4 Eylül 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

EMEA Eyede yağmurlar üzüm Sine Dobruca ve Türkler YAZAN örmeneenerereez Emekli general H.Emir Erkilet . sriri —2—(0) "1475 senesindenberi bütün Tu- Da boyu ve ağızları Osmanlı Türk- lerin ellerine çoktan geçmiş olduğu gibi, Kırım Türklerinin «Bucak» de- dikleri, Besarabya da hükümlerine girmeğe | başlamıştı. - sonlarında bütün Karade fh Osmanlı ve Kınm Türklerinin memleketleri olmuş ve bu deniz tam manasile bir Türk denizi haline şevrilmişti.» Elhasıl «XV. asırdan itibaren Dobruca ahalisini Anadolu, Kınm ve Bucak Türklerini | teşkil» etmişler ve bu ovaziyet XX. asrın başlarına kadar sürmüştür.n «Bugün, biz az çok (o kat'iyetle, Dobrucada Osmanlı idaresinin geri- leme ve çökme başlangıcı olan 1828 tarihine kadar 300.000 Anadolu ve 200.000 Kınm ve Bucak Türkünün Yaşamış olduğunu yazebilitiz.» Fa- kat kıymetli ve güzel eserinin satır ve sayfaları arasında dolaşmak hazzndan kendimizi bir türlü ala- mMadığımız muktedir o müellifimiz, kitabında diğer hüküm, sayı ve ta- ribi vesikalar ileri sürmekten | geri —madığı gibi Dobrucanın o Türk nüfusunun 1828 de takriben yarım milyon olduğu hakikatini isbat için «Bilhassa, 1770 senesinin 3 Kânu- k nin İstan- vermiş ol- duğu bir raporuv şahid tutm dır. Çünkü bu raporda «Türkler 1769'da Rusların Moldovadan iler. lemelerine müni olmak için Dob- Tücadaki Türk ve o Tatarlardan 40.000 kişilik bir ordu çıkardıkları | gö. ve buna rağmen Rusların gene galib geldikleri yazılıdır. Filvaki onütu- sun en ikide biri asker alındığı he- sablanırsa ve o devirlerde yalnız İümanlardan asker alındığı dü- ülürse Dobrucada Türk - Tı püfüsamun 480-306 bın olduğu an- aşılır.» Bundan başka, Bulgarların vesair Türk olmiyan milletlerin Dohruca- daki faaliyet ve nüfusları hakkinda da kitabda çok İstifadeli ve merak : bahisler olduğu kân şartları, faaliy kilân, eri ve arazi kanunları ile bunların umumiyetle Dobtucaya imatmwriyet ve halkına ielah veren tatbikat ve neticeleri, Türk - Rus muharebeleri ve bunların Dobrura- et ve inbitatına olan te- da çok kıymetli malü- mat ve tafsilât mevcuddur. “İki asra yakın sik sık devam et- Miş olan Türk - Rus harbleri, zen- Bin ve mamur Dobfucayı baştanba- va harebeye ve mezarlığa döndür- Müştü, Vaktile milyondan fazla nüfusü olan ve siyizeirei za- ire ambarı sayılan zel meta İeleci boz bir sah şekline soksim müthiş bir kasırga tahribine uğr Mit gibi, insansız, hayvansız ve a İtçeiz bırakmıştır... ilh.» Kitabda Dobrucanın Türk köyle- ti. Köy isimlerinin tanıdığı manalar ve muhtelif devirlerdeki nüfusları hakkımda mükemmel ve mevsuk malâmat mevcud olduğu gibi Dob- Pucanin kismen Romanya ve kismen algar idaresine geçmesinden iti bugüne kadarki bütün vaziyet- leri tafsil olunmuştur. Nihayet kitabın, Kırımlı Türkle-| Tin milli o hareketlerinin — Dobruca ürkleri üzerindeki tesirlerinden ve tesirlerin inkişaf ve amillerinden | bahseden mi pek canlı ve hedef- lidir. Bu bahislerde müellif. Dobru- n, #nir ekalliyetlere na- bir birlik, tesanüd ve terkilir kabiliyetleri gösteremiverek esdi hakların müdafaa yolunda öciz ve geri kaldıklarından pek acı surette bahseder. obruca Türklerin tesnnüdsüz hallerile riyat meyanındı bu Osmanlı is- adliye teş- yarım Bununla benaber klarmı ve «Dobruca 5 güzel eserler çıkar nel Niyazi | gibi rdiklerini görerek mütesel *İlanmuş ve burada yapılan İrucalı oluyo- ik Türk mücahidi merhum di İsmailin bütün Türk dün- Yannda vayılmış “e tâhinmız mef- küreleri, Mehmed Niyazinin ilham- m ve Kırım parlamentosu sabık i reisi ve Hericiy> Vekil muhterem “SON POSTA ve incirlere zarar verdi Marmarada bir mavna, Sakız açıklarında bir motör battı. Şilede de bir motör karaya oturdu İzmir, 3 (A A.) — İki günden-jden şiddetli yağmur ve fırtına yü - beri yağan yağmurların zeytin ma sulüne faydah olduğu kadar ser; de bulunan üzüm ve incirlere zar: verdiği tahakkuk etmektedir. Yı nisbeten daha fazla yağdığı ön oldükça zarar bulunduğu gibi Kemalpaşada mahsulün üçte Germencikte incir raahsulü- nün üçte biri ylanmıştır. Kuru mey- va ihracatçılar birliği bu” vaziyet karşısında ihraç fintlarını biraz yük- #elimeğe karar vermiştir. Trakyada feyezan tehlikesi yok Edirne, 3 (Hususi) — Şiddetli yağmurlardan sona hava açıldı. Feyezan tehlikesi kalmadı. e Nehir- lerde sular "aldalmaktadır. Yunan arazisindeki harmanlar sular altında kalmıştır. Denizlerde vukubulan kazalar , Evvelki gün ve gece devam Dahiliye ve iktısad! Vekillerinin Bursada tetkik'eri Bura, 3 (A.A.) — Şehrimizde “İbulunan Dahiliye ve İktısad Vekil leri bu sabah Tomatizmadan muzta- rib olarak haita yatan valimizi Ço- kirgedeki evlerinde ayrı ayrı ziya- le uzun müddet "Müteakiben İktsd Vekili meri- nos fabrikasına giderek fabrika mü- dürleri ılanmıştır. Vekil, fabrikadaki bütün pavyonla- ri ayrı ayrı gezerek tetkikatta o bu- şler hak- kında alâkadarların verdiği izahatı dinlemiştir. kil, bugün öğleden eket etmiştir. Dahiliye Vekili de bu sabah vilâ- yet, Beledi: Halk Partisini ziya- ret eylemiştir. Maliye Vekilinin tetkikleri * “İzmir. 3 (A.A.) — Şehrimizde bulunan Maliye Vekili Fuad Ağralı dün şehirde bazı tetkikler yapmış, garaj santral ve çocuk hastanesini gezmiştir. Fuad Ağralı akşam üzeri de vilâyeti, Belediyeyi, Partiyi ve defterdarlığı ziyaret eylemişti lngiliz Amerikan anlaşması (Baştarafı 1 inel sayfada) deki deniz ve hava üslerini kiralama, ve buna mukabil İngiltereye hizme! müddetini doldurmuş 50 torpido muh ribi vermekte o bulünmüş olduğunu kongreye bildirmiş! vin verdiği tafsilâta göre, A Birleşik devletlerinin elde et. tiği üsler, Terre « News de Bormudes adalarında, Bahamşda o Tamaik'de, Salnte - Lacle'de, Trinitede, Antiğ - ya'da ve İngüis Güyanındadır. Terre . News'de ve Berumudes & dalarındaki üsler hediye olarak veril. miş ve memnuniyetle karşılanmış . tar. Diğer üsler, hizmet müddetini dol durmuş 50 torpido muhribine muka. sonra pe faaliyetleri yazılı daha birçnk Doh- kıymetli Türk o İderlerinin mesaisile da bugün Romanya idaresi altındaki Dobruca Türkleri arasın- da milli bir hareketin — uyandığını görerek müftehir oluyoruz, Bu milli hareketin maksad ve hedefleri üç olsada toplanabilir; İlmi - Harsi. : İçtimad - Mili, 3. Hars - Bunların: bütün talfsilâtm ve o- -İrada doğan, devsm eden bütün ha- tecibin kitabinda bu Memleketimize gelerek reketleri Mü Vabilirsiniz. gümrükten ç lardan birer miktarının Man»if Ve- kâletimizce ve Furkaca, alındıktan sonra mütebakisinin. serbest sabla- cağın srzeder ve kitabı her Tüzke okumağı tavsiye ederiz. Cünkü bu kitabı ökürker yalnız. Dobrucada değil, bütün Türk dünva ve tarıhin- de gezmin ve büyük arkımızın bü- vük hitsbesini gözden geçirmiş o- zünden denizlerde bazı kazalar vu- kubulduğu alâkadarlara bildirilmiş- tir, Haydarpaşadan Umanımıza ha - rekat eden bir romorkör yedeğin - deki mavnalardan o birinin bala kopmuş ve mavna Marmaraya doğ- ru sürüklenmişti, Buğday yüklü olan bu mavnanın Akibeti hakkında bir malâmat alınamadığından battığı ve tayfalarının boğulduğu tahmin o - lanmaktadır. Fırtına esnasında Ereğliden kö - mür hamüulesile limanımıza hartket edip Şile açıklarında mazotu tüke - nerek karaya vuran Malkaya motö- rü de tahlis edilememiştir. Bundan başka Pireden İmanı - #miza hareket eden ve içinde külli - yetli ithalât Yunan moti larında battığına dair alâkadarlara -İmalümat gelmiştir. İngilterenin cenub sahillerine dalgalar halinde hücumlar yapıldı Londra, 3 (A.A.) — Hava ve anavatan emniyet (o mezareilerinin tebliği: Büyük miktarda düşman teyya- resi, bu sabah İngilterenin cenubu şarki sahilini geçmiştir. Şimdiye kadar elde edilen ilk malümata göre, Kent ve Emex e- yaletleri mıntakalarına az miktarda bomba düşmüştür. Londra, 3 (A.A.) — Hava ne- zaretinin tebliği: Bugün 23 d 5 tayyaresi dü- şörülmüş olduğu sabit olmuştur. 15 tayyaremiz kayıbdır. Bu tayyareler- den sekizinin pilotları sağ ve salim- dir. 300 tayyare ile taarruz Londrm, 3 (A.A.) — Hava ne- zaretinin istihbarat servisinin bildir- zaran, dünkü taarruzun ü olan üçüncü hücumda, Almanlar 300 bombardıman ve av» ci tayyaresi kullanmışlardır. Taar- ruz takriben saat 16 da başlamış ve iki saat devam etmiştir. En mühim hücum şimal sahili ve Times mehri mansabi üzerindeki tayyare o mey- danları üzerine yapılmıştır. Bu ta- arruz esnasında İngiliz avcıları ay- nca 16 Alman bombardıman ve avcı tayyaresi imha etmiştir. Bu müdafan esnasında bir Polonyalı filotilâ harekâta iştirak etmiştir. Fransa üzerinde Londra 3 (AA) — Vichp'den ali nan haberlere göre, Franandaki Al. are meydanları ve Manş i Ilmanlar, dün gec İngiliz hava kuvvetleri tarafından bambar. dıman edilmiştir. Alman tebliği Berlin 3 (AA) — Alman orduları başkumandanlığının tebliği: 4 Eyhilde, muharebe ve evci tay . yare gruplarımız, cenubi İngüterede düşman hava meydanlarına hücum etmişlerdir. Hornchurch, Gravesend, Easlehureh ve Detling'de, hangarla. ra ve kışlalara bombalar isabet etmiş ve kismen yarımıştır. Gece, İngiliz tayyareleri, yanın gerbinide ve cenubu garbisinde birçok noktalara bombalar almışlar. dır. Bir çifilik harab olmuştur. Hiç. bir ölü yoktur. Düşman, dün $3 tay- yare kaybetmiştir. 23 Alman tayyaresi kayıbelır. Alman - La”a'ın Alman ajansına bevavatı Londra 3 (AA) — Laf ajansı bil. | cular, Hamburg limanının her bü -| Amerika için tehdididi oldağanu söy deki ne nazaran, yan Fr büyük Ayn Amerikan muha sal altında bulu a mekteblerin era edilmiştir. "in Tran- 1 asirle mıs olduğu ve Alm retmi bulunduğu Laval şunları söylemiştir. Fransa, İngi e Yahudilerin! farmascnla ve Amerikanın ihtiyatkârlığı Yazan: Selim Ragıp Emeç ii erek Kanada ve Birleşik A- merika hükümetleri müşte- rek müdafaa heyetlerinin Nevş devleti arazisinde içtimalar aktetme- | ye başlamaları, gerek cenubi Ame- rika Cümburiyetleri erkân harbiye reislerinin Birleşik Amerika müda- İfaa tedbirlerini gözden geçirmeye davet edilmeleri gösteriyor ki ge- çenlerde Havanada toplanmış olan) — yeni dünya milletleri konferaarnın kararları hezgün bir parça daha ar. tan bir hizla tatbik edilmeye başlan- saiştar, Malürn olduğu üzere Birleşik A- merikanın teşebbüs ve bilhassa ter- vicile toplanan bu konferans, diye kadar daba ziyade şimali A merika tarafından be: hale getirmek ve diş oolüikelkfi ne olursa olsun Amerikayı yalnız A- merikalılara hastetmek için (o şimol ve cenub Amerikasın: tek bir mü-| dafaa fikir ve sistemi etrafında top- lamak gayesini gütmüştür, Bu gaye, esas itibarile tahakkuk ettirilmiştir. Çünkü Amerikn toprakları diğer kıtalardan gelecek (taarrozlardan korunmak maksadile müşterek #u- rette müdafaa edilecektir. Bu hu- susta önayak olmak vazifesini Bir- leşik Amerika üzerine almaktadır. İngilterenin harbi kaybedebilmesi ihtimali takdirinde İngiltereye aidi- ze cihetinden Kanada gibi bazı İn- müstemlekelerini Avrupa ka'yalılka gelerek kenimseme id- dialarına karı du müdafaaya bazır bir hale getirilmeleri ve bu işin A- merika taralından o müstemleke ve dominyomlarla beraber deruhte ve ifa edilmesi fikri sırf bu nokt zardan ortaya atılmış ve tetbikine geçilmiştir. | Nitekim Oo Amerikanın milli muhafızlar kadrosunu tevsi ve bu kuvveti şimdiden hszırlameyn başlaması da, genr, Ameiikanın müstakbel hâdiselere karşı hazırlıklı bulunmak istemesinin bir neticesi- dir. Amerika hem uzak bir kıt'adı hem de kaynakları geniş. islilâsi a- deta muhal olan bir memlekettir. Buna rağmen onun . hazırlanmaya lüzum görmesi, cereyan eden har- bin muhtemel sürptizlerinin ne ka- dar büyük ve şümullü olabileceğini gösterir. Amerika ihtiyatlı hareket ediyor ve bunda haklıdır. Çünkü ihtiyat tedbiri alan kimsenin pişman .— görülmüş şey değildir. Salim Ragıp Cia Göbels kat'i hesab örme Saati yaklaşıyor, diyor Katowitz, 3 (AA), —D.NR bildiriyor: Alman propaganda razın Dr. Göbbels, dün Katowitze gelmis ve şarki” yukarı Silezyanın © kurtuluşu- nun yıldönümü münasebetile tertib edilen büyük bir mitingde nutuk söylemiştir. Dr. Göbbels, bundan bir sene evvel 1918 galiblerinin koyduğu hudud taşlarının o Alman ordusu tarafından kırıldığı zamanki hâdiseleri hatırlatmış ve demiştir ki: İngilterenin açlık üzerine (bina ettiği ümidler bin kere daha muhak- kak sorette boşa çıkacaktır. Kati hesab görme saati yaklaşıyor. Bun- dan kaçınılamaz. Dr. Göbbela sözlerini miştir? Sabık Polonyada akıtılan heder olmamıstır. Führer sözünü tutmuştur. Bu toprak istikbalde Al. man toprağı k*İneaktır. Hamburg limanı tahrih edilmiş Bükreş 3 (AA) — Revter' Ağmanyadan Köstenceye gelen yal. söyle bitir- kan! kımdan tahrib edilmiş olduğunu Berlin eivarındaki » bölgelere apılmış bul: ve büyük duğunu söy-| İlemektedirler. İtalya demir ve bakırlar toplatıvor Bal, 3 (AA) — Royteri National Zeitunşun verdiği bir habere İk ilemi muhabirinin İtalyan ma> sok) Amerikada seyrüsefer İlk tren tezahürler arasında Bismil'e girdi. Bismil, 3 (A.A.) — İlk trenin dün Bismil istasyonuna girişi müna- sebetile bir törer yapılmıştır. Diyarbakır vilâyeti sivil ve nske- İri erkânı, birçok memurlar da bu merasime iştirak eylemekte idiler, Hatibler, bu nutuklanmela yurdu demir ağlarla örmek yolunda Milli Şef İnönü tarafından taki Türk - İngiliz ticareti İngiliz ticaret korporasyonu İzmir mıntakasında mübayaata başlıyacak İngiliz ticaret korporusyonu ce- nubu şarki Avrupası direktörü Lord Glenconner dün akşam oArkaraşa gitmiştir. Lora Ankarada bi: müd- det kalarak alâkadarlarle temas €- decek ve bilâhsre İzmire edecektir, Lord Glenconnerin İzmire muva- salatını müteak'b ihracat birliklerile temasa geçesek mübayaayn takad- düm eden müzakerelerde bulunaca- ğı ve bilâhare derhal satın alma fa- aliyetine geçileceği anlaşılmaktadır. Korporasyo geniş mikyasta hareket İeketimizin diğer ihraç emiiaları ü- zerinde durulacaktır, kuvvetlerinin Almanya ve İtalyaya yeni akınları Londra, 3 (A.A.) — Hava ne- zâretinin tebliği: mübayaa edecek, müteakiben mem-| 8 siyasetin tahakkuk ettirilen safi rını ve bunların memleket faası, memleket kalkınması mından değerlerini tebarüz rek Mili Şefe karşı yulan sonsuz sevgiye teri « milletçe muşlar ve Ebedi Şef Atatürkün hatırasını hürmetle yâdeylemi Bugün de jübile meselesi halloluna Yaptığımız meş İediyenin, kö ve asabi; beierdeiei ilk Türk kadın sahne san'atkâ Afifenin iht'yaçlı ğa karar verdiğini yazmıştık. Memnuniyet: haber göre, Belediye, rTette meşgul olmuş, tesbit ihtiyaçları ve arznlar der edilmiştir. Belediye Reh soy bugün Ertuğrul Mul bulun ile meşpul ela aldığım Afife ile esaslı si IBelediyenin Afifeye ilk yardımı Dün bir genç sevgilisi: tarafında zehirlendi Kasunpaşada Camiikebir x lesinde otur il gencin ağ kendini yerden yere vurduğu “gi müş ve Nihadın zehirlendiği larak hâdise zabıtaya intikal tir. Dün gece İngiliz bombardıman tayyareleri, Almanya ve İtalyada he deflere yeniden hücum © etmişler-| dir. Kölnün şimali şarkisinde Sehle- buch'ta dinamit fabrikaları ve Ce-| novada mühim Sanpierde Arana de- miryolu iltisak O noktası kuvvetli bombardımana tâbi tutulmuştur. | | Başka tayyareler, o Cenovada e-| lektrik fabrikasına, Frankfurtta ve Ludvigehavende petrol | tesisatına; | Samrtgartta da Buji fabrikasına ev-| yelki gece olduğu gibi dün gece de) hücum etmişlerdir. Ayni zamanda| Köln civarında infilik o maddeleri! fabrikaları, o Dortmindesm kanah,| Lorien Fransiz limanı ve Grez-Nez| burnunda top mevzilerini de hücum-| lara tâbi ştur. Bu harekât esnasında tayyarele-| rimizden ikisi kayıbdır. Sahil müdafaa tayyarelerimiz. | dün Holanda sahili boyunca, de-| nizde iaşe gemilerini bombardıman etmişlerdir. Sogne fiyorunda bir Norveç limanında bulunan diğer bir iaşe gemisi de İngiliz bombardıman tayyareleri tarafından o bombalan- yraştar. Londra 3 (AA) — Hava nezareti. an bildirdiğine göre, dün Greenvieh Ayarde saat 20 ye kadar 42 Alman tayyaresi düşürülmüştür. Dün vukubulan kava muharebele. ri esnasında 13 İngiliz tayyaresi bolmuş We de, bunların yedisinin pi. Jolları salimen dönmüş! “Tek bir Amerikan cephesi ,, Vaşington 3 (AA) — Stefani: Ruzvelt, Tennessa e North , Ca. a arasında bir nutuk söylemiş. tir. Reisicümhur, beynelmüci vaziyetin lemiş ve vakit geçmeden müdafaayı hazırlamak için «tek bir Amerikan cephesis kurulmasını tavsire etmiş |" tir. kazalarında 500 kişi öldü Mersotlker: (AA) — Eken Nihad, Kasınıpaşada sokağında 5 numarada oturak gilisi Melâharin kendisinden bı için annesi L&manla birlikte bir rubun içine göztaşı koyarak k irdiklerini ve bu suretle 2: lediklerini iddin etmiştir. Nihadır sihhi vaziyeti görüld bilile Beyo; master. Zabıta hâdis yapmaktadır. İngiltereyi iti Aya kalkışacak olanları ate yağmuru bekliyor Londra, 3 (A.A.) — İngilterenin cenu zen busüsi nsukabi: Gizli kaynaklı teş yağını: kışacak olanları bekliyor. Denizden bakılınca, sahil eskisi gibi manzata arzediyor. k ı hastanesine etrafında tal azlatıyor İtarafta küçük tepecikler ve ormanlıkları ile güneşlik bir Dikenli teller, düşmanın göri ği yegâne maniadır. Fakat, verilir verilmez, yaman (mşan silâhları ve mitralyözleri gözükmez mevzilerinde bulun lardır. Mitealyöz yuvaları, çok birmne bir sirette meçelâns Transilvanya köylüle müdafaaya hazırlanıyo (Baştarafı 1 inci sayfa mektedirler. Silâh ve mühimm mwağa muvaffak. olamıyanlar, rine oraklarını ve kazma ni alarak mukavemete hazırla, tadırlar. Universul gazetesinin dün edilen direktörü B. Lozosinnu, d akşam serbest bırakılmıştır. sulun tirajı, Viyana hakem ka karşı tutmuş olduğu şiddeti hareket dolayısile, son üç gün iğ de çok fırlamıştır. Bükreş, 3 (A.A.) — Rador ins bildiriyor: Başvekil B. Giğürtu, Tranı yanın terkini protesto eden ve bei herieğiekei eee tehlike inden imdadı sıhhi oto Royte muntakalarını İngillereyi istilâya & Şairmubi önün miştir,