 1,128735 Bu tröstlerin içinde kâr nisbeti en fazla olan töstler de şunlardır: Tröslün ismi ar İGeneral #ektrik Ripobük SÜ İAtlartik Rilayning Lbbi Avens-Giâs Katerpiller Traktör Bu kârların en büyük yandan bizzat Amerika o hükümeti- nin verdiği siparişlerden; diğer yan- İdan da İngilterenin satın aldığı harb 1205,601 1,908,48 9,501,330 58,0 5468,142 4953 3,013,000 280,2 “eğilen neviden tütün mamulâtı veri. silterenin en büyük a- vantajı, tek müsteri mevkiinde bu- Tınmamdır. Denizlerin ablukam do- Tavwile Amerikanın harb malzeme- İeri İngiltererden ve İngilterenin dost ve müttefikleinden baska bir vere gidemiyeceğine göre Amerikn ister istemez mallarını valnız İngik tereya satmak o mecburiyetindedir. * İste bundan ötürüdüz ki, harb mal-| © İlk defn tramvaya binecek ola zemesi satısı seklinde Amerikadan !cak hususi otomobil sahibi mevki. İnsiltereye olan yardımın ke.İinde bekliyordu. Bir tramvay dur sileceğinden herhangi bir korku|du. Vatman kapıyı açtı. Hususi o- duymağa mahal yoktur, Bu vaziyeti | tomobil sahibinin dili süretü: İtakvive eden bir baska âmil dı gn Doğru Büyükdereye: Akşam İmerika efkârı umumiyesidir. Tota-| Yemeğini orada yiyeceğim, dedi. Biter refimlere düsman olan Ameri- kan efkân umumiyesi de Amerika hükümetini İngiltereye yardım yas pılması istikametinde tazyik etmek- tedir. Nihaf zafere ulaşmak için İngik tereve İâzim olan da, işte ancak bu yardımdır. Askerlere tütün göndermek için inhisarlar kolaylık göstermemiş mi? İnhisarlar #laresinden şu mektubu aldık: «Tütün tüccarımız tarafndan kah. rTaman ordumuza #igara yapılmak ü. zere teberrü edilecek yaprak tütün. lerin idaremizce sigara İsline ifrağı hakkında vaki olan teklifin kanun! Mıkânsızlık dolamsie klaremisce ka- bul edilmediği hakkında #on günler « İde İstanbul (o gazeielerinde (o yapılan neşriyağın, herhangi bir sw tefehhü. me mahal kalınamak üzere, tavzihine lüzum görülmüştür. Tütün tacirlerinin bu hayırlı te - * Çocuk babasına sordu: — Baba nattan inip eseğe bin- mek» sözünün manas nedir? Babası cevab verdi: — Şimdi tramvavla gezen, bu- #swsf otomobil sahiblerinden birine sor, Ameliyattan Operatör - tehammil olanlar Çinlilermiş. Ame- Bay H.D.nın gönderdiği uzun bir mektubdan kısa bir bülâsn yapaca- öm. Diyor ki: — «. Bir iki sile toplantısında, bir iki müsamerede bir genç kızla biraz farla konuştum, göze çarp muş, şimdi işidiyorum ki, ortaya ni- şanlandığımız veya nişanlanmak ü- zere olduğumuz rivayeti oçıkmış. Genç kız güzeldir, zariftir, kültive- dir, varlık vaziyeti iyidi rivayet henüz üzerinde durmadığım bir me- seleydi, fakat nihayet hakikaten t: leb edilmiyecek bir şey de değildi Yalnız bu arada rivayeti işitmiş o- lanlardan bir dost geldi, takriben şöyle bir şey söyledi: «Evvelce iki üç defn nişanlandı- ğini işitmiştim, anlaşılan yanlışmış.» Açık söylemiyordu, fakat hisset- tiriyordu ki, üç defa nişanlanmış bir genç kız, üç defa sergüzest geçirmiş demektir ve bana lâyık olmiyacak- 1 — 'Teberrü edilecek tütünler İn - hisarlar idaresi tarafından, bu teber. rüü kabul eğecek olan Kısılay Kuru. mundan değer fiatia satın alınır. Ve bedeli ile Kızılay Kurumu ordumuza dilediği şekilde yardımda bulunur. 4 — Teberrüi edilen tütünlerin ta - hakkuk edecek bedeli (mukabilinde İldaremizce Kırlay o Kurumuna arsu jiebilir. 3 — Tarife bedel farkı tüccar tara. fından * Tramvaylarda konuştular, duy- dum: — Yahu hususi O otomobilleri menediyorlarmış, Kahvelerde konustular, duvdums -— Na dersin, hususi etomebiller kalkıyoruz, Her evde konuşulduğunu haber aldım: —— Hususi otomobiller kalkıyor. #Zeneinin parası züğürdün çene- ini yorar.» Sözüne bundan daha güzel misal olamaz. liyatı icab eden Çinliler ameliyata “Aşkla a nanmaz! vesaitindendir. ödenmek şarlile, teberri edi. fih büyük kârlar elde e-|10c€k tâtünlerle istenilen o miktarda Ze mey meşgul sigara mai ve orduya tersi edümek olan fabrika ve tröstler * değildir. | üzere Kırlay Kurumu emrine tevdi Aynca Amerikanın diğer sanayilolunabir; — Zavallı nineciğim, en mühim noktayı düşünemedin. — Hakkın var kızım, fakat şim- di ne yapacağız? Nesrinm gözleri annesinin hele- candan ve tüden sararan yüzü- ne bir iki saniye daldı. Bu gözlerin annesini değil, uzakları, çok uzak- ları görmekte olduğu belli idi, — Nesrinciğim! Genç kız doğruldu, kendi kendi- ne söylüyormuş gibi dalgın bir ses- le ve her kelimeyi ayn ayn düşü- nerek annesine cevab verdi. — Görüyorsun va anne, birkaç sant evvel zamanı durdurmak, vak- tin geçmesine mâni olmak istemek- te ne kadar haklı imisim! Bir felâ- ketin yaklaştığını hissediyordum. Suçlu benim, felâket benim vüzüm- den oldu, Fakat onu karslamağı hazırlanmış değildim, onu cesaretle kabul edemedim. Bir dakikalık bir ? Muazzez Tahsin Berkand ından dolayı mücrim... Bunu ne sen, ne ben, ne de hiç kimse tahmin ve tasavvur sdemezdi değil mi? — Sun, bu sözleri bir daha ağ- una alma! Mücrüm olan benim, ka- za benim elimden çıktı, anladın mı? Sen de herkese böyle söyliyeceksin! — Böyle gülünç bir yalanı kabul edemem anne, — Kabul edeceksin! 5 ne diyecek? Selimi de yalan söylemeğe mecbur mu ede- ceken? Saşkınlıkla bu noktoyı düşüne-| delilik memiş olan Mediha hanım verecek cevab bulamadan kızının oyüzünelidim. bir kuv- bakekuldı. Evet, Selim konuşmak) vetle tuttu! Demek beni hâlâ sevi- kuvvetini bulduğu zaman acaba ne) yordu, benim öldüğümü i. | yordum. Bu hallerime tır. Bu mesele etrafında genç kız nez dinde herhangi bir teşebbüste bu- lunmuş değilim, fakat üç defa ni sanhlik noktam üzerinde ihtiyarsız yaptığını bilmedi, üstüme hücum etti, kendi ölümü vahasına beni kurtardı. Evet, beni hâlâ seviyordu demek. Ah anne, kabahatim çek büyük, Bunun cezasını mutlaka anlıyor musun? Bu cürüm cezasız x Bana her zaman aşkla oyun ol- maz kızım» derdin. Bu sözlerinin maanâsini ancak şimdi o anlıyorum. ben şımarık bir çocuk hefifli- ğile dünyanın en mukeddes hislerile oynadım, Selimin bana olan sevgi- sini bildiğim halde, bilhassa bilmi- yormuş, anlamıyor ve mühimsemi- yormuş göründüm. Ona karşı vaüs- tebid ve lâkayd tavırlar aldım. Bun- lerime boyun eğdiğini, bir den dışarı çıkmadığım görmek uzun #mman tahammül stti amma bir gün göz- leri açıldı ve etrafım gördü. İşte o vakit ben onun nazarında taşınma- istemiyor» İs ağır bir yük halini aldım, | Mezi-| burada, beş altı EN Ci lemal İetüst Bunları biliyor mu idiniz ? korkmiyanlar kat'iyen İtiraz etmedikleri gibi ya pılan anestezi sathi de olsa ameli * yat esnasında soğuk Okanlılıkların muhafaza etmekte imişler. Ameli * yat esnasında bağırmna, inleyene hemen hemen hiç tesadüf edilmez - miş. Dördüncü nişanlı... olarak durduğumu görüyorum.. » Bay H. D. mektubunu yazdık - tan sonra bir defa okusaydı ” kurken üzerinde dursaydı, benden sorduğu cevabı kendi satırları ara - sında bulacaktı, Dikkat ediniz, bu delikanlı henüz nişanlanmamıştır, nişanlanmayı ak ndan geçinnemiştir, buna bakkında bir rivayet çıktığı miştir. O halde genç kızın daha ev velki nişanlılarının da'bu mahiyette olmadığı ne malâm? » Bu noktadan pavri, farzedelim ki, üç defa nişanlanıp üç defa ayrildi ğı iddinm doğrudur, bu hal, genç kın neden ickelesin? İhtiyatsız bir hareket olduğunu kabul etmekte tem reddüd etmem, sütunumu (takib edenler genç kızları uzun süren n- sanlıkık hayatından daima tahsir et- erçe « vesi içinde, bıraktığı ve yaptığı te- sirlerle ölçülür. Netice olarak der hal kat'i bir karar vermeden evvel eski nişanlılıkların ne şekilde tere yan etmiş olduklarını öğrenmek 1â- zımdır. di TEYZE nız kusurlarım, korkanç bir dev şeklinde, karşısına dikildi ve istike balden korktar, Evet şimdi hakikati g anne, Selim beni hilâ seviy beni > > geçinen ben, bumu anlıyamadım, © nun aşkile oynadım ve nihayet... Ah anne, onu öldürdüm mü aca- ba? Kendime kıymak isterken fp İyan hain kurşun acaba onun güzel gözlerini ebediyen kapadı mi? — Sinirlerine hâkim ol yavrum, Selim ölmedi ölmiyecek. Göres eeksin ki ufak bir ameliyattan son Tası. Ameliyattan sonra... © bu dakikada bir hastane kösesinde kanlar içinde yatarken ben burada neler konuşuyorum. Hastane köse * | si, amelivat salonu Ne müthis mans rabbil İşt onu sedye ile bir camlı kapıd di görüyorum. iyotlar. < geniş içeri sokuyorlar; ii, VET, —-—-i