31 Mart 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

aa TELGRAF HABERLERİ SON POSTA Franko tayyareleri dün Fransız hududunu aştılar Fransız hava topları İspanyol tayyarelerine ateş açtılar, Franko kuvvetleri Lerida şehrine giriyorlar Londra 30 (Hususi) — Franko tayya - yeleri, Fransız « İspanya bududunda bu. lunan Portbu şehrini bugün bombardı - man etmişlerdir. nu aşmış olduklarından, Fransız hava topları bunlara karşı ateş açmıştır. Tayyareler enternasyonal tünele, ve bir çok eşya trenlerinin bulunduğu ga - ra da bombalar atmışlardır. İki kişi öl « müş ve 20 kişi yaralanmıştır. Feci bir kaza Diğer taraftan Valensiyada da feci bir kaza olmtıştur. Petrol yüklü bir kamyon sür'at katarına çarparak, trenin tutuş - masıma sebeb olmuştur. Yolculardan 23 kişi yanarak ölmüş ve bir çok kişi de yaralanmıştır. Ha BAA e g— — Lerida cebhesi 30 (A.LA.) — Lorida- dan kaçmakta olan hükümetciler, pet- rol stoklarına ateş vermişlerdir. Saragos, 30 (ALA.) — Havas ajansı muhabirinden: General Franko, bu sabah yukarı ve " ta Aragon'daki bütün kuvvetlerin Hükümetciler evvelce kararlaştırmış |?7 » Muhacim tayyareler Fransız hududu. olduklarının hilâfına olarak Leriâ ).: kumandanlığını şahsan det'uhde et- müdafaadan vazgeçmişlerdir. Daha ge- ride bulunan Gandesanın müdafaasın tercih etmişler ve Leridaya takviye kı- taatı göndermekten vazgeçmişi Franko kıtaatı Gandesa'dan otuz kilo- metre mesafede bulunuyorlar. Alkaniz ile Kaspe arasında bulunan we denize kadar en mühim bir müda- faa hattını teşkil eden tahkimat, Fran- kocular tarafından Ebre" nehrinin şi- malinden ve Sinka'dan kısmen yarıl mıştır, B miştir. Son vaziyet Saragos 380 (A.A.) — Röyter milliyet « perver kıtaat bugün öğle vakti Leridaya *|üç kilometre mesâfede bulunmakta idi. Saragos 30 (A.A.) — Leridanın tahli- yesi hararetli bir şekilde devam etmekte- dir. Barselon yolu insanla doludur. 60 kilometre kadar cenub ve Kaspenin doğusuna —doğru — ilerliyen Prankistler Matllayi zaptetmişler ve şimdi Tarrago- *|nun vilâyeti hududuna doğru ilerlemek - tedirler. 1 Mussolini, t aarruzun €en iyi müdafaa şekli olduğunu söylüyor Duçe, İtalyanların birgün dünyanın en yüksek askeri olacaklarını ve Nn.polyonuı_ı Roma 30 (Hususi) — Mussolini, bııjın, öğleden sonra toplanmış olan âyân mec- Hisinde mühim bir nutuk söylemiştir. —| Toplantıya iştirak eden bütün âyân &.. zası faşist üniformasını taşıyordu. Celse açıldıktan sonra kürsüye gelen Musgolini, 1925 de âyünda söylediği nu- tuktanberi askeri hazırlık sahasında el- de edil eleri anlatarak bir ihtilâf halinde silâhlı kuvvetlere verilecek va - zife ve direktifleri bildindi. Mussolini her halde taarruzun en iyi müdafaa şekli olduğunu söylemiş ve İtalyanın dört milyonu ilk saf muhari- bi olmak üzere 8-9 milyon kişiyi se- ferber edebileceğini bildirmiş ve de- miştir ki: Afrika muharebesinin ve İtalyan gö- nüllülerinin İspanya harbine iştiraki- bin İtalyayı zayıflattığı hakkında Alp- ların ötesinde yapılan neşriyat gülünç- tür. İtalya bugün pratik bakımdan 1918 denberi modern harb tecrübesi yapmış olan tek memlekettir. 580 bin kişiyi işgal eden 675 müessese milli müdafaa için çalışmaktadır. İtalyan olduğunu hatırlattı Mussolini harb halinde yüksek ku- andayı bizzat ele alacağını, denizde İtalyanın bugün dünyanın en kuvvetli gdenizaltı filosuna malik bulunduğunu ve bu rekoru hiçbir memleketin kendi- sinden alamıyacağını ve hava kuvvetle- rine gelince, İtalyada binlerae tayyare- de 20-30 bin pilot mevcud bulunduğu- nu söylemiştir. Hatib nutkunu bitirirken demiştir ki: Bugün her kim İtalyan yurdunun bak ve menfasatlerine zarar vermiye cesa- ret ederse, karada, havada ve denizde silâhlı bütün bir milletin çok mağrur kat'i mukabelesile karşılaşacaktır. Müssölini, Napolyon «Buonaparte 1, | insanlık üstündeki askeri dehâsını kül- lanmıya imkân veren vasılayı, Fransa- da bulmuş olan bu İtalyanı hatırlattık- tan sonra, İtalyanların bir gün dünya- nın en yüksek askeri olacaklarını söy- lemiştir. Raoma, 30 (A.A.) — Mecliste fevka- lâde celse halinde toplanan meb'uslar Müussoliniyi imparatorluğun birinci ma- reşali ilân emişlerdir. Amerikalılar memleketimizde bazı sınal teşebbüslere girişecekler Amerikalılarla ticaret müzakerelerine, Çekoslovaklarla yapılan müzakerelerin sonu Ankara, 30 (Hususi) — Amerika iie ticaret müzakerelerine Çekoslovaklar- la halen yapılmakta olan konuşmaların sonü alındıktan sonra önümüzdeki haf- ta başlanacaktır. Amerikan deleğeleri ve sefaret erkânı şerefine İktısad Ve- kâleti tarafından bugün Anadolu Klü- bünde bir ziyafet verildi. Amerikalılar- la yapılacak müzakereleri iki mamle- ket arasındaki ticaret münasebalımı ge- niş mikyasta inkişaf ettirecektir. Memleketimizde büzı sınaf teşehbüs- lere mühim Amerika sermayesinin gi- receği söyleniyor. Bu münasebetle he- yet reisi Keli şunları söylemiştir: — Avrupanın cenubu şarkisinde flk devlet olarak Türkiye ile ticaret müza- keresine girişmiş bulunuyoruz. Hiç Şübhe yök ki yeni ticaret anlaşmasile Türkiye ile Amerika arasındaki ticarf münasebetlere geniş bir inkişaf 'mkânı verilmiş olacaktır. Yalnız şuresımı kay- dedeyim ki, mevzuubahs - olan kliring değildir. Bam gazetelere Wi * alındıktan sonra başlanacak yanlış olarak bu şekilde aksetmiştir. A-| merika maâli siyaseti bilâkis her türlü tahdidatın kaldırılmasına — maluftur. 'Türkiye ile yapmak istediğimiz yeni an- laşma tarife tenzillerile Türk ihracatı- 'nın Amerikaya daha kolaylıkla girmesi | temin edilecektir. Bittabi bu suretle Türkiye için de daha fazla Amerika ma- h mübayaa etmek imkânı hasıl olacak- tır. b İktısad Vekili tekrar Vivanaya gidiyor Ankara, 30 (Hususi) — İktisad Veki- Hnin Viyanada tedavide bulunan kızının sıhhati nezaketini muhafaza etmekte ol- duğundan Şakir Kesebir bu akşam tek- rar Viyanaya gitmek üzere şehrimizden hareket etmiştir. Yeni Çekoslovak sefiri Ankara 30 (ALA.) — Çekoslovakya ye. nj elçisi Robert Sayçer — itimağnamesini bugün Atatürke takdim etmiştir. — * | : Yeni Rumen Kabinesi Tataresko kabineye girmedi, Komnen Hariciye Nazırı oldu Bükreş, 30 (Hususi) — Bugün sa- | at 12.İ0 da patrik Miron Hristea'nın riyasetinde toplanmış olan kabine â- zası, kabinenin müşterek istilana - mesini krala arzetmişlerdir. Yeni kabineyi teşkile tekrar memur edilen patrik Hristea, mesa: arkadaş - larını oldukea genç unsurdan intihab etmiştir. Geçenlerde Ankarada toplanmış o- Jan Balkan Antantı konseyine iştirak eden Petrasko Komnen hariciye nazı- rı olmuştur. Tataresko yeni kabineye girmem?z. Bükreş, 30 (ALA.) — Yeni kabinede aşağıdaki değişiklik tebliğ edilmiştir: Dahiliye nazırı: B. Kâlinesko, ayni za- manda sıhhat bakanlığını da der'uh. de etmiş ve B. Gelmezeann münakalât bakanlığını da idareye memür edil. miştir. Ticaret nazırı B. Konstantinesko Milli Banka müdürlüğünü muhafaza etmektedir. B. Mazureanu başvekâlet müsteşar- lığına tayin edilmiştir. İş Bankası umumi heyeti “bugün toplanıyor Tasarrumyau 27 milyon lirayı buldu Ankara 30 (Hususi) — Türkiye İş Ban- kası hissedarlar alelüde umumi heyeti yarın toplanacaktır. Umumi heyete ar » zedilecek olan mücssesenin on dördüncü çalışma yilina ald idare meclisi raporu ve 1937 bilânçosu hazırlanmıştır. Raporda dünyanın umum ekonomik vaziyeti, İç vaziyelimiz, mahsullerimiz, dış ticaretimiz, bankanın işleri ve 1937 bilânçosu, geniş, bir tahlile tâbi tutul - muştur. Bilânçoda her türlü lüzumlu h- tiyatların tefrikinden sonra 761,260,45 li- "Jralık kârın tevziata oesas iltihazı teklif olunmaktadır. Bu süretle Tüessesenin ihtiyat akçesinin 1036 yılma nisbetle 220,000 lira bir fazlalıkla 3470,000 Jira - larak tesbiti istenmektedir. Bankanın bilânçosunda tasarruf tedi - yatının yılbaşında 27 milyon lirayı geç « tiği iftiharla görülmektedir. İdare meclisi raporunda 1937 yılı kâ « rzının tamamı ödenmiş on liralık beher hisse senedine 92 kuruş, beher müessis hissesine ise dokuz lira dağıtılmasına ka- Tar verilmesini, tevziata 15 nisanda baş - Tanmasını hissedarlar “umumt heyetine teklif eylemektedir. Macaristanda asabiyet Budapeşte, 30 (AA.) — Kabınede yeniden tadilât yapılacağına dair bir şayia deveran etmektedir. Müfritlerin propagandalarının takviyesi, nasyonal » sosyalist tehlikesi münasebetile mu- tediller tarafından hükümete yapılmış olan Ihtarlar, beş senelik plânın tatbi- kından tevellüd edecek olan müşkülât, fevkalâde bir asabiyet tevlid etmiştir. Harbiye Nazırı Roder ile Dahiliye Nazırı Zel'in ve Macar nazilerinin ken- disinden bilhassa şübhe etmekte olduk- ları Budapeşte polis müdürü Hetenyi- nin istifa edeceklerinden bahsedilmek- tedir. Salâhiyettar mehafil, büu haberlerin hayal mahsulü olduğunu ve mayıs ayı- nın sonundan evvel kabinede tadilât ic- rasının mutasavver bulunmadığını be- yan etmektedir, Meclisten Türk Kieklrie -e,ıxr"_ © Fransa İtalyayı Almanyadan ayırmak istiyor. Bu siyasetle o iş yapılamaz Yazan: Selim Ragıp Emeç lmanyanın Avusturyayı ilhakı sırasında İtalyanın hareketsiz, kalmış olmasının manasını anlamıyan pek çok kimse vardır. Habeşistan ma « cerası sırasında yalnız kalan — İtalyaya Almanyanın elini uzatmış olması, Ber « lin - Roma mihveri, antikomintern pakt vesaire vesaire dahi bu hareketsizliği ve binnetice müzahareti bu zevatın nazarın. da izah edemiyor, Bunların kanaatlerine göre, Almanyanın Avusturyayı almast ve Brennerdeki İtalyan hududuna da - yanması, İtalya için tahmini gayri kabil neticeler doğuracaktır. Bu sebebledir ki İtalyanın sessiz ve hareketsiz kalmış olması anlaşılamıyor ve iddia ediyorlar ki bu münasebetle iki memleket arasın. da bir pazarlık yapılmıştır. Her nedense denizcilerine takdir ve sevgi Ankara 30 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bugünkü toplantısında muh - telif vekâletler büdçelerine munzam ve nunun müzakeresi esnasında Naşid Uluğ fevkalâde tahsisat verilmesine aid ka -lşımaı bu, onun malıdır. Fakat İtalya he- gene iddia ediyorlar ki İtalya, bu patlar. lıkta aldanmıştır. Çünkü Almanya, istes diği şeye, Avrupanın bir harbe girişe » miyeceği bir sırada el atmış ve almıştır. nüz bir şey almamıştır. Onun henüz al » Kütahya söz alarak demiştir ki: mamaış olduğu bu şey ne olabilir? Fransız «Arkadaşlar, deniz techizat ve mııh..lıi_vueı adamlarına ve erkânıharbiyesine İ için tahsisat veren bu kanun münase -ııön- bu nesne Tunustur. Göne bü zevak betile bir vazife ifa etmek istiyorum. — |tın mülâhazasına göre Almanyanın A e Bu hafta içinde Gölcükte «Atak» adlı | YüSturyayı ilhak etmesi, İtalyanın Tu » bir yardımcı harb gemisinin denize indi- | Nüsu almasını kolaylaştıramaz. İtalya ta- J temeldir. rildiğini biliyoruz. Görünüşte mütevazi nfxıfdan Tunuşa karşı yapılacak her han- olan bu hâdisenin değerinin, ba yaratan ki bir hareket, Fransa ile berabet İngil- ruhun, ateşin halk kütlelerinde uyandır. | t€Teyi de karşısına çıkaracaktır. Çünkü mış olduğu yüksek şevk ve heyocanı, yl_'hoyle bir (îş_—bbuî bütün bit Akdeniz ni nesle aşılıyacağı fenni teknik sahasına | davasının bütün icablartla beraber masa. atılmak hevesile ölçmelidir. Bu uğurda | Pağina konmasını Intaç edecektir. Diğer alın teri döken Türk gençlerini bu kür - taraftan, böyle bir ihtilâf ta Almanya « süde soygı ve sevgi ile anarken, sizin de| Rih İtalyaya büyük bir füili yardım da hissiyatınıza tercüman olduğumu zan -| OlMuyacaktır. Çünkü, kendisine lâzım o nediyonum:. lanı berveçhi peşin almış olduğu için, bit Biz de iştirak ediyoruz sesleri. başkasının hesabına Akdenizde mace « Jralara atılmayı göze alması*beklenemez. O, daha ziyade Tuna havzasını teşkilât « landırmıya çalışacak ve kendi Gdavasını yürütmekle meşgul olacaktır. Berlin - Roma mihverinin kuruluş ta.» Tihindenberi elele yürüyen Almanya ile İtalyanın mütekabil münasebetleri hak - kında bir kısım Fransızın serdettikleri bu mütaleaların yerinde olup olmadık. ları kestirtlemez. Fakat umumi bir şekil. de vaziyete bakıldığı zaman, Fransanın, bütün gayretile İtalyayı Almanyadan a« yırmak istediği müşahede edilir. Fakat bu neticeyi büyük bir tehalükle arzu e- | der görünen Fransanın, bu emeline vare mak için kullandığı vasıtalar hep o, eski ve köhne usullerdir. | İtalyayı Alman tehlikesi ile korkut « mak ve bir umacı görecek gibi olacağını sandığı İtalyayı, böylece 'kendi kucağına düşürmek. İtalya, şimdiye kadarki ahval ve vukuat göstermiştir ki bu nevi ma » nevralarla yola getirilebilecek gibi de « ğildir. Eğer Almanyadan korkusu ol « (Devema 10 uncu sayfada) | ——— | Hariciye Vekilinin Kahire seyahati Ankara 30 (Hususl) — Hariciye Ve « kili doktor Aras nisanın altısında İstan- buldan Kahireye hareket edecektir. Lord Loyd Ankarâda Ankara 30 (Husust) — Lord Loyd ya- rın sabah şehrimize gelecek ve şerefine döktor Aras tarafından Hariciye köşkün« de bir öğle ziyafeti Verilecektir. Lordun yarın akşam şehrimizden ayrılması muh-« —— —. Diğer telgraf haberlerimiz 10 uncu sayfamızdadır İyi vatandaş örneği devlet borcunu ödiyen ve devlet emirlerini İstekle kabul eden adam şeklinde tarif edilir. Fakat bu ideal insan tipini bulmak pek kolay değil. Kimsenin vatan sevgisinden şübhe etmeğe hakkımız yoktur. — Buna rağmen iyi vatandaş olmak şerefini de bol keseden vermeğe hakkımız yok. Çünkü ya devlet nüfuzunu temsil eden küçük sınıf memurların kavra- yışsızlığı, ya içtimaf ve beledi nizamların kararsızlığı halkın iyi vatandaş ol. mak kabiliyetini körletiyor. Günün birinde bir emir veriliyor. Yiyecek mad. delerj açıkta satılmıyacak! Bu zaten belediye talimatnamelerinde vardır. Fa. kat ya bir salgın hastalık başlıyor, ya şikâyetler çoğalıyor. Derhal bu made de hatıra geliyor ve hemen emirler veriliyor. Fakat bu emirler müstakar bir şekilde takib edilmediği için ilk hamlede esnafla belediye teşkilâtı arasında bir kaçma, kovalama hareketi başlıyor. Çok geçmeden hızı geçiyor, tavsıyor ve gevşiyor. Bununm misalleri o kadar çoktur ki sıralamağa benim sütunum değil, gazetenin bütün sayfaları yetmez. Bu devamsızlık, kararsızlık halkın — yasaklara karşı duyması tabil olan saygısını zâfa uğratıyor. Lâübalilik baş- hyor. Neticede cemiyet terbiyesi, şehir terbiyesi düzelecek yerde bozuluyor. Müsbet ve menfi verilecek cmirler müstemirren — tatbik - edilecek — kabiliyet- te olmadıkça emri verenlerin teenuj göstermeleri lâzımdır ki emri vermekle beklenen nizam teessüs etsin. Aksi takdirde herhangi vesile ve hâdise ile heyecana gelip emirnameler çıkarmak ve bunları muhtelif sebeblerle tatbik edememek fayda yerine zarar doğurur. g İyi vatandaşı yetiştirecek iyi nizam ve iyi bir idare Vatan. daşın cemiyet terbiyesini yükseltmek için vatandaşla yakı eden memur sınıfını da ikaz ve tenvir etmek mecburiyetindeyiz. l Bürhar Cahid İT Sebehtan Sababa Vatandaş ve memur