29 Mart 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

ağ SON POSTA m mm SAY 8 İngiltere ile Fransanın Suriye ve Filistinde tahşidat yapmaktan maksadları nedir ? sm YAZAN e İEmekli general H. Emir Erkilet; İseenanmaasummana aman vrv Üttefiklerin Suriye ve Filistin- dö yaptıkları tahşidat Alman, Sovyet Rus, İtalyan ve bitaraflar bası- Bunda epey bir dedikodu mevzuu ölmak- tadır, Müttefiklerin bu hazırlıkları güya İahrik edicidir ve onlar harbi, Büyük Frijiderlerle Yazın yemeklerimizi soğuk ve taze olarak muhafaza eden frijderlerle kı - şın evlerimizi ısıtmak yakında kabil o- — lacaktır. ii Fen adamları. en soğuk bir günde Reel bile, havada, evlerimizi "ısıtabilecek de . $$ |recede hararet bulunduğunu keşfet - Xİ İmişlerdir. Ancak bu harareti zaptet - ısıtmak kabil olacak Harbde olduğu gibi, Balkanlarla Yakın- doğuya sirayet ettirmenin imkânlarını arıyorlarmış, İster samimi veya propaganda rinden mülhem olsunlar, eğer bu dağınık ihtimal ve hayallere yaslanan dedikodu- ların üstüne çıkarak vaziyeti objektiv bir gözle görmeğe çalışırsak büsbütün başka bir manzara karşısında bulunuruz. Evvelâ İngiltere için Doğu Akdenizle Yakındoğuda korunacak hayat: menfaat Ye vaziyetler vardır: Süveyş kanalı ve Musul - Hayfa petrol yolu gibi. Keza (Fransanın bizzat Lübnan ve Suriye üze- rindeki mandaterliğini ve Musul - Trab- #us Şam petrol yolunu mukafazada mâd- €i ve manevi büyük menfaatleri vardır. Misir ve Süveyş kanalı, İngiltere için, Hindistanın kısa deniz yolu demektir ler; bu sebeble o, bunları kaybederek di- ğer haris bir devleti kısa Hind yoluna hlkim kılmak istemez. Bundan başka Mısır, Süveyş ve Filistin İngiltere için doğuda birer itibar ve haysiyet mesele- deridir. Filvaki İngiltere Mısırı ve Sü- iveyşi kaybetmekle, onun Hindistanla ppuvazalası kesilmiş olmaz; çünkü İngi- İliz donanmasının hakimiyetinde bulu- han Kap yolu dalma açıktır. Fakat ma- nevi nüfuzu Hindistanda sıfıra inmiş 0- ilur. Onun için İngiltere hükümeti bu harbde Misirin ve Süveyşin muhafazala- Fı İşine, birinci plânda bir mesele olarâk, bakmak ve bu yolda icab eden askeri tedbirleri almak mecburiyetindedir. Ancak İngiltere Yakınşark kuvvetle- Tini Kahire veya Kanalda değil, Filistin- de tahgid etmektedir. Acaba niçin ve bu, acaba, müttefiklere atfedilmekte olan ta- arruz ve tecavüz emellerinden mi İleri tesirle- tiği için de Filistinin, İngiliz imparator- luğundaki mevkii ehemmiyetli olmuştur. Bu sebeblerle Filistin bugün İngilterenin Yakınşark merkezi olmuştur. Musuldan borularla gelen petrolun denize munsab olduğu Hayfa limanı Do- ğu Akdeniz İngiliz filosunun bir üssüdür. Buradan itibaren mücavir illere fevka- iâde iyi otomobil yo'ları yapılmıştır. Ka- hirenin buraya kadarki mesafesi, hen)z biten bir sskeri yol sayesinde, yalnız 8 saattir. Hayfadan Bağdada, çöllerden ge- çen ve hemen hemen bitmiş sayılan bir yol sayesinde 16 A 20 saatte varı'abil- mektedir. Berutun Hayfaya mesa'esi 3:4 saatten ibarettir, Hava yolile de H. dan Bağdada yalnız 3 saatte gidilir. Bundan başka, Filistin Arabları ; her ne kadar isyankâr ve bu sebeb'e burası bir ihtilâl ve rahatsızlık yeri fse de İn- giltere burada 530.000 nüfuslu, yani Arab nüfusunun yarısı derecesinde, İngiltere için emin ve dost bir Yakudi kütlesine is- tinad etmektedir. Filistin Yahudiledinin askeri hizmete elverişli olanlarının ekse- BE aşi le İ3akKAİL cdi İngilizlerin Yakınşarke getirdikleri Hindili kuvvetlerden bir kıt'a müttehid idaresinde olmak üzere, 250.000 Fransız ve 80.000 İngiliz askerinin tahşid olumnası memuldür. Bu kuvvetler Yakmşark için pek e-, hemmiyetlidir. Bunlara bir de her iki devletin hava ve deniz kuvvet'eri de yar- dım edeceklerdir. Bundan başka, bu or- dularn yerli kuvvet teşkilâtile takviye olunabilecekleri de hesaba katılmalıdır. ele İngilizlerin, emirlerine amade bulu- nan takriba 60.000 kişilik bir Yahudi or- dusundan istifade etmesi memu'dir. Bunların çoğu Filistin iğtişaş hareketle- rinde askeri hizmet yavmış oldukların. İdan talimlidir; İngiliz şehadetine göre de çok iyi askerdir. Bu orduların Suriye ve Filistinde bes- lenmeleri ve bazı ihtiyaçlarını, mahallin- den temin etmeleri daima kabildir; Ak deniz. bir İtalya - Müttefik'er harbi do- layısile nakliyata müsati olmadığı tak- dirde dahi, Görülüyor ki müttefiklerin Filistin ve Suriyedeki tahsidatı, harbin Yakındoğu- de doğuracağı her türlü ihtimalleri kar- mek güçtür. Bugün bir frijderin faaliyetini değiş tirnek ve ona serinletme yerine. hava- *İdaki harareti kaparak kapalı bir mu - hit içinde neşrettirmek imkânı bulun « muştur. Ancak bu iş, çok pahalıya mal olmaktadır. Ucuza temin edildiği tak - dirde iki işi birden gören frijderler ihtimel ki pek tsammüm edeceklerdir. (m e m m kışın evleri LİL LL İlânın mucidi (Yazınınağırlığı kimdir? İlân vermeği kim icad etmiştir? Ha. yat:mızda bu kadar büyük yer tutan ve şimdi muazzam bir san'at ve sana. İvi haline gelmiş olan ilâncılığa ilk de- fa teşebbüs eden kimdir? Birçok şeylerin aslı bulunduğu hal- de, ilâncılığın belli başlı bir kazanç ve- silesi olarak kimin tarafından icad e - dildiği esaslı surette anlaşılamamış - 1M. 'Teb'de ke: fedilen 3000 senelik bir zerinde bir ilân görül. ilinde sahibinin elinden tutup getirevek olana illiyondu. İngilterede 1480 tarihinde duvar ilânları asıklığı görülmüştür. İlk ga- zete ilânına da gene İngilterede 1647 senesinde tesedüf edilmiştir. Bu gazete ilânı. dini bir kitabın sa- tıldığını bildiriyordu. Bundan da ga - olur mu? Kurşun kalemle yazı yazdığınız za. man kâğıd üzerine ne kadar ağırlık verdiğinizi hiç düşündünüz mü? Bunu hesab etmişler, faraza bir erkek tara. fmâan bir kâğıd parçası üzerine kur. şun kalemle bir çizgi çizmenin 30 mi. ligram' ağırlık husule getirdiğini gör- müşler. Ayni kurşun kalemle bir kadın miligran bir ağırlık yapmakta imiş! A * Messerşmit tayyare'erinin mühendisi Kimdir ? Almanların bu harbde kullandıklari tayyarelerin mühim bir kısmını Mes - serşmit tayyareleri teşkil etmektedir. Messerşmit tayyareleri bu ismi, doğ rudan doğruya tayyarelerin plânını çizerek Villi Messerşmit adında genç ir Alman mühendisinden almıştır. 8 risi talim görmüş ve ihtilâlde İngiliz hiz- metinde kullanılmış olduklarından bun- ların askeri mukavemet kudretleri Arab- Jarınkine muadil sayılmaktadır, geliyor! Şüphesiz hayır; çünkü Mısır ve kanal bizzat Mısırdan olduğu gibi Fi'is- tinden de müdafaa olunabilir. şılamak için bir tedbirden ibarettir. velzeteye ilk ilân verenlerin, kitab satı- Mm: tahşidatta tanrruzdan Ziyade tedafdi| sar, olduğuna hükmedilebiliyor. geyeler vardır. poe Villi Messerşmit 42 yaşındadır. Ço- cukluğundanberi havacılık onun !p. tilâsı olmuş, 1916 senesinde ilk tayya. Üstelik Mısır, İtalya Şimali Atrika ih- tiraslarınma yol verdiği tarihtenberi, ar- tık Yakındoğunun ortası deği, kenan yani bir hudud eyaleti olmuştur. İtalya; Mısır üzerindeki heves ve niyetlerini de pek açık olarak komuştur. O İtelya ile, Habeşistan arasında emin ve vasıtasız bir kara, hava ve deniz yolu istiyor. Bu- nun için Mısırda İngi'tere aleyhine geniş ve şiddetli tahrikât yapıyor; Arab ti hadinı İngiltere aleyhine tahrfk ediyor. İtalyanın durumu bu suretle bulunduk: ça Mısır garb cihetinden tehlikeye ma- ruz kalacaktır. a Wi Misir da bazı şert ve kayu ara tâbi ol- makla beraber, müstakil bir ele Bu sebeble o, kendi topraklarında büyül İngiliz kuvvetlerinin toplanmalarını hoş görmiyebilir. Buna rağmen Mısırda yö pılacak tahşidat Misırlılarla İngilizler #- rasında goğukluklar yaratabilir. Filistin iklim itibarile de asker yığmaya Mısır dan daha elverişlidir. la Filistin ve Suriye askeri coğralya bâ- kımından da tabşidata müsalddir'er. Çünkü bunların şimal ve cenubu mütte- fik ve dost devletlere, Y: : Suudi devletine, dayalıdırlar. Cenub ba- tıda Mısır, şimal doğuda Irak İngiliz nü- $#uz bölgelerile setrolunmuşlur ve batı cihetten ise İngiliz hâkimiyetinde bulu- nan Akdenize korunmuştardır. Bu su- retle Suriye ve Filistin bir düşmanın ai men hemen hiç ulaşamayacağı yerlerdir. Bu sebeble buralarda ordular mn toplanır, generaller ve e cekteki her türlü harb ihtimellerini in gılhyacak hazırlık ve teşkilâtı yapı i » emin yerlerde iaşe ve levazım; yığarlar ve muvasala yolları inşa ettirirler. i Bir de, Süveyş nasıl Hind e Üzerinde bulunmakla m ppi miyet kazandıyan Hayfa 5 Bağı ya ç Hindistan hava yöli, üstünden geç ani Türkiye ve. Fransanın Suriyedeki durumu da ay- nidir Suriye iki devlete ayrılır: Birisi, başşahri Berut olmak üzere, sahildeki Lühnan; diğeri de, başşehri Şam olmak üzere, dahildeki Suriye hükömetidir, Bu son hükümetin ahalisi Fransızlara dalma müşkülât göstermelerine rağmen Lüb- oan halkı Fransaya daima dostluk tema- yülünde bulunmuşlardır. Lübnan ahali- sinin çokluğu hıristiyan olduğundan bunlar Arab ittihadı harekelterine pek kapılmamaktadırlar, Keza Musuldan ge- len şimal petrol boru hattı Trablusşam- da nihayetlenmektedir. Birkaç yıldanbe- ri üzerinde konuşulan Suriye istiklâli de dahili fhtilâller sebebile bir türlü tahak- kuk edememiştir. Suriyede gerek dahil ve sahil hükü- metleri arasındaki ihtilâflar ve gerek Dürzi, Alâni, Cizre ve Hatay hareket, iğ- tişaş ve isyanları dolayısile Fransa zaten Suriyede mühim kuvvetler (toplamış, Harbin oilânnında bunar (takriben 40:50.000 raddesinde idiler. Filistinde de, 1936 yılındanberi devam eden Arab iğtişaşları sebebile İngilizler buradaki Yahudileri teşkil ve teslih et- iler ve Arablara karşı kullandılar. Bu suretle İngilizler, burada bermutad bu- Tundurdukları 2:3000 asker yerine takri- ben 20.000 kişilik bir kuvvet kullanmağa mecbür oldular. Harbden sonra gerek Suriye ve gerek Filistinde, her iki müttefik devletin as- kerleri tabiatile arttı, Avrupa gazeteie- rinde görülen mübalâğalı haber ve ra- kamlardan sarfınazar bugün Suriyede takriba 170000 Fransız (ekserisi müs tem'eke kıta'ları) ve Filistinde 50.000 İn- giliz askeri (Avustralya ve Yeni Zelân- dalı) bulunmaktadır. Fakat bunların sü- ratle artmaları've tahminlere göre Ha- zirana kadar, hopsi General Weygandın Altmark vapuru Kicl kanalına girmeğs muvaffak oldu Berlin 28 (A.A.) — Bundan bir müd - idet evvel Norveç sahillerinde bir İngiliz| İharb gemisinin tecavüzüne uğramış olun Altmark Alman vapuru, Kiel kanalına »ğe muvaffak olmuştur. Bir Alman tahtelbahiri Norveçte mevkuf Amsterdam 28 (A.A) — «Norsk Tele- gukmureau *U-2i5 Alınan tahtelbahirinin Norveç makamatı tarafından mevkuf tu- tulmakta olduğunu haber vermektedir. Bu tahtelbahir Mandel yakınında bir köyaya oturmuş idi, Tahtelbahir, "Alman İsolaretinin geminin serbest bırakılması için vaki olan müracaatına rağmen mev» kuf tutulmaktadır. Finlândiyada harbin tevlid ettiği zararlar Helsinki 28 (AA) — Öğrenildiğine göre Rexholmu işgal eden Sovyet kıtaa. tı, orada yalnız üç ihtiyar ve hasta Fin - Mindiyalı bulmuşlardır. Bundan başka son istatistiklere naza - ran Finlândiyada 1000 köprünün, 1250 sa- nayi binasının tahrib edilmiş olduğu ve ziraate salih arazinin yüzde 15 i ile bir. çok elektrik kuvveti membalarmın ve sa- nayi merkezlerinin Sovyet Rusyaya bıra- kılmış olan araziye geçmiş bulunduğu öğrenilmiştir. Mısırda büyük manevralar Kahire 28 (A.A.) — İngiliz - Hind - Mısır kıtaatı, dün Kahiren'n cenubunda çölde büyük manevrelara başlamışlardır. $ Fin kadını ve harb Finlandiyada harb çıkınca, kadın » larn da erkeklerle beraber cepheye gitmeleri milli bir heyecan, vatani bir hizmet eseri olmakla beraber, memle. !kette ötedenberi görülen kadın - erkek imüsavatının da tabii bir neticesi idi. | Finlandiyada kadınlar. daima erkek lerin yanında yer almışlar, en nazik İş lerden en ağız vazifelere varıncaya ka. dar onlarla beraber çalışmışlardır. Fin landiyada kadın tramvey ( biletçileri, kain şoförler bile vardır ve bu işlerde erkekler kadar mukavemet güsterirler. saaseremensanarasaaneunandsa sanasansn s0980N0mAUNUNMA08 904 0N0404B4000043400 enraranan asa BARUN BAAAAreNAMAU TEEN YNE GÖNÜL İSLERİZİ Ukuyucularıma Cevsblarım Bay «Hayri» ye: — Umumi kaide olarak kıskanç er kek kadının hoşuna gider, zira kıs ş tığı bazılarınca «mülkü taarruz » dan korumak, arzusunun delili olarak görülse dahi, hakikatte sevgisinin bit neticesidir. Evet umumiyet itibarile bu bakımdan hoşa gider, fakat derece 8i vardır. O dereceyi aşınca bikkınbk verir, Sizin vaziyetiniz nedir? oHâdiseye şahid olmadım ki, sdyliyeyim, fakat mademki dargınlığı mucib olmuştur, sizi mühim nisbette haksız wgörmiye mütemayilim. Soğukkanlı düşününüz, hatanın nerede clduğunu bulursunuz, resini yapmıştır. 1927 senesinde, Almanyada büyük bir tayyare fabrikasının başmühendisi olınuştu. Geçen o sönenin Nisanında, kendi yaptığı tayyarelerden (biri Daymler - Benz motörü takılmak sure- tile saatte 469 mil mesafe kat'ına mu- vaffak oldu, , Bununla beraber İngilizler, kendi . muharebe tayyarelerine nisbetle «Mes- serşmite leri yükselme kabiliyeti ve manevra imkânlarından mahrum gö « rüyorlar. Bay «A. İ» ye: — Nişan yüzüğü nasıl olmalı? di. yorsunuz, benim bildiğim umumi köi de demir, gümüş veya altin, yahud plâtin mümkün olduğu kadar sade bir halkadan ibarettir. Fakat herkes bu halkaya kudretile mütenasib bir ikinet- sini ekliyebilir, yalmz dikkat i y ediniz, tarih ve isim sadece birincisinde bulu. nacaktır, Bay K. Cs ye; — Sizi sevdiğinden eminsiniz, fa - kat sizinle evlenmek İstemediği de meydânda. sebeb arıyorsunuz. Hatır». ma gelen ilk nokta kanaatinizin ya ış olmasıdır. Aksi takdirde Kızı bir başka yol tutmıya sevkeden zorlayıcı bir sebeb var, demektir, TEYZE semi da i