12 Mayıs 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8

Balkan Antantı Nasıl hazırlandı, nasıl kuruldu, bugün ne halde? Meşhur Alman siyasi muharriri Egon Heymann'ın (Balkan) isimli eserinden iktıbaslar SON POSTA Netice: E, Heymann'dan olan iktıbaslarımızı dün bitirmiş ve bu husustaki mücmel mütaleamızı bugüne biraktığımızı yaz mıştık. Biz Bay Heymann'ın Balkan Pak- tı hakkında verdiği ve sekiz gündenberi dercettiğimiz enleresan malümat ve hü- kümlerin çürük, yahud yançeker (taraf. gir) olanlarını birer birer arayıp bunlara b vermek niyetinde değiliz. Çünkü; â böyle bir şeyden ameli bir fayda memül değildir ve ikincisi o Heymann Balkan Paktını tenkid etmiş yegâne siya- si muharrir değildir; bilâkis denilebilir k'o bunların en mutedillerindendir. Onün için biz ancak bize olanla meşgul olmayı düşünüyoruz, yani Balkan Paktını heye- ti umumiyesile ve mücmelen gözden çirerek bugünkü durumu hakkında bize #:ydah olabilecek hükümler çıkarmak istiyoruz. Balkan Paktının nasıl (hazırlandığını ve nasil kurulduğunu geçmiş yazılarda gdük. Bunlarda 'müdir fikrin netice itibarile Balkan devletlerini, o Bulgaris- tan ve Arnavudlük dahil, birleşik bir kül haline get'rerek harici hududlarını ve ta- biatile dışarıdan yeni büyük veya küçük berhangi bir devlet tarafından gelecek her taarruza karşı korumak ve bunun en mühim bir neticesi olarak ta Balkanları büyük devletlerin tesir ve nüfuzlarından kurtarmak olduğuna şüphe etmemelidir. Bu, daha çok bir hayal gibi görünen uzak bir hedef olmakla beraber bütün Balkan mütefekkirlerinin bir gaye telikk: ettik. İeri bir fikir ve Balkan konferanslarının tak'b ettikleri bir ülkü idi, Ancak gene herkes itiraf ediyordu ki bu, hemen nın Dobrica ve Trakyada aarzi taleble- | Paktı imza ede: mümkünsüze yakm çok güç bir şeydir; çünkü evvelâ Balkanılar arasında, Yu. ve diğeri diğer Balkan devletlerinin ara-| mıştır. Bunun neticesi şudur ki meselâ goslavyanın Yunanistan Makedonyasile Selâniğe, Bulgaristanın Dedeağaçla be. , bariş ve uyuşma yolunu tutmalarıdır. İŞ-| za eden devletlerden birisine taarruz &- zaber batı Trakyaya ve Dobricaya, hata te Bulguristanmz bir Balkan Paktının ku- derse veyshud Paktı aktedenlerden biri- V v rulması bu şekilde olmuştur. İ Arnavudluğun Eb're, yahud bunun aksi olarak Yunanistanın Cenubi Arnavudlu- ğa göz dikmesi nevinden esaslı iç ihtilâf. gelebilecek bütün taarruzlara karşı ko-bu hareketler Balkan Paktının ları vardır. İkincisi de Balkanların dış runması meselesine gelince bu, Balkam-| dışında kalacaktır hududlarının korunması çok karışık ve larda dahili hududların muhafazası kev-| büyük devlet Balkan Paktma girmemiş| güç siyasi ve askeri meseleler doğurma. fiyetinden çok daha büyük (güçlüklerie| bulunan Bulgaristanla birlikte diğer bir | karşılamıştır. Bunların bir kaçını misal | Balkan devleti aleyhine harekete geçerse dır. Buna mukabil bugün Balkan devletle. Ti arasında Türkiye iie Yunanistan tama. |bir Balkan, bir Ege, bir Akdeniz, hem de|lere tahmil ettiği taahhüdler mile barışıp uzlaşmışlardır. Kezalik Bul- garlar Makedonya ve Yugoslavya ile o- Jan sair bazı hudud tashihlerine aid da- valarından sarfınazar ederek oSırblarlz bir uzlaşma ve yaklaşma yolu tutmuşlar. dır, Bundan başka Yunanistan Yugnelav- yaya Selânikte bir şerbest liman yani E- gede bir mahreç vererek bu şimal komşu devleti tatm'ne ve onunla çok iyi geçin. meğe muvaffak olmuştur. Yunanistan ayni şeyi Bulgaristana yani Bulgaristan; doğu cenub ve batı taraflarından çeviren büyük bir kavis etrafında yapmak istedi, Yani Dedeağaçta bir serbest liman gös- termeği ve hattâ üstelik Sofyanın Selâ. pikle demiryolu irtibatını temin etmeği teklif etti. Fakat Bulgaristan Egede emin bir mahrecin ve anavatanın bununla irti- batının ancak kendi hâkimiyetinde. bir koridorla kabil olabileceği fikrinde sebat etti; yani türleçesi Garbi 'Trakyayı, güya babadan kalma bir miras veya Bulgar- lerla meskön bir yermiş gibi istemekte musır davrandı. Onun için Bulgaristan'a Yunanistan arasında tam bir barış müm- kün olamadı. Bulgaritsanın Türkiyede, hayatt men. faatler bakımından resen göz koyduğu bir yer voktu, ve bizimle bir ihtilâfları olmadığını gene kendileri söyleyip du. rurlar. Paket Edirnenin Karaağacı Bul. garistanın Dedeağac tabif yolu ve demir. yolu üzerindedir. Onun için burasını De. deağaç davasından ayırmak güçtür. O halde Bulgaristanın Ege mahreci devesi yen! Dedeağaç ve Batı Trakyada stat. Bulgar başvekik Bay Köseivanof konun muhafazası bakımından Türkiye ile Yunanistan arasında kendiliğinden bir teşriki messi husulü tabit olur, İşte gerek Bulgar itilâfgirizliği ve gerek 'Türk - Yunan menfaatlerinin Trakyada birleşmesi ve Yunan - Yugoslav yaklaş- ma ve uzlaşmasının esaslanması sebeble- rile Bulgaristan etrafında Türkiye - Yu- nanistan - Yugoslavyadan geçen büyük bir barış ve anlaşma zinciri husule geldi ve buna zaten Balkanda Bulgaristandan| başka kimse ile esaslı bir ihtilâfı olmıyan Romanyanın katışmasile bu zineir veya çember kapandı. Görülüyor kt bunun! başlıca iki sebebi vardır: Biri Bulgarista.| rinde musır kalarak itilâftan kaçınması larındaki kavga vesilelerini kaldırarak Balkanların dış bududlarımı hariçten| olarak ele alalım: Evvelâ Türkiye hem bütün manasile bir Asya devletidir. O halde diğer Balkan devletlerinin tecavü-| 76 uğrıyan b'r Türkiyeye siyasi ve asker! İ yardımları bunun bütün Avrupa ve Asya İkara ve deniz hududlarına şamil olacak mezdır? Olmuyacaksa bu yardımların hu- dudları ne olacaktır? Kezalik Romanya- (mın meselâ Sovyet Rusya ile kat'i bir halle henüz iktiran etmemiş bir Basarab. ya meselesi vardır ki Ruslar bugüne ka- dar bu eyaletin Romanyaya ald tanımamışlardır. Bundan baska Macaris- tanın Transilvanyayı istirdad davası dai- mâ bütün kuvvetini muhafaza etmiştir. Gene Romanyanın Lehistanla bir ittifakı ve bu devletle karşılıklı taahhüd ve mec- | buriyetleri vardır. Yugoslavya ile İtalya #Psv bir zamandanberi iyi geçiniyorlarsa da İtalyan en az olarak Dalmaçya ve Arnavudlukta bir takım emeller; ve ara. zi istekleri olduğu, bundan başka Maca- ristanın da bu devletin şimalinde Macar- larla meskün eski Macar topraklarını ge- ri almak siyasetini takib ettikleri ma- Jümdu. Avusturyanın Almanyaya ilhakı ile Yugoslavyaya üstelik bir de şimdi | Almanyaya komşu oldu. Nihayet Yunanis tan da bir Balkan devleti olmakla kalmı- yor ve Akdenizde geniş hudud ve men- faatleri bulunuyordu. Onun bu cihetten bilhassa İtalya ile olan komşuluğu bir mesele idi. İşte harici hududlar bunlardı ve en az üç büyük devlete karşı muha- fazaları bahse mevzudu. Evet eğer Bulgaristan Balkan Pakima girse idi Balkanların harici hududlarmın Balkan Antantı Bugün Ne Haldedir? Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet muhafaza ve müd i de bözi esüs- lara bağlanabilirdi. Waka: Bulgaristanın daima müstenkif kölan durumu buna! meydan vermediği gibi Balkan Paktının| hududların muhafazasına aid hükümleri. nin hedefi biszarur gene kendisi oldu. Bulgüristan Balkan Paktına giremezdi deniyor; bü doğrudur, ve onun komşula- tmdan toprak ve arazi istekleri devam ettikçe bunlarla uyuşabilmesi daima ib- timaiden uzak Kalacaktır, Bulgaristanm girmediği bir Pakt ancak yarım bir Bal-! kan Paktıdır iddiası da yanlış değildir, | nitekim Balkan Paktı Bulgaristanın dai- ma İtilAftan kaçınması yüzünden bır tür. Mi tamamlanıp harici hududlarm muha. fazasına aklı kadar güc de yeten bir te- şekkül haline gelememiştir; demek Bal| kanların istiklâl ve hürriyet: bir gün sar- sılırsa bunun en büyük mes'ulü bizce Bulgaristan olacaktır. Bugün bir büyük devlet, Balkanlarda Arnavudluğu ortadan kaldırarak önün yerine kendisi geçmiş bulunuyor; bu, Balkanlar hesabına büyük bir değişik- Miktir. Gerek bu yüzden ve gerek diğer| bir şimal Balkan devleti Romanya. nın, kendini yakın veya uzak Bir tehdide maruz görmesinden İngiltere bu devletle Yunanistan garanti etmek siyasi ihtiyac. larını duymuştur. Bu da büyük bir dev- letin Balkan işlerine resmn karışması de. mektir. Bu itibarla acaba Balkan Paktı) yani Balkanm emniyeti ne haldedir? Bundan evvelki yazılarda gördük ki Bal- kan Pakti kendi idealine yani Balkanla. rm dış hududlarının haric! bir tehli karşı temini hedi eye | ne varamamış ve bu! taahbüdleri iğ hu- dudların muhafazasına münhasır kak eğer büyük bir devlet Balkan Paktını ;m- sile büyük bir devlet arasında herhangi bir sebeble bir ihtilâf veya harb çıkarsa şümulü Kezslik herhangi bir bu takdirde dahi Balkan Paktının âkid. ortadan kalkacaktır. Bütün bunlar gösteriyor ki Balkan Paktının sirf Balkanlılar arasında kala. cak bir ihtilâf bakımından - ki zaten Bal. kan Paktı sırf bu ihtimal üzerine kurul muştur - hükümleri değişmemiş ve mev- cudiyetine bir halel gelmemiştir. Fakat ayni zamanda denilebilir k!, Balkan Pak tı harici bir tehlike için Yapılmamış veya henüz o tekâmül safhasına varamamış İse bu. böyle bir tehlike takdirinde, Balkan devletlerinin, alınacak tedafüi tedbirler hakkında kendi aralarında görüşüp an- Taşmalarına mâni değildir. Hülâsa buyün bütün Balkanlıların, Bulgaristan dahil, tek bir vücud gibi hareket etmelerinden istifade edebilecekleri bir durumdayız; fakat bu tek vücud ortada yoktur ve bu- nun en büyük müsebbibi bizce Bulgaris. tanın itidal bilmiyen fırsat gözetlej dış siyasetidir. SON H.E, Erkilet Ayancıkta radyo artıyor Ayancik (Hususi) — Son zamanlar. da Ayancıktır radyo miktarı birçok vi- lâyetlere nazaran çoğalmaktadır. A - Sovyetlerin yeni Hariciye Molotof Molotofu bizzat Stalin yetirmiştir. ve on3 büyük itimadı vardır Geçenlerde Sovyet Rusya Hariciye Komişerliğini deruhde eden Bay Mo - lotov'un asıl ismi: Viaçeslav Mihailâviç Molotov Skrigbin'dir. Ecnebi memleketlerde yeni hariciye nâzırını tanıyanlar azdır. Sovyet Rus- yada İse on senedenberi Molotov ismi- Dİ işitmiyen kalmamıştır. Küçük ço - cuklara varıncaya kadar onu herkes bilir ve tanır. Molotov elli yaşına yakındır. Yorul- mak nedir bilmez, Bilâinkta yirmi dört saat çalışabilecek (o kudrettedir. Tam manasile çelikten bir adam. En büyük vasfı da budur zaten... Siması bu vasfı- nı meydona çıkarmaktadır. Kısa boyludur. Başı büyükcedir. Si- masında bir fevkalâdelik yoktur. Es - ki Rus münevverleri kullandıkları tarzda gözlükleri vardır. Saşlar; ikiye ıştır. Alt dudağı biraz sarkıktır. Azim efhibi olduğu her hareketinden bellidir. B. Molatov derece derece yükselmiş- tir. Bilâmübalâma denilebilir ki her de- recede staj müddetini ifa eylemiştir. Molotov'u yetiştiren Staline'in kendi » sidir. İşe Sovyet fırkasının çıraklığın- dan başlamıştır. 1928 senesinde Buha- rin'in yıldızının sönmesinden sonra ilk mühim vazifelerini almağa başlamış - tır. İlk vazifesi Komintern reisliği idi. Bu vazife büyük bir emniyet makamı idi. Molotov bu vazifesinde büyük bir dirayet ve iktidar gösterdi. Stalin onu ayni zamanda emri altında (bulunan Politbüro'ya aza yaptı. Bu vaziYelere rağmen hükümet işlerinden uzak tutu- Yuyordu.... Molotov'un ismi 1930 senesinde ta - nınmağa başlandı. Çiçerin ve Rikov ortadan çekildikten sonra Molotov'un bunlardan birinin ye rine tayin edileceği sanılıyordu. Ma - İüm olduğu üzere biri hariciye nazırı idi. Diğeri komiserler meclisi reisi... Fakat B. Stalin ona daha büyük bir) si vazife verdi. Onu başveki! (o yaptı. Bu vazifesini dokuz senedenberi ifa eyle - mektedir. Şimdi buna ilâveten harici- ye nazırlığını da deruhde eylemiştir. Kendisi B. Stalin'in sonsuz O teveccüh ve itimadına nail bulunmaktadır. Molotovun karısı dahi nazırdır. Tem. çujina müstear adı altında (o balıkçılık işleri nazırıdır. B. Molotov, çalışmak kadar yaşa - maktan da büyük bir zevk duymakta - dır. | Mayis u Komiseri kimdir? a i gay Molotof tihaz kılınan bir karara (göre yüks memurlara, kırlarda, köylerde büyü miktarda arazi verilmiştir. MolotoV £. bu sırada çok güzel bir yerde mük€” mel bir sayfiye ve istirahat yeri edi miştir. Mololov bugün Sovyet hürmeti ve partinin en yüksek memuri; , deruhde eylemiş bulunmaktadır. sl yet Rusya parlamentosu aza4sınâö” vk lunduğu gibi, Sovyet . ittihadına İNİ bir çok cümhuriyetlerin parlameni? ları azasıdır. Partinin merkez komitesi azas1d” Politbüro azasıdır. "| Bu vazifelere şimdi de hariciye #€ zaretini katmış bulunmaktadır. yal Molotov haric memleketlere hiç * basmamıştır. Ruscadan başka Jisan mez, 3 Dokuz senedenberi hükümetin siY# işlerile çok yakından — alâkağs”” Binaenaleyh, bugün hariciye yasi ğını dsruhde eylemesi ile “yabanci işe geçmiş değildir. 7 Molotov meclislerde hükümetin İf rici siyaseti hakkında müteaddid lar beyanatlarda bulunmuştur. > B. Stalin'in nezdinde Malohoy 2 kii Litvinof'un mevkiinden çok © sağlamdır. Belki Molotov eski har ye nazırı kadar usta değildir. Bel nun kadar pişkin değildir. Fakat çok daha malümatlı olduğu yauhakii Sovyet Rusyada son zamanlarda it-'tır... si ( Ayvalık Halkevinin temsilleri 7 yancık; küçük bir kasaba olmasına rağ-| Ayvalık, (Husus!) — Ayvalık Halkevi men hemen hemen her kahvesinde rad temsil kolu fevkalâde yo mevcuddur. İki satıç abentası var- dır. Haftanın pazarına gelen köylü va- dekor ve gar- drobla (Fermanlı deli hazretleri) adında. alanlar derecesiz muvaffakiyet pa. mişlerdir, Bu eser halka 3 gece © ve izdihamdan Halkevinde ciddi (9 z k j fe tandaşlar, Ankara neşriyatından işti , | Xi taribi eseri temsil etmiştir. Kserde|ler almak zarureti hâsıl olmuştu! gili” fade ederler. gösterilen muvaffakiyet tuhminin O fev. İ Resim 1200 vatandaşın görrcesi o Ayancikta elyevın “106 aded raliyo | kindedir. Bilhassa bayram rolünü bizzat kün kılınmış olan bu eserde #0l igençler görülmektedir. vardır. Ma eden ev başkanı ve bütün eserda rol