12 Nisan 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7
SON POS' Leh siyasetindeki değişikli Lehistan, Fran döndü ve büg iğin se sanın müttefiki iken neden Almanyaya bebleri müzakere masasına oturmuş bulunuyor YAZAN semanın Emekli General H. Emir Erkilet Lehistanda son günlerin mantarası: Alman nududuna askeri sevkiyat A m müvazenesinde, Lehista ; oynadığı rolü H m n fevkalâdeli. Siz? çarpmaktadır. O, Büyük Harb. devletine dağlanmış idi, Çün- düştükten maada Le- »yadan hiçbir alacağı yok- bil onun hem korktuğu ve Yet Rusya si, Pra; tüyorüuz ge eta bütün kuvvetile, tu. ki olacak 1 Almanyanın bir gün va- yi kalkınma ve kuvvetlenmesine tetik; “İdlen doğuda kuvvetli bir müt- Prahsanmı vmak istiyordu. Büyük Harb, Tikmiş ve e müttefiki Rusyayı hem Bundan, kârakterini değiştirmişti, Almanya gi Şimdiki Sivyet Rusyanm etle yeni bir hududu yoktu. Bü su- Rusyanın distan kendiliğinden eski Kiya e Eeçmiş ve dolayısile, mek için ge cepheli bir harbe mecbur olmuş Kasanın yeni bir müttefiki Alp 0 bir de, müstakbel bir BDlanmış yayanın böğrüne şimdiden Çekoz,, ir kara durumunda bulman, a an güveniyordu. — Bütün Yanm bir iht gün baş kaldır. Telin ey, maline karsı, Fransa ve İngüte. Soyu, birlerindendi. “O zamanlar ayi, yn dahil$ teşettüt ve zâfı do- x İbne Katılmak şöyle dursun, Yordu, “© düşman bile telâkki edi. an Tapar, male iki mühim hareket Av- İe başiadı. İVAZene Sİyasetine tesir etme- isyanı “ hâreketlerden biri Sovyet en bi 2 istikrarı ve sağlam gö- Yeti bi, “EVİRE teşkilitile beraber kuv. .. : Yine, , © gene kuvvetli bir harb Balay olmağa başlaması ve di- Esil EE bir nasyonal sosyalizm de bir , Süratle dirilmesi ve fevkalâ. Veten. le Yeniden teşk'lütlanarak YÜK hire <8e başlamasıdır. Bu ikt bü. mü Fransa çiş İngiltereyi, AL AT, Sovyet Rusyayı kazan- indr, Se fakat Lehistan kendi- NYâya la an dolayı Yahsa, m ondan sonra, ÖN Ame Rüsyaya yaklaşması niabetin. Mya ile uzlaşmaya başladı” ve Mai Fransız ittifakmın ekte. üsbütün Almanyaya döndü. Piyade, bedii anlamak için Ma. e m min daha Versay müzake- my da söyledikleri bu “sözleri aX faydalıdır: «Lehistan, kendi- ismanı edinmek istemez. Biz de Almanyanm düşmanlığı Rusyanın hem Fransaya tâbi olmaktan kurtuluyor düşmanlığından birini tercih etmek mec-İve hem de koridor meselesi ile Alman - buriyetindeyir. Biz ancak Rusyanın he- sabina büyük bir devlet kurabiliriz. O. mun için, Rusya bizim düşmanımızdır.. Bu sözlerde derin bir görüş yok değildi ve Lahistan, neticede Sovyetlerden, be yaz Rusya ile Ukranyanın birer büyük parçasını, 1921 Riga barışında, koparmak içim, Sovyet Rusya ile dövüşmekte ge. cikmedi. Sovyet Rusya, yenildiği ve neticesinde kıymetli yerler kaybettiği bu muharebe- Yi hiç unutmadığı gibi daha da unutmı- Yacağından bu ilk harble, Lehistan - Sov- yet Rusya münasebetlerinde, Pilsüdski- nin evvelden gördüğü kadar, derin bir hufre açılmıştı, Bunun için müttefik Fransanın Lehistanın düşmanı olan Sov- yet Rusya ile dostluk gütmesi ve ittifak aktetmesi Lehistanın ne emniyet ve ne de menfaatlerine uymuyor ve onun dış siyasetine muvafık düşmüyordu. İşte bu Leh münasebetlerinin diğer çetin nokta. larının, on yıl müddetle mevzuubahs e- dilmiyecekleri hakkında Almanyanın ga- rantisini istihsal ediyordu. 1984 Alman - Leh anlaşması Almanyanın da işine geli. yordu, çünkü, Lehistanı Fransadan çöz- mekle onu, Romanya ile birlikte Rusya ya karşı kazanacağını ve bu süretle Sov. yetlere karşı kurulacak bir duvarın ar- kasında Orta Avrupadaki müstacel işle. rini daha kolaylıkla göreceğini hesablı- yordu. Nitekim öyle oldu. 7 Mart 1996 da Ren eyaleti Alman kıt'aları tarafından işgal olundu, Berlin - Roma mihveri ku- Tuldu. Avusturya Almanyaya ilhak edil- di, Çekoslovakya, Almanya, Lehistan ve Macarislan tarafmdan kırpılarak Südet- ler Almanyaya geçti, Yugoslavya da İ- #alyaca kazanıldığı için Küçük İtilâf te melinden yıkıldı ve Avrupada &#keri ve siyasi müvazene büsbütün demokrasi yüzdendir ki, e zaman Pilsüdeki Lehis.|devletleri aleyhine bozuldu, işte bu sene tanı Fransanm siyasi vesayetinden çeke-İde Çeko.Slovakya büsbütün ortadan kal- rek müstakil, fakat Almanlara mütema- yi bir siyaset takibine mecbur olmuştu. Bugün de, Londranın halline çalıştığı en çetin meselelerden biri şüphesiz, Lehis- tanla Sovyet Rusya arasındaki bu has- mane münasebetlerdir. Fakat Lehistan Almanya ile uzlaş ması basit bir şey değildi; çünkü, galib. ler vaktile, ve daha Versaydan itibaren böyle bir ihtimalin önüne geçmek için çok müessir tedbirler almışlar ve Alman- dırıldı ve Bohemya fe Moravya Alman- yaya katıldı, Slovakya da Alman hima- yesine alındı ve nihayet Memel doğu Prusyaya ilhak edildi. Bütün bunları, şüphe yok ki, Lehista. nin bitaraflığı son derece kolaylaştırmış- ta. Fakat sıra Alman plânlarının doğru. dan doğruya Lehistana taallük eden kı- sımlarına gelmiş ve iş Danzig ile Leh Baltık koridorunun ve doğu yukarı Siliz. yanın Almanyaya iadelerine dayandı. ya ile Lehistan arasında ebedi bir ihtilâf Lehistan ile Almanya arasında daima kaynağı olmak için Danzig koridorunu icad etmişlerdi, Bundan başka doğu yır karı Silizya eski Alman kömür eyaleti. mi, içindeki Alman çokluğu (le birlikte, Lehistana verdirmişlerdi. Evvelce bik dirdiğimiz gibi, uzak gören Mareşal Pil südski Almanya ile Lehistan arasına düş- manhk sokacak olan bu yerleri istemi- yordu, Onun aml hedefi Sovyet Rusyada yani Ukranya fle beyaz Rusyada ve ©3- kidenberi Lehistana birleşik yaşamış 0- lan Litvanyada idi, O bunları almak ve «denizden denize!» Leh idealini yerine getirmek için arkasında düşman bir Al manya istememekte haklı id, Fakat Ay. Tupanın harltam, Vorsayda, Pilsödekinin düşündüğü gibi çizllmiyordu. Bununla beraber, onda hâdiselere ga Jebe çalarak tarihe seyir verecek bir kuv- vet vardı ve bu sayede çok güç olan ve hattâ beklenmiyen bir şey yapabilmişti: Almanya ile, 26 İkincikânım 1934 te Ber. inde imzalanan, bir anlaşma mukavele- si aktetmek. Gerçi bu, bir muahededen siyade bir mütarekeye benziyordu: Fa. tadsız ve hattâ bazan bir muharebe çıka. racak kadar çetin bir mahiyet almış o- lan Lehistandaki . Alman o ekalliyetleri meselesi de ancak bu suretle kökünden haflohunabilirdi. Bundan başka Alman. yanın projeleri içinde bir de 40 milyon nüfuslu bir büyük Ukranya teşkili işi vardı ki bu, bir gün Lehislanın parçala. narak küçülmesi ve Almanyanın koltuğu altına girmesine müncer olabilirdi Bütün bunlar ve bilhassa Almanyanın Bohemya, Moravya ve Slovakya üzerle- rinden Lehistanın cenubuna doğru uzan- ması İle Lehistanın kendini osnubdan da ihgta edilmiş bir durumda görmesi bu devleti ehemmiyetle düşündürmekte i- ken onu yeniden ve süratle mühim ka. rarlar almağa sevkeden iki hüdise olmuş. tur. Bunlardan biri Almanların Lehler. den, Almanya ile doğu Prusya arasında, koridordan geçecek, bir otomobil yolu ile Lehistarın komünizm aleyhindeki beşler ittifakına girmelerini istemeleri ve bu münasebetle Lah Hariciye Nazırı. ti Berline çağırmaları. Diğeri de Alman. kat me olursa olun Lehistan bununlalların, Lehistandaki Almanlar arasında İlarak, Belediye bu sene neler yapacak? Vali dün Şehir Meclisinde yeni bütçenin masraf kısmını izah etti İstanbul Şehir Meclisi dün valinin ri - un ne için tekrar demokrat devletlerle! yiseii vini: tepiamışz.. Seltiyenin masraf bütçesi tetkik edilmek üzere aid olduğu encümene havale edildikten şon- ra vali şunları söylemiştir: «Değerli arkadaşlarım, Nisan içtima devresini aşarken vari - dat kısmını yüksek tetkikinize arzetmiş- tim. Bugün de vilâyet masraf bütçesini takdim ediyorum. 939 senesinde yapma- yı derpiş ettiğimiz işlerin rakamlandırıl- mış ve programlaştırılmış bir ifadesi olan bütçemizin ve esbabı mucibesinin madde madde tetkikinden hangi işlere ve hiz - metlere daha fazla tahsisat ayırdığımız. hangi masraflardan az veya çok tasarruf temin ettiğimiz anlaşılabilirse de, bütçe- nin tertib ve 939 mesaimizin tanzimin- de göz önünde tuttuğumuz ana prensip- leri ve birinci plâna alarak ehemmiyet at- fettiğimiz ve gelirimizin istitaatı nisbe - inde fazlaca para tefrik edebildiğimiz; hususları ve hizmetleri sıraya koyarak kısaca tebarüz ettirmek isterim, Bütçenin vilâyet işleri kısmında bir hastane daha Inşa edilebilmesi için 436 bin liralık tah- sisatı konmuştur. Hükümetimizin genç- liğin fikri tekâmülüne olduğu kadar be- deni inkişafına verdiği büyük ehemmi - yeti gözönüne alınarak şehrin büyüklüğü güzelliği ve içtimal seviyeslle mütenasib modem bir spor sahanna sahib olması maksadile Dolmabehçede yapılacak sta - dın istimlâki ve spor malzemesi için üç yüz küsur bin lira ayrılmıştır. Mevcud yolların tamiri ve başlamış ©- lan yolların ve bilhassa ehemmiyeti mah- susayı haiz olan İstinye « Bebek yolunun Ikmal ve itmarm için geçen seneye naza- ran daba fazla miktar tefrik edilerek 510 bin lira tahsisat konmuştur. İlk mekteb binası tedariki için geçen seneden 110 bin lira fazla tahsisat könu » bu Iş için ayrılım para 190 bin li. ya iblâğ İmiştir. Bu arada memle * ya İket irfanma büyük bir ferağatle hazrı nefis eden muallimlerin bütçe mülâha - zalarile almakta güçlük çektikleri kıdem zamlarını yeni ve eski mesken bedelleri- ni karşılıyacak tahsisat ta vazolunmuş - tur. Temizlik işleri masarifine de 109 bin Bra zam yapılmıştır. Şehrin temizliğine olduğu kadar, şeh - rin yangından da korunmasını temin, şe. hirciliğin başlıca tümdelerinden #iri oldu- ğu için, itfaiye masraflarının Üzerinde de ehemmiyetle tevakkuf edilmiştir. İtlaiye- mizin bir daha ıslah ve veşaitinin fkma - İini temin için de 60 bin ra fazla tahsi- sat konulmuş ve bu para fle hayli za - mandanberi tamir görmiyen makinelerin tamiri, merdiven mübayaam, hortum &- muması gibi mübrem ve zaruri ihtiyaçla. rın temini ve noksanların ikmali derpiş edilmiştir. İmar işleri teşkilâtı tam manasile mü- fd olabilecek bir hale ifrağ edilmiştir. Bunun için 56 bin lira fazla bir tahsisat konmuştur. Şehir içindeki yolların inşası için ge- çen seneye nazaran 430 bin liralık fazla bir tahsisat konmuş ve heyeti umumiyesi yeni bütçemizde 800 bin liraya ibAğ e - dilmiştir, Mevcud umum! bahçelerimizin yeni baştan tarh ve tanzimi için de geçen se- neye nazaran 98 bin bra olan bahçeler tahsisatı 125 bin liraya çıkarılmıştır. Halkımızın içtimet, bedif ve terbiyeyi ihtiyaçlarını karşılıyan Şehir Tiyatrosu, konservatuvar, gazino ve otal gibi umu- ma mahsus lüzumlu bina ve müesseseler de ehemmiyetle nazarı Mibara alınarak bunlar içinde 350 bin lira konulmuştur. En mühim tabii ve shhi zarureti ve icab- Jarın mahsulü olarak muhtelif semtlerde mill sosyalist teşkilâtı vücude getirme | dik dağlamış oldu, fakat bu kadarı Lâtfi Kırdar yapılmasma başlanan ve şehrin kalaba lık ve işlek yerlerinde peyderpey yap tırılacak olan umumi helâlar için de 8 bin Jira konmuştur, Birçok şikâyet ve s zıltıları mucib olen eskiden kalma istim lik borçları karşılığı olarak 38 bin Hir ve büyük bir ihtiyacın ifadesi olan asri mezarlığın imar ve itmamı için 30 bin hi. ra, vilâyet kısmında ehemmiyeti tebarü? ettirilen hastane fhtiyacı, belediye kıs mında da ayrıca nazarı tibara alınarak mevcudların ilâvei inşaatı ve tamiratı için 95 bin Mra, Nafıa Vekiletinde Hay. darpaşada yapılmakta olan geçidin ma » sarifine iştirek hissesine 50 bin lira gibi edlemiyecek olan miktarlar mevzu tah. sisatı meyanındadır. Düşkünlevinin ep mühim bir varidat kaynağı olan tiyatro ve sinemalardan alınmakta bulunan Da. rülâceze hissesinin son neşredilen kanun. la yüzde ondan yüzde üçe inmesi hase « bile husule gelen açığın kapanmasını te min için mezkür şefkat müessesesine yar. dım olarak ta 85 bin lira konmak suretile içtimai mühim bir hizmet ifa edilmiştir. Hukuk işleri bütçesine 11 bin lira, mü. rakabe ve teftiş hususatına ehemmiyet verildiğinden kadronun tevsi için 6 bin lira zam yapılmış, muhasebede mümkün olduğu kadar mevcud memurla çok İş görmek gayesi istihdaf edilerek bir mik- İtar tasarruf icra edilmiş, memur tazmi « Batları karşılığı olarak bütçeye 15 bin W- râ vazolunmuştur. Bütün şu rakama müstenid, izahattan kolayca anlaşılacağı üzere, 939 bütçesi yapılırken bütün ihtiyaçlar gözönünde tutularak ve ehemmiyetleri karşılaştı « nlarak varidatımızın tahdid ettiği çer - çeve dahilinde ve muhtelif kısımlardan da azami tasarruflar temin edilerek şeh- rin en âcil, mühim, sıhhi, içtimai ve ter. biyevi işlerinin başarılması (prensipleri üzerinde yürünmüştür. Yüksek tetkiki « nize arzediyorum.> Bundan sonra Reisicümhurdan ve Mec- Us reisinden gelen cevablar okunmuştur. Milli Şef İsmet İnönünün tekrar Reisi. dümhurluğa seçilmesi üzerine şehir na - muna çekilen tebrik telgrafına şu cevab alınmıştır: Doktor Lâtfı Kırdar Vali ve Belediye Reisi İstanbul — Tebrikinize çok teşekkür ederim. Reisicümhur İzmet İnönü Şehir Meclisi bundan sonra Cuma gü nü toplanmak üzere dünkü toplantısına nihayet vermiştir. Belediye ayrıca beş milyon liralık is, tkraz parası ile yapacağı işleri ayrıca tesbit ederek Meclise bildirecektir. ğe başlamalarile be Almanlar arasında değil idi; o, Danzigi de, Baltık koridoru. milli birleşmenin sembol elan, beyaz|nu da ve doğu yukarı Silezyayı da, Pil çorap giymek vesaire alimetler taşımak | südeki bunları vaktile istememiş olma! gibi müfarakat hareketlerinin görülme |sina rağmen, artık benimsiyor ve azimle sidir. müdafaa etmek istiyordu. Çünkü Avru. Bu nevi alâmet ve hareketlerin delâ- |panm mukadderatı bunu böyle istemek- let ve neticeleri Avusturya #le Çekosle-|te ve belki de Lehistanın menfaatleri vakyada görülmüş ve anlaşılmıştı. Onun | bunda bulunmaktadır. Için, Lehistana istloal düşüyordu. Gerçi İşte Miralay Beki Berlin yerine Lon- 9, Kârpatlar Ukranyasının Macarlar ta. |draya sevkeden hâdiselerin kısa hikâyesi rafından işgal edilmesini kolaylaştırmak | bundan ibareitir, Mi Ukranya meselenin çıban başım gine ER. E. Erkilet
