17 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

e Şark ve Garb Büyük Ölünün matemini tutuyor Milli Kahramanın hatırası Belçika ve Irak parlâmentolarında hitabelerle taziz edildi Bütün İran mehafilinde umumi bir keder, umumi bir heyecan hüküm sürmektedir Tahran 16 (A.A.) — Pars ajansı teb - liğ ediyor: Gazeteler, siyah çerçeveler içinde Ata- türkün fotoğraflarını basmakta ve ilk Bayfalarını Ona aid yazılara tahsis et - mektedirler, Gazeteler, yeni Türkiyenin Bânisinin kahramanlıklar dolu hayatın - dan, yapmış olduğu muharebelerden, as- keri, siyasi ve idari yüksek meziyetle - rinden heyecanlı tâbirlerle bahsetmekte- dirler. Gazeteler, İran milletinin duy - inikta olduğu derin keder hislerine ter - cüman olmakta ve elemli taziyelerini Türk milletine arzetmektedirler. Hiılaat gazetesi diyor ki: «Bu elim zıya karşısında İranlılar, Türk er kadar acı duymaktadırlar. Biz, kendi- mizi Türklere yabancı addetmiyoruz. Türk kardeşlerimizin elemine samımi su- rette iştirak ediyoruz. Bizim duyduğu - MuZ acının sebebi, sadece Türklerle olan tane münasebetlerimiz değildir, belki İki milleti yekdiğerine bağlıyan kardeş - hislerinin iki millet arasında vücude Setirmiş olduğu mütekabil alâka ve mer- utiyettir.» Diğer gazeteler de Atatürkün tercü - Mei halinden bahsetmektedirler. Bu ga - Zeteler, şöhretşiar Büyük Türkün askeri 7aferlerinden, Türk milletine yapmış ol- hizmetlerden bahsetmekie - dirler, ,, Bütün İran mehafilinde umumi bir ke eğ umumi bir heyecan hüküm sürmek- ir. Belçika parlâmentosunda Brüksel 16 (A.A) — Belga ajansı bil- Ülriyon; N Meb'usan meclisi, dünkü celsesinde A- ürkün hatırasını tebcil etmiştir. Mec- teisi, meb'usları ayağa kalkmağa da- . *tmiş ve Atatürkün ölümünü heye - Mah tabirlerle meelise bildirmiştir. Rels, hi, e Kiben Türkiyeyi muhatab edinerek kı iye hitabesi irad etmi, meclis ruznamey geçmiştir. Irakta yaln 18 (A.A) — Bütün Şarkım kay- ği Atatürkün ölümü, bütün Irakta a- “*ssürler uyandırmış ve herkesi ma- Ark, garketmiştir. Yüksek maâkamlar Araya taziyet telgraflari çekmiş, bü- Ar tel, tün Irak gazeteleri Atatürke beliğ mer - #iyeler neşretmişler, Onun memleketine ve bütün şarka ifa ettiği büyük hizmet icri zikretmişlerdir. “Türk elçiliğine ta - ziyet telgrafları yağmış, heyetler sefa - tmiştir, Kral hazretleribin mümessili, başvekil, tüyük devlet adamları, meb'uslar, âyân eşraf bunların başında idi, Gazeteler İsmet İnönünün Cümhurreis- Wğine seçilmesi münasebetile bir çok ma- kaleler yazmış ve İnönünün başvekilliğ tirasında Türkiye ile Irak dostluğunu zağlamlaştırdığını, bu siyasetin halefleri tarafından takib olunduğunu, yeni Rei - sicümhur devrinde bu siyasetin iki mem- leket için daha geniş ölçüde verimli ola- cağını anlatmışlardır. Irak meclisi tatil edildi Irak hariciye nazırı parlâmentoya A - tatürkün o ölümünü bildirmesi Üzerine meclis tatil olunmuş ve uzun bir sükük içinde Atatürkün hatırasını tebcil ele - rek Iraklıların kardeşlik hislerini teza - bür ettirmiştir. Konferanslarda Atina 16 (A.A.) — Atina ajansı bildi- riyor: Dün saat 1l de matbuat ve turizm sek- reter muavinliği binasında Balkanlar a- rasi turizm konferansının mesaisi başla - mıştır. Açılma nutkunu matbuat ve turizm sekreteri B. Nicoludis irad etmiştir. Mumaileyh şöyle demiştir: Müzakerelerinize başlamadan evvel ha- *ırıma gelen bir şeyi söylemek ıstiyorum, Sizler, yanılmıyorsam yalnız Türk kar - deşlerimizi değil; dört Balkan milletini mwateme garketmiş olan elemli hâdiseder sonra İlk Balkanlılar içtimamı akdetmiş bulunuyorsunuz. Bu dakikada Reis Ata- türkün dahi şahsiyetini, O Büyük Şefin hatırasını düşünüyorum. Onun memleke- tine yaptığı şeyleri, Onun Balkan Antan. tı için yaptığı şeyleri şimdi burada söy- lemenin zamanı değildir. Fakat şöhret - şiar ölünün hatırasını tebcil için bir da- kika süküt etmek hususunda benimle müttefik olduğunuza eminim. Bir dakika süküttan sonra kenferans ipesaisine başlamıştır. Türk - Yunan dostluğu da gazeteleri, Devlet Reisleri arasında teati edilen Rrafların iki memleket arasındaki dostluğun çok kuvvetli olduğunu gösterdiğini yazıyorlar Atina 16 i Mildiiya 16 (A.A) — Atina Ve yaz, Hazetesi başmakalesinde göy - Bi tadır; kü, ede, übhesiz vukuatı yakından ta ke, Dier, dost ve müttefik memle - bip skua gelen dahili tebeddülün batını vechile Türk - Yunan münase- ler, ir imiyeceğinden emin idi- Bur, enin yeni (o Reisicümhuru - ekeçin Yeni hariciye vekilinin iki mem unda, stluğunu tasvib etmekte bu - uğ bula ve esasen o dostluğun vü - lima, 3sın» çalışmış oldukları ma - Meta,» Bununla beraber Başvekil tartar, ve Türkiyenin yeni zimam v Me teati edilen telgraf - ri, 4 daha İyi bir şekilde tas » Ty edir. MA Pm yanıyor R. Sükçgeaksas ile B; İsmet İnönü ve İŞ ol, araçoğlu arasında teati e - i Türkiyeye 1rafnameler, Yunanista- İban MEn e çözülmez dost - İDE östaki Üerin 3 ee, Elen milletinin çok mnuniyet ve çok samimi #evinçle ajansı | vardır ki o da iki memleket arasındaki dostluğun Atatürk'ün hali hayatında olduğu gibi bedihi bir realite olarak kalmasıdır.» Athinaika Nea yazıyor: «Yunsnistanın mücerreb dostluk ve Türk - Yunan dostluğunun o hararetli bânisi olanı İsmet İnönü, B. Metaksasa göndermiş olduğu © telgrafnamede bu dostluğu «sarsılmaz» diye tavsif et - mektedir. Şu halde iki memleketin is- tinad etmiş olduğu ve istinad edeceği muazzam eser Türk milletinin Büyük Şefi Atatürk'ün üfulünden o sonra da devam edecektir: Bu eseri Atatürkün liyakatli halefi olan İnönü idame ede - çektir.» Katemerini yazıyor: «Elen Bâşvekili ile Türkiyenin yeni Reisicümhuru İsmet İnönü arasında te- ati edilen telgraflar Türk - Yunan dost luğunun her zamandan ziyade canlı ve her zamandan ziyade faa| (olduğunu göstermektedir.» Proia diyor ki: «Çok hararetli bir dostluk teminatı veren telgraflar, Ege denizinin, o yeni tiği bir şey)sahilindeki hükümet adamları ile mil i | mehafilince malümdur. “En muvafık Bir intihab, Sovyet mahafili İnönünün Cümhurreisliğine intihabını hararetle karşıladı Moskova 16 (A A.) — Tas ajansı bili diriyor: Dün Perapalasta bir arkadaşımızı ka. İsmet İnönünün Türkiye Reisicüm- | bul eden Amanullah flan, çok mükedder burluğuna infihabı hakkında mütale -| ve müteellim bir ifade ile şunları söyle - bu inti -İrsiştir: müstakil Türkiyenin başaraca «| — Hakkında en derin bir saygı ve hay» & işlere ve ulaşacağı gayelere en mu-|'enlık beslediğim Atatürkün ölüm habe- vafık bir intihab olduğunu beyan et -İrini alınca, çok müteessir oldum. Baba- Kemal Atatürk'ün en yakın |an.ölümü ve ihtilâl zamanlarında duş- silâh arkadaşlarından olan İnönü mil -|duğum teessürü duyuyordum. li istiklâlin azimkâr müda! ve heri Bu vaziyet karşısında dayanamadım ve evvel Türkiyenin dahili menabi | hihayet, gidip Onun tabutu önünde eğil ve vesajtine istinad etmesinin en hara- | Meğe karar verdim. ret: taraftarı ve Sovyet Rusya ile olan | Atatürkün kurduğu prensipler ve Çiz - dosiluğun &mili olduğu butün Sovyet | diği yol, en doğru yaldur. Bütün Türk milleti bu prensiplerden bir nebze dahi irhiraf etmesnelidir. önünde eğildi Sabık Efgan kralı Amanullah Han dün sabah şehrimize gelmiştir. Amanullah Han Atatürkün cenaze merasimine, ebedi |Şefin şahsi dostu sıfatile iştirak ederek- "tir. Beki Efgan kralı dün Dolmabahçe sa- na giderek Atatürkün aziz nâşlarını iyaret. etmişlerdir. Tas netice olarak diyor ki: İgeldi, Büyük Ölünün A © Fransa, bir felâketten Kendini zor kurtarıyor Yazan: Selim Ragıp Emeç " I ster, siyasi, ister ictimal ve ikti sadi olsun; vaziyetlerin icablaris le mütenasib olmıyan ıslahat teşebbüs- leri daima hüsranla neticelenegelmiş - tir. Fransanın bu hususta yaptığı tec - rübeler meydandadır. Sekiz on senelik bir terakki ve ıslah gayretinden sonra kendi kendini büyük bir imsake mah - küm etinek lüzumunu duyan bu büyük demokrasinin bugünkü hali cidden te- essürü mucibdir, Nasıl olmasın ki biz- zat kendi maliye nazırı, son sekiz sene zarfında Fransız demiryolları üzerinde seyrüsefer yapan vagon sayısının üçte indiğini, Iktısadi mücadelenin git» tikce durgunlaştığıfı, 1933 de Alman- yadan fazla demir istihsal eden memle- nm dört dela daha az netice 1900 senesinde bütün dünya denizlerinde üçüncü mevkie sa- «Sovyet mehafili, İsmet İnönünün 1932 senesinde Moskova ve Leningrad- Türk milleti, İsmet İnönü gibi yüksek| hib olan Frarsız ticaret bandırasının ve değerli bir şahsiyeti Cümhurreisliğine | !914 de beşinciliğe, bugün ise sekizin- iptihab ederek, çok büyük ve hayırlı bir|ci mevkie düştüğünü kaydediyor. Bu, daki ikametini sempati ile hatırlamak- tağır. Almanyada Yahudi düşmanlığı Amerikada infial uyandırdı Londra 16 (Hususi) — Amerika cüm - hurrelsi Ruzvelt, dün akşam gazetecilere beyanatta bulunarak Almanyada Yahu- dilik aleyhindeki hareketlerin Amerika kalkı üzerinde derin bir tesir bıraktığını söylemiştir. Mumaileyh, Amerikanın Berlin sefiri ilsonun Vaşingtona çağırılmasını bizzet ediğini ve yirminci asır meden'yetinin ir şeye infialle şahid olduğunu e etmiştir. İsâbet yapmıştır. İsmet İnönü, Türkiyeyi Atatürkün çiz. miş olduğu yoldan yürüterek, çok daha yükseltecektir. m gazeteniz vasitasile bütün Türk milletine, bu telâfi edilmez zıyadan dolayı en samimi taziyetlerimi sünarım.» Beş kişilik maiyetile birlikte şehrimize gelmiş olan Amanullah Han, bir kaç gün sonra tekrar İtalyaya dönece! .—. : Büyük bir zıya ———————— İstanbul meb'usu eski müzeler müdürü Halil vefat etti İstanbul meb'usu eski Müzeler müdürü kiymetli ilim adamlarımızdan Halilin ve- fat ettiğini, dün akşam teessürle duy - duk. Merhum uzun müddet Müzeler mü- dürlüğünü muvaffakiyetle ifa etmiş, mem İckete büyük hizmetleri ile tanınmış, beynelmilel şöhreti haiz en değerli ar - keoloğlarımızdandı. Ölümü büyü > Ankara 16 (Hususi) — Parti genel li Kederdide göiinilkb ki sekreterliğine yurdumuzun her tara *| sunarız. fmdan Parti, Halkevi, belediye ve di- a ğer müesseselerle bir çok yurddaşlar-| Merhumun cenazesi cuma sabahı kal - dan ebedi Şef Atatürkün ölümünden dırılacak, namazı Beyazıd camiinde kı - dolayı sonsuz acıya tercüman olan bin-| lındıktan sonra Edirnekapıdaki aile kab- lerce *elgraf gelmiştir. Herbiri bütün | ristanına defnedilecektir, memleketle beraber bir yurd köşesini ————. ve bir millet kütlesinin acısını dile ge- Ankarada Gerçlik and içti tiren bu telgraflara partice verilen ce- Ankara 16 (A.A) — Ankara yüksek tahsil Partiye gelen taziyet telgrafları vabta unutulmaz matemimizin bütün dünya tarafından paylaşıldığı kaydedi- lerek milletimize baş sağlığı temenni en imdi, talebesi bugün öğleden sonra Ulus meyda - PERA RE nindaki Zafer &bidesi etrafında toplanarak Atatürkün mukaddes batırasını taziz eyle - Amerika kabinesinde |miser ve abideye çekeok koymardır. istifalar İhtifnle bir ağızdan okunan istiklil mar- İ sile başikrumış ve iki dakika süküt edilmiş - Vaşington 16 (AA) — Gazeteler, ad.| tir. Müteakiben bir genç tarafından Ata - i , il İtürkün geneliğe hitabesi okunmuş ve onu liye naziri Cuumings'in istifasını Rnzvel? | karlar MÜYESNEER le bie pp zirant enstitülerinden, hukuk fakülte- kabinesi 2 e e) EVEPE- sinden, Geri terbiye enstitüsünden, #erih - ğini tahmin etmektedirler. Pilhakika ti-İdi - coğrufya fakültesinden “ve slyasal o - taret, harbiye, bahriye, posta, telgraf, te-| kuldan birer gencin hitabesi takib etmiş - lefon ve iş nazırlarının istifasından bah-| tr sedilmektedir. İhtifalde meydanı doldüran Con binlerce genç halkın da iiştirakile and içilerek niha - yet verilmiştir. Başvekil Celâl Bayar ve Vekillerimiz de İhtlfal mahalline gelmişler o ve toplantının sonuna kadar hazır bulunmuşlardır. Gençler bundan sonra toplu olarak ban- kalar caddesini takiben yenişehire giderek orduevi karşısında Kutsal Abideye ve Güven anıtına çelenkler koymuşlardır. £ Gençlerin bu tezahüratına polis enstitüsü ve kolle - finir muhtelif sırıfları mümessilleri de işti- rak eylemekte idiler, Hatay mahsulü Ankara 16 (Hususi) — Hatay devle- tinin milli mahsul ve mamullerinin memleketimize ithalini kolaylaştırmak üzere, mer'i gümrük tarifesi üzerinden yüzde doksan dokuz tenzilât yapılması Vekiller Heyeti tarafından kararlaştı - rilmiştir. ingiliz - italyan itilâfı — ——— —— —— letlerin ciddi mahiyetini hakkile ve ay- ni derecede idrak etmekte (oldukları bir realitenin esaslı ve derin bir ifade- sidir.» Elefleron Vima gazetesi şöyle diyor: «Bu telgraflar, o kadar manahdır ve iki milleti yekdiğerine bağlıyan dost - luk ve tesanüd hislerini o kadar mü - kemme! bir surette tebarüz ettirmek- tedir ki bu bapda herhangi bir müta - les serdine Tüzum kalmıyor.» Akropolis gazetesi diyor ki: «Teati edilmiş olan (telgraflar, iki memjeket arasındaki münasebatın in- kişafınm birer nişanesidir.» Roma 16 (Hususi) — Yedi ay evvel akdedilmiş olan İngiliz - İtalyan anlaş- ması, bugün hariciye nazırı kont Cia - no !fe İngiliz büyük elçisi (Lord Pert arasında imzalanan bir deklarasyon i le mer'yete konmuştur. Pek sade olan imza (merasiminde hazır bulunan Mısır o maslâhatgüzarı da, ayrıca Süveyş kanalına müteallik bir deklarasyon imzalamıştır. Lord Peri, yeni itimatnamesini meriyet mevkiine girdi | | sermayenin gerileyişidir. Mesai duru » mundar vaziyele gelince; Fransa, bu- İgün için, istihsalâtı yüzde 30-40 nisbe- İtihde arttırmak lüzumunu duyuyor. Bunu yapabilmesi hemen hemen im- kânsızl'r. ri haftada 40 saat mesai üzerin- den bütün işsizleri de işe alarak çalış- tırmak mümkün olsa, aradaki farkı an- cak yüzde yedi sekiz nisbetinde yük » seltmek mümkün olabilecektir. Şu hale göre, bir terakki amili ol « maktan ziyade bir tedenni âmili olan haftada kırk sekiz saatlik mesa esası- nin değiştirilmesi lâzım geliyor ki | Fransa da şinıdi buna hazırlanmakta » dır. Rakkamların bu belâzati karşısında ji demokratik Fransa, bugün, Fransız ; müesseselerinin parlâmento müsaade- si olmadan haricten istikraz akdetme- lerini dahi yasak etmiştir. Devlet dahi, al: aydan evvel şu veya bu sebeble borç para almamak kararını vermiştir. Bu ilk tedbirlerle Fransız büdçesi, a - çığının ancak 20 milyarlığını kapaya - bilmiştir. Eğer böyle bir feragata kat- larılmamış olsa idi, Fransa için mec - hulâta doğru tepetaklak yuvarlanmak tan başka yapacak bir şey kalmıyordu. Nazariyat ile ameliyatın bu âzim farkı, kendilerini hayalâta kaptıranlara bü - yük bir ders olmalıdır. Selim Ragıb Emeş Karpatlaraltı Rusyesi Varşova 16 (A.A.) — Express Poranny güzetesi başmakalesinde ezcümle şöyle yazmaktadır: «Karpatlaraltı Rusyası halkının sara - haten izhar ettiği arzunun tahakkuk ede- coği saat yaklaşmıştır. Bu halk bütün bu memleketin Macar'stana ilhakını istiyor. Milletlerin mukadderatlarına hâkim ol - maları prensibinin bu sefer de galebe çal- ması lâzımdır. Pragin niçin mukavemet iği anlaşılamıyor. Bizzat Çekler bile hududlarının kat'i surette tesbitini arzu etmelidirler. Çünkü bunsuz beynelmilel bir garanti mevzuu bahsolamaz. Çekler eğer delicesine mukavemet ederek coğ - irafyaya, mıntaka ve halkın arzusuna rağ- men Rütenyayı ellerinden bırakmak iş - temiyorlarsa kimseden yardım görmiye- ceklerini bilmelidirler. Çekler ne Viya- radaki hükümlere, ne de 1920 senesinde Rütenya halkının arzusuna rlayet etmeyi taahhüd eden garb memleketlerine gü- İ venebilirler, Bu mesele ne kadar çabuk halledilirse Çekler için o kadar hayırlı olur, Sıhhat müfettişlikleri Ankara 16 (Hususi) — Yalova hü - kümet tabibi İhsan Tilmaç İstanbul sıkhat müdür muavini Osman Teoman sıhhat müfettişliklerine tayin edilmiş» lerdir. kont Ciano vasıtasile İtalya Kralı ve Hebeşistan İmparatoruna tevdi etmiş- tir. Bütün İtalyan gazeteleri (obu yeni vaziyeti memnumiyetie karşılamakta ve hararetli yazılar neşrelmektedirleni