10 Ocak 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8

Sayfa SON POST İkincikânun 1 Çemberlayn dün büyük siyasi bir nutuk söyledi hi (Baştarafı 1 inci sayfada) bir nutuk irad etmiştir. Çemberlayn demiştir ki; — Harbin başlangıcındanberi bütün #- kirlerim ve bütün hareketlerim yalnız bir tek hedefe doğru teveccüh etmiştir: Bu harbi galebe ile neticelendirmek için iktidarım dahilinde bulunan ber şeyi yapmak. Yeni sene bir sükünet içinde başla - mıştır. Fakat, bu sükünet fırtınalara ta- kaddüm eden derin sükündan başka bir şey değildir. Denilebilir ki, asıl hakiki hareket ve hakiki harb, deniz üstünde cereyan et - mektedir. Oraya bakarsak daha ilk dört ay zarfında harbin naml bir mecraya girdiğine dair kendi kendimize sarih bir fikir edinebiliriz. Oraya bakarsak filo - muzun istihsal ettiği neticeleri daha mem nuniyetbahş addetmek kabil olabilir. Bu dört ay zarfında büyük denizler Alman gemilerinden tamamile tahliye edilmiş - tir, Harbin başlangıcında bizimkine naza- ran dörtte bir kuvvette olan Alman nak- t filosu bu müddet zarfında zapte - di'en, tarafımızdan veya kendi tayfan tarafından gerkedilen gemiler dahil ola- rsk «7280003 ton zaylat vermiştir. Finlân”iyaya yardım Başvekil bilâhare «Graf Spee» zafe - rinden bahsetmiş ve İngiliz donanması - tn parlak muvafigciyetlerini tebarüz ettirdikten sonra, sözünü Sovyet - Fin harbine getirerek, demiştir ki: Busün Almanya ile menfur bir pakt akdetmiş ve taarruz misalini ondan öğ renmiş olan diğer büyük bir milletin hücumlarına maruz kalmak sırası Fin- lândiyeya düşmüştür. Finlândiya kar- larla veya donmuş göllerle mestur ara zi üzerinde tıpkı bizlerin yaptığımız gihi, merhametsiz korsan sürülerinin taarruzlarına muksbele etmeğe çalış - maktadır. Finlândiya tıpkı bizim gibi ayni hedef için ayni hürriyet ve adalet için carpışmakfa ve elde ettiği hari - kulâde netfcels"le herkesi hayran bı - Takmaktadır. Pinlândiya mitieti kah - ramandır fakat, bizim sempatimize ve bizim muavenetimize muhtacdır. Bu â- Tcersb millet bilmelidir ki Cenevrede son ittihaz edilmiş olan karar bizim ve- receğimiz cevab alelâde bir formalite- den *haret kalmıyacaktır. Âliceneb bir dost daha: Türkiye | Fakat, diğer bir memleket ve diğer âlicenab bir dost daha vardır ki ona da| derin sempetilerimizi buradan arzedi- yoruz. Evvelâ bugün harb halinde bu- Yurmıyan ve fakat birkaç gün zarfında zelzele, tuğyanlarla bütün muharib devletler mesmuunun birçok haftalık muharebeler neticesinde gördüğü bü - tün zararlardan daha büyük zararlar görmüş olan Türk diyarıdır. Zelzele felâketi Hottâ bugün bile bu dostun uğradığı zararm miktarını tesbit etmekten fciz bulunuyoruz. Çünkü her saat veni taf- silât Me vaziyet değişmektedir. Bizzat Reisic'imhurun yüksek idaresi altın - de bii“tin bü felâketzede yerlere yardım edebitmek için he yapmak kabilse hep- si yapılmaktadır. İnsanı hayranlar ( - çinde bırakan metin Türk köylüsü, bu büvük felâketlere milli hasleti (oOolan sabır ve cesöretle karşı koymaktadır. Fakat, tabiidir ki bizler, onların dost - ları olan bizler, bu milli felâket kar - şısında kendilerine yalnız sempatileri- mizt değil, ayni zamanda muavenet el- lerimizi de uzatmak mecburiyetinde - yiz. l Muavenete devam İne'liz ve Fransiz hükümetleri yap - tıkları ilk yardıma ilâve olarak yeni - der muavenetlerde bulunmaya âmade olduklarını Türk hükümetine bildir - mişlerdir. Her üç hükümet bu muave- nete ns suretle devam edilmek lâzım geldiği noktasını birlikte tetkik etmek tedir. Fransa - İngilterenin harbe devam kararları Fransa ile aramızdaki bu teşriki me- sai, Fransız ve İngiliz milletlerinin as- iyesi, mali, müaveneti bütün da nasıl esi o e ic Iduğunun bir baş! eli lip. Ma İngilizler arasındaki samimi - sahalar: yet öyle bir noktaya gelmiştir ki, harb bittikten sonra da nihayet bulmasını ne biz ne de onlar arzu ediyorlar. Bunu dah derin bir şekle sokmak kabildir. Öyle bir şekil ki dünyanın muslihane yeni bir şekilde kurulmasına yardım e- debilsin.> Ben şuna eminim ki, İngiltere önüne geçilemiyen bu harbe ne kadar çetin o- Tursa olsun metanetle ve azimle devam hususunda Fransadan geri kalmıyacak - tr» İngiliz ordusu Cephe gerisinden bahseden Çember - lâyn, ilk ve ikinci silâh altına davette 500,000 askerin celbedildiğini ve i Kâ - murusani 1940 da yapılan davet neticesin- de de 18 den 28 e kadar fki milyon kişi - nin askere almabileceğinin tesbit edi'miş olduğunu hatırlatmış ve demiştir ki; «Eğer buna Haziranda selbedilmiş o - bir yekün elde edersiniz. Buna sulh za - manımın muvazzaf ve yardımcı kuvvetle. rini, büyük bir rakam tutan gönü sayısı her an müthiş surette artan tay - yarecileri, bahrive efradını iâve ediniz, İngiliz seferberliğinin daha şimdiden ne muazzam bir nisbet olduğumu görürsü - müz. Mükemmel bir pasif müdsfsa teşki- lâtımız olduğunu da unutmyaın:z.» Uzun bir barbe hazırlık Harb sanki yarım asır sürecekmiş gibi müthiş bir harb mekanizmasını harskete getirmekle hükümetin fazla ileri gitmek- te olduğu mütaleasını ileri sürmüş olan bazı meb'uslara cevab olarak Çember - layn şöyle demiştir «Evvelâ şunu söyliyeyim ki, hava hü- cum ve tehlikeleri bertaraf edilmiş ol - duğunu zannetmiyorum.» Bundan başka birçok mahrumiyetler çekeceğiz ve bu bizim için pek acı ola - nefes almadan silâh yapıyoruz, mütema- diyen si'âh ve cephane yapıyoruz. Ve işte bunum için de sivil eşya tmalâtı için işçi! aoksapı çekiyoruz. Almanyavia geveleri ,İbi, Reşadiye semax Reşadiye faciası (Baştarafı 1 inci sayfada) Faclaya bizzat şahid olanlar bana şu hazin levhayı tersim ettiler; — Korkunç bir gürültü ile beraber müthiş bir surette sârsıldık. Sanki ka- saba altüst olmuştu. Kilometrelerce t- zanan sahada yer yer 400 metre uzun- Tuğunda ve 3 metre genişliğinde yarık- lar peyda olmuş, sular yer değiştirmiş, kaynar sular kurumuş, yok olmuştu. Ayrıca 12 kilometrelik bir sahada da dağlar heyelân etmiş, arazi yer yer çök müş, sekiz, dokuz metre derinliğinde hendekler açılmış, yolları kapamıştı. Bu mevzit kıyamette bir an için sağ kalabilenler Okurtulabilmek Oüm'dile evlerinin kapılarına koşmuşlarsa da kurtuluş çarelerini bulamamışlardır. Çürikü birçok evler yerin dibine bat- mış, üst katlar toprak seviyesile bir ol- TUŞU. Derinden: «Can kurtaran yok mu?» sesleri bir uğultu halinde kulakları tırmalıyordu. Fakat kim kimin canını kurtaracak vaziyette... İnsam çıldırtan sahneyi yangın itmam etmistir. Ateş feveran halinde bir volkan gi- ı ve Reşadiye o - valarını korkunç alevler içinde birak- ms, enkaz altında kalanlar, kaçmak imkânma kavuşamıyanlar, diri diri yanmışlardır. Bu tüyler ürnertici sahneye şahid olan öğretmen Necati bana şunları söy ledi: «— Vatandasların feryadları acı acı şvğulduyordu. Onları kurtarmak müm- kün değildi. Yâvrularının yandığını gören anneler, babalarının ateş içinde kaldığını gören çocukların o müthiş an larını anlatmağa asla muvaffak ola - mam.» * Tokad vilâyeti, Reşadiye faclasını 5 rün sonra örenebilmiş. Kazada sağ olarak kurtulan 100 kadar vatandaş i caktır. Henüz karada harbetmiyoruz. Fa açlık, susuzlukla pençeleşmişlerdir. Bu ikat zamanı geldiği vakit bütün şiddetile |Zevali'Jar bulabildikleri çiğ soğan: i yapmıya hazırlanıyoruz. Onun içindir ki yerek kuru mısır ve nahud dişlemiş - İler, bilhassa yahnayak, don gömlekle kar, yağmur, çamur ve rüzgâr altın- da hayatlarını idameye çalışmışlardır. * Kayinakam Alxmed Ferid Topaçlı en - Felâkeizede şehirle filolarımız da harekete geçirildi re yardım için hava. (Baştarafı 1 inci sayfada) harririmizden) — Zelzele Giresun top - raklarında Karahisar ve Alucra kaza'arile köylerinde Erzincana yakın tahribat ya- pabilmiştir. O civardaki 23 köyden yal - nız bir inek sağ kalmıştır. İneğin de baş- ka taraftan geldiği söylenmektedir. Ticaret durdu Vilâyetteki kamyonlar yardıma kaş- turulduğundan, yüzlerce hamal yola çı - karıldığından şehirde ticaret durmuştur. Fındık fabrikaları da harab olmuştur. Dağdan taşlar yağıyor Karahisardaki Diken dağı volkaniktir. Üstünde göller vardır. Sarsıntılar devam ettikçe tepeden Şe- binkarahisara taşlar yağmaktadır. Sağ - lam üç ev kalmıştır. İki adam boyu kar İki adam boyu kardan birçok köyler - den haber ahnamamıştır. Suşehrinden yapılmakta olen yardım akim kalmıştır. Karahisarda tuz, şeker, wn kalmamıştır. Acıklı sahneler Sağ kalan bir baba, çocuğunun cese- dini bulmak için günlerce enkazı karış- tırmaktadır.Bir ana # çocuğu İle koca- smın cesedinin önünde günlerdenberi ağlamaktadır. Cesedlerin toplanması bitmiştir. Kerpiçten yapılan evlerin enkazı kaldırılamamış, ölüler hâlâ en - kaz altındadırlar. Aç kelan telebeler Leyli orta mekteb yıkılmış, talebesi açlıktan Giresun köylerine dökülmüş- tür, : Giresundan, dündenberi katırlarir, develerle eşya nakline başlanmıştır. “Yardımın bir hafta gecikeceğinden en- dişe edilmektedir. Başka yerlerde bulunan vilâyetliler gelmiş, vollara dökülmüştür. Hanlarda yer bulmak imkânsızdır. Bir mektebli anletiror Şehinkarahisarlı orta mektebli Ha - san şunları söyledi: «— Aç kaldık. ( Arkadaşlar tavuk, hayvan avcılığı yapıyor. Giresuna gi - diyorum.» o Eğribel dağı korkunçtur. Her gün biraz daha aşikâr oluyor ki| KâZ altında kalmış, hayatını odacı kur - Hergün Karahisara “koşan birkaç kişi- Alman hükümeti bir fütuhat / piineyn | armıştr. Kaymakam ilk anda müvazes| yi yiyor, Çığ altında ölenler ve devri- muhtelif safhalarım uzun zamandanberi ve yedikçe iştihası kabarmış- tır. Bugün Alman hükümeti erkânı, İn - giliz imparatorluğunun yıkıldığını gör - mek arzusunda olduklarını izhar etmek- ten çekinmiyorlar. Biç şüphe yok ki, şimdi kurbanları- na ettikleri muameleyi bize yapmakla bahtiyar olacaklardır. Biz kendi hesabımıza bu gibi intikam cı fikirler beslemiyoruz. Amerika Reisicümhuru Papaya gön derdiği son mesajında, fenalık kuvvet- lerine ancak sulh aşıkı olan alamların dostane el birliğile karşı konulabilece- ğini bevan etmiştir. İstikbali sarsılmaz bir imanla, kel - larınızm kuvvetine ve davımızın doğ ruluğurna dayanarak bekliyoruz. (Şid- detli alkışlar). Almanyanın Rusya ve italyaya karşı vaziyeti Londra 9 (Hususi) — Hitler tekrar Berline dürmüş, askeri ve siyasi erkânla istişarelere başlamıştır. Bitaraf kaynaklardan alman haberlere göre Almanya, Rusya ve İtalya ile olan münasebatını tanzim ve telif etmeğe ça- aşmaktadır. Halen Berlinde yapılan isti- şarelerin gayesi budur. Fransada İngiliz hava kuvvetlerinin kumandanlığı Londra 9 (Hususi) — Fransada bulu- nan bilümem İngiliz hava kuvvetleri, tek bir kumanda altında tevhid edile -| valimiz Sökmensier olmak üzere hükü- cektir. Bu kuvvetlerin umum kumandanlığı - nesini Kaybeder gibi olmuş, şaşkın şaş - kın, ne yapacağını bilememiştir. Kendi -! sini çıplak, pijama ile enkaz yığınları arasında görmüştür. * Müddelumumi Ali Nizami, maarif me-| muru Tahsin, vilâyet meclisi umumi a- zesından Tahir, tüccardan Baki, orman fen memuru, sandikemini, varidat me - muru İle daha yüzlerce insan, âileleri ve Çocukları ile diri diri yananlar arasın - dadır. ! * Reşadiye köylerinde de vaziyet elim- dir. Yalnız Maedün köyünde 900 ölü var- der. Reşadiye dahilindeki ö'üm miktarı henüz tesbit edilememiştir. Fakat bu - nun çok korkunç bir rakama vâsıl olacağı maalesef kat'i görülmektedir. * Fecnat geç haber alındığından Reşa - diyenin imdadına da #eç koşulmuştur. Bu havalinin karla örtülmesi, yolların bozuk olması, arazinin heyelân yapması, Reşadiye faciasını çok katmerlendirmiş- tir. | İk olarak Turhal seker fabrikasının | sıhhi imdad ekipi Reşadiveye koşmuştur. Simdi -yollar açıldığından bol erzak, gi - yecek eşya, 200 asker ve 15 doktor Reşa- diveye varmıslardır. TTasrada buluman Reşadiyeliler büvük bir tebacümle doğdukları yere koşmakta ve yolda sabırsızlıkla sormaktadırlar: — Hemşeri kulun, kölen o'am. Reşa - diyeden ne h&ber,.. o Cevdet Yakub Hatayda yerleştirilen felâketzedeler Antakya 9 (A.A) — Felüketzedelerden ilk kafileler dün Hataya gelmiş, başta met erkânı ve yardım komitesi tarafın - dan Karşılanmışlardır. 300 nüfustan iba- len otobüs oldu. Giresin, Ordu şosesini zelzele çatlaf- hı. Münakalât durdu. Giresun kalesi çatladı. İzzet Kolay Sıvas vilâyetinde ölenlerin sayısı Sivas 9 (Hususi mubarimizden tele - fonla) — Son rakamlara göre Sivastaki felâket kurbanlarının adedi 6500 ü bul - muştur. Yıkrlan, hasara uğrıyan evlerin; sayısı tahminin çok fevkindedir. Suşeh - rinin birçok köylerinde taş taş üstüne kalmamıştır. Buraları şimdi bir toprak yığını halindedir. Nüfus zaylatı pek ka - Kaonlan kapanan Suşehri - Koyluhisar yolu bizzat valinin nezareti altında açıl- mıştır. İmdad postalar, “mhhi ekipler, kızak ve mekârelerle yollarına devâm &t- mektedirler. Swsehrinde yeniden binalar yıkıldı Kar tipisi hâlâ şiddetini muhafaza e- sm m aaa Em , 1. Felâketzedelere yardım faaliyeti ) ma hava mareşali A. C. Berit tayin edil-|7et olan felâketzedeleri evlerine misafir | Zelzele ve seylâb felâketzedeleri için miştir. etmek, iy im me > an > âyni hararetle fa se ge | | vermek lılar müsa - devam etmektedir. Bu çü Çörçil Londraya döndü İki. girmişlerdir. Vali Sökmensier le jüzere Eminönü ime e e Londra 9 (Hususi) — Fransada garb| görüştüm. Bana dedi ki, «milli felâket danberi 40 makine geceli gündüzlü cephesini ve Majino hattını ziyaret et -| karşısında Hataylıların gösterdikleri alâ-|çalışurak felâketze; a miş olan bahriye nazırı Çörçil, tekrar) ka Türküm diye iftihar eden her vatan- yasını hazır! Londraya dönmüştür. daşı mübehassis edecek kadar parlaktı i delerin giyecek eş -|çok çamaşır, giyecek Se amakla ve şehrimizin kibar | Resimlerimiz Eminönü Halkevi » İsinina mensub birçok güzide bayanlar |bu faaliyeti tesbit etmektedir. İdiyor. Sivas ve kavalisinde zelzeleler ö | harit olarak ve fasılalarla devam ediy Dünkü zelzeleden Suşehrinde Yi birçok binalar yıkılmıştır. Neş'et Najis Amerikan sıhhi ekipi Sivas 9 ÇHasusi muhabirimizden) T Amerikan sıhhi ekipi bugün buraya Sİ miştir. Yollar açılmadığı tekdirde Ek yaya olurek Sivas havalisindeki felâiiiğİ muntakasına gidecektir, : Amerikalı doktorlar burada halk fından çok samimi bir şekilde karşı mışlardır. Sivas 9 (Hususi muhabirimizden) İstanbul rasadhanesinden bir heyet raya gelmiş ve tetkiklerine beşlemi$ Heyet yarın Suşehrine, Koyluhisera & decektir, Yeni zelzeleler Ankara 9 (A.A.) — Alınan maldriii göre Burdurda ve Ispartada saat 7,40 dâ Samsunda da 1,18 ve 4,45 de hafif ve # rarsız geçen zelzeleler olmuştur. Isparta 9 (A.A) — Buyün sababl saat 7,35 de şehrimizde oldukça deva bir hareketiarz olmuş ise de bir 2 sebebiyet vermemiştir. Şarki Karahisar 9 (A.A.) — Son 24 içinde burada #ki dela zelzele olmuş Telefat ve hasarst yoktur. gün biri 9 elli beşte, ikinci ve ku 1,56 da olmak üzere şimalden cenubi zelzele hissedilmiştir. Burdur 9 (A.A) — Bu sabah sat da Burdurda oldukça şiddetli bir ze olmuştur, hasar yoktur. 4 Gümüşhane 9 (AA) — Dün ge saat 12 yi 10 geçe çok şiddetli ve biri b” $f olmak üzere 2 defa yer sarsıntısı ol” muştur, Hasar yoktur. Erbaa 9 (A.A) — Bugün saat üç bö çukta burada dört seniye süren çok İl detli ve gürültü'ü, bir hareketiarz duy muştur. Hiç bir hasar yoktur. Akhisar D (A.A) — Gece saat 20 İf burada hafif bir zelzele olmuştur. Hasi” rat yoktur. K Egs mıntakasında İzmir 9 (A.A) — Dün sabah şehri” mizde hafif bir zelzele olmuştur. Dö? sobah Dikilide saat 1,30 da 5 saniye “* 230 da 15 saniye ve 630 da 6 saniye df” vam eden üç zelzele duyulmuştur. Ban“ lardan 15 saniye süren 2e)2810 «rte şid” dette bir darbe idi. Geçen zelzetede DI” $ili olvarında Kaynarca mevkiinde sıcak su çıkmıştı. Bu sün kafta içinde artmış ve fışkırmağa başlamıştır. Z: zet Bergama m ında da hissedilmiş ” evvelki gün saat 19 da sabah 2,25 de 2.58 de olmak üzere üç defa tekerritr €$ miştir, İkinci zelzele şiddetli olmuş ve saniye sürmüştür. i Yunanistanda Ankara 9 (A.A.) — Felâketzedeler içi” Yunanistanda umumi bir fane toplan” sına karar verildiği bildirilmektedir. Belgradda toplanan eşya Ankara 9 (A.A) — Belgradda fe'â* ketzedeler için toplanmış olan 46,370 8” nar ile İl İngiliz lirasının ve eşyalari gönderilmiş olduğu bildirilmektedir. bu mesaıye iştirak etmektedirler, He” gün Kızılaya 300 parça eşya teslim € * dilmektedir. Dün de tanınmış ka terzisi Bayan Nebahat 14 kişilik & yesile bu faaliyete iştirak ederek İ ası dikmişti