8 Mayıs 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

8 May o LZİKTISADİ TETKİKLER 5) | ( GÜNÜN ADANLARI - | Alüiyanl Karde oelL e iptidai madde kaynakları Norveçin en iyi gazetecisi, en meşhur konferansçısı ve en asabi adamı nereleri idi, bugün nereleridir? Bugünkü har esir in neticesi üzerir YAZAN Hasan Âli olabilecek ve harbin çehresir ebilecek en mühü de amillörden Ediz madde- Muh sanayiine yârıyan tr ptida meselesidir rib olan Almany Yağ ve yiyeceğe Senedi Danimarka, İsveç, 3 , müteallik deler den ne gibi idai maddeler teda ini tetkik ed yınlındanber harbe malı bir faa. te manya. her şeyden önce gerek iç, se dış iptidal madde kaynak nişletmeğe çalışmıştı. kendi memleketi dahilin e kaynaklarını ı erek genişletm oan Al gerek» Bakır Finlâr Kurşun dan Çirko: Alı Polonyadan H denler: madeni: Senede 20.30 bin ton, arını yadan Senede 5-10 bin ton. Pe mn arzu ettiği kadar, ret etmişti: a) Kendi memlek istisal edilmiyen iptidâi rine kaim olmak üzere y ptidat maddeler bülmak alini arttırmak ) İhracatını tasavvurun fevkinde art- tbrarak ele geçen paralarla; gıda mad. ima da oku b #mnayiine yarıyan diğer baz Mahdud miktarda ol: İsveç ve Norve yanın istediği Norveç, Finlândiyadan Keten, pamuk, yünAz miktarda ol « mâk üzere: “İsveç, Norveç, Finlânc Holânda, Poluny kadar; ithalini azal m bir iptidai delerinin olsa Mmuazz madde yığmak. e) Nihayet harb sanayiinde kullamlan iptidaf maddelerin memleket dahilindeki istihlâkini asgari bir hadde indirerek, bunları münhasıran harb zamanında kul mamen tâhminiğir. hemmiyeti de Alm aseni bunların e - kur. Mühim olan nokta ıların daha harbden dört beş yil ön- istifade e rdir. Harb b inkişaf eden vaziyete ba Alır arın o vakitler tesbit plânları, bugün teker teker na koyduklarır ği düşündükleri dren o'ursak, tikler tatbik saha- kteyiz!, gorira Meselâ Almanya, men ptidal madde ihtiyacı sun'i ipek ve sun'i k karşılamak tihsa - bun. '31 görm bir hadde ç , ve htiyacını muvaflak an manda, bu memleketler silsi - lesine, Macaristan, Romanya, Yugo ya ve hi liği ile, Estonya, hükümeti, telif tarihlerdeki iptidai m bu iptidai , istihsalâtı arasındaki nis güzel anlıyabiliriz, madde , 1929 senesi istihsal se - ayli aşağı ol halde, 1029 ki, dem bir dai madde viyesin miktar 1 tona yükseld Bununla bağlı olarak Litv pi senesinden bir i veyahud iptidat madde- tok ola - o zamanlar Alma le rak Almanya, harbe gir oldukça büyük bir ordu. bu iptic sarfedilmi id Aymi A in bir bir kenara iğunu ilâ hali Eston yığılıya ı suretle silhassa 193: Almanya, tu nasobe asebe sıklaşmı stede ndanberi skat Almanlar, h iyadan ker kendilerine n ler için, harb şe len istifade etme ya için bu da kâfi itinde norma! İicai #ttiği bazı komşu harb şeraitinde kendisine bilirlerdi. İşle Almanya bu gi! lerde, münhasıran iptdal m » bu gibi işgal e » tasarlüm Yunuyordu.. Nitekim Norveçir n bu plân'arının hayata iş yılında Fir ler bakırın mik- #u halde, 1935 yin tona kadar yüks memleketleri içinde a iptidai madde temin etmek mühim rolü o indiya - hraş on old tarı 307 bin e ' ştir. A memleket- i.daha ş ba- AL dikin harbile b n en nuyan İş - işgali a harbine mü - man Alma mani den başka bir nihayet l Almanların en büyük askeri mütchas- sıslarından biri bulunan bint , daha 1936 yılında yazdığı bir yazıda, bü- mühim mesel yn döküldüğü za - e N «lan râ- İsvı ç kıyı arına ma 'e Danima kep İsv , yeni i harbin er memleket ekonomisini harb şart- göre organize etmek olduğ ynağı olarak etmek elden e çalışmıştı maksadına ne herb başlamadan bir hu » Almanların tanınmış askeri muhar.| OA'm den biri «Harb esnasında Alman-| çinko, seli yanın dış ticaretis adlı yazdığı bir ma -/harb sana kalede, nerelerden ne gibi ve ne mik -/hal etmekte tarda iptidal madde tedarik etmek müm-|büyük İsveçten, demir, çelik, bakır, z gibi, Ilanılan maddeler eçin en olan Be - kün olacağına dair ihtimali bazı râkam.|forsun, Almanların Krup firmalarının te-| Norveç hariciye nazırı Mösyö van Koht hakikaten günün adamıdır. İ Kendisini okuyucuların tanıt unut-İ dan evvel Mart ayının son günlerinde söylemiş olduğu nutukteki şu cümle! anyaya, baş.! göz gezdirelim Mösyö Haldvan Koht diyordu ki: ön birinde düşman kor - tarak boyun eğdirmek İsterse ona a - ça: «Hayır! Olamaz'» diyeceğim! Ar. ”İzı teslimiyet eylemek kendimizi köle ha- Arzu teslimiyet | a sir ve hüfuzu altında olduğunu da veç gibi, Nörveç de, Al ca olarak demir, bak mekte idi, kır ve çinko İhraç et bizi aya gelince, temin ettikleri fay sa gıda maddeleri bakımındandır faşizmi, buraların bir zehire ve â i etmekle itinde bir Almanyaya ine sokmuk demektir. edende hayat hakkı bile kalamaz. Nor - veç ecnebi boyunduruğu altında yaşa - ç Bu böyle olursa hürriyetine ebe-| surette veda eylemesi icab eder. niz zengindir. kabul ediyoruz, » bu İakat nüfusumuz azdır. Harbe hiç hazır. lanmadık, Buna rağmen düşmana olanca * kuvvetimizle mukavemet edeceğiz!» Koht, sanki memleketinin bir ay son- âya uğrayacağını biliyordu. * Mösyö Haldvan Koht uzun boylu, ta - —müsshha, yakışıklı bir adamdır, Saçları ; beyaz ve dimdiktir. Fakat saçların sine olarak kaşları çok geniş ve kön kadar siyahtır. Cesur bakışlıdır. Bir va - zaptetmek sure - itler Oslo üniversitesinde (profesörlük nı gizlice Ada Tahsilini Bonn ve Edimbo » ların harb plânlarına dahil bulunan bir yyg'da tamamlamıştır. usuldür. Nitekim 1914.1918 muh Yorulmak hilsiyen bir md Am Mae veriileci yetişmiş ve bölen de öyle kalmıştır. a tuz yaşında iken filoloji ve İskandi- MARİNE Ne profesörü olmuştur HAN Otuz beş yaşında meşhur edib Henrik bera - düşünmekt ettikleri & Almanya, bir harb vukuunda gerek gı kımından, gerek harb sa- «ullanılabilen bazı ham mad - onyadan e etmeği düşü - yayı da geniş mikyasta ist Almanya, Po' ncesini cezri Siğei rüyordu Yİ i şgal e tile iptidai madde tez yapmıştır. olarak n elde ettikler: iptidai rbi birkaç yıl temadi et - bulmuşlardı. Hattâ, 1914 de meselesi, Alman- ne bile tesir yap . Meselâ, Romüan- n petrol temin et. (w. Ukranyanın is N ve hububat elde et- İmek içindi , bu işgal ettikleri yerlerde, hiç bir şeyle rmikayyed olmıya- rak ve açık bir yağı ü» usulü ta! derek ne bulurlarsa harbinde, iptida ların harb plâr maktan hali Kalmamışt pi tir. Bu eser tam on iki cild tut - yanın işgali münhasır maksadına ar vermeğe davet edilm imal ülkelerinin tarihi ve menşeleri hakkında derin tetkiklerde bulunmuş -| nlar Sani orveçte alelekser profesör Haldvan Mösyö Haldvan Koht fi: kalâde azim ve irade sahibi bir adamdı. Çok asabidir. Sık sık öfkelenir. karakteri kadar serttir. Derslerine, hat -| tâ bürosuna gittiği vakit, çok defa Nor -| veç oduncularının milli elbisesi olan kah | ve rengi kadifeden yapılmış elbisesini gi yer... Almanların razisinden düşman &», Sal maadı r zat kendi mütte ki iptidai maddele: tfade etmek de vardır. Geçen Dünya buna çok güzel bir misal teşk nra, bugün, Danimarka, Norveçin âları da bunu teyid eder. iptidai madde bakımın - a ne kadar ve ne nisbette muh daha yabilmemiz rin Almanya- I edildiğini kı .| ptidat ne nisbetlerde is saca gözden geçirelim 1935-1036 İzaran Almanya mür stiklerine na-| kay» | Iduğu sıran kendi İç nakların yünün e n olma e ihtiyacı c 30 unu, ba- 68 ini, kur- 25 ini, kete- ni, unu; ) şını temin etmektedi nikel, | a 100 dışa iyetindedir. t- d arın komşuların» | Onun için| pamuk, addeleri € da da bu madde nya, bu mü ud bunların yerine k lacak mad- deler elde etmek İçin binbir tedbire baş vurmaktadır. Harbde zaruri olan diğer delere gelince. Almany ri şu leketlerden tedarik etniekte idi; 1) Petrol: Almanya petrolün 94 70 ini dı mad. mem: | İ muhtaç © iduğu | rıdan tedarik et- meğe mecbu anın harbe gir meden önce petrol için başlıca kaynak o Israk düşündüğü leket kismen de Polonya rol mıntakası Sovyet için, bunu hesaba Katmak tabli mümkün değildir. Fakat buna karşılık Almanya - nın Sovyetler Birliğinden bir miktar pet- rol tedarik et muhakkaktır. Lâkin, Sovyetler Birliğinin hergün artmakta o.| lan petrol ihtiyacı karşısında Alr ya, umduğu ve beklediği kadar petrol ve- remiyeceği de aşikârdır. Bu takdirde Ak (Devamı 8 inci sayfada) Romanya, | Polonyanın pet- Erzincanda muvakkat baraka) pak »wuvakkat bir çeşme ile yeni Erzinc İbsen'in hayatına sid mühim bir eser meş! , m İnşaatı ilerlemektedir. Yukarıdaki sanın bir kısmı görülmektedir. Hald -! ş Bir dakika bile boş durmaz. Dur maz değil, duramaz diyelim, çünkü bu tabir daha doğru olur Hariciye nezaretini deruhde € den evvel gazetecilik yapmıştı çin en parlak, gazete: Makaleleri lezzetle okunur. Finlândiya ile Sovyet Rusya arasında sulh yapılmadan gazetede neşreylemiş olduğu makaleden şu satırları alıy Şimdi hazırlanma günler £ olan hiç bir vakit bı cektir, Cesur olacağız! Her ret ile hareket leme » Norve « üh dir, bir kaç gün evvel bir ne olursa olsun cesa Ayni cümleden olarak tam iki ay ev vel bir ecnebi ge: i ya miş olduğu mülükatı nakle harrir ona Ge eei ne di ya yardım etme vabı şu olr rimizi, hareket, Bir devlet ti ile maşgul ol mirde korumalıdır ki başkalarını koru. nalıdır, Kendini evve Sİ üm A ame TESİM-