5 Temmuz 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

em 7 SON POSTA Sayfa 11 Hayır, Danzig için harb olmıya (Baştarafı 1 inci satfada) | yenler çok olmuştu. Fekat eğer şimdi Dan>ig yüzünden umumi bir hazb ari sn her halde İngiltere ne açık. öylemedi diye itham edilemez. “ Gemberlaylln ve Halifesi şimdiki mükerrer ve açık O ifadelerinin faydası acaba yalnız bu kadarla mı, ni İngiliz diplomasisinin Karb mes'uliyeti meselesinde en son bir münhaze mevzu ve imikfnmi da ortadan kaldırmasile mi kalacaktır?! İngiltere ve Frinsanın tarihte örneği görülmemiş bu muazzam teslihatının, $i- asi garanti ve ittifakların, hülâsa bunca âzim masraf ve fedakârlikiarın gayesi harbe mâni olmak değil midir?! O halde bunca gâyretier neden kavaya gitsin ve insaniyet neden tekrar kanasın?! Her - kes bilmiyor mu ki bu seferki kânayış evvelkilere göre çok farklı ve dehşetli o. lacaktır? Yoksa buna rağmen harbi Mih. ver devletleri mi istiyorlar? Ve bunun e. lânizde herhangi bir delili mi vardır, o; hâlde neden bekliyorlar? Ekinlerin kal - kacağı Eylül ayını mı? Fakat değil bit hafta veya bir ay, geçen her bir günün onlar için hayli zararlı olduğu yapılan hesablardan çıkmıyor mu? Eğer bunlar hasbi istiyorlarsa işte Danziş bahanesi hazır değil midir? Yoksa Danzigdeki gizli kapalı bir sürü hazırlıkların sonu mw bekleniyor? Bütün bu Danziş oyunları. Dın harb bakımından esaslı »ir kiymet. leri olmadığı bilinmiyor mu? Kğer Mih. ver devletleri harbi istiyorlarsa şu bir. bir çeşi dolambaçlı siyasi ve askeri ko medilere neden lüzum görüyorlar? Ve karşı tarafın aleddevam tedbir almala Tina meydan veriyorlar? Yoksa harb kai, deleri değişti mi? o Bahdaki Ren tahkimatına dayanarak Almanyanın Lehistana. İtalyanın da Alp: lara arka vererek, dedikleri gibi, Bal - caktır! Dansiği dön fethetmesinin faydası ne olabilecektir? Mademki Danziğin içinden (fethi dahi harbi doğuracaktır, o halde Almanyanı şimdiki Danzig hareketlerile vakit geçi | mesine ne lüzum vardır? Yoksa Rus. sa tarafsız kalmalarını temin etmeyi mi umuyor? Elhasıl harb olacak mı? İşte âlemin azil de budur. Her şeye rağ yük bir harbi henüz bek. lemiyorum. Bunun için de en sağlam de. harbi hiç bir devlet ve milletin he. .ememeşi ve böyle bır harbin hiç Bir milletin hesablarına henüz uygün düş memesidir, Eğer mesele sırf Danziz üzerinde ka - İabilir ve Almanya, İngiltere ile Fran sayı ve Lehistanı bü yolda tekrar ikna e. debilirse Danzig meselesinin bu sefer de barış yolile hallolmak ihtimali vardır. Bu da Sovyet Rusyanır Almanyaya bir biz - meti olmuş olacaktır. Aksi takdirde Dün. ziğ sürüklenip gider. Netice olarak tekrar &debilirim ki ne Hitler ve nede Mussolini bir harbi iste - memektedirler. Orlar mahalli ve mevzii | ne kazanabilirlerse onuna iktila etmenin | yolumu aramaktadırlar. Çünkü büyük bir harb her devletten ziyade Almanya ile İtalyanın işina gelmez, Ordumuzun Hataya girişinin yıldönümü (Baştarafı 1 inci sayjada) rinde büyük merasimle kutlulanacaktır. Antakyada yapılacak törene bütün halk ve köylülerimiz iştirak edecektir. Sabah saat 10 da Parti, hükümet, be. İngiliz - Fransız müzakerelerinin sonunu !$ mu bekliyor? Yahud Rusların hiç olmaz. karlarda Selâniğe yürümesi her halde|lediye ve Ticaret odası berbekn aş Eylülde bugünden daha güç olmiyacak | teşekkülleri reisleri ve bütün köylüler mı? Böyle hareketler sürüklenip durur . | âdına ihtiyar bir köylü Ordvevine giderek sa onlarda artık bir baskın şekil ve ma | albay Şükrü Kanadlının şahsında Türk hiyeti kalır mı? Mihver devletlerinin İn Biltere, yarıb za harbalmıyacağını a edebilir? Pa kat bu tarzda harb olabileceğini de harb den anlıyan kim söyliyebilir? Vaziyet ge. şen sene Eylül buhranindan evvelki du 101 krizine doğru giditmiyor mu O va , re harb yüzde yüz muhakkak değil mı Ahnanya Ağustos ayında bir harb ge. misinin Danzigi ziyaret edebilmesi için Polornyadan izin istemiş ve almış! Bu ne. Ye alâmettir? Acaba Ağustos ayından evvel harbolmıyacağını bu ziyaret bize garanti eder mi? Bir Alman kruvazörü, nün alelüsul Danzigi ziyareti gibi haddi zatında ve normal zsmanda hiç bir ehem, miyeti olmıyan bir hâdisenin bugünün vaziyeti üzerindeki tesiri nedir? Bunu da, ha evvel yapılacak bir baskını setir için efkârı Ağustos ayına kdar uyutmak (. maksadına mı, yoksa Lehistanla diplo ,! matik bir muhabere yolunun açılma mu hamledeceğiz?. ERİ Almanya ve İtalya harbden ne kaz: Debili Bus İngiliz müzakerelerinin be; varmama; anları ediyor mu? Fikrimce ne # Ene) İtalyanlar fazla Yanlış mi ' yacaklardır. O hrlde Avrupanın ve dün. yanın hali neye varacak? Yakın ve bi. Yük bir harbe mi? Böyle bir ihtimal öğr, birçok slâmetler vardır. Fakat bunların bir tanesi bile sağlam ve esaslı değildir. Almanların Danziği içinden fethetme, ğe hazırlandıkları söyleniyor. Fakat Le istan Danzig statüsünde herhangi bir değişikliği kendi istiklâlme bir tecavüz ğini söylüyor ve İngiltere ile taahhüdierini yapacaklarını açık. diyorlar. O halde Almanyanın Fransa ça ordusunu selâmlayıp halkın kurtuluştan bir geçid resmi de bir fener alayı tertib e. Hataylılar rtuluşlarının ilk seri olan bu “büyük hir sk ve neş'e içinde kutlulıyacaklardır. de her taraf bayraklarımızla şöslen » imiş, müteaddid taklar kurulmuş bulun- maktadır. Hitler, Mussoliniya neler vadetmiş ? (Baştarafı 1 inci sayfada) 2 — Akdeniz İtalyaya hasredilecektir. 3 — İtalyanın Balkanlardaki menfaat. leri 40.50 nisbetinde Almanya tarafından tamlacaktır. Diğer taraltan-Masselininin ağzı ve di. li olarak tanınan Gayda bir makalesinde telâşlı bir ifade ile İtalyanın, diğer mil - letler üzerinde iktisadi ve siyasi nüfuz ic. ra etmek arzusunda bulunmadığını yaz - makta ise de siyasi mütehassıslar bunun aksini gösteren ifadelerde bulunmakta - idırlar. Bu mütehassıslara göre ve Alman hariciyelerinin mürakabesi al. (AA) gayesi Mihver devletlerinin Afrika ve | Balkanlarda nüfuz mıntakalarınn kati şeklini tesbit eğeceklermiş... Mareşalin teftişleri (Baştarafı 1 inci sayfada) Sant 4 de köylünün sevgi ve süygi te. zahürleri arasında Jira köyünden ayrı. lan Mareşal, yolları dolduran köylülerin sürekli alkışlariis yoluma devam etti, As. eni bir noktada durulduktan sonra Ur . a gelindi. Urla iskelesinde yer alan İ birliklerin talim ve terbiyesinde porlak neticeler elde ödildi. Mareşal, saat yedi buçukta İzmire gel Gi, Ve şehirde fevkalâde merasimle kar. şılandı. Orduevinde şerefine verilen 3i - yafette bulundu. Bir kitabçı ağzından Mekteb kitabları meselesi çık bir surelie Ter! araştırıldı gronin satıcıya tanıdığı yüzde yirmi boş $ bek,ber şayarı şükran bir terak- : Bağladığı seramyesinin kar. $ gilağını alabilmesi imkânlarının artma. $ sını gören kitabe, elbette ki mekteb xi- : tablarının sürümünü temin için her sw retle gayret edecek ve mesleğini, bu mesleğin haricinde olanlara kaptırma- ; maya çalışacaktır. Şu kadar var ki mek- teb kooperatifleri, bu bahiste kitabcı -5 nın mühim bir hasmı vaziyetindedir.5 ü du işle meşgul olması ve ki ıdan İskonto hakkı üzerinde feda -; ârlık istemesi, işleri gene eski tezebe £ zöblü hale sokmak Lehlikesini gösleriyor. Mekteb kitabını ya kitabcıya, ya mek: teb kooperatiine, yani izisinden biri - ne bırakmalı Aksi halde, vasiyet eski- $ sine dönecektir. ererek yim Satiye davası maznunlar dün müvacehe etildiler (Baştarafı 1 inci sayfada) eden alım satım öşile birlikte, ayrı - ca tahkik mevzuu olan 12500 lira ko- misyon meselesi etrafında da suçlular- dan izahat istendiği anlaşılmaktadır. "Tahkikatı idare eden hâkim Sami, hakkında ilk tahkikat açılan Refi Ba- yarın niyabelen isticvab edilmesine karar vermiştir. Buna sebeb, Refi Ba- yarın hasta bulunmasıdır. 4 üncü sorgu hâkimliği tarafmdan, bunun için Üsküdar sorgu hâkimliği - ne bir istinabe varakasile gönderilmiş- tir. Erenköyünde oturan Refi Baya - rm, Üsküdar sorgu hâkimi tarafından bugün isticvab edilmesi muhtemel - dir. Dün, yeniden birkaç şahid de din - lenilmiştir. Sovyetler garantinin diğer bazı devletlere (Baştarafı 1 inci sayfada) da gönderileri raporu tetkik etmiştir. f 'Moskovadaki İngiliz seliri Soeddin bu raporundan anlaşıldığına göre, son İn. giliz - Fransız tekliflerini prensib Hiba - rile kabul eden Sevyatler, Baltık dev - letlerinin garantisi hususunda tatmin € - dilmiş olmakla bersber, yeniden bazı müşküldt çıkarmışlardır. Sovyetler şimdi de, garanti sistemin İngiltere ve Fransanın. yakından alâka . dar bulundukları diğer Avrupa devletle. rine teşmilini de istemektedirler. Bu vaziyet karşısında, müzakerelerin daha bir müddet devam edeceği anlaşıl - maktadır. Diğer taraftan, İngiliz salâhiyetter mahfellerinin nikbin sayılamıyacak te - lükkisine mukabil, Londradaki Sovyet mahfelleri tamamen nikbindirler, Bu mahfeller, esas müzakerelerin sona erdiğini ve ancak tesbite muhtaç bazı fer'i noktalar kalmış olduğunu söylemekte . dirler. Kabinenin yarmki umum toplantısın. da, vaziyet tekrar gözden geçirilecektir. Son vaziyet Paris 4 (A.A.) — Havas ajansı bildi. tında çalışacak olan komisyonun başlıca |riyor: Dün Moskovada Seeds, Nagmar ve Stranga tevdi edilen son Sovyet cevabı Paris hariciye nezaretine gelmiştir. De - vam eden müzakereler bahsinde âdet ol. duğu üzere Fransız diplomatik mahfelle. ri bu hususta büyük bir kelumiyet mu , hafaza etmektedir. Hariciye nezaretinin slâhiyettar daireleri şefleri, Bone ile bir. likte, Molotofun notasını ve Nagpiarın ra porunu tetkik eylemekte bulunmuştur. Öğleye doğru alınan haberlere göre, Molotof, Pransız - İngiliz projesinin bazı noktaları hakkında yeni tasrihat istemiş. tir. Buna göre, müzakerelerir. bir müd - det daha devam edeceği sanılmaktadır. Paris ve Löndra kabineleri sıkı temas halindedir ve Bone, öğleden sonra Ton . dra büyük elçisi Corbin Je uzun bir tele. fon görüşmesinde bulunmuştur. Ka vesüz Londra 4 (Hususi) — Milletler Ce - Hinsiyetinin Danzig komiseri Dr. Burk - i hart, bugün Reufer Ajansının Danzig ilmuhabirine beyanatta bulunarak, ser- est şehirde sulhü muhafaza etmek için nden her geleni yapacağın! ve Dan - ig meselesine - muslihane bir hal ça - resi bulunabileceğini si miştir. Burkhart, Danzig'de askeri hazırlık- lar yapıldığına dair ecnebi gazetelerde çıkan haberlerin de hak'kate uygun olmadıklarını ve bu gibi lerin ef- kârı umumiyeyi heyecarta düşürmekten başka hiçbir şeye yaramadıklarını ilâ- ve eylemiştir. r taraftan Danzige yeniden &i - âh gönderildiği ve bu silâhların muh- | elif noktalarda depo edildiği anlaşıl- | maktadır. Bir kısm esliha ve mühimmat da, iBaltıkta Almanyaya aid Holm adasın- da depo edilmiştir. Tecavüzler Polonya kaynaklarından verilen bir habere göre de, Danzig'deki Alman hü- cum Kıt'aları iki Leh hudud muhafızı- na saldırmışlardır. Bir Alman tayyaresi düştü Varşova 4 (A.A) — Polonya mat - buatı, Leh - Alman hudud bölgesinde bir Alman tayyaresinin yere düştüğü- nü bildiriyor. Tayyareciler paraşütle atlamışlardır. Bunlardan biri Leh ma- kamları tarafından tevkif edilmiş ve diğerleri Almanyaya kaçmağa muvaf- fak olmuşlardır. Londrada Londra 4 (A.A. — İngilterenm Var- şova sefiri Kennard, bu sabah başve - kâlette hariciye komitesinin içtimaına iştirak etmiştir. İçtima esnasında Dan- zig'deki vaziyet tetkik edilmiştir. | SAkşam Kennard, Kral tarafından kabul edilmiştir. Londra 4 (A.A.) Polonyanm Londra sefiri Kont Raczynski, dün ak şam Lord Falifaks ile görüştükten son ra Polonya hariciye nazırı Beck çile buluşmak Üzere bu sabah tayyare ile Varşovaya hareket etmiştir. Lehistanda meli tedbirler Danzigde tecavüzler Alman hücum kıt'aları iki Leh hudud muhafızına saldırdılar kası, harici istikrazlarnın faiz ve te - mettülerini ödemiyedeğini alâkadar « ira bildirmiştir. Almanlar ne diyorlar? Berlin 4 (A.A.) — Havas: Geçen haftanm hummbl: günlerin- den sonra bir sükünet devri başlıyor. Her sene olduğu gibi bu sene de Nazi partisinin tezahüratı Temmuz ve A - ğustos aylarında o yapılmıyacağı için nasyonal - sosyalist mahfelleri bir müd det istirahat edebileceklerilir. Alman matbuatı, demokrasi mahfel- lerini bir buhran havası yaratmakla ite ham ettikten sonra şimdi de nizam ve asayişin avdet elliğini yazmakta, bu « nunla beraber Almanyanın bir metod dairesinde hedeflerine varacağını ilâve eylemektedir. Fransızlara göre Paris 4 (A.A.) — Gazeteler bugun Danzig'deki vaziyet hakkında nikbina. ne gözükmektedir. Journal gazetesi, nasyonal sosyalist zimamdarlarda gözüken kararsızlığın sebebini Polonyanın ve bu memleketin farb mütlefiklerinin azimkârlığında görüyer ve diyor ki" Almanya, Polonyayı tecride çalışı « yor. Almanyanın ümidi, «Fransızlar ve İngilizler Danzig için ölmiyeceklerin « den» Polonyanın nihayet mutavaat « deceğindedir. Almanya, böyle bir «hal sureti» ile sulh cephesi müttefiklerin - den, garb devletlerile her türlü müte- sanid hareket fikrini nezedeceğini de düşünmektedir. Bunun üzerine vazl « vet, mihverin Akdeniz ve Afrika cep- helerinde başlıyacağı öteki büyük te. şebbüse hadır dlacaktır. Almanyanın plânları budur. Danzigden çok uza « ğz. Danzig ancak bir hareket nokla « sıdır. Pouğue gazetesi diyor ki: Şantaja mahküm olmmak, silâhlı Ak manyanın tehdidi karşısında Danzig - de en ufak bir fedekârlıkta dahi bulun mamak, mukavemet, mukavemet gene mukavemet (etmek lâzımdır. Çünkü, Danzig'de istikbalimizi, hür millet has mad ma e) Londra 4 (Hususi) — Denzig ban -'yatımızı ve canımızı oynuyoruz. “| de teşmilini istediler <—————— een | Amerikanın bitaraflığı Londra 4 (Hüsusi) — Nevyorktan bil diriliyor: Bugün Haydeparkta gazetecilerle gö . rüşen cümhurreisi Rüzvelt, meb'usan meclisinin «ambargo hakkında kabul et. tiği kararın faşist memleketlerini hare , kete getirecek mahiyetie olduğunu söy. Jemiş ve Avrupanın bugün yaşamakta bulunduğu tehlikeli vaziyette, bu kararın muhakkak surette değişmesinin icab et - tiğini ilâve eylemiştir. Ruzvelt, kararın yaptığı akisler hak. kında gazetelerin verdikleri haberlerin doğru olduğunu ve hariciye nezaretine gelen raporların da bunu teyid ettiğini bildirmiştir. i Gazetelerin mütaleaları Nevyork 4 (A.A.) — «New-York Ti - mes» gazetesinin Haydepark muhabirine göre Ruzvelt, meb'usan meclisinin am bargoyu kabul etmesi üzerine Avrupada harb ihtimallerinin arllığı kanaatindedir. Muhabir, pek salâhiyettar O membalar zikrederek, reisicümhurun meb'usan mec isinin Bloom projesini reddetmekle Hit. leri ve Mussoliniyi Avrupa demokrasile - rine karşı taleblerini desteklemek icin kuvvet istimaline teşvik ettiği kanaafin . de bulunduğunn iddia etmektedir. Muhabire göre reisicümhur, meb'usan meclisinin Amerikayı muhtemel bir harb. den uzak tutmaktan ibaret olan vazifesini iğlâk ettiği mülsleasımdağır, Bir cümhuriyetçi gazetenin protestosu Vaşingion 14 (A.A) — «NewYork Herald gazetesi, tecavüze uğrıyan mil Tetlerin Amerikadan serbestçe silâh ve yi. yecek tedarik etmleri lâzım gldiğini kay. dettikten sonra diyor ki; «Bu gibi ihtimaller, kongre kararları. la derpiş edilemez. Bunları diplomasinin arzusuna bırakmalıdır. Bunun içindir ki, Bitaraflık kanunu projesini tetkik ettiği zaman âyün meclisinin meseleyi sadece 11 mn m mz O dahili siyaset zaviyesinden değil, daha ga Diş bir zaviyedn tetkik edeceğini ümid e, diyoruz. Biz cümhuriyetçi bir gazete s1, fatile meb'usan meclisindeki cümhüriyet. çilerin bitaraflık kanunu meselesinde sırf Ruzvelti müşkül mevkide birakmak er. #usile peylerini kullanmalarına o teessif ediyoruz. Vaziyed pek ciddidir. Bu gibi güçlüklere düşülmemeli idi.» İtirazlar yükseliyor Nevyork 4 (A.A.) — Siülühlara am . bargo konmasına dâir meb'usen meclisi nin verdiği karara birçok Amerikan mah, fellerinden yükselen itirazlar gittikçe şid. detlenmektedir. Gazeteler, Duladye, Çemberlâyn ve Lord Halifaks tarafından geçenlerde gös. terilen ve Hitleri tereddüde sevkeden kat'iyet ile meb'usan me ds görülen ve.Hitlere Amerikanın Fransaya ve İn giltereye yardım elmiyeceği zehabını ve. ren keşmekeş arasında bir mukayese yap. maktadırlar. 5 «New-York World Telegram. bazetesi meb'usan meclisi tarafından kabul edi , len metnin peirel, pamuk, çelik, yiyecek vesair maddelerin ihracına mâni olma « dığını ve silâh ihraç edildiği takdirde de Amerikanın harbe sürüklenmek tehlike. $i artmış olmıyacağını kaydeylemekte dir. Bu gazete, #yân meclisini bu meseleyj düzeltmeğe davet elmekte ve netice ola. Tak şöyle demektedir: “Yalnız harb zuhurunda bitaraflığı > mızı muhafaza etmek için değil, harba mâni olmak için de süratle hareket etmek lâzımdır.» Âyân meclisi şu jesti yapabi . lir: «Ambargoyu ilga eden bir kanun telg lif etmek». O zaman meb'usan meclisinin mesi ihtimali kuvvet. lidir. Bu hareket, Amerikanın sulhün ida. mesi yolunda kendi menfaati namına ya, pPâcağı hareketlerinin asgarisidir