26 Eylül 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

TELGRAF HABERLERİ İtalyanlar Sovyetleştirilmesinden endişe ediyorlar (Baştarafı 1 inci sayfada) Tin rejimi altına giren Polonyalı binlerce ailelerin akıbeti kolayca gözönüne geti- rilebilir, Fakat İtalyan (o gazetecilerinin ancak nazarı dikkatlerini celbeden ei - het, Almanların Obir Polonya arazisini Sewvetlere terkettikleri zman görülen manzaradır. Almarlar, terkettikleri omwtakadan henüz tamamile ayrılmadan evvel Sov - yetler bu arazive girerek o mıntakanın adii ve siyasi idaresini eline alacak olan mahalli Sovyet meclisini kurmaktadır - lar. Sovyet meclisleri müfrit Sovyetler ta- rafından kurulmaktadır. Bunlar, ma - Tüm olan Sovyet ihtilâl metodları İle ise girismekledirler. Stampa'nın öğrendi - ğine pöre, Galleya'da Sovyetlerin ilk işi derhal ziraat kınununu tatbik etmek ols muştur. Bu gazete, di hemhudud bu- lunan Sovyetler Birliğite Macaristan a-| masında bir ihtilâf çıkacağını zannetmek» te ve evvelee hemhudnd olmadıkları za- man bile bu iki memleketin anlaşama - dıklarını hatırlatmaktadır. Lehistanda vaziyet Alman tebliği Berlin 25 (A.A.) — Ordu başkuman- danlığının tebliği: Alman ve Rus kıt'alarının “harekâtı, kararlaştırılmış olan hat üzerinde, en mükemmel bir zihniyetle ve metodik bir| surette icra edilmiştir. Muharebe tayyareleri, mütesddid de- fa, Varşovada mübim askeri hedeflere) hücum etmiştir. Sovyet tebliği Moskova 25 (A.A.) — Tass: Kızılordu genel kurmayının tebliği: 24 Eylâl Pazar günü, tahdid edilen hatta doğru ilerliyen Kızılordu &ıt'aları, Selny. Avgustov ve Grubeşev şehirleri- ni almışlar, Brestlitovsk'un 40 kilometre s#imali garbisinde Avgustov - Kuychine - Briansk - Ressno hattını tutmuşlar, Brest Mtovsk'un 20 kilometre cenubu garbi - sinde Pichfchats'ı, Luibomil'i, Grube - şov'u, Cunouvw'u ve Lwow'un 20 kilomet- re simali garbisinde Yanouv'u ele geçir- mişlerdir. İcünü Polonya har Polonyanın mizlemekte olan Kizilotdü kuvvetleri, Brestlitovsk'un cenubu şarkisindeki Po- lonya kıt'aları grupunun tasfiyesi esna- sında on binden fazla er ve sübay ve Grubeşov'un cenubu şarkis'ndeki gru - pun tasfiyesinde de bir piyade alayı ve bir motörlü livayı esir almışlardır. Varşova cehenneminde Varşova 25 (A.A.) — Varşova'nın A! man topçuları tarafından yapılan dün kü bombardımanı esnasında sivil ahali- den yapılan son hesablar göre, bin kişi- den fazla ölmüştür. Bircok binalar ve bu arada Bristol 0- telile üç kilise, 4 hastane yanmıştır. Varşova 25 (A.A.) — Vaziyet dolayı- sile gecikmiştir: 24 Eylül Pazar akşamı saat 22.30 da nesredilen Varşova müdafaa kumandan- lığı tebliği: Varşova ve Modlin, mütemadi suret- te Alman ağır topçusunun öldürücü a - teşi altında bulunmaktadır. Varşova'da, hasara uğramamış ve kurban vermemiş! bina yoktur. B'rçok evler, ezcümle bü - tün resmi daireler, harabe halindedir. Si vil halktan ölenlerin miktarı pek yük -| gektir. Halkın maneviyatı yüksektir. Mü dafan devam etmektedir. Lehliler çete harbi yapiyorlar Bern 25 (A.A.) — Geçen Cumartesi inin nihavet buldu - ğunu kaydeden Alman tebliğinin bu id- diası hilâfina olarak «Basler Naehri - chten» gazetesi, aldığı haberlere atfen Polonva mukavemetinin kırılmaktan u- zek olduğunu bildirmektedir. Bu gazetenin yazdığına göre Polon - ya makamları işgal nitında bulunan mın takalarda bile mücadeleye devam etmek! üzere gizli tesekküller vücude getirmis-! lerdir. Büyük Harbde Mareşal Pilşudski tarafından vüende getirilen tesekkülle - rin ayni olan bu teşekküller daha şim - diden Almanlara ve Sovvetlere karşı ha- rekete gecmis bulunmaktadır. Alman ordusundan firar hâdiseleri Klagenfurt 25 (A.A.) — Mensub ol - dukları alay, Polonya cephesine hare - ket ettiği zaman mahalli garmizonların-! dan firar etmiş olan birkaç Avusturya askeri kurşuna. dizilmiştir. Bu gibi fi -| Uwow'un cenubu garbisinde, Komar-İrar hâdiseleri, hakiki bir isyan mahiye- no, Dragobyteh ve Boryslav alınmıştır.İtini almıştı. Kısmı azamı katolik olan £- Garbi Bielorusya ve garbi Ukranya-İrarilerin başında Anton Döllingg ismin- da Polonya ordusunun bekayasını te - Dikilide zelzele elân devam ediyor İzmir 25 (A.A.) — Dikili mıntakasında ki zelzeleler 23 Eylül gecesinden dün saat; 17,36 ya kadar yedi defa tekerrür etmiş- ir. Bu esnada inhidam halinde bulunan evlerden beş tanesi daha çökmüştür. Bu âna kadar tesbit edilen ölü adedi 46 dır, Felâketzedelere ekmek, peynir ve! çorba tevziine devam edilmektedir. Va- tertibetına nezaret etmek üzere Dikili- M Etem Aykut felâketzedelere yardım de bulunmaktadır. İzmirde dün geceki zelzele İzmir 25 (A.A.) — Dün gece 20.50 de şimalden cenuba doğru ha- Hf bir zelzele hissedilmi İzmirde dünkü şiddetli bora ve yağmurlar İzmir 25 (A.A.) — Dünkü sıkıntılı ve boğucu havayı fasılasız şimşek ve gök gürültülerile karışık şiddetli bir yağ - mur takib etmiştir. Yağmurdan evvel zuhur eden sert bir bora bazı ağaçları kırmış ve tahribat yapmıştır. Yalnız uzun zaman- danberi yağmur yağmadığı için kurak kalan topraklar moloz halinde aşağı cad delere indiğinden tramvay omünakalâtı bir müddet durmuştur. de bir adam bulunmakta idi. Ayvelıkta büyük tehribati yapan bir kasırga Ayvalık 25 (A.A; — Dün gece yarısın - dan sonra kuvvetli bir kasirga binlerce zey- $in ağacını kırarak büyük hasarat vapmış- tır. Ani ve çok kuvvetli bir dalu ile gelen sağnak, kemale gelmek üzere olan mahcul Üzerinde büyük tahçibat yaparak mühim zararları muclb olmuştur. Amerika ambargoyu | kaltırıyor | (Baştarah 1 #nci sayfada) bayaat yapılması gibi hususatı ihtiva eden Pitiman lâyihasını ittifakla kabul etmiştir. Normal olarak encümenin müzakere csası olarak, geçen içtima devresinde ambargo - nun İpkası bakkındâ meb'usan meçiisince ve rilen kararı ele alması lâzım gelirdi. Roma 95 (AA) — İtalyan matbuntı Ame- rika relsicümhuru Ruzvelte şiddetle hücum etmektedir. Gazeteler Ruzveltin bitâraflık perdesi al - tında hâdisatın Hcası ile İngiltere ve Fran- sayı silâh ve mühimmat le beslemek ve bu suretle de harbin uzamasını mucib olmak is- temekle itham adiyorlar. Pittman lâyihası nedir ? ga Mili Şef Yugoslav | Büyük Elçisini merasimle kabul etti Ankara 25 (AA) — Relsicümhur İs - met İnönü bugün saat 1630 da Yugat- Javya elçisi olup, bu sefer büyük elçiliği tayin edilmiş bulunan Sumenkoviçi mu- tad merasimle kabul etmişiir. Sumen koriç. Relsicümhura büyük elçi sifatile #tlmadnamesini takdim eylemiştir. Ka- bul esnasında Başvekil ve Harielye Ve- kâleti vekili doktor kefik Saydam ha - zır bulunmuştur. Akk İzmir 25 (AA) — Relslelınhur İnönü fuarın kapanışı münasebelile belediye reisi doktor Uz tarafından gönderilen telgraf karşılık olarak şu telgrafı gön- ? dermişlerdir. i «Fuarın kapauması münasebetle hak kumda izhar olunan duygulardan dolayı teşekkür ve gayri müsald hal ve şartla ra rağmen fuartu kazandığı muvaffa kiyetten dolayı fuar komitesini tebrik ederim.» ; i i E t a Mressesasesamermno Mili Müdafaaya tahsis edilecek 20 milyon liralık tahsisat Mecliste kabul olundu » Ankara 25 (Hususi) — Meclis bugün top- lanarak 58 milyon 917 bin liralık fevkalâde tahalsat verilmesine nid kanuna ek Myiha- yı rüznameye almış, tercihan ve müstace - len müzakere ve kabul eylemiştir. Bu kanuna nazaran, Milli Müdafaa Ve - kületi ihtiyaçlarına sarfedilmek ve fevkalâ- de membalardan hâsıl olacak paralarla kar- şılanmak üzere verilmiş olan 8# milyon küsur bin liralık tahsisata ilâveten mill müda - faa bütçesine 20 milyon lira konulmaktadır. Haricdeki talebelerden hangileri yurda dönecek? Ankara 25 (A.A) — Maarif Vekâletinden bildirildiğine göre: 1 — Almanya ve Fransada resm! ve hu - susl surotte tahsilde bulunan talebelerimizin yurda dönmeleri, 2 — İsviçre, İtalya, İngilters ve Belçika - daki devlet talebelerinden fen şubelerinde ve teknik sahsda tahsil görenlerin tahsillerine devamları. 3 — Amerikada bulunan devlet talebesi - nin hangi şubede olursa olsun tahsillerine devamları, 4 — İsviçre, İngiltere, Belçika ve İtalyada bulunan fenni ve tekrilk mah'yetle olmıyan şubelerde tahslldeki devle” taiebesinin yurda dönmeleri. $ — Fransa ve Almanyadan gayri memle- ketlerde kendi hesnblarına okuyan talebe « nin, ailelerinin, yoksa kendilerinin arzu ve muvafakallerile bu memleketlerde tahsil - erine devamları kararlaştırılmıştır. 6 — Tahsillerini devlet veya devlete bağlı müesseseler hesabina Almanya ve Fransada fen şubelerinde ve teknik sahada yapmakta iken yurda celbedilmiş ölan talebeden tah- sillerini hayli ileri götürmüş olanların İs - viçre, İngiltere ve Belçiknda tahell sahala- rına göre hanei fakült- ves vüksek mekteb- lerde tahsillerini Ikmal edebileceklerinin ta- vinile Maarif Vekâ'etine bildirilmesi İstan - bul Üniversitesinde müteşekkil komisyona havale edilmiştir. Sıhhat Vekâlelinin yeni bir tam'mi Ankara 25 (Hususi) — Sıhhat Vekâle ti alâkadarlara şu tamimi göndermiştir: «Hükme uygun olarak meskenlerden a lee Almanyada sebebi anlaşılmıyan yeni infilâklar Paris 95 (Hususü — Almanyada, mahiye- Gi meçhul infilâkların sayısı gittikçe art - maktadır. Dün de Hanoverde bir fabrikada inflâk vukubulmuştur. On kişinin öldüğü ve 17 Xi - sinin de yaralandığ: bildirilmektedir. Kaunas, 25 (A.A.) — Berlinden gelen haberlere göre Tempelhof'da bir çikolata fabrikasında bir infilâk vukubulmuş ve arkasından yangın çıkmıştır. Bu hâdise birkac gün içinde vukubulan skaza> la - rım dördüncüsüdür. Hükümet makamları bu sulkasdlerin bir teşkilât tarafından tertib edildiğini zannetmektedirler, Lehistanda n3fer olarak çarpışırken ölen Alman Generali Berne 55 (A.A.) — General Von Frit- #ch'in ölümü şeraiti, bütün İsviçrede bü- yük bir sürpriz uyandırmıştır. Gazetta de Zürich'in yazdığına göre, General mecburi staletten kurtulmak i - çin Polonya harbine 12 inci topçu slayın- da bir nefer gibi iştirak etmiş ve kıt'anın başında kumandan olarak değil, fakat basit nefer olarak harb eylemiş ve böy - lece ölmüştür. Almanyada yiyecek kıtlığının başladığı iddiaları Amsterdam 25 (A.A) — Telgraf gazetesi, Almanyadaki hayat hakkında bazi garib ma Jümat meşretmektedir. Bu gasetenin bildir - diğine göre halk yiyecek almak için sokak - larda beklemektedir. Fazla olürak ta vesi- kalarda yazılı yiyocek miktarı gün geçtikçe azalmaktadır. Esvablık kumaşlar da bazı takyidata tâbi | bubulmuştuir. Yakında halk yalnız muayyen bazı kumaşları satın alabilecektir. Leh Cümhurreisi ve Başkumandanı nezaret altında Londra 25 (Hususi) — Bükreşten bildi - rildiğine göre Romunyaya İltica etmiş olan Leh cümhutrelsi Mosiçki ve Mareşal Smigiy Ridz, nezaret altına alınmışlardır. Moskovadaki Leh sefiri mevkuf Moskova 25 —(Havasi: Sovyetler Birliğine henüz avdet etmiyen Varşovadaki Sovyet aslareti axasının akibeti hakkında bir haber slınmadan Mpskovadaki Polonya diplomatlarının serbest bırakılmı - yacağından karkulmaktadır, Sovyetlerin Var şova sefiri Şaranof'un son günler zarfında Varşovada görenler olmuştur. Kordiplomati- İğin en ibdemli azasi sıfatle von Sehulen - burg, Sovyet diplomullarının akibeti hak - kında malümat alak İstemiş ise de Alman- lar henüz Varşovayı zaptedemedikleri için du hususta hiç bir müsbet haber elde edeme - miştir. Kalineskonun cenaze merasimi Bükreş 25 (A.A) — Rador: Kalineskonun senaze merasimi, milli te- senüdü gösteren büyük tezahürlere (o vesile teşkil eylemiştir. Toplantılarda bütün Ru - men teşekküllerinin ve milli ekalliyetlerin mümessilleri, nutuklar söylemişler ve Ru - men devletine karş: aadakat ve bağıılıklarını tebarüz ettirmişlerdir. Pazar günü öğleden sonra matem müna - sebetile memleketir. her tarafında bütün si- nema ve tiyatrolar tatli edilmiştir. Memlekette tam bir sükün ve nizam hüküm Dil hamlesinin yıldönümü v..zm YAZAN ç Ercümend Ekrem N lakin j Bugün, 26 Eylül, Ebedi Şef Atatürkün işa- retile dilde inkılâb yapmak, Türk dilinden yabancı ıtılahları ayıklamak ve bilhassa türkçemizin başka dillere nasl kaynaklık vazifesini gördüğünü meydana çıkarmak işin yapılan büyük hamlenin ydâönümüne raslıyor. O'nun ber eseri gibi, millete cihan değer bir kazanç temin eden bu hamle, yarıda kal- mış bir hamle değild'r. Hâlâ bugün, Yüce Ata'nın bizzat çizmiş bulunduğu program ve vermiş olduğu direktifler dairesinde çalışın kıymetli bir zilmre, göne O'nun gösterdiği hedefe erişmek maksodile geceli gündüzlü çalışmaktadır. Atatürk bu işe karar verdiği zaman, Türk dilinin, Türk varlığı kadar zengin, canlı ve azametli olduğuna iman etmiş bulunuyordu. Her şeyden evvel o dilin gizli kalmış, azin- sanmış, İstihkar edilmiş bakiki kudretini, bulup meydana çıkarmak gayesi üzerinde çalışı, Eşsiz bilgi ve ihatas'le biliyordu ki halkın konuşma dünde yer! olan on bin- lerce kelime vardır ki Osmanl devrinin A- rab ve Acem mukallidilği yüzünden yan di- limize geçmemiştir. O bütün bunları derletti, taplattı, inceden inceye eletti ve bir bir kıy- metlerini, yaşama kaoliyetlerini ölçtökten sonra milletine hedişe etti. İş bununla kalamazdı Türk dilinin bütün lehceleri arasında mukayeseler yapmak. bun- ların da kiymelderin'. benzerliklerini belirt. mek gerekiyordu. Bunun sonunda elde edi- lecek neticenin tarihe, sade Türklük tarihine def, beşeriyet tarihine de edeceği hizmet meydanda İdi. Zaten o maksadladır ki Ata- türk lengulstik sahasında çalınmapa memur erlediği DI Kurumunun yanında bir de Ta- rih Kurumu yarattı. O vakittenberidir, Dü ve Tarih Kurumları müsbet oçalışmalarile insanlık tarihinin fkablettarik) devirierin! şimdiyo kadar bö- rüven karanlıkları dağıtacak önemli muvaf- fakiyetler elde etmişlerdir. Mühtelif beynelmilei kongrelerde takdir ve tebeil edilen bu muvaffakiyetleri, her seri- miz gibi münhasıran Ebedi Alamıza borçlu- yuz. Ne yazıktır ve ne türlü yanıyoruz ki, bu- günkü yıldönümüne, eski senelerde olduğu gibi bayram adını vermeğe dilimiz varmıyor. Geçen sene, Dİl Kurumunun değerli sek- reteri, aziz arkadaşım İbrahim Necmi Dil- men gene bu münasebetle radyoda irod el- tiği hitahenin sonunda: — Di bayrammı kutlarken, Atatürkün, bütün milletin sevgilisi olan yüre varlığına en derin şüktan ve sayrılarımızı sunar, Ula Tanrıdan O'na sıhhat, saadet ve muvaffaki- yetle dolu uzun ömüzler dilerim. demişti. Hayfa ki, 18 milyonluk bir kütlenin en candan temennisi olan bu dilek yerine gel- medi. İki aya varmadan o inkilâbesların en muszaamı, dâhilerin en büyüğü. melün bir letin pençesinde zebun olarak ebeiyetin bir faslından ötekine intikal etti, lâkin O'nun eseri yaşıyor ve yaşayacak» bır. Kulub güneşi gibi, saçlığı nur .bilâ bizi aydınlatıyor ve aydınlatacaktır. Her kurdu- Hu binayı muhafazay, her açtığı yolu takibe, her başladığı işi tamamlamağa azmetmiş, and içmiş milyonlarca İnsanız. Atatirkün ebedi hatırasını synl sşk ve ayni imanla ahlâfınıza miras o bırakacağız. Maraton koşucularının meşalesi gibi O'nun viodanlarımızı ve izanlarımın aydınlatan nuru nesilden nesle, kuvvetinden bir zerre sini kaybetmemiş olarak intikal edecektir. O aramızda olmadığı isin böyle günlere artık bayram diyemiyeceğiz. Lâkin o gün- lerde kalblerimizi ve duygularımızı birleşti. rerek O'nun aziz hafırasına armağan ede- ceğia, Bugün de, dil hamlesinin yıldönümünde böyle yapiyoruz: Büyüklerden Büyük Ata- türk, eserlerinin kiymetini bilen evlâd n senin manevi yüksek huzurunda aşk (le, ranla ve tazim İle eğiliyoruz! Bcümend Ekrem Talu Fikir dünyası büyük bir alim kaybetti. Freud. Eski Viyananın sükün ve İziv& köşelerinde ömrünü insin ruhunu araştırmıya o bağlayan Freud irkan Yahudi ol- Bugün hava açmıştır. Bükreşten Lonüraya verilen haber Macaristanda endişe (Baştarafı 1 inci sayfada) Vaşington 25 (A.A) — Pittman, dün ak -İrin civarlarında bazı mahallerde sonra» şam ambargonun kaldırılmasına otaraftaridan evler veya İnsanların ikametine İolan $ Ayan azasını huzusi surette içtimaa İmahsus binalar yapıldığı haber alınmake| davet ederek kongrenin geçen içtima dev- resinde meb'usan meclisinin kabul ettiği ka- punun yerini tutmak üzere buzün harleiyelsıhhatini koruma endişesile yapılmış encümenine tevdi edeceği umumi bitarafık/lan bu tedbirin istihdaf ettiği maksadın! kanumu Jâyihasını tanzim etmiştir. teminine mâni olacağından gerek nakl, Yeni Wöyiha' 4 noktayı ihtiva etmektedir: İşerekse yeniden vücude getirilmiş bul z 1 — Siühlardan ambargonun kaldırılması. | gibi müesseselerin yakinine mesken inşa Roma 25 (A.A.) — Şarki Galiçya ile) 2 — «Cush and Cartyn plâmı. (9) edilmesine müsaade edilmemesi ve bu Ukranyanın Sovyet kıtantı tarafından; 3 — Kanuna muhalif hareketler Için der-|hususun yakından takib edilmesi tamim!| işgali Macarislanda derin endişeler u - piş edilen cezaların acttırılması, olunur.» yandırmıştır. İ 4 — Muhariblers açılacak ticari krediler > Bu “endişeleri aksettiren İtalyan mat- hakkında bazı osazlar, Varidat U. M. 4 üncü buatınm Budapeşte muhab'rleri, Maca- Şimdiki kanunun bu sonuncu nokta hak - “ ristanla Sovyetler arasında siyasi mü - kındaki hükümlerinin değiştirilmesine bir- şube müdürlüğü nasebet tesisinin Alman - Sovyet anlaş- çok kimseler itiraz etmektedirler. Şimdiki r masının bir nefces olduğunu gebhrüz kanun normal dcaret kredileri. açılmasına arel 2 erer GAME varidat kontrolörü Nihad Cemil Yalkut inişi duğu için Almanlar tarafından hudud haricine çıkarılmıştı Nitekim daba evvel profesür Ayiştayini de kaçırmışlardı. Bu kıratta ilim adamları dümyanın neresine gitseler el üstünde tutubarlar, Preud'de İngiltereye gitti ve Londrada hükümetin misafiri olarak yaşımıya başladı, İhtiyardı, ömrünün son günlerinde bu cebri seyahat ve ruhi ıztırab onu çok yormuştu. Dün haber aldık ki büyük ailm Londrada ölmüştür. Freudun fikir ve nazariyelerinin ne olduğunu bu sütunda izah etwiye imkân yoktur — Kısaca anınlavım ki ruhi temavüllerin herkesçe bir sir gibi görünen membalarmi belerle müsbet ilim baline getiren Prenddür, Yalnız ruhiyat ve içtimaiyat dünyasi. nı deği edebiyat ölemini de alâkadar eden bu nazariyeleri ile Freud son derir fikir ve tıb haysunda hakiki bir inkılâb yapmıştır, Preudün metadları yalnız Puhi. yatçıları deği tahlili eser yazan Tomancıları da aydınlatmıstır, Vaktile Tainenin muhit, ırk ve İs nazariyelerile hareket eden edebiyat Frevdün metodları ile hedef lerini daha İvi görmiye başlamış. ruh ve fikir tahlillerinde bu sislemlerden istifade etmiştir. Freudün metodları üzerinde çalışan genç alimler ümid edelim ki ürtağlarmın aştığı çıkırda bize daha yeni ve daha müsbet neticeler bulsaalar. ettirmekle beraber hiç de emniyet ve -/müsaade etmektedir. riei birşey telâkki edilmediğini yazıyor-| ——— (9) Parasını ver, matı al,