10 Kasım 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8

SON POSTA Başvekil C. Bayarın Mecliste okuduğu programın tam metni (Dün Başvekil Celâl Bayar'ın Büyük Mil- let Meel nin İk kısmını vermiştik. Buzün de yeni hükümet programmı izah eden bu şayan dikkat. nutkum geri kalan kısmını neşre - diyoruz.) Fe im fena bir hayata ba ektir. Bu ç vatandaş karakte teşerkülüne mani olur ve hattâ bozabi- lir. Bunun içindir ki ilk öğretime en çok e- hemmiyet vereceğiz. En kiymetli, en iyi ye- (işmiş ve en kuvvetli elemanlarımızı bu İşte ve bu iş için adam yetiştirmekte bir ilk okul öğretmenini, en yüksek ul öğretmeninden, mahiyet Htibarile az mühim bir vazihe almış saymıyo- re kendilerinin hayatile refablarile ve yi başarış kabiliyetlerile en ıdan alâkadar olmakta devam edece- ir ilk öğret Mesleki tedrisattan bahsetmek istiyoruz. Mecburi ilk öğretim gayesi, vatandaşlarla rı dilin kaldelerini ve mensub Ol- dukları milletin tarih ve rejimini öğretmek ve hayatta daha ileri adımları bakımından zaruri ilk bilgiyi kendilerine vermektir. İlk tahsili bitirenlerin hepsini, istldad ve iliyetleri neden ibaret olursa olsun üni- rersiteye dayanan bir-mekanizma karşısın- da bırakmak istemiyoruz. Çünkü bunun neticesi bir taraftan Cesis vvetlendirmek istediğimiz yeni ve ileri hayatını en saruri elemanlarından m bırakmak ve diğer taraftan yavaş memlekette (bir ihtisasa varmadan Sönmüş veya yarı tahsille kalmış ve yabmd da bizzat ekmeğini kazatımaktarı âciz, sade- €e diplomasına dayanan bir asabi yorgün- ileslle karşıla; Kemalist rejimde okul yalnız -mahreci aklâm. değildir Büyük tarihimiz büyük milletimizin ber ih- asında en büyük adamları yetiştir- #unu gösteriyor. Bu kabiliyet kanı ar. risatın vazifesi bu kabiliyetleri ber sahası için yetiştirmek işini r, yaşama hevesi kırılmamış en yüksek nücadele kabiliyetini y biti, teşebbüs ve hayatla hayat ağrı, mesleki L ola ar. İlk öğretim mevruuna omütenamr olarak eslek mekteblerine ehemmiyet ve- klâsik üniversite tahsilini ihmal e- demek olmadığı âşikârdır. Bilâkiz bu selerimizi de hakiki ilim adamı yetiş- şekilde ve ancak bu istidadı en mü- mil surette gösterebilmiş olanların başa- râbilecekleri çetin ve fevkalâde disiplinli ilim müesseseleri halinde yükseltmek mesafmi- ge devam edeceğiz. e söylediği nulkun tam metni-| kullanaca-| şubeleri için kıymetli mütehassıslar da ge- tirteceğir. Bu suretle muhtelif sahalardaki milli eleman ihtiyaçlarımızı b İğiz. İ Bütün devlet okullarının kemmiyet itiba- rile olduğu kadar, keyfiyet ve techizat barile de en yüksek derecelere ulaştırılma- çahşaca. “İsi hedefimizdir. Mul sahnemiz, Türk kültürünün mâkesi, güzel dilimizin en iyi şekikle telâffuzu ve en İbedil tarda Madesini yayan san'at kaynağı olarak ele alınacaktır. Bunda modern teknik İvasıtalarına ehemmiyet vereceğiz. Güzel san'atiar akademisinin bugün baş- lanmış olan ılahatını yürüteceğiz. I por: * mMihi kültür kadrosu içinde mütaleasını zaruri gördüğümüz sporu profesyonel şam- piyon yetiştirmek için istemiyoruz. Spor, okullarımız gibi, sahnemiz gibi mi- W kültürümüzün bir cör'üdür. Büyük gaye Türk vatandaşını fikir ve düşünce itibarile kuvveti, vücud itibarlle kuvvetli ve tam hat, seciyeli, gürbüz, güzel insan olarak ye- tiştirmektir. Nasıl ki memleketimizde oku- mak yazmak bilmiyen tek vatandaşın kal- masını İstemiyorsak sevdiği ve bütün haya- tınca tatbik edeceği lâakal bir sporu olmıyan vatandaş da kalmamalıdır. Salim bir kafa ancak sağlam bir vücudda olabilir sözü Türk atasözüdür. Gene bu mülâhazı İledir ki bü- tün vatandaşlara verim kudretini muhafaza İiçin muntazam çalışma hafta ve yıl tatille- rinden muntasam istifade ve seyahat zevki- nin inkişafına taraftarız. Sporu bir merkeze bağlayıp teşkilâtlandır- mak ve mubtelif apor teşekkül ve hareketle- rini 0 vasıta ile idare etmek için yüksek hu- zurunuza bir kanun Jâyihası ile geleceğiz. Ordu: Arkadaşlar, Maddi, manevi düzen, tefah kültür sevi- yesinin yükselmesi ve bütün bunların başa- rılması ve devam etmesi, ancak milli erini- yet ve tamamiyetimizin oicabmda herkese karşı masum tutulabilmesile kabildir. Türk ordusu, kadını ve erkeğile bütün Türk milleti demektir. Datma daha kuvvetli ölmak için bu millet, her sene yüz binlerce evlâdını kısasa ordu dediğimiz ve adının bi- le hududsuz bir gurur ve heyecan kaynağı olduğunu bildiğimiz bu en büyük okulu mi ilemniyeti, milli müdafaayı, milli disiplini öğ- renmek için gönderiyoruz. Türk ordusu Türkiyenin yalnız emniyet vasıtası değildir, Türk mil! içtima! benlik duygusunu dalma en yüksek derecelezde, dalma uyanık tutan en büyük milli kütür ocağıdır. Bu büyük disiplin ve güven okulunu en müterakki, en mütekimlil vasıtalarla techiz etmek birinci milli vazifemizdir. Techizat ve tesilhat programımıza devam edeceğiz. En son alstem harb vasıtalarından henüz kl) hazırlıyarak Ankara üniversitesini karaca-| program yapacağız. Bu program memleket ğiz. Orta okullara ve Hselere lâyık olan bü-! dahilinde yapılması kabil olanları Fotınleket! yük ehemmiyeti vermekte devam edeceğiz.) dahilinde imal ettirmek esasını ihtiva ede- Şefin işaretleri dairesinde doğu bölgemizdelcek ve kara, deniz, hava kuvvetlerimizin bu ür merkezi esaslarını kurmağa başlı-İkabil bütün Ihtiyaçlarına şamll olacaktır. ya N İ Sureti umumiyede mili müdafaa kuyvet- MUM kültür bakımından büyük önemi olan | lerimizi dalma en böl, en İleri vasıtalarla tec Şefin ilim ve kültür sahasında, en büyük â-|hiz etmek belli başlı emelimiz ve varifemiz. İlâve ve tesis edilecek fakültelere ald işi ihtiyacımız olanları da temin için «yri bir) bidelerinden biri halinde dalma yükselecek n tarih ve dil araştırmalarımıza ve a alâkadar İşlere hususi ehemmiyet vermeğe devam edeceğiz. İyi ve çök eğitmen, öğretmen yetiştirmeğe bilhassa kiymet ve- Avrupanın tanınmış ilim ve san'at merkezlerine talebe göndermeğe Jevram ©- deceğiz. Lüzumlu görülecek ilim ve teknik ——— * Son Posta , nm edebi romanı — 26 — Belki de kaynanası bırakm rada bizbizeyiz. Bir de bu ümitsiz hâs- ta! Görüyorum ki Mahmure anasından da, Fatmadan da fazla üzülüyor. Hep köşelere çekilip ağlıyor. Meğer babası- ni ne kadar da severmiş! Zavallı kızın hali de yok. Onun nöbetini de ben üs - tüme aldım, Bu satırları pek acele yazıyorum. Çünkü daha biraz evvel içeride Fat * maya nöbetimi verirken uykusuzluk- tan yıkılıyordum. Biraz yatıp uyuma- ğa çalışmalıyım. Eğer uyuyabilirsem... 10 Temmuz 1986, gece yarısı: ta artık kendisini hiç bilmiyor. Koma halinde. Bü gece ölüm muhak- kak! Gidip Mahmureye bakayım. Babas:- nın odasına girmiş olmasın! Gülsüme söyledimdi ama.. olabilir ki söz dinle- temez. Çak hisli kız, umduğumdan £a7-| dir. İ Mevcud malsemenin dalma iyi halde bu- İlundurulması, kıymetten düşmüş olanların İ yenilenmesi ve sefer için ordu ihtiyaçlarını karşılıyacak her çeşid stoklar vücuda geti- rilmesi dalma göz önünde bülunduracağımız ehemmiyetli işler olacaktır. Mevcud harb sanayli fabrikalarımızı tam Ja hisli... Bu dehşetten onu korumalı- yım. O ne?. bir çığlık. Mahmürenin çığ- Ju. Yoksa ölünün gözlefini o yavru- iya mı kâpattılar?... İçeriye koşuyorum... | M Temmuz 1936: Bugün belediye çavuşunu gömdük. Karacnahmedde, fırtınadan yıkık bir selvinin dibinde bir mezar daha dol- du, Yarın yağmurlâr başlayıp köpek- ler topraklarını deşmeden üstünü be” tonla sağlamlaştırmalı, bir de taş dik- #rmeliy'im. 'Tâ ki Mahmure, Meride, ba- basının mezarına gittiği gün, çiçekieri- ni sefil bir toprak çöküntüsüne dök- mesin... Zavallı kız, bugün cenazeye gelemedi. Odasında kapanmış hâlâ ağ- lyor. Hele teessürü biraz azalsın, onu biraz gezdirmek, bu acısını yumuşat- mak lâzım... Fakat unutuncaya kadar i hastalanmasından korkarım. Gülsüme gelince, büsbütün sürser- . randıman alacak surette çalıştıracak ve he- nüz noksan kısım! tamamlıyacağız. Harb sanayilmizin inkişatına hususl önem vermek, umumi endüstrileşme hareketlerimizde harb İvaziyet ve ihtiyaçlarını dalma göz önünde tutmak kararında 3ri)i i bakımından da hususi kıy- met izafe ettiğimiz kömürden benzin istih- İsali, klor arsenik sanayli bn aradadır. | Halen kendi tezgâhlarımizda inşa eği. İ mekte denizaltı gemilerimiz bittik- ten edeceğiz. İlk üç senelik hava prog! milletimizin gösterdiği yüksek alâka gim- diden tahakkuk ettirilmiş şey sayılabilir. Bu vesile ile tayyare işinde bütün milletes gös- t $ yüksek şuuru g ve iftiharla bu kürsüde zikretmek ve bütün vatandaşlara hükümetin şükran ve takdirlerini ulaştırmak isterim. Hava müdafaası bu memleketin yili mü- dafaası mevzuunda büyük ehemmiyetli yeri- ni muhafaza etmektedir. Yeni bir hava plâ- mı hazırlıyacağız. Bu program Kayseri fab- rikasının tevslini ve motör imal edebilecek hale getirilmesi hususlarını da ihtiva ede- cektir. Ordunun ekonomik, kültürel, sosyal Savaş- larımızda lüzumlu elemanları da yetiştirme- si için tertibat almacaktır. Dış politikamız: Arkadaşlar, Cumhuriyetin hiç değişmiyen dış polltika- sı meçhulünüz değildir. Atatürk'ün yüksek örade ve irşallarında temelini bulmuş, yürüyeceği yolu çizmiş olan bu siyaset aynı sulh, dostluk ve teyakkuz yo- Tunda, devam edecektir. Mevcud karşılıkiı dostluklarımıza ve teah- hütlerimize her zamanki gibi ihtimam ve ri- ayet, dostluk dairemizin bu Ahenk içinde in- kişafına dikkat, başlıca vazifemiz olacaktır. Şefin nutuklarında işaret o buyurdukları noktaların takibine azami itina ve ihtimam ile çalışılacaktır. Dış teşkilâtımızın, ekonomik kalkınma sa- vaşımızda daha verimli bir surette çalışabil- mesi için alâkalı dairelerin de mütaleası alı- narak bu yıl bir talimat yapılacaktır. Bütün elçilik ve konsolosluklarmizin dış ticareti noktasından mücehhez bulunmaları re ona göre çalışmaları temin edilecektir, İktısad Vekâleti, dış ticaret teşkilâtının, yemizin diş teşkilâtı ile rabıtalari tan- zin edilecektir. Bu yönden dış tcaretin Inki- gafı için hariciyemize isabet eden bu önemli vazife emniyet ve siyasi münasebet vazifeleri derecesinde ehetnmiyetle takib ve tatbik ©- dilecektir. Milletler Cemiyetine bağlılık harici siyase- #lmizin aynı zamanda mesnetlerinden vo ta- bii icablarından birini teşkil eder. Bu aryi- İ ulusal büyük mücsesenin kendinden bekle- Ben gayeleri temin edebilmesi, zamana inti- bak etmesi geçirilen tecrübelerden lizım ge- len pratik neticeleri çıkarmasile mümkün o- labilir. Hükümetimiz bu yolda sarfedilecek mesaiyi elinden geldiği kadar teshii ötmeğe çalışacaktır. Kırtasiyeciliğe karşı: Arkadaşlar, İleri idare tekniği, salâhiyet ve mes'yliyeti elele vermektir. İşleri kısa bir samanda kat bir neticeye bağlamaktır. Kırtâsiyooliik asla &5as ve gaye değildir. Kırtasiyeciliğin manası tek tatbik şekli sür'atle ve fakat isabetle verilmiş kararların ve İşlerden alınan maddi verlinli neticeleri tevslktir. Türkiye Cumhuriyeti memurlermin İştiş- İ leşimiş!.. Lâkırdıya cevab bile vermiyor, sadece abdal abdal yüzüme bakıyor. Mahmureyi ona bırakamam. Daha bir müddet yalıda kalmalıyım. 18 Temmuz 1996: Yalıdan bu yeni ölü çıkalı bir hafta oldu, fakat bana bir yıl kadar uzak ge- liyor. Gülsüm zaten bu felâketi bekli- yormuş.. ağlayıp dövünmek şöyle dur- sun, şimdiden, gayet tabil bir söyleyiş- le «merhum» demeğe başladı. Fatma, babasının gömüldüğünden Üç gün son- ra, depoda gündeliğimi yirmi beş ku- ruş artırdılar diye anasına müjdeledi. Yalnız Üsküdardaki büyük kız Hacer, eşe dosta ayıb olmasın e ağlıyarak- tan tabutur arkasına düştü idi.Şimdi ihti. mal o da yat şlır. Mahmureye gelin- ce ,düne kadar için için ağlıyordu. Uy- kusuzluktan da gözlerinin elti mos- mordu. Hamdolsun, onu da bugün bi- raz.sakin görüyorum. Galiba dün ge- ce biraz rahatca uyudu. Eh, gençlik! büsbütün unutamasa İgit bu matemi tutacak değildi ya... Ben bile babamın ve anamın matemini kaç gün tutabilmiştim ki... Bu anda onların ölümünü hatırlıyo- rum, İkisinde de ilk günü nasıl t:kanır- casına ağlamış, saçlarımı yolmuş, gö- ğüs tahtamı yumruklamıştım. Netice ne oldu? Onlar gömüldüler, bense üç vilerini inşaya fazılasız devam! URAZ, iştirak ediniz... IN dı İLA TbniLarı TEĞKİN VEJZALE COEN nasız, bepsinin bu vasıflara ve bu zihniyetle vazifelerine sarılmalarmı Onların da bizden tabii hak olarak iştiye- bilecekleri emin geçim, emin Istikbaldir. Bu da İhmal edilmiyecektir. Arkadaşlar, Sözlerimin nihâyete ermek Üzere olduğu gu dakikada dâtin duygu içinde huzurunuz. da bulunurken inkılAbın bidayetindenberi za- man zaman refakatinde çalışmak ve fakat asıl mâksad için fasılasız arkadaşlık etimek şerefini taşıdığım selefim Malatya meb'usu İsmet İnönünü hürmet ve muhabbetle anma- yı bir varife telikki etmekteyim. Büyük milletin sayın vektileri, Yapmak istediklerimizi ve çalışmamıza ve. receğimiz veçheyi lüzumlu sandığım bazı tafeilâtile arzetmiş bulunuyorum Bunlar mali imkânlarımızı, teknik şartla- rımızın müsaadeleri nisbetinde ve bir plân gün, beş gün, bir hafta, bir ay geçme den ölümlerine, sanki on yıl evvel, bel- ki de ben daha çocukken ölmüşler gi- bi alıştım. Babamı, vasiyeti üstüne Eyübsultan- da tepeye gömmüştük. Annemi de ©- nun yanına bırakalı daha iki yıl olmadı. Dadımi da orada yatıyor. Yanlarında şimdi boş duran bir tek mezar var: 0 da benim mezarım... Bilmem ki bir haftadır ne diye ken- lümümü sık sık düşünüyorum? Ha- yattan mı usandım? Yoksa ölüm düşün- cesi mi artık beni yaşamaktan örkütü- yor? 20 Temmuz 1936: Mahmurede garib bir bal var: hem yanıma sokulmak İstiyor, hem korku- yor gibi... Bir de anlamadığım, karşın da topuklarına kadar inen bir basma entari ile gezmesi... Üstelik, bu sıcak- ta, ayaklarında da kalın kahverengi İçorablar:.: Mavi emprimesini, inte ipek bile elbette sür! çorablarını Gülsüm mü kaldırmış? Kı- Baş, diş, nezle, grip, romatizma ve bütün ağri rınızı derhal keser. Icabında günde üç kaşa alınabil İsim ve markaya dikkat! Taklitlerinden sakınınıZ EE GG ZE Sİ Türk Hava Kurumu | BUYUK PİYANGOSU 24 üncü Yeni tertip başlamıştır... 1 inci keşide 11/ İkinciteşrin / 1937 dedir. Büyük ikramiye: 3 O. o o o liradır... Bundan başka: 15.000, 12.000, 10.000 Liralık büyük if miyelerle (10.000 ve 20.000) liralık iki adet mükâfat vardır. Şimdiye kadar binlerce kişiyi zengin eden bu piyangofi RADYO Bugünkü O progra 10 İkinciteşrin 937 Çarşamba ISTANBUL Öğle neşriyatı: gi 1430: Plâkla Türk musikisi, 1250 vadis, 13.05: Muhtelif plâk neşriyat. Akşam neşriyatı: 1830: Plâkla dans musikisi 19: Ahat mal ve arkadaşları tarfından Türk Pİ si, 19.30: Radyofonik komedi: Pi; # Mustafa ve arkadaşları tarafından i sikisi ve halk şarkıları, 2030; Ömer Rİ rafından arabca söylev. 2045: ye tarafından Türk musikisi ve balk Wi 21.15: Orkestra. 7215: Ajans ve bars apt leri. 2230: Plâkla sololar, opera VW parçaları. | KIYMETTAR HALILAR satın alınır İstanbul Posta kutusu 261 © mektupla mfracaat. dahilinde başarılması Şefin direktifi Le ti programında İfade edilmiş ve Wi mize tatbik sahasına koymak ÖĞEYİ | işlerdir. Tahakkuk ettirilecek ber kısım DEĞ, bem teknik imkânlarımızı müsbet rette artırarak diğerlerinin de bA$” temin edecek mahiyettedir. Bunları tahakkuk ettirmek irs8? ve heyecanını ruhumuzda duyuyorUğ gü Fakat bizim için asl imkân memba Türk Milleti'nin yüksek irade kodi» refle temeli eden Büyük Meclisimisi. metime gösterdiği müzaheret ve Vip İş programımızı Büyük BitlletimiZ z dalı buluyorsanız, arkadaşlarıma& geo tatbik edebilmek iktidarını SÖ yüksek itlmadınız esirgememeni Sizin itimadınız bizim kuvvetimisiA nmızın sarsılmaz temelidir. Gülsüm şimdi Ki Tuhaf şey! Yoksa hiç aman ver mün geçtiği bu sundan başka koku istemiyor eği di se bu koca yalının içindeki bU havadan kurtulmağa, bu bası i sofalarla bu tıklım tıklım eşya * yi perdeleri inik, sessiz odalari ad renk, biraz hayat görmeğe rum, Ne oldu bana?... Binti 5 dehşet, bu ıssızlık, bu esrar na öyle geliyor ki, şimdi, bü ö sarı kornişli yüksek endam vektsi ; da günün son ışıkları bir kan “yi bi pıhtılaşıyor ve çehreler bi” gibi solgun görünüyor. Bİ” babamla anamın çehresi & gö lar bu aynalar mı? Her hafi“ den gelişimde bu sedirler€ bu konsolların üstündeki W lâmbalar yanınca mı akşamın nü anlardım? Yazın, tatil ayis” fan! zını, böyle, eski zamanda bir tekke ba-|. cısı gibi. giyindirmekten ne haz duyu- yor ki? Dün başım ağrıyordu, ce- bimdeki küçük şişeden biraz kolonya süründüm ve şişeyi Mahmureye uzata- cak oldum. Yandan tereddüdle anasına baktı ve «Teşekkür ederim, istemem» dedi. yâ, ga lar bana korkulu bir rü. gibi geliyor. Geceleri açı& İreleri şiddetle pervazlara o gârlardan bile ürkmeğe ve giri) | nıyorum ki dört ölü, ii va İ bu yalıyı basıyor. (