16 Ağustos 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

16 Ağustes. SON POSTA “Zehirli gazlerden fazla korkmayınız! Zehirli gaz, yarınki harbin en korkunç silâhı değildir | Yazan ı İngiliz Genoralı Thuiller 1914-1918 harbinde Fransadaki İngiliz ordusunun gaz harbini; ondan sonra da İngilterede kimya harbi araştırma ve tocrübelerini, gaz maskelerinin model ve yapılışı tanzim ve idare eden İngiliz General: Thuillier son günlerde bir eser neşretmiştir. Pek kıymetli tecrübelerin mahsulü olan bu eserde muharrir; gazle- rin harbin en tehlikeli silâhı olmadığını, bugünkü yüzde yüz müessir mâskeler sâ- yesinde onun tahribatından her silâhtan ziyade korunulabileceğini yazıyor. Ve gü- zin en korkunç tesirinin - bu tehlikenin esasını bilemiyen - şehirler halkında ya » pacağı panikten ibaret olduğunu söylü » yor ve gaz tehlikesinin hakiki mahiyeti- mi izah ediyor. Eserden, Prunsa cephe - #indeki İngiliz ordusunun Büyük Harbdo gazden zehirlenetek verdiği zayiat mik - iarırı kurşun, obüs, bomba, sürgü vesai - reden ölenlerin miktarile mukayese eden Çok enteresan bir kısmı aynen alıyoruz! «Büyük Harbde Fransadaki İngiliz za- yistı şu idi: 381,281 (a) cephede ölenler. 151.356 (b) tedavi mramağa ölen ya- rahlar. 144.898 (c) kaybolanlar, 174,926 (d) esirler. 1,837,613 (e) yaralılar (b.tedavi sıra « sında ölen yaralılar buna da- hil değildir.) 2,690,054 7 Bu yekündan esirleri çıkaralım, kayıp- Jarı bırakalım, Çünkü onları ölüler ara - sında saymak lâzım. Sağ olsalardı bu ra- porun yazıldığı 1931 tarihine kadar mey- dana çıkmaları icab ederdi. 2,515,128 Yaralanan, gezden hasta! man ve ölen (yukarıdaki ye - kün.) 3,000 Buna 1915 Nisan ve Mayı - sında gazlenme yüzünden cepheden ayrılanları ilâve &- delim, d, 2,518,128 Yaralanan, ölen ve gözle - Benler mecmuu. 188,706 Gazlenerek cepheden eksi » Jenleri çıkaralım, 2,329,423 Gazden başka şeyle (kurşun, dbüs, süngü vesaire ile) ö- Jenlerin sayısı. Şimdi hesaba devam edebiliriz: 677,515 Yukarda söylediğimiz ölüle. Tin mecmuu, 2.00 1915 Nisan ve Mayısında gaz-| den ölenleri de ilâve edelim. 679,515 Gazden ve yaradan ölerlerin mecmusi, 7,899 Gazden ölenleri çıkaralım. eriss Gazden başka şeylerle (obüs, süngü, kurşun vesaire (le) ö- Jenlerin mecmuu, Bu rakamlardan anlaşılıyor ki 2,329,422 pbüs, kurşun, süngü vesaire yaralısından takriben 671,616 sı, yani 9k 28 i öldüğü halde 188,706 gazienendem, 7,899 u yani ancak 96 4,18 i ölmüştür. Gazlenip te e- «ir düşenler bu rakamlara dahi) değil - dir. Şüphesiz bu nevi vak'alar da olmuş- tur, Fakat bunları tesbite imkân yoktur. Şu halde görülüyor ki: Gezden ölenlerde yüzde nisbeti gazden gayri şeylerden ö - Jenlerin yüzde nisbetinin yedide birini pek az geçiyor. Dahası var. Gazlenen ve gazden ölen. lerin sayısı muharebenin ilk safhalarına da aiddir. Halbuki o zaman askeri gaz- den korumak için elde hemen hiç bir va- mta yoktu. Bu Ilk aylardı gazden ölüm nisbeti hayli yüksekti, Sonraları korun -! ma tedbirleri ve tedavı metodları islah edildikçe ölüm de çok eksildi. Avrupa ressamlarına göre yarınki harbde tayyare hilcumuna uğramış bir şehrin hak hastânelerinde gazden tedavi gören ve ö- “Tedavi görenlerden 28,626 s1 gazle 20. lenlere ve yıllık ölüm nisbetine aid bir| hirlenmişti, İçlerinden: cedvel: Hastasaye girenlere Bararaz ölenlerin yönde sisti Almanlar iperit gazini 1017 de kullan- T35 ölmüş. 21,949 Hastaneden işe yarar bir çekil. de çıkmış. 440 Malül olarak çıkmış. 8 Ne süretle çıktığı belli değil 508 Bu fişler doldurulmamıştır. 86 Muhtelif hastalıklar, emeğim mi 23,826 Gazden zehirlenenlerin yekü « Du. Son üç kategoriyi harice çıkarmak su- mıya başladılar. Gazlenenlerin sayısı bu| retile şu neticeye varılır: İ tarihten i&baren çok yükseldi. Bunların çoğunu iperitten zehirlenenler teşkil e- diyordu. 21 Temmuz 1917 den harb s0 » nuna kadar gaz oblisleri tarafmdan ze « hirlenenlerin sayısı 160,970 idi. İçlerin- den 4,197 si yani © 2,6 sı öldü. Yekünun kaçta kaçının (iperit) e, (mavi haç -dip- hönyi chlorarsine) e, (yeşil haç - trich - lormâthyl ehloro - formatej e ald olduğu belli değil.. Fakat her halde çoğu iperit- ten ileri gelmedir. Mavi haç obüslerin - den ölen olmamıştı. Bu gazin tesiri; kısa bir zaman için burun ve boğazı tâhriş - ten ibaretti. Yeşil haç ta muvakkat bir müddet rahatsız ediyor, fakat öldürmü - yordu. Şu halde 1917 den sonraki bütün gazden ölüm vak'alarına iperisin sebeh| olduğunu söyliyebiliriz. Birçok kimseier Büyük Harbde gaz - den zebirlenenlerin çoğunur bütün ömür lerince birer malfil insan olarak keldik- larını sanıyorlar. Halbuki bunu isbat e- decek ortada hiç bir delil yok, Bilâkis el de bulunan tek tük delil daimi hastalık halinin pek nadir olduğunu gösteriyor. Hangi sebebden olursa osiun hastanelere giren, çıkân veya ölenlerin umumi ve tam bir istatistiği yapılmış değildir. Ya kat 1916-1920 senelerine aid 1,041,033 diş (tekmil fişlerin 96 13,5 u) üzerinde ilmi bir istatistik yapıldı. Bu tetkik şu neti » İşte 1916, 1917, 1918 yıllarında Fransız) celeri verdi: Yüzde 3,19 we 738 Ölü Yüzde 95,34 » 21,919 İşe yarıyan, Yüzde 147 340 Mali, i Fransızların en sabırlı yıldızı; Junie Astor ve li «Çelik Bakışlım adı verilen bu güzel kadın hiç te göründüğü gibi İk değildir. Çok munis ve hoşmeşrebdir. Birçok filmlerde birçok roller i almış, bu sayede sinema kendisine bilmediği birçok san'atları öğret- miştir. O, bununla iftihar etmektedir. Fransız sinema yıldızları mümtaz mevki işgal edenlerden biri de Jünle Astordur. «Çelik bakışlı iâkabını alan bu güzel genç kadın görünüşü gibi değildir. Hoş - meşrebdir, tam manasile kadındır. Hayatı hakkında kendisile bir görüş - me yapan Fransız gazetecilerinden birine o şunları söylemiştir: «— Sinema, bana bilmediğim san'at - ları öğretti. Bu sen'atlardan çok büyük bir zevk duydum.» «Kadınlar klübü filminde telefon me. mureliği yaptım. Bu rolü yapabilmek için büyük bir kumpanyanın telefon santra - lında staj yaptım. İlk önceleri bana bir hayli küfür ettiler, Sonraları aklımı ba- şıma aldım ve pek az bir müddet içinde işimi mükemmelen öğrendim. «Tayyareci Ademay»> adındaki film içim hizmetçilik öğrendim, çamaşır yı - kadım. Meğer çamaâşırcılık hiç te kolay bir şey değilmiş... Bu staj bana çok ya - radı. Çünkü şimdi hizmetçime vâkıfane bir surette hitab ediyorum. Hattâ dikiş dikmesini bile film hatırı için öğrendim. Şimdiye kadar hiç bir dikiş makinesinin başına geçmemiştim. Başka başka roller yapmaktan hoşla - mırım... Bu suretle mümaresem artar, Bunu bir nevi spor telâkki ederim. Rol yaparken değişiklik olursa hoşu - ma gider. Zânnederim ki bu tenevvü ha- yatımda da vâki olmaktadır. Eğer sinema san'atkârı olmamış olsay. dım muhakkak ki bu san'atların hiç bi- rine vukuf peyda etmiyecektim. Sinema bana hayatta bir mekteb ol - müuştur. Hem ösrie mükemmel bir mek - teb ki... Sinema sayesinde insan her şey öğreniyor. Üstelik ahlâk sahibi de olu - yor. Fakat sinema gan'atkârı olmak için pek büyük bir sabıra malik olmak gerek- tir... Hiç bir vakit te inkisari hayalin ne demek olduğunu bilmemelidir.» Holivudda | 3 rakamı taraftarları 'Her yerde olduğu gibi Holivudda dahi 13 rakamının taraftarları ve aleyhtarları vardır. Lloyd Bacon grupu adındaki st - nema teşekkülü 13 rakamına bir uğur izafe eder. Bu grup son zamanlarda «Garbda Dehşet» adında bir film çevir- iştir. Baş rolü meşhur san'atkâr James Cag- kema e içinde en| Junie Astor ney tarafından deruhde edilmiş olan bu “İilmin çevrilmesine 18 Nisanda başlan - mış, İş programı da 13 hafta üzerine tan. zim edilmiştir. Ayrıca James Cagney tas rafından çevrilmiş olan 13 üncü filmdir, harici manzaralar 13 muhtelif mahalde çevrilmiştir. James Cagneyin bindiği at 13 karış boyundadır. Süvari oyunlarını yapmak için 13 ma- hir süvari angaje edilmiştir. Jamas Cagneyin rakib bulunduğu vas gonun numarası, levazımı havi bulunan vagonların adedi de 13 idi. Filmin sahne vam olan Baconun film. cilik san'atına atılışının 13 Üncü senet devriyesi bu filmle kutlulanmıştır. Bu a- rada kendisine 13 kelimelik bir hatıra plâğı ihda edilmiştir. Lioyd Bacon da Mim san'atkârlarıma başlıcalarından 19 ünü senei devriyesik ne davet eylemişti, 13 Nisanda saat 18 0 13 dakika geçe sh yafete başlanmıştır, 18 türlü yemek yerk miştir. Charlie Ghaplin'in yeni filmi Meşhur san'atkâr Charlie Chaplin'nin hazırlamakta olduğu filmin isminin (Bü. yük Diktatör) olacağı sanılmaktadır. Başlıca kadın rolü bir vakitler Şarlo « nun karısı olduğu söylenilen Paulette Goddard tarafından yapılacaktır. Filmin çevrilmesine yakında başlanacaktır. 340 mulülün hepsinin de sonuna kadar malül kaldıklarına ihtimal verilemez. | Sadece işe yaramadıklarından açığa çıka- ruümışlardır. Hükümet fişleri gazlenenle - ri diğer hastalardan ayırmıyor. Yukarı da saydığımız gaz hastalarında zehirlen. menin her şekli vardır. Fakat çoğunun iperitten zehirlenmiş olmaları pek müm- kündür. Halbuki: Bu gizle zehirlenmiş Fransız ve İngiliz hastanelerinde tedavi görmüş olan en ağır hastaların (hâstane- lerde dokuz aylık tedaviden sonra) an - cak 787 sinin yanl “e 5 inin işe yaramaz. olduğu görülmüştür. Hastalar başica | bronşit, kalb ve nevresteniden muzta -1 8 ribdiler. Bu hastalıkların nihayete kadar | sürdüğüne nadir olarak rastlandı. | 1,043,633 fiş İzerindeki ayni istatistiğe | göre süngü, obüs, kurşun vesair (gazden| başka) silâhların verdiği zayiat şudur: Yüzde 6,51 — 12,043 Ölü. Yüzde 84,55 — 168,021 Hizmet göre - cek halde çı | kan, | | Yüzde 8.94 — 17,767 Malâl Şunu dâ unutmamalı ki, Ünited Artist film kumpanyası geçen yıl pek yeni bir yıldız ortaya atmış, bu-| Sheridan işte kumpanyanın kıskanç bir gösterilen ölüm vak'aları yalnız hastane. | nu yavaş yavaş halka tanıtacağını ve)|ihtimamla yetiştirdiği genç bir yıldızdır. Yukarıda resmini gördüğünüz Ann bu tabloda! Bu yıl Holivudun en güzel, en sevimli yıldızı olarak parlamışlır, de ölenlere aiddir. Ne muharebe meydan: | san'alının zevkini de yavaş yavaş tattı - (Devamı 10 uncu sayfada) Tacağını ilân etmişti.