13 Eylül 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

ki miyet ve açıklıkla izah etti, Hiç şüphe * toplıyabiliriz: Hergün Yeni vaziyet Ve hükümet Yazan: Muhittin Birgen B aşvekil Dr. Saydam, evvelki gün Millet Meclisi kürsüsünde | gerek dünya ve gerek Türkiye işlerine! dair hayli mufassal izaha: verdi. Bu iza-| hat arasında, bugün memleket efkâri u. #umiyesini çok esaslı sürelte işmal eden meseleler vardır. Mühterem Dr. Saydam, bu meseleleri, kendisine mahsus sami. gitmiyoruz ki osun sözleri. memleket ef- kârına huzur ve sükünet vermek bakı.| mundan çok kuwvetli bir tesir yapacaktır. Evvelâ, dünya vaziyetine ve bu arada Türkiyenin alâkaları bahsine bir göz a.| taam: Avrupada bir harb çıkmış bulunuyor. Bu harb, henüz ilk safhasındadır. Bunun daha türlü türlü sahalardan geçmesi ve harb içinde, hattâ birdenbire sulhe ka- dar gitmesi dahi mümkün, türlü türlü sürprizlerle karşılaşılması mümkündür.| Harbeden devletler arasındaki davalar| büyüktür. Bu davaların bizi doğrudan doğrüya alâkalandırar kısını da mahdud. | dur. Bugünkü enteroâsyona! vaziyette "Türkiyeyi tehdid eden yakın bir tehlike yoktur. Şu halde, cereyân eden ahvale sükünetle ve hatti emniyelle bakabil- mek için vaktimiz vardır. Almanlarla aramızda doğrudan doğ- Tuya hiçbir ihtilâf mevcud olmadığı gibi Rusya ile eski dostluk sağlam, Ingiltere| ve Fransa ile yapmakta olduğumuz dost.| ça konuşmalar seyrini takib ediyor. Bu| ahval Türkiyeye huzur ve emaiyet ver. mek için, biç olmazsa şimdilik, kâfidir. Biz dünya davalarına karışmaya taraftar) olmadığımız için bugünkü vaziyeti bi ece kabul eder ve harb âfetinden dolayı müteessir olmamışa rağmen, bu işlere ya lüzum görmeyiz. Ancak, bu hâdiselerin inkişafını gayet dikkatle ta. kib etmek ve ona Göre, icabında, lâzım gelen kararları ittihaz etinek vâzilemizi de ihmal edecek değiliz. Dalma dikkatli, dalma uyanık ve her ihtimale karşı hazır| duruyoruz. Bu uyanık intizar, bu her $e. ye hazır olan sakin duruş, Türkiyenin şu dakikadaki siyasetinden ir. Mem- leketin bu siyasette, hü men müttefik ve müttohid şüphe yoktur. Dr. Saydım hükümeti bu dikkatli, vakur ve sakin duruşu Tür. kiye için bugünkü sartlar içi en doğru olan siyasettir. a kâmil zekâsını temsil eden bu siyasette! bütün millet, kendisile beraberdir. * Hükümet reisimiz, Büyük Millet Mec- Meinin tatil içinde bulunduğu müddet zarfında devletçe yapılmıs olan şeyler hakkında da bir hayli izahat verdiği gi. bi, bundan böyle yapılacak şeylere dair de mühim sözler söyledi. Geçen Iki ay esnasında memlekette bir takım yeni! şeyler olmuştur. Meselâ, Karabük fabri- kası istihsale başlamış, sarka doğru uza. nan demiryollarımızın Bir kolu da Erru. ruma varmıştır. Bunlar, bilhassa de bulunduğumuz dünya larına göre, memleket için kazanılmış veni ve büyük kuvvetlerdir. Fakat, hükümetin beyanatı en ziyade mihim, olanla haftaları içinde « bulunanları deği Bil Jaması üzerine hâsıl olan Te göre devletçe alınmas takım tedbirlere aid hükümet fazavvur. Tarı bunlardan çok mühimdir. Muhterem | Başvekilin obeyanatından o anladığımıza göre, Türkiyeye, bugünkü muharebe ile bozulan iktmad şartları içinde verilecek Iktısadi faaliyet veçhesini şu esaslarda arasında 1 — Her şeyden evvel, Türkiyede da- hili hayatın tanzimi. Bir taraftan dahili Mhtiyaçlarımızın tatmini ve bir taraftan da bunları ıtahı gavesile faaliyet sarfı... Bu esasa göre. hükümet, harb genişledi. ği ve uzadığı takdirde, memleketin var. İik içinde yokluk görmemesi, gecen har- bin fenalrklarmı bir daha için şimdiden tedbirler alacaktır. 3 — Hükümet, Türkiyenin sulh iktısa. diyatından harb iktısadiyatma evvelâ, kabi? olduğu kadar az sarsıntı ile gecme. si ve sonra da, fazla çalışıp fazla İstihsal etmesi için bircok tedbirler almaya ha- zırlanıyor. Eğer harb uzar ve Türkiye tududlarını alâkadar etmozw Türkiye. nin cok çalışıp çok kazanması çök arzü edilir bir şeydir. Hükümet, bu hedefe doğru yürümek Üzere memleketin muh. telif kuvvetlerini tevhid ve tensik için bir takım projeler hazırlamıştır. Demek ki, hükümet uyumuyor, her vaziyete gö- re, yeni bir veğhe ve istikamet almak için her şeyi yapıyor. * Hükümetin beyanatından sonra Tür. kiyenin vaziyetini şöyle hülâsa edebili- riz: Avrupada âk:beti henüz meçhul bir harb ver. Bu harbin her nevi inkişaf ih. timallerine karşı hükümet uyanık ve dikkatli, Türk ordusu da Türk vatanının menfaatlerinin müdafaası için nöbetçi mevzilerini kuvvetlendirmiş bulunuyor. ar. Türk milleti, hükümetin etrafında toplanmış ve müttehiddir. Hükümet, Türk vatanınm sulhünü ancak Türk da. vasnın müdafaası için ihlâ! edebileceği. İde sanacak ve bombaları atacaklar. Hal. tanımaması | Hİ 1914 muharebesi esnasında büyük karargâhlardan biri bir gün bubran geçiriyordu. Çok mühim bir karar vermek vaziyetinde idi. Bu karar tehlikeli de olabilirdi, fakat ni. hayet verildi, Başkumandanın bu kararı tatbik edecek olan ordu kumandanma plân: anlattıktan sonra tek cümle şudur: — Artık müsterih olabilirsiniz. sSOZ ARASINDA 1939 harbinin İlk yavrusu 3 Eylülde İngilterenin Almanyaya harb ilân edişinden tam üç sasi sonra, Lon. drada resmifi gördüğünüz çocuk doğmuş ve doğum kütüğüne «Harbin ilk çocuğu» kaydı düşürülmüştür. Soğuk kanlı İngi'iz'erin sığınağı İngilizin biri, belediyenin emrettiği gibi bahçesinde bir sığınak vücude getir- miş ve üstünü de parlak bir boya ile bo. yamaya başlarrış. Bunu gören ahbabları: — Ne yapıyorsun yahül.. “Almanlar görürl.. diye onu ikaz etmek istemişsin. Bunun üzerine İngiliz sinsi sinsi gülerek cevab vermiş: — Bune tsettür derler. Almanları al. datmak için böyle boyuyorum. Alman tayyarecileri, burasını görünce, bizi için- buki bizler o sırada evimizde rahat ra. hat yan gelip öturacağız! Loyd Corcun oğlu Bütün dünyaca bilindiği gibi Alman. yada Kayzerizmin yıkılmasında en bü. ye rolü oynıyan Loyd Core, bugün de ngiiz hükümetinin Hitlerizm eleyhine açlığı barbde, müzahir bir tavır alarak, oğlumun Çemberlaynin kabinesinde va- zife slmesını tamamile tasvib etmiştir. Loyd Corcun oğlu 45 yaşındadır ve tica. ret mezaretinin parlamento mümessili, i Ifa edecektir. amaa a ne göre, memleket için, dünya harheder- ken dahi, uyanık ve dikkati bir suh devri yaşamak mümkündür. Fakat, sade yaşamak değil, ayni zamanda yaratmak, bol ve muhteMf çeşidde mahsul yetiştir. mek be !cab eder, İşte hükümet, bu işle de meşguldür. Huzur ve emniyetle onun etrafında bulunuyoruz. e 4 shettin Bisgen İSTER Bir dostumuz sordu: — Leh cephesinde vaziyet nasıl? Tereddüd etmeden söyledik: — Eğer Leh, Fransız, İngiliz radyolarını dinlemiş iseniz Lehliler hesabına memnun olabilirsiniz. Ordularının mü. him kısmı henüz harbe dahi girmemiştir, girişmiş olanları muntazaman geri çekilmektedir. Varşovaya kadar sokul- muş olan bir Alman #kıncı kolu da geri püskürtülmüştür. İNAN, İSTER İNAN, ır, sinirle ediği germ GN Hergün bir fıkra Solucana benzerler Muktekirlanden o bahsediliyordu. Biri; — Ben olsam, dedim, yakaladığım muhtekiri ortadan iki parça yaparım. : Bir başkası: — Sakın böyle bir sey yapmayın! Diye bağırdı. Başlarım ondan tara- fa çevirdiler: | — Neye? — Solucana benzerler dek bir ta. nesi ikiye ayrılınca belki bir müddet te ici muhfekir olarak karşımıza di. Hilirler. : Ne iie Fransız orausuna Girmeğe hazır Birsinema san'atkârı Sinema perde. we sinde en mükem . mel Alman zabiWi andı - Jar, n enseli, | Avusturyalı von | Stroheim Fransız barbiye nezareti bir mektub Fran sız ordu met etmeğe hazıt olduğunu bildir « dusunda zabitlik etmiştir. TAKVİM TMSAK | Receb İDİ 29 | İSTER Fakat şayed Alman radyoların dinlemiş iseniz vaziyet bunun tamamen eksidir; Leh orduları Alman kuvvetleri tarafından ihata edilmiştir. Bugün yarın mühim bir kış - mı esir alınacaktır. Dostumuz sordu: — Sizce hangisi is VER İnsanın mühim meseleler ve tehlikeli teşebbüsler önün- düğü saatler ilk adımı atmadan evvel geçen » O saatler içinde kafanız yorulur, maneviyatı- siniz. Fakat bir defa kararı verdiniz mi sükün avdet eder, vaziyeti daha soğukkanlılıkla görmeğe başlarsınız. Karar- sızlıktan daima korkunuz. Von Sirdheim, vaktile Avusturya or « | — Leh ve Alman erkânıharbiyelerinin kendi raporla. rında yazılı olan! Ne yazık ki onu da biz bilmiyoruz.» iNANMA! riniz gerilmiştir, bir hata da yapabilir « Londrada bir dükkân Sahibinin ilânı “Eylül 13 kısası Sözün Donanma Di” gece, azmedip, birazicık di" mağymı görün üzünlülerinden azad edeyim dedim, Son zamanlarda Ç&. tn bir imtihana maruz kalan sinrleri. min buna ihtiyacı var. Arada sıradâ ken” di kendimden geçip te onları dinlendir. mezsem muhterem Mazhar Uzman üsta, dımızın hastaları meyanına katılmaktan bihakkın endişe ediyorum. Her sğizdan bir ses, her kıldan bir mütalen.. çoğu dipsiz kile boş ambar amma, ne de olsa şuur üzerinde iz bırakıyor. Kabuğuna çekilen kaplumbağaya, top. toparlak bir yığın diken oluveren kirpik ye, vakit oluyor ki imreniyorum. Orta. ukta, beni ürküten bir vaziyet mi var? Ne gezer! Benim müvazeneme kasteden, kendi o hemcinslerimin yaptığı dedi.ko Gular, onların İleri.geri lâilarıdır. İşte ben dün gece, erkenden evime çö. kikmekle ve çalışma odamda kendimle başbaşa kalmakla kafamı üzüntülü dü- şüncelerden nevama dezantoksike etmek, yaniya, onu zehir tesirlerinden kurtar mak sevdasına düştüm. Ne mümkün?. Aki, fikir, münasebet. siz şeylere takılmış bir kere. Kurtarabk lirsen kurtar, Allahtan, o sırada elime bir gazete geçti. Lâkin gazetenin tamamı değil de, Londranın cenubunda bir dükkân sa- hibi askere alınmış, açıkgöz İngiliz dük. kârın neden kapandığını, şu ilânla bil. dirmiş: «— Askere çağırıldım. Hitleri mağlüh eder etmez döreceğim!» Bir denizcinin harikulâde seyahati Bundan tam altı sene evvel, Baltık denizinde bulunan Lehistana ald Gd Umanından Ladislas Wagner adında! gerç bir Leh denizel boy acoutu denize açılmıştır, Zijawa ismini koyduğu küçücük gemi. si ile bir devriâlem seyahati yapmak ü- zere yola çıkmıştır. İrasile İsveç, Danimarka, Felemenk,| İFransa, İspanya, Portekiz, Fransız Fası, Dakara uğramıştır. Dskardan doğrudan doğruya Atlantik Okyanusunu geçerek Brezilyaya, Fran. sız Ginesine, oradan da Curaçao, Vene- züele, Kolombiya, Panamaya varmıştır. Pahamadan hareket ile Hattıüstüvsyı geçmiştir, Samoa, Fiji, Tahiti, Cook adalarını do. laştıklan sonra Avustralyada Sydney K. İmanma uğramış, oradan da Timor adası vasıtasile Javaya gitmiştir. Javadan sonra avdete başlamış, A- dene gelmiş, buradan Süveyse ve Sü. veyşten de Malta adasina uzanarak Ce. zayir limanına girmiştir. Ladislas Avusturalyada Sydneye ka- der olan seyahatini yalnız yapmıştır. Fa, kat Sydneyde D. Welsh ve Plowight ad. larında fki İngiliz boy scoutu ile tanışmış ve onlarla birlikte İngiltereye varmıştır. Şimdi Gdynia Mmanına girmiş bulun- maktadır. Seyehati esnasında küçük gemisini iki defa yeniden inşa eylemek mecburiye. tinde kalmıştır. INANMA! doğrudur: Gdyniadan hareket eden Ladislas si.| garalb sütununu İhtiva eden tek sayfası, lara ilişti: «Amerikanın Ohio bölgesinde | karanlık basınca hayvanların kuyruğuna birer fener takılırmış!; Alkhıma, önce. şairin şu meşhur beyti geldi: «Gitti Meenün, hânei dehri bana ısmarladı, «Bir harâb evdir, kalır divaneden divaneyo!» Ni Sonra da bektaşinin fıkrasını hatırla, um: Haniya: Camide, hocanin biri vüzedi. yörmuş. Dünyada içilen her kadeh raki- pın ahrette birer kandil olup içenin bun. nuna asılacağını süylemiş te, bektaşi, 0. tarduğu yerden haykırmış; — Desene, hazret, öbür dünyada şeh» râyin yapacağız? Amerikanın o adı geçen Ohlo bölge. sinde bu usulü bütün hayvanlara teşmil ediyorlar mı, bilmem. Yalnız bizim ev. lerimizdeki sivri, kara sineklerle, hamam öceklerinin ve farelerin bolluğunu göz ne getirdim de, ben de bektaşi gibi — Şu usulü biz de tatbik edecek olsak, sen seyret her geceki donanmayı! Demekten nefsimi menedemedim, E. Elem Talu e bir göz attım. Bakışlarım şu satır, ia Vindsor Dükü Londrada Londra, 12 (Hususi) — Dük ve düşeş İdö Vindsor, bugün Fransadan Londraya elmi; yoesanasansasanıssesasasaa Okuyucularımıza Vaziyet icabi olarak şiddetli bir tabı malzemesi sikıntısı hâsü olmuş. tur. Sipariş ettiğimiz birçok kâğıdla. rın celbi imkânı olmadığı gibi yola çıkmaş kâğıdlarımızı bâmll vapurlar da ya geri dönmüş, yahud muhtelif HKmanlara ikica etmişlerdir. Eide mevcud mahdud miktardaki stoku- muzu azami tasarrufla sarf ve istihlâk etmek mecburiyetinde bulunuyoruz. Çünkü, bundan böyle tedarik edip e. demiyeceğimizi bilmiyoruz. Buna ilâ. veten flatının da üç misle çıklığım görüyoruz. Şimdiye kadar okuyucu” ları için gerek muhteviyaz, gerek ha. cim itibarile en geniş manada feda. kâr davranmaya çalışmış olan gaze- temizin bu durum karşısında arka. daşları gibi sayfalarını azaltması bir zaruret beline gelmiştir Bundan do. Jayıdır ki «Son Pöstas bugünden iti- beren ve şimdilik haftada beş gün se. kiz, #ki gön on iki sayfa olarak inti. şar edecek ve böylece, okuyucularını günlük haberlerden mahrum bırak- mamaya çalışacaktır. Varlığını ve bugünkü muvaffaki, yetlerini okuyucularının teveccüh ve alâkasına borçlu olan «Son Posta, münhssıran vaziyetin bir icabı olan bu karardan dolayı mazur görülece. ğini umar ve tabii şartlar avdet eder etmez eski hacim ve şekline dönme- sinin de gene tebii bulunacağını arzeder.