3 Ocak 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5
A .. 4#ugu / : nkü > karşısında ON POS Amerikanın vaziyeti Bir Amerika mecmuası bir Kısım sanayicilerin düşüncelerine makes olarak büyük huzursuzluk iyi Amerika - er oonişararrığl Ü vaziyeti daha çin, 1914 - 1918 min takındığı tavrı ve bunun rini kısaca gözden Zi Hepimizin hatırladığımız. —— merika 1914 - 1918 amam. ye ii ge ikisi Silk muharib taraflardan ber İl çi iğ ve mal satmıştı. 1914 yılından 1916 yı- bna kadar mikyastaki 68 Ame yatı, #Düpon» adr kimya iröstünün, il müddet içinde kissedarlarına ver- diği temettü 139 milyon doları bul - muştu. Rokfeller'in petrol Konseri dört harb yılı zarfında hissedarlarma 408 milyon dolar temettğ dağıtrıştı. Diğer mühim Amerika tröstlerinin ve konserlerinin vaziyeti aşağı yukarı bu vkezde idi. sebmagi için bu defa Avrupada patlak veren harb, Amerikanm muayyen mu- hitlerinde hatâ gizlermeğe lüzum gö- rülmiyen, bit sevinçle karşılandı. A - merika sanayiine mensub bir çok gaze-i teler, gayet açık olarak «Amerika tica- reti için yemi yeni ufuklar açıldığını»; yaymaktan kendilerini alamadılar. bir saflıkla: “ Avrupada sulh rivayetleri Amerikada doğurmaktan hali kalamaz,, diyor Yazan: Hasan Âli Ediz Fransanın Amerika pazarlarından kül liyetli mal almasına imkân verebile sir. Amerika sanayicilerinin ve ihracat - cılarımn bütün temennileri harbin u - zumca sürmesidir. Her sulh rivayeti ba mehafili fena halde ürkütmektedir. Ni- İlekim geçenlerde Amerika pazetelerin- den «Deyli Niyüzs: «Sulh tehlikesi kar- Isısımda borsadaki bir çok esham fiatir- rı düşmeğe başlamıştır», şeklinde garib bir cümle kullanmaktan kendini ala - mamıştır. sAnnolist> adlı bir Amerika mecmu- ası da bliyük bir saflıkla şunları yaz - maktadır: «... Avrupada sulh riv leri Amerikada bir huzursuzluk d Imaktan hâli kalamaz!» Maamafih bu saydığımız gruplar A - merika efkârı umumiyesini temsil et - mekten pek uzaktır. Bunlar, harbin de vamından büyük maddi menfaatler u- man maliyeciler ve silâh fabrikatörle - Tİdir. Amerikanın geniş müstahsil ta - bakaları, Amerika hükümetinin herhan gi şekilde olursa olsun Amerikanın her be girmemesine, bitaraf kalmasına 1e- İraftardır. Çünkü Amerikanın şu veva jbu şekilde muharib devletlerden birini iizam etmesi, umumi sulh için büyük * İbir tehlike teşkil etmektedir. Diğer ta- raften Amerika bankerlerinin ve silâh Tabrikatörlerinin bitmez tükenmez ka- Avrupa harbi “alsanız da, | hırsları, memlekette o umumi yicilerin harbe karşı ayni alâkayı bes- Ni © lediklerini zannetmek yarlıştır. Bunun böyle olmadığını anlamak (için silâh|cadeleler esnasında belli başlı iki par- ambargosunu kaldırmak hususunda A-İti teşekkül (etmişti; (o Bunlardan biri merikada cerevan eden (mücadeleleri |<Sulh partisi», diğeri de «Harb partisi» hatırlamak kâfidir. ismini almıştı. Tabi bu partiler ve bu Bugün Amerika hükümeti, bilhassa yil çok misbidir. Esasen EN 5 silâh fabrikatörlerinin şiddetli ısrarla-|nın mmış mecmualarını **9 -İrika âyan i Tı karşsmâa silâh ambargasunu kal -freyn Affers de bu partilerin izafi ol -| ac Nayın ve La Folletie galan > dırmış, ve bütün muharib devletlere,İduklarmı, ve bunlara verilen isimlerin pale Büret ifade edilmiştir. kendi gemilerile taşımak şartile, ser -İliç de nefsülemre uymadıklarını açık- Ne ii Höinde irad ettik besiçe silâh satın almak imkânmı ver -İça kaydetmektedir. Bu mecmua, bu tak ay, âyan meclisinde irad etti” nu- miştir. Bu karara karşı ilk baş kaldı -İsimin çok nisbi olduğunu, çünkü mese- ran vapur acentaları ve vapur sahib -İlâ «Sulh partisi» taraftarları İçinde leri olmuştur. Çünkü Amerika silâh ve | Herbert Huver, Ramdolf Hörs gibi ga -|““ z cephanesinin yabancı vapurlarla sev -İyet mürteci unsurlar mevcuddur. DI - miştir. Bu moktai nazarı besliyen âyan ki, her şeyden önce onların menfaat -İğer taraftan, Amerika matbuztına na-|â7ala'ınm kanaatine göre Amerikanın lerini baltalıyan bir hâdise olmuştur. İzaran da bizzat Amerika Cümhurreişi|9ilâb ambargosunu kaldırması, harbi u- Diğer taraftan silâh ve cephaneden | Ruzvelt, hariciye nazırı Hull, tanınmış) Za'maktan ve Amerikanın harbe gir - manda olan #ğer Amerika ihracatevla- |bankerlerden Lamont da «Harb parti - (mesini intac etmekten hâli kalmıya - n dt silâh ambarsosunun O kal -İsi» ne taraftar bulunmaktadırlar. caktır. dırılmasınn o sleyhinde (O bulun 4) «Harb partisi» ne taraftar (olanlar, Velbasl yukarıdanberi izah ettiği - mus'ardır. Çünkü bunlarm kanas budün Avrupada cereyan etmekte olan miz fikirlerden anlaşılacağı üzere, A - fine «öre, harb eden memleketlere si -|harbde daha faal bir rol oynamağa, İn- | merikanın Avrupa (harbi hakkındaki Tâh nakli, kendilerinin pönderdiği mal-| giltere ve Fransaya daha geniş mik -|kancatlerini dikte eden başlıca âmil - lar icin tehlikeler doğurmuştur. Ame-İyasta bir yardım yapılmasına mütema-İler, bazı sanayi ve malf grupların mağ- riksdan mal petiren bir çok vapurlar, | yildirler. Nitekim «Harb partisi» ne tajdi menfaatleridir. İşte Amerikada Av- silâh ve cephsme taşıyorlar, şünhesileİraftar âyan azaları, İngiltere ve Fran-İrupa harbi hakkındaki türlü türlü ve yolda hatırılacaklar ve bu vazivet bü-İsaya silâhlı bir yardım yapılmasını, a-İbirbirine zd kanaatleri doğuran bu sa- tün Amerika ihracaterlarını mutazar -İçıktan açığa ileri sürmekten bile çe -İnayi ve mali gruplar arasındaki zıd rır edecektir. kinmemişlerdir. menfaagtlerdir. Punlardan baska Japomva fe aş ve: Yukarıda söylediğimiz gibi Ameri - Tis eden ve Japonyaya mal satan firma-İkadski muhtelif sanayi gruplarınm ka- İar din, silâh amhargosunun kaldır! -İnaatlerini dikte eden (hâdiseler, her mas'na mümanast etmişlerdir. Çünküfseyden önce bu grupların maddi men - silâh ambarcosunun kaldırılması onla-İfaafleridir. Nitekim (burünkü halde rm iç Dem say serbest malfmevzii bir harb olan şimdiki e satmalarına bir engel teşkil etmeğe başldünya mikyasmda bir harbe mürcer © lamsstır. sine masırı istiyen bazı Amerika mehafili,| Adli tebligatın posta idaresi vasıtesile Amerika hükümeti silâh amberso -İböyle bir vaziyet karşısında Amerika - yapılmasına, evvelki gün dairelerin ta - Sunm kaldıran kanunu kabul ederkenİnin ne gibi istifedeleri olacağım açık -|ti! olması dolayıstle, dün fiilen başlan - birhirlerile çarnısın bütün bu zd men-)tan söylemekten bile çekinme -Jmuştır. İlk tebligat mahkeme başkâtib - faatleri nazan itibara almak mecburi-İmektedirler. Meselâ Amerikanm tamın-| leri tarafından posta telgraf idaresine yetinde kalmıstır. Meselâ Amerika hü-İmış ekanomistlerinden Keys, İnniltere| gönderilerek, alâkadarlara tebliğ edil - kümoti bir taraftan silâh ambargosunu|ve Fransanın altın ihtiyaclarının 5 mil-| miştir. kaldırarak «Cash o and Carry» (Yani:İyar dolara baliğ olduğunu yazmakta -| Diğer taraftan tebliğ işlerinin postaya Pes'n para ile satın al ve kendi vesai -İdir. Gene Keys'in kanastine göre Bü -| geçmesile adliye kadrosu haricinde kalan inle naklet') prensibini kurarken, di -İyük Britanya müstemlekelerinde istih-(79 mübaşirden bir kısmı, dün posta tel - Ber taraftan da vanur acentalarmı tet-İsal edilen altm da hesaba katıldığı tak-| graf idaresine verilmişlerdir. Diğerleri Min etmek icin Tâtin Amerikasile olan dizde İngiltere ve Fransanın mecmu 81-|iki ay tam olarak açık maaşı alâcaklar ve i N & : k vilâyetlerin Hcnveti azemi şekilde genişleteceğini deİtm ihtiyacı 20 milyura baliğ olmakta bu müddet zarfında da civar vilây, vüdetmişter. : dır. Tabit bu hal, geçen Dünya Harbin-jadliye kadroları içerisine alınacaklardır. mektedir. Diller tarsftan Amerika münevver - lerinin büyük bir kısmı da harbe aleyh. tardır. Nitekim, bu aleyhtarlık Ame - rebe hakkında: «Bu harb, dünyanın ve- hiden taksimi için yapılmaktadır.» de- Hasan Âli Ediz 'Adli tekligatın posta ile yapılmasına başlanıldı Onun için bazıları: ii Bazıları — Geveze. Bazıları: Çok bilmiş, Büzilari — Traşçu Bazilari: — Lâübali! Derler.. Girgin mi, çok bilmiş mi, traşçı, geveze mi; lğğbali mu? Orasını bilmem &mma onu pek iyi tanırım. Çünkü çok kere Daima ben konuşmadan o söze büş- lamıştır. Daima kırk yılık ahbabum - dan daha fazla yakınlık göstererek, ikırk dakika ayakta tulup kırk işlen, ikirk kişiden bahsetmiştir. Oru, benim tuudığım kadar, siz de tanırsınız. Size de belki tramvayda te- sadüf etmiştir. Hani içeride yer bula - mayıp arka sahanlıkta durduğumuz igün: — Müsaade ederseniz. sigaranızdan sigaramı yakayım! Diye söze başlamış: — Bu sigaralar da hep tıkız çıkıy çek çek gelmez! Diye devam etmiş. Ve bu arada yaya geçenlerden birini işaret ederek ar, dır, fakat tanımış âfı kısa kesmek için: — Tanımam! Demişsinizdir. O, geçeni size tanıt - mak kendine hâş bir vazife imiş gibi tafsilâta girişmiştir: N — Meşhur zenginlerden Necati Gök-| İkaya.. Memleketinden geldiği ozaman İayağında ayakkabısı yokmuş. Bir ta - raftan vurmuş amma, ne taraftan O imalüm değil. O kadar parasi olduğu halde yaya gezer. Cifbilliyet meselesi. Karısını d& sörmiyen, sırtında bir ikürk vardır. Sokağa atsan on bin Tira eder. Karının bu herife metelik ver - diği yok ha.. Ben de onun yerinde di- sam metelik vermem ya! Sizin alâkadar olmadığınızı anlanuş lâfı değiştirmiştir; — Son günlerde gene işler fena. Herşey pahalı, yüzde yüz zam etmiş- | Bunları biliyor mu idiniz? | ! Zenciler beyazlaşıyor Amerikadaki zencilerin batından ba - tına Hmin değişmesine atfedilmektedir. BU DA BİR TIP renklerinin obeysizlaştığı nazarı |den muhakeme edilen bir maznun muha | tukta Avmapada cereyan eden muha -| dikkati celbetmiştir. Bunun sebebi fk -İkeme neticesinde 204 sene hapse mah. ” ler.. Bir ay evvel altı Hraya alınan iş « pis bagün er iki hira” Ayağmuza bakmıştır. — Siz bunları kaça aldınız? — İstemiye istemiye cevab VEFMİŞe — Yeni mi? — Evet on gün evvek A — Mukavva efendim, vallahi billahi mukavvadır. — Belki! — Kaldırın ayağınızı. Tereddüdünüzü görünce ısrar tir — Canım ne çıkar, ayakkabın altına bakacağım.. Ayağınızdan manıza Jüzum yok, şöyle bir baky; Ayajnın kaldırmak omecbu'fve tinde Kalmışsınızdır. Bakmıştır: —- İşte mukavva efendim, ben rin. Gene bahsi değiştirmiştir: — Zelzele de çok feri. Nibayet makul bir söz söylediği 1 çin fasdik edersiniz: — Evet — Gazeteleri okuyorsunuz tabit — Evet! —- Acaha hasıl olmuş — Efendim? — Şunu teferrüatile bana hir ani sanız — Gazetelerde okudum, feci bir şey işte! i — Hepsi bu kadar mı? ş İneceğiniz yere gelmişsinizdin, yp « hud da bir kaç gündenberi okuduğu nuz, gözlerini yaşartan (o vak'alamı tramvayda tekrar etmek hoşunuza gite memislir. Tramvaydan inersiniz ya « huâ da cevah vermezsiniz. “ İyi mi ettiniz? Pek zannetmem.. Çün kü bir gün sonra tanımıyan birine sizi gösterecek! — Zelzele feliiketinden bahsettim. de, feci, deyip geçti. Adamda ruh yok Diyecektir. Aramızda yaşıyan bu gk bilerden belâdan, âfetten kaçar gibi kaçmak, isterim. Fakat kaçmak da kw bil değildir ki, insan birinden kaçsa Ör tekine yakalanır. j KC Dimst Kline 204 sone hapis 1098 senesinde müteadâld cürümler » küm edilmiştir. Okuyucularıma Cevabiarım Bay «eN. Ös ye: — Evlenmede evvelâ hiz yakınlığı- na, mümkünse aşka, biraz da maddi vaziyete bakılır. <Merhamete Ürerine yeni yuva kuran bulunabilir, fakat mes'ud olacağı muhakkak değildir. dü- şüncenizi esasen ciddi bulmadım, sütu- numa aynen geçirmediğim için beni mazur görürsünüz elbet, * Bu kız tahmin ettiğim gibi değilmiş Mardinde Bay Mi. M İs ye: — Kanun maziyi nazarı dikkate al maz, hâkim olsa olsa lehte manevi bir delil olarak gözönünde tutabilir, Maa mafih siz iki meseleyi birbirine karış tırmışsınız, «mazi, ile «hal» in yekdi-. ğerile alâkası var mı, yok mu bilmi. yorum. Vaziyeti tasrih ederseniz üze rinde düşünürüz. * Bayan «B. B.» nerede? Karabükten «H, H.. imzasile şöy.e bir mektub aldım: — Gazetenizde B. B. imzalı bir ba yanın sizden çabuk evlenmenin yolu» nu sorduğunu ve sizin de mubtelif tavsiyelerde bulunduğunuzu okudum ÇAL RZ > Bu bayanla alâkadar olmak için içim de bir arzu hissediyor, ayni derd hisleri Bayan B, B. de de gördüğüm için midir, neden? Bilmem. Mademki Son Posta okuyuculramın bir teyzesi vardır, ben de ” düşündüklerimi ona söylüyebilirim öy leyse... Bu bayanın adresini istiyorum. AY ni düşüncelerle mücehhez olduğum ve kendisile anlaşmak istediğim için ta bii. İyi ki, hatırıma geldi, belki siz ad res vermekten çekinirsiniz, 9 zaman Gönül İşleri sütunurda: — «Çabuk #wlenmenin yolunu s0 ran Bayan B. B. ile fikir tentisi isin bir genç adresini istiyor. gazetemize bildi. rirse kendisine göndeririz? şeklihde bir satır yazarsanız maksad hâsl o Tur» Bu mektubu aynen dercetmekle o kuyucumun arzusunu yerine Ertirmiş oluyorum, yalnız bir noktayı kaydede- yim: — İstediği adres bende Yoktur, zira her mektubu okur okumaz mwtiska yırtarım, fakat bu kaidenin aksine —İ Yarık adresi bende olsaydı bile göndermezdim
