24 Haziran 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

4 Hazir Türk - Fransız yardım anlaşması da Pariste imzalandı Ankara, 2) — Büyür Mület Meclisiiti tında ikinci celse ve KE boğan Günaltay, SİZ iş kıpar | arasında kürsüye gelen Başvekil Dr. Re. fik Saydam aşağıdaki beyanatla bulun muştur Başvekilin nutku Muhterem arkadaşlarını, vi Geçen Mayız ayına 1Z sinde, Türkiye ile İngiltere arasında muhtemel taarruz. lara karşı teşriki mesaiyi istihdaf eden müşterek beyannamey: bu kürsirien © kuyarak yüksek tasvibinize ATzCımış O. duğum zamar, Türkiye ila Fransa ara sında da aytü esas:4 anlaşmaların “er. desti müzakere olauğunu söylemiştim Bugün huzurunuz, Türkiye &e Frar. ü ilmam edilan he. yannsme me. sına yeni ve kuvvetli den bu teşriki mesai senedi mW ksek tasvibin? arzı tere hükümdtıyle Kararlaştırıış ve dal. bik mevküne koymuş olduğumuz beyan. name metninin harf harfine aynı (Bravo sesler). Büyük bir deva uğucunda girişilen mütekabil taahhüdle: W devlet ve millet arasında tan. bir itmad kovası *- çinde akledilmes ve bunun içn de arada maziden müdevver bast pürüzlerin hal. ledilmiş olmasi hem bize ve hem Fransa hükümetine dâhi muvafhıx göründüğü i çindit ki bu beyannameyi. esaslar! ia Ms. yıs ayındanbesi mukarrer olm: © raj, men, şimdi yüksek tasvibinize arserebi. Eyorum. Menfaatlerimizin, hislerimizi mütera. dif ilarak birçok noktalarda (birleşti Sarla, artık en kuvveti rahita'ar rimize bağını; Oluyor thtkış | Yar), Akdenizin iki ucunda ayni sulh güyesi. | ni hâdimleri olan TE | Fransa, uzun bi: kera hüdü bağladığı nrazideki vi biribirine yakın. bi kuvvwetlenen iki mil yük davada yer almakıadıria: (uk.$ Jar). Türk milletini ödegi$t © vas'f'ari, Türk ordusunun kahramanlık destanları, (alkışlar, bravo sesleri) ayni idenilmizin| büylik kuvvetle ve büyük kahramanlık. la hâdimi olan Frans milietinin vasıf. lar, yanımda, muh*eme: taarruzları delet. mek gayesi ile, biribirini ikmal eden Yi âzim ve metanet sütunu halinde dikilmiş bulunmakadır. (Alkışlar). Türkiyenin Fransa ile birleşmesi, dün | ya sulhünün nefinedir ve her türlü ha. sis menfaatten âri olarak bu sulhün nu. hafazasına yardım edecekir (o (Alkışlar, bravo sesler). Ağz arkadaşa", Size, şimdi Türkiy? - Frans, müşterek beyannamesini aynen okuyayacax ve bu fırsattan istilade ederek obeyannımerin İ memleket arasındaki görüş birliği nu ifade etmekle, Tür ,İtermektedirler, > İni #hsiva etmektedir. İde doğabilecek tehlikeler ———— sarih bir surette tayini de dahil olmak ü- zere, bazi meselelerin daha derin kir tet. kike ihtiyaç gösterdiği her iki hükümetçe kabul edilmektedir. Bu tetkik, böln G€- vam etmektedir, 8 — İki hükümet Balkanlarda emniye. tin tecesüsünü temin etmek lüzumunu dahi tasdik ederler ve bu gayeyi on 597 bir surette istihsal için müşavere halin. dedirler. 7 — Şurası mukarrerdir ki, yukarıda zikredilmiş olan hükümler iki büküme, tin herbangi birinin, sulhün takviyesin. deki umumi menfaat iktizasından olarak diğer hükümetlerle anlaşamlar akieime. sine mâni değildir. Aziz arkadaşlar, birinci maddesinde k ve m ialea edilen siyasi vaziyetin & şekilde muhakeme neticesinde, müşterek tâsh- hüdlere girilmek kararı verilmiş olduğu. | ye ve Fransa s9n zamanların hadisalında sulhü tehlikeye düşi ı ve kendi emniyetlerine müle- veccih inkişallar gösteri manzarsları ay» hi sulhseverkk mefküresi ve ayri korun. ma vazilesiyle muhskeme ettiklerini gös İkinci madde, beyannamenin istidat ettiği hususlarda geçici bır laşriki mesa iyi değil, hakiki hedefin uzun vadeli bir birleşmede, mündemiç olduğunu kabül ve tesbit eden ve kat'i muahedyi yakın bir ade akit kararını gösteren bir hü küm ifade ediyor. Bu münasebetle arzet- mek isterim ki, Türkiye ile İngiltere arâ- sında olduğu gibi Türkiye ile Frürsa â- rasında da kat'i ve nihzi anlaşmanın ha- zırlıkları süratle inkişaf etmekte ve bu Vesikaların tanzim ve ikmaii kuvvei ki ribeye gelmiş bulunmaktadır. Beyannamenin üçüncü maddesi, feyiz lerinden bütün sahildarların ayni veçhile istifade etmelerini ideal bildiğimiz Akde- biz havzasında, taarruzdan doğabilecek htilât için iki memleketim birbirine tam ve şamil bir şekilde yardım tahüdl Demek oluyor ki arkadaşlar, Akde ması melhuz fırtınalar Ti tereyi olduğu gibi, İng a fikleri olan Türkiye ile Fransayı da bir cephede yanyanı görecekur (o (Alkışiar, bravo sesleri). Hayati menfaatlerimizin ve emniyeti. mizin en mühim cenahi olan Akdeniz havzasında üç milletin teşriki o messisi, sulhü arayan bir idealizmin, sulhü bul. masına matuf, kuvvetli gayretlerinden başka bir şey değildir. Dördüncü di Türkiye . Fransa asistansının hakiki manasını tebarüz et- tiren bır mefhum görüyoruz. Evet arkadaşlar, bu beyanname ile gi. Biştiğimiz taahhüdler, yarınki muahede. lerin istihdsf edeceği teahhüdier gibi, yal nız bizim emniyetimizi korumağa matuf. tur ve hiçbir devletin aleyhine mütevec. cih bir mana bunlarda mündemiç değil. dir, ihtiva ettiği maddeleri hakiki mara Vel Başme ddeni ik “il mefhumlarındı hülâsater teşrih €dece | şema, Ki k a gire ğin Bim. gibi, faaliyetle devam etmekte ve bunlar Bugün Pariste Fransa hariciye nazırı | merki, İ ila unda türünden eğ” GAİCİ yeka Mall mi Me TER cek olan beyanname şudur: nihai muahedesinin de avni ruh ve mana «1 — Türkiye ve Fransa hükümetleri, | dahilinde i İ j temellerini atmaktadır. birbirleriyle sıkı bir istişarede bulunmuş. | Beyannamenin eki maddesi, Türki. ire NN cereyan eden ve hâlen| ye emniyetinin yalnız Akdenizden gele. etmekti bulunan müzakereler, | bilecek tehlikelere karşı değil, bu emni. görüşlerindeki mutad birliği tebarüz et.| yeti alâkadar edecek mintakaların kâf. 2 — İki devletin, kendi milli emniyet fesinde belirmesi muhtemel tehdidlere ve tehlikelere karşı sıyaneti istilzam etmek. Teri mefine olarak karşılıklı tanhhüdleri| tedir. tazammun e e “uzun müddetli nihal Muhtere markadaşlar, Malümunuzdur ki, Türkiye emniyeti. nin bir cephesini kuvvetle tutan ve sene. 3 — Bu nihal anlaşmanın aktine intiza- İlerdenberi li ran, Türkiye hükümeti ve Frsnsa hükü. | yasına A e ie mai meti, vukubulacak bir tecavüz hareketi. İkan misakı, son görüşmelerimizden bir nin Akderiz mıntakasında bir harbe $a.| kat daha itimad ve kuvvet bularak çık. ik olması halinde yekdiğeriyle bilfül iş. miş ve bugüne kadar olduğu gibi, yarın birliği yanmağı ve yedi kudarlarında bu. için de esaslı bir sulh unsuru olarak va. human bütün yardım ve müzahereti bir. zifesine devam etmek azmi kat'isini gös. birlerine göstermeğe hazır bulundukları. | termekte bulunmuştur. (Alkışlar). nı beyan ederler, Türkiye - Fransa müşterek beyanna. Beyannamedeki bu madde, herkesin anlamış olacağı veşhie, Türkiye öle Fransanın, Turkiye ile İngiltere aiasında olduğu gibi bu âkid ile gözetilen emniyet endişelerini ve hususi vaziyetlerini «.âkü. dar ediyor. Yedinci madde, bir göye etrafında bir. leşen memleketlerimizin sulh mıntakası, nı tevsi etmekte serbest olacaklarını gös. termekiedir ki, bu da aztcımiş olduğu. muz âsistansın hangi yüksek idesle müs. tenid olduğunu bir kere daha isbat eder, Muhterem arkadaşlarım, Siyasetinin bütün inkişafları, milletin hakiki menfaatlerini dikkatle aramakla, memleketin emniyelini teyakkuzla koru. makta mündemiç olen Türkiye Cü riyeti hükümeti, müler vekillerini sek direktifleri ve teşvikkör e kendine vermiş olduğunuz vazifeyi ifaya çalışmaktadır. (Alkışlar). Bu vazife bir eserini daha yüksek huzurumuza ge. trdim. Türkiye - Fransa müşterek be. yannamesi hakkında açık reylerinizi kul. lanmanızı rıca ederim, Başvekilin bravo sesleri ve sürekli al. kışlar arasında karşılanan bu beyanatı. ni müteskıb birçok hatibler söz almışlar ve bü müzakere sonunda âçık reye mü.! racaat edilerek beyanat 343 reyle mev. cudun ittfakiyle tasvib olunmuştur. Hatibierin sözleri Ankara, 23 (Hususi) — Başvekilin Fransa ile vaki anlaşmaya dâir beyana. tını müteakıb birçok hatibler söz almış. lardı Refik Şevket, tarihin yeri bir seyri kâr. şısında bulunmakta olduğumuzu çok es. bir mazide değil, daha yıkın denilecek bir zamanda kendilerile karşı karşıya k millet ile bugün harb değil, ukavelesi yapmış bu. Tunduğumuzu işaret e; niş ve demiştir Sw'hü ihlâl edenlere karşı * — Biz, bizleri dün olduğu gibi hugün ifetsek, i, ölen ve a ilâve e .. ve Türki Cümhuriyet Halk Parlisinın esas umde. si olan yurdda sulh, Cihanda sulhu ihlâle tâallük eden berhansi bir haeketin kar. şısında cephe almayı bir vazife biliriz. (Alkışlar). Möstakil grup reisinin sözleri Müstakil Parti Grupu Reisi Ali Rana Tarhan da şunları söylemiştir: Muhtere markadaşlar, Çok kıymetli Başvekilimiz beyanlarile bize Cümhuriyet Halk Partisi hükümeti. nin sulhperver fskat müteyakkız ve mü. debbir siyasetinin yeni bir eserini bildiri. yarlar. Fransanın da il&hakile sulh cephesini takviye eden bu eseri grupumuz tamami. le tasvib eder ve hükümeti bu isabetli hareketinden dolayı tebrik etmeyi çok şerefli bir vazife bilir, (Bravo sesleri, sü. rekli alkışlar). Cevdet Kerim İncedayının sözleri Cevdet Kerim İncedayı da şunlar; söy- İ lemiştir: — Bugün Türkiye yeryüzünde haris e. metlere insanlık sükünunu bozucu hak. sız hareket ve coşkunluk'arı parmağie işaret ettiği zaman insanlığa, sulha, sü. küna ve adamlığa sevkeden, irca eden büyük bir kıymet ve kudret olarak yer. yüzünde duruyor. Elbet bu bizim dün. yaca malüm olan milli kıymet ve kabili. yetimizden ve bizim her hususta üstün olan kıymetlerimizn muhassalası olan Türk ordusunun daima hazır bulunan kıymet ve kabiliyetlerindendir. (Alkış. lar), İmza merasimi Parla, 28 (ACA) — Bugün öğleden son. | birbirine bağlıyan taahhüdleri müvazi bir | perver gayeler işin iszalanıcıştır. İde ra saat 19,30 da hariciye nezaretinde, hu. susi merasimle, Türk - Fransız karşılık. lı yardım deklarasyonu hariciye nazırı) B. Bone, anlaşmanın ik; esas noktasina | Fransa Hariciye Nazırının B. Bone ve Türkiye büyük elçisi B, Suad Davaz tarafından imzalanmıştır. İmzayı mütsakıb, Fransa hariciye na.) bilhassa kaydeylemiştir. Fransız Kariciye | ciye nazırı B. Bons, |: , nel şirketlerine elel ! Sabık Deni dün tevki (Baştarafı 1 inci sayjada) meşgul olarak, suçla alâkalı görülenler hakkında kanuni takibata geçilmiştir. Dün müddeisamumiliğe sevkedilenler. den eski Denizbank Umum Müdürü Yu. suf Ziya Öniş ile Umum Müdür Muavini 'Tahir Kevkeb, baro inzba: heyetinden a- vukat İsmail İsa, Umumi Kâtib Sadun Galib Savcı, mühendis Neşet Kasımgi, Jerans şirketi müdürü Meteoş Temel £orgu hâkimliği kararile tevkif edilmiş. lerdir, Bu münasebetle hâdisenin esası hak. ettiğimiz İstanbul Müddeiumumisi Hikmet Onat, şu beyanatta bulunmuştur” — Denizbank tarafından .«Sat i » nden salın keli tahkikat evrakı üsulen memüri (mize verilmiştir. Bu evraka nazaran Sa. İtiye binasına İktısad Vkâletince müte. hassıslardan mürekkek olmak üzere teş. kil edilmiş olan-bir. heyet tarafından 113,130 lira kıymet “konduğu, istimlâk kiymeti de 106 bin lira bulumluğu ve bankanın inşaat servis şefi mühendis ta. rafından 223 bin lira kıymet takdir eril. diği halde, Denizhank tarafından bu kıy. metler nazara alınmadan ve istimlâk ka. nunu hükümleri tatbik edilmden pazar. lk suretile 250 bin liraya vaa edi. lerek, binnetice hazine 100 bin liradan fazla bir zarara uğratı lar. Alım sa. tım şi, «Jeranse şirketi müdürle, «Rea. sürans» şirketi avukatı taraflarından ls. kib ve tavassuta bulunularak ikmal 2. | dilmiş, bunların Yaplıkları bu işten do. jlayı da komisyon namile 12,500 lira para almış oldukları ve komisyonun o vsulen yüzde ikiyi geçmemesi iktizrn ederken, alınmiş olan parayı, nazsran yüzde beşi bulduğu ai de, Elektrik ve Tü, rik vesaiti tem eşkil edilmiş olan Satiye| ektrik ve Tünsl şirketleri. nin hükümetçe satın alınması üzerine &- Jensen idamei mevcudiye: edemiyecek bir İhale geldiği ve tatili faali karar ver. diği ve ayrıca Natıa Vekâletinin istimlâ. ke teşebbüs ettiği bir zamana tesadüf et. tiği tesbit edümiştir. Nafı, Vekâleti İktı. sad Vekâletine 1/11/9938 tarihinde yâz- dığı tezkereyz Elektrik Umum Müdür, Yüğü tarafından istimlâkine teşebbüs e- dilen Sative binasının Denizbankça satım Alım satım işti et. mek maksadi şirk mümkünse bu alıstan vazgeçmesini iste. mâş, İktısad Vekâleti bunun üzerine bankaya yazmış olduğu 8/11/0998 tarihi tezkereyle bü binayı ne maksadla satın almak istediğin, mübayaasın, ne lüzum ve zaruret hâsıl olduğunu ve böy. le bir muâmele mebuk ise ne safhada bülundüğunu sormuş ve Nafıı Vekâleti. min yazısının bir suretini de bu tezkere. ye bağlıyarak, bankayı, o göndermiştir. Derizbank İktisa? Vekâletinin te?keresi. Bi alır almaz ferağ muzmelesini çabuk. laştırımş ve 14/11/0933 *arihinde binayı teterruğ ederek 16/11/938 tarihinde İktı. sad Vekâletine «kisa bir müddettenberi Sli tasarrufumuzrli bulunan binanın ba kere muamelei feragiyesi de ikmal edi. miştir. tarzındı cevab vermiştir. Halbuki, bankanın binayı filen işgal e. debileceği tenh 31/12/03 olarık tesbit edilmekteder. Bankanın bu tarihten ev. vel verdiği cevabla «ilen tasarrufumuz dadır» demesi hakikste muhalif beyan mahiyetinde görülmüştür. Bankanın ba binayı depo ittihaz etmek kastiie iştiraya talib olmasını göre, denizle ottisalini te. ve diğer taraftan İngiltere ie Türkiyeyi hale getirmeyi de istihdaf eylsmektedir> demiştir. işaret etmiş ve bu anlaşmanın hiç kimse. .İzil edecek vö banke Belediy! alınmak istendiğini bildirerek, bankanın | zbak erkânı f edildiler İlmin için ör tarafta bulunup, Belediveye aid olan denizden dolma arsa ve rıhik mn da alınmasında zaruret bulunduğu cihetle, şirket bu zaruret icabı olarak, rıhtımı da ihtiya eden arsayı Belediye. den satın alıp, bina ie birl Deniz. banka satmak imkânlarını aramışsa dâ, Belediye bu talebe yanaşmamıştır. Yanl, arsayı satmamış'ır. Şu suretle Deniz. bankın Blediyeden bilâkare ersayı satım alabileceği de ihtimal halinde bulunsa bile, pek zayıf bir vaziyette kalmş ve nhtumla inğsali bulunmayan bu binanın maksadı temin edemiyecoğı meydanda iken, bu tihet gözönüne tutulmamıştır. Fakat, banks zayat biz ihtima DO arsa ve Matımı Be en aTSAYL. 15 bin Tiradan fazlaya satın aldığı tak. dirde fazlası için şirket rücu hakkım mus hâfaza edecektir. Bulunan formül budur. Fakat, banka inşaat serv'si şefi mühendi tarafından tanzim edimiş olan Keşif Tâ. | porunda 149, Belediyeden mükayas edil: mesi iktiza eden mezkür arsa ve rik. da, 40,797 lira değerinde gösterilişi. Alım satım. musmelesinin i İktısad Vekâletnez bu işiz incelenmesi hakkında alâkadarlara tebligat yapıldık. tan ve işin tahkikine et konduktan sonra,“ binalar servisinde bulunan Satiye dasya. sı aldırıdarak, evvelee bankanın bina ve yapı servis şefi müherdis tarafından tarim zim edilmiş olan 4/8/9038 tarihli 223 ön İliralık keşif raporu müsveddelerile be. İraber yırtılarak, yerin ayni mühendis İfaratmdan yamılan 269,455 jiralık bir ke, şif raporu konmuştur. Bu rapor ski tü İritile. yani 4/8/538 terihile tanzim İri mühendis tarıfınden imza edimiştin; Ayni zamanda, fından da ir desyaya konmuştur. Şimdi elimize gelmiş bulu tahkikatı münderecatıra yetimiz Denizbankın Ün Yusuf Ziyı Öniş, müavinlerinden T: Kevkeb, Hamdi Emr. Çap, husk mi. şaviri avuksi İsmaü İsa Caniş, kâwbi u., mumi Sdün Galib, yapı ve binalar servi şefi mühendis Neşe Kasımgil, mi idare reisi Ziya Taner, aze Şahin Giray, Sedat Oral, Röasürans avukatı Avf dül Jerans şirketi müdürü Metaos Te. mel, Reasürans ikinci müdürü b 3 Kevkeb haklarında devler alın; atımı işlerine fesad karıştırmak suretile men. İaat temini. resmi evrakta sahtekirik kal ve vamfei memuriyetlerini suistil suçlarından dava açmıştır. Evrak 4 üncü sorgu hâkimliğine verilmiş ve buzün 1,00. da başlıyan sorgu, saat 12,30 da sona er. miştir. Sorguları yapılanlardan Unrm. Müdür Yusuf Ziya Öniş, muavini Tahir Kevkeb, avukat İsmail İsa, kâtibi Um. mi Sadun Galib Savacı, mühendis Neşe Kasımgil, Jerans şirketi müdürü Metaos Temel, 4 üncü sorgu hâkimi Saminin X: -. rarile tevkif edilmişlerdir. Diğer sorguya çekilen suçlulardan Ziya Taner, Şahin Giray, Sedali Oral, Maji Kevkeb haklarındaki tahkıkatın da Raye ni mevkuf devamına karar verilmiştir. b Haklarında dava açtıymız suçlulardan mahalli aharda bulundukları anlaşan. Hamdi Fmin Çap, AbI Ödül hakiannd ihzar müzekkeresi kesilmiştir. Tabiki ta devam olunmaktadır. Meseienin hiyeti bundan ibaretti”. Dava açtığımız suçlar Türk ceza &E ununun 206, 240, 339 uncu maddelerinâ. uymaktadır.» ğ Jmütevecah değildir. Bunlar, €» miz sulhtür ve bu surette sulbün d sinde işbirliği yapmış oluyoruz. z Paris, 22 (AA) — Türk - Fransız nin selyhine mütevcecih bulunmadığını | laşmalarının imzası münasebetile, hari, *sansıgesnt gaze, 4 — Gerek beyanat ve gerek derp's e. |mesinin altmcı maddesindeki Türkiye büyü i, radyo İlelnazırı suretli dilen anlaşma, hiçbir memleket sözel İtak Balki all EMEN Çed ie nihayet, bu suretle suiha yapılmış! tesine aşağıdaki beyanat'a bulunmuştur e Jüzemu ta.İği hukuk ve vezaifi hiçbir veçhile ihlâl ettiği takdirde Türkiyeye o ve) edecek mahiyette değildir. Fransaya karşılıklı bir vardım ve müza.| Balkan misakı, 'Türkiye - İngiltere, beret teminine matuftur.» 5 — Nihat anlaşmanın ökmalinden ev. | göstermeksizin bütün istiklâlini muhafa.|le Türkiye - Fransa anlaşmaları ile tedahül yel karşılıklı taahhüdlerin mevkii file) za etmekte ve i ayrı bir sulh âmili halinde geçmesini icab ettirecek şartların odahaİmevküni tutmaktadır. neşredilen kısa hitabelerde bulunmuş. lardır. B. Bone, Türk . Fransız karşılıklı yar. sonra «bu Türk - Fransız karşılıklı yar. olan yardımdan dolayı büyük memnuni. yetini izhar etmiştir. — Bügün irrzalanin Fransız - Türk > 1. Türkiye, Frarsa, Suriye ve, B. Suad Davaz da, Türkiye ile Fransa) Lübnan arasındaki beğler. mas'ui dım deklarasyonunun 12 Mayıs tarihli i . k u iİ arasındaki dostluğun bu surelet bügün | surette tesbit eylemekte ve destane kom. le bitirmiştir: Türk - İngiliz deklarasyonunun tamami. | temhir edilmesini gö " 3 görmekten o duyduğu) şuluk münasebetlerini tanzın: etmekte, ayni olduğunu tebarüz ettirdikten memnüniyetini bildirmiş ve sözlerini şöy-| dir. Bu anlaşmalar, bu suretle, Akdenk zn şark havzasının siyasi istikrarına ka dım deklarasyonu, Fransa ile İngiltereyi o Bu anlaşmalar hi? kimsenin aleyhine! metli bir yazdım getirmektedir. ğ