6 Ocak 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
6 İkincikânun SON POSTA Dünyanın en büyük saati nasıl işler, bi'ir misiniz ? K VEZARAMMU lit öi ddi> TT LKŞ y - Dünyanın en büyük saati Londradaki (Big Ben) isimli saattir. (Biz Ben) saatinin kad- Tanını yanımda duran nermal boyda insanla mukayese ederseniz saatin — hüvüklüzü bakkında bir fikir edinmiş olursunuz. S Bzatin makine dalresi dalma bir sıcaklıktâ Bu muazsam İngiliz anahtarı ile (Biz Ben) bulundurulur, bunun içinde kalorifer ayar — edilir, — vidaları kullanılır. sıkışlırılır. saati Korsikanın Tarihi Napolyonun doğduğu yer burasıdır, Turgud Reisde burada baskına vremenı YAZAN eneensesez ;f Kadircan Kaflı — S on günlerde «Korsika» pek sik ve ehemmiyetle anılmağa baş- ladı. Fransız Başvekili Daladye de © - raya gitti. Hem de nasıl bir gidiş!.. O - nu adaya kuvvetli bir kruvazör filosu götürdü. Bu, ayni zamanda göze ba - tan bir edeniz nümayi $ dör - ecede büyük olanıdır. Şim - ye kadar günlük gazetelerde ve gün- lük hâdiseler arasında onun adını an - dıran sebeh pek meşhurdur: Haydud - ları... Korsikanın meşhur haydudi dan birkaç sene evvel Fransa hüküme- ler sayesinde bi- ını gördüler. Hele o zaman- danberi bu ada, unutulmuş gibiydi. Bu büyücek ve dağlık ada etrafında- tüyü Adanım havatında en sühim hâdise olarak kabul edenler b le var. Halbuki o kadar değildir. Çün- kü Korsikanın tarihi epeyce zengin ve maceralarla doludur. * Korsvkn Fransaya 160 kilamet - re uzaktır. Uzunluğu 183, ge - nişliği !0 - 84 kilometre tutar, Kapla - dığı yer 8722 kilemetre kadardır. Bi - zim Kastamonu vilâyetimiz kadar de - mektir. Çok güzel manzı leri çoktur. Hele g: verişli limahlara rı tır ve 2500 ü geçen tepeler — görülür. Dağlar arasında derin vadiler. köpüklü dereler çoktur. Nüfusu (300,000) ka - dardır. Ormanları boldur ve kırk met- reye kadar büyüyen ağaçlara tesadüf olunur, Şimdi büyük bir kısmında yal- nız «maki» denilen Çalılar biter. Korsika halkı pek çeştdli 'bir fizyo - nomi; renk ve karakter gösterirler. Bu- rada ilk olarak oturan ve yerlesenle - rin kimler olduğu bilinemiyor. İspan - yadan gelen İberler, Fransadan yahud İtalyadan gelen Ligürler, Trablus ve 'Tunusla Cezayirden geçen Berberiler burada vakit vakit oturmuşlar, birbir- lerine karışmışlardır. Onlardan önce Fenikeliler vasıtasile Surivelilerin; Et- rüskler vasıtasile Türklerin, Foçalılar vasıtasile eski Yunanlıların hatıraları ve kanları kalmıştır. Romalılar, Karta- eanın yıkılması üzerine, buraya hâkim olmak için yüz sene uğrastılar. Dokuzuncu asırda ve Harunurreşi - din oğlu Halife Memun zamanında A- rablar, Sakaliye dedikleri Sicilvaya geldikleri sırada Korsikaya da uğra - mışlar; burada kanlı günler vasanmış- ti Daha sonra Vandal'ların, Bizanslı - ların, Got'ların geldikleri görüldü. İ - talyanların adaya gelmeleri 1077 de - dir. 1377 de Cenevizlerin ellerine geç- ti. Fakat bu etacir cümhuriyet» adada esaslı bir hakimiyet kuramadı. İsyan - ların ardi gelmiyordu. 1768 de Cene - vizler adayı Fransa — kralı on beşinci Liütliye sattılar. Adalılar istiklâl istiyor- lardı. Fakat vatan kahramanı «Paolis ye rağmen Fransız hakimiyeti devam etti. İhtilâl sırasında yani (1793-1796) seneleri arasında İngilizlerin hücum - larına uğradı. Fakat bu hücumlar bir netice vermedi. O zamandanberi Kor - sika Fransanın bir vilâyetidir. * ema medeniyetinin tohumla - rını İtalyaya gölürmüş olan ve «Etrüsk» denilen Türklerden — iki bin beş yüz sene sonra bu güzel adanın kı- yılarında yeniden Türk kahramanları görüldü. Bunlar, Cezayir, "Tunus ve Trablusgarbdan şimale doğru akınlar yapun denizcilerimizdi. 'Türk denizcileri zorlu — akınlardan, bir taraftan düşmanla, diğer taraftan arı vardır. Sahil- sık sık pek el- ir. Çok dağlıl Korsikadan dalgalarla yaptıkları dövüşlerde yoru- lunca, çok zamyn kendi yerlerine dön- mezlerdi. Korsika ve Sardunyanın w - sız limanlarında. küçük adaların arka- larında dinlenirlerdi. 1540 senesi yazında Turgud Reis ku- mandasında ve on üç tane küçük gemi- den mürekkeb bir Türk filosu Korsi -« kanın şimalindeki Giralata — limanına girmişti. Oracıkta küçük bir kale var - di; fakat Türgüd Reis ona aldırmamış, top menzili içine girmekten bile çekin- |memişti. Kaledekiler gerçekten hiç bir hareket yapmadılar, Turgud — Reisi —müthiş Dragut— u kızdırmaktan çe- kiniyorlardı. Böylece birkaç gün geçti. Hava çok güzel gidiyardu. Bir sabah ansızın limanın ilerisinde- ki burundan büyük bir kadirga çıktı. Ardından hir daha görününce Türk ge- milerinin güvertelerinde telâşlı sesler duyuldu ve gidip gelmeler oldu. Tur - gud Reis o tarafa baktı ve gemileri ta- nıdı. Bunlar Ceneviz ve İspanyol bay - raklarını taşıyorlardı. Turgudun gemileri on sekiz otu - raklı yani on sekiz çift kürekli küçük teknelerdi. Bütün meziyetleri, — gayet hızlı gidişlerinden ve pek iyi manevra yapışlarından ibaretti. — Halbuki düş - man #emilerinin her biri onun her ge- misinden dört beş Ük, vyüksek bordalı ve çök toplu idi. Turgud Reis onlara hücum için: — İleri! Kumandasını verdi. Halatların ucla- rına birer şamandıra bağlıyarak attı - lar ve daha sonra gelip — almak üzere demirleri yerlerinde bıraktılar. Fakat garib şey: Burunda — görünen gemiler, per güzel bir lodos — önünde Hmana döndükleri gibl — arkalarından da birer ikişer başka — ve daha büyük harb gemileri göründü. 'Turgud Reis baskına uğramıştı. Düşman gemilerinin — sayısı yet buluyordu. Bunları — İmparator Ş; ken'ih emrile meşhur amiral Anderya Dorya hazırlamış; yeğeni Janetin Dor- ya kumandasında denize çıkarmıştı. Ti casuslar vasıtas!le duymuş olmalı ki ansızın Üstüne gelmişlerdi. 'Turgud Reis kollara son kuvveti ve rerek ve bütün hızile ileri atılarak düş- man saflarını yarmak, açık denize çık- mak istiyordu. Bunun için lâzım olan i|du. Fakat ihtilâ Turgud Reisin dinlenmekte olduğu ye- | İaldı. Korkulu bir manzara en mühim hazırlıkları yapıncıya kadar yol kesilmişti. O gene yılmadı; ileri a « tıldı. Düşman gemileri kocaman topla- rile ateş açtılar. Körfezde — öbek öbekt barut dumanları toparlanıp dağılıyor; sulara düşen gülleler, bir çok sütunlar yükseltiyordu Kalenin topları da ateşe başlayınca büsbütün kötük dövüş başladı. ğ gibi kalyon ve ka e dirgaların aralarında kalan kaliteler için ancak şerefli bir ölüm yolu vardı. Türk yiğitleri de bu yolu tuttular. Bas« zıları cephanelikleri ateşleyerek düş « man gemilerile birlikte havaya uçtu « lar, sonra denize gömüldüler. Harb iki buçuk saat — kadar sürdü, 'Turgud Reis Amiral gemisile diğer bilr geminin arasında kalarak esir edildi. Türk deniz kahramanı sanıyordu idi bu donanma Anderya Dorya kumandas sındadır. Fakat büyük bir ihtişam ji « çinde ve zırhlı şövalyelerin — arasında yaldızlı koltuğa kurulmuş olan tüysül delikanlıyı görünce çok üzüldü. Tur « gud Reis zincire vuruldu ve dört sendl kadar forsa olarak kaldı. Ancak 15434 de Barbaros Hayreddin tarafından kur tarıldı. Daha sonra kendisini esir edefi genç kaptanrdan Cerbeden öyle bir intia kam alındı ki bu bozgunun dehşeti Amf derya Dorvanın ölüm — sebeblerindem başlıcası olarak sayılabilir. * N olauğunu tarih herkes bilir. Bü bi zeşt adamı 1769 ö Lüiye satılmasın biraz sonra Ajalıa siyo'da doğdu. 16 yaşında topçu zabiti oldu, O sırada biricik emeli Korsika « nn istiklâlim temin etmekti. Bu itibası la Fransayı ve Fransızları sevmiyor « ırasında hisleri ta w mamile tersine döndü. Adanın İngille taarruzuna uğramış — olması ve Tulol şehrinin de İngilizlere geçmesi bu hilş tebeddülünün başlıca — sebeblerinden « dir, Bir aralık adaya gitti; orada İngi « lizlere taraftarlık edenlere karşı cephe ünler ve haftalar yaşam dı; takiblere uğradı, kaçmaya mecbul oldu. Nihayet herkesin bildiği gibi Tus lon'un istirdadında yararlık göstereneli (Devamı 13 ncül sayfada) apolyon Bonapart'ın Korsikalı okumuş olam harb ve sergü « adanın on beşinci ğî
