3 Ağustos 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4

Tavşanlıda Eski Bir Türk Köyü: Moymul Tavşanlı, (Hususi) — Moymul Senelerce Ewel Veli köyü 325 haneli ve 1200 nüfuslu büyük bir köydür. Halkı Hitit neslindendir. Köy 1500 sene ev- vel kurulmuştur. Bu köylüler A- nadoluya ilk hicret eden türk- lerdir. Moymullular çok maarif sever, inkılâpçı insanlardır. Köyde şim- di de büyük bir mektep inşa edilmektedir. Köyde maarif mü- dürü, mülkiye amiri, kumandan, doktor, zabıta amiri olarak pek çok unsur yetişmiştir. ve yeliş- mektedir. Köyün kadın erkek genç ih- tiyar bütün halkı yeni harflerle okur ve yazar insanlardır. Bu köyde asker olup ta çavuş veya onbaşılık gibi bir rütbe almadan dönen asker yok gibidir. Bu da .köyun gerek maarif sahasında,' gerek zekâ itibarile faikiyetini göstermesi itibarile kayda şa- yandır. Köyde 50 dükkân, bir hamam, iki cami, büyük bir havuz, 100 beygir kvvetinde bir fabrika var- dır. Köy Halk fırkasının nahiye merkezidir. ve köy muhtarı da fırkanın nahiye mutemedidir. Diyarıbekirde Elektrik Meselesi Halle- dilmek Üzere Diyarıbekir, (Hususi) — Diya- mbekir bankasına ait buz fabrika- sından istihsal olunan elektiriğin şehrimiz ihtiyacına kifayet etme- diğini gören belediyemiz Beledi- yeler Bankasile temas ederek yüz elli bin liralık bir istikraz aktine muvaffak olmuş ve elektirik tesi- satını. Macar Ganz şirketine - 114,995 lira bedelle ihale etmiştir. 37,323 lira bedeli keşifli kanal, fabrika, müdür, memur ve amele evlerile hafriyat kısmı da birkaç gün sonra ihale edilecektir. Elek- trik istihsalinde Diyarıbekire sekiz kilometre mesafede bulunan Ça- nakçı köyü cıvarmdaki birkaç suyun birleştiği Havar deresinden istifade edilecektir. Yapılacak İr- tifa takriben yüz metre olacak ve elde edilecek beygir kuvveti de beşyüzden aşağı olmıyacaktır. Belediye meclisi fevkalâde içtima ederek Belediye Reisi Şeref Beye Ankaradaki Belediyeler Bankasın- dan şehrin elektrik tesisatı için yüz elli bin liraya kadar teminat mektubu almasına ve bu teminat ve taahhlt mektubunun faiz ve şeraitini tesbit etmesine ve bun- dan başka beş sene müddetle ellibin liraya kadar İetikraz yap- mıya ve İcap ettiği kadar karşılık vermesine mutlak salâhiyet ver- miştir. Karapınar Kazası Ankara 2 (Hususi) — Konya- nin Sultaniye kazasının — ismi değiştirilmiş, Karapınar — kazası olmuştur. Afyon Nahiye Ve Köylerinde Faaliyat Afyon, ( Hususi ) — Sandıklı kazasına bağlı 9 köyde köy ko- nağı inşa edilmiştir. Küşat resim- leri yakında yapılacaktır. Çay nahiyesinde de belediye tarafından elektrik tesisatı vücude gelirilmesi kararlaştırılmış, faali- yete başlanılmıştır. sakiilllikn. ükllkrak Zonguldakta Yeni Bir Maden Bulduğu Ateş Zonguldak (Hususi) — Ereğ- linin «Köseağzı» | mevkünde — ilk kömlür damarının uzun — Mehmet tarafından bulu- nuşundan sonra w köm”r — istihsal işlüs vazıyet e- den — « Hazinei- hassa » tamam on dokuz sene $ iptidaf ve basit usüllerle ve da- ha ziyade ya- bancı sermayesi hesabına iş gör- mek istemiş, fa- kat bu idare tar- zile müsbet bir iş görülemediğin- den Zonguldak havzasının idaresi « Kaptanıderya » lık makamına devredilmiştir. Bahriyeliler havza idaresini ele aldıktan sonra buraya çok kıymetli bahriye zabitleri gönde- rilmiş, işte bu san'atkâr zabitler ile birlikte Zonguldak havzasına ilk defa olarak fen eli girmiştir. Zovguldak havzasına fen sokan bahriye zabitlerimiz içinde bugün hatırası hâlâ canlı ve taze olarak yaşayan Veli Bey isminde bir zat ta vardır. 189€ senesinde maden nazırı “Gramer Hasan Paşa ,, nın muma- vini ve fen komisyonu relsi olan Veli Bey o zamanlar birçok mah- rumiyet ve cvesaitsizlik — içinde Zonguldakta kok fırını, Briguette ve ateş tuğlası fabrikaları mey- dana getirmeye muvaffak olmuştur. O sıralarda bahriye mektebi- nin ıslahı için celbedilen İngiliz bahriye mütehassıslarından kimya tahsil eden Veli Bey, başardığı bu işlerle memleketin mühim bir miktarda parasının harice akma- sına meydan vermemiştir. Veli Beyin candan bir mem- leket sevgisile çalışması, vaktin nankör idaresi tarafından balta- lanmış, Veli Beyin muvaffakiyet- Eflâtun Bataklığı Kurutuldu Konya, 2 (A.A.) — Konya mıntakası Sıtma Mücadele Cemi- yetince 1500 hektar vüs'atindeki Efiâtun Bataklığı, açılan kanal ile kümilen kurutulmuştur. Civarinda bulunan 25 köyün sıhhatini ihlâl eden bu vâsi batakhğın kurutu:- ması sayesinde hem civar kalkı« nın sıtmadan kurtulması ve hem de çok kuvvetli ve münbit bir araziden sevgili köylülerimizin istifadesi temin edilmiş ve hattâ şimdiden köylülerimiz sapanlarını kullanmıya başlamışlardır. Aydında Öldürülen Tapl Me- muru Değil Tefeci İmiş Aydın, 2 (A.A.) — Vilâyet makamından bildirildiğine göre İstanbul ve İzmir gazetelerinden bazılarında Aydında bir cinayet serlâvhasile çıkan — bir yazıda 24/7/934 tarihinde Ortaklar kö- yünde Ali oğlu Şükrü tarafından katledilen Süleyman Efendinin vilâyet tapu memuru olduğu ve vazifeye gittiği sırada katledildiği gösterilmiştir. Halbuki —maktul Süleyman efendi iki sene evvel vazifeden çıkarılmış olduğundan © zamandanberi tefecilikle meşgul olmakta idi. Hâdise de bu yüz- l den meydana gelmiştir. Tuğlası Maden SE a v H ; aBa Zonguldak maeden ocaklarından biri lerini, Osmanlı İmparatorluğunun servet menbalarını istismar eden ecnebi sermayesi aleyhinde gören birkaç “ çorbacı , nım nüfuzile Veli Bey “ Kameron ,, adasına nefyedilmiştir. Veli Bey havzaya geldiği za- man tik iş olarak kok fırını kur- mayı düşündüğü zaman, bunun için lâzım olacak ateş tuğlasının yapılacagı madeni aramıştır. Veli Bey bu araştırmalarında muvaffakıyetli bir neticeye var- mış ve Kozluda Kılıç mıntakasın- da 2000 derecelik hararete mu- kavemetli ateş toprağı madeni . İşte bundan sonra bahriyenin çelik dökümhanelerinde, Topane- de bütün gemilerin cehennemlik- lerinde hep bu topraktan yapılan tuğlalar kullanılmış, Bahriye büt- çesi bu sayede mühim bir tasar- ruf temin etmiştir. Fakat Veli Bey hizmetlerinin mükâfatı — olarak da Kameron adasına sürüldükten sonra uzun müddet muattal kalmış nihayet unutulmuştur. Son günlerde ortaya İbrahim Şamir Bey isminde müteşebbis bir zat çıkmış ve hükümetten bu havalideki ateş tuğlası made- ninin îılotmo_üm iralamıştır. he y Adana (Hususi ) — Çukurova pamuk sanayli müessseselerinden milli mensucat fabrikası amelesine karşı nüvazişkar hareketleri ile tgmığdz etmiştir. . Fabrikada amele çocukları için bir mektep, amele aileleri için bir hastane vardır. Fabrika son zamanlarda 1200 kişilik erkek ve Adanada Amele Kıyafeti | Bey İsimli Bir Deniz Zabitinin i İşletilmiye Başladı Birkaç — gün evvel, Veli Beyin n tarihi madenin- M den uzun seneler- den sonra - İşle- meye başlayan kaz- ma seslerini duy- duğum — zaman memleket hesa- bına sevindim. Bu —madeni işleten İbrahim Şamir Beyin reh- berliğile uzun ve karanlık bir top- rakaltı galeriden geçtikten sonra maden — taşları- mın çıkarıldığı ba- caya geldik. Bacanın koyu ve zifiri karan- lığımı delmiye uğraşan bir asetilen Jâmbasını sağa, sola gerdirerek madeni tetkik ettik. Veli Beyin zamanını genç bir madenci olarak idrak eden ihti- yar bir maden çavuşu bize ma- den hakkındaki hatıralarını anla- tıyor ve ikide bir göğüs geçi- riyor: — Ah Veli Bey... Başımızın üstünde kemer teş- kil eden direk bağlarından sa- kınmak için iki büklüm yürü- yerek güneşe kavuştuğumuz za- man ihtiyar maden kurdu derin bir meslek aşkile hâlâ söylüyor: — Senelerden sonra bu kuyu- da kazma sallamak yine bize kısmet imiş, diyor. Maden saf bir damar halinde işlenmektedirr. — Türkiş — şirketi nümune mahiyetinde on ton satın almış ve ateş tuğlası yapılmak üzere İstanbul imalâthanelerine göndermiştir. Haber aldığımıza göre Ker- içlik mıntakasında bugünlerde vekil Paşanın — elile temeli atılacak olan Sömikok fabrika- sının bütün fırınları, evvelce bah- riyenin çelik dökümhanelerinde mukavemeli tecrübe edilen bu madenin tuğlalarile yapılacaktır. Ahmet Naim Mitli mensacet fabrikasının bir örnek giyinmiş amelesi kadın İçşileri için bir tek kıyafet kabul etmiş, bilhassa kadın işçileri şalvar, çarçaf ve peçeden kurtar« miş, beyaz kemerli zarif 'lı'h önlüklerle — süslemiştir. — Erkek amcle de mavi pantalon ve İşçi gömleği giymekte ve halk içinde oldukça zarif bir şekilde gez- mektedirler. Define Arıyanla! Hükümeti Aldat mak İstediler Urla (Hususi) — Burada de fine aramak iptilâsı hastalık ha* Tni almıştır. Aklına esen veyahut bir taraftan teşvik gören şu ve ya bu adamlar, buraya gelirler. Falan yerde define vardır. Aras yacağız, müsaade ediniz derler, müsaadesini alırlar, hafriyata gi rişirler.. Fakat neticede eli boş çıkarlar.. Şimdi de iki Rum peyda ot muş ve Altıntaş mahallesinde firari Rumlardan birinin evinde gömülü on beş bin lira bulundu* ğunu iddia ederek hafriyat içim müsaadesini almışlardır.. Fakat bu adamlar, altınlari tamamen kendileri almak vo hü- kümet hissesini vermemek emel ve gayesile bir dolap düşünmüş* ler, kazamızdan iki zatla birlikte bir plân tertip etmişlerdir. Bu lurı Altınların gömülü olduğu ken” dilerince malâm olan mahal hü- kümete bildirilmiyecek, başka bir ev gösterilecektir. Filhakika, başka bir evde memurların — buzurile — hafriyata devam — edilirken, asıl paranm bulunduğu iddia edilen Altıntaş mahallesinde Giritli İsmâil Ağa- nın veresesine ait ve Giritli Hür seyin Ağanın ikamet ettiği evde de gizlice hafriyata başlanmıştır. Böyle iki taraflı hafriyat de- vam ederken; jandarma kuman” damı yüzbaşı İsa Bey, bu işlerde daima ön ayak olan bir zatın ortada görünmemesinden şüphe- lenmiş, ve maiyetine aldığı jan- darmalarla mahalle arasında do- laşmıya başlamıştır. Isa Bey iki sokak geride bir evin önünden geçerken kazma sesleri işitmiş v şüpbesi daha ziyade artarak, eve bir baskın yapmıştır. Evin mabı zeninde o, maruf iki xatla birlik* te ev sahibi ve iki Rumdan D mestokli ismindeki şahsı elleri de kazma, kürek olduğu toprak kazarlarken ecürmümeşhult halinde yakalanmışlardır. Bu bu* susta ehemmiyetli surette tahik - kat yapılmaktadır. Sabanca Tenezzühleri Trenle Yolculuk Adapazt rına Kadar Temdit Edilö Adapazarı, (Hususi) — Devle Demiryolları idaresi — tarafınd Cuma ve Pazar günleri Sabanı ya tertip edilen tenezzüh ka' Adapazarına kadar, temdit ed miş ve trenler dolu olarak Ad pazarına kadar gelmiye - ba: mıştır. Fakat trenlerde şehrimiz! tenezzüh maksadile gelenler seyrektir. Ve yolcuların eksi Düzceye, Boluya, Geredeye v daha bir çok yerlere gitmek isti yen halk ile doludur. Bun tirenlerin ucuzluğundan istifad maksadile bu trenlerde seyahal tercih etmektedirler. Ankara Yapı Kooperatif Ankara, 2 (Hususi)— Ankart? yapı kooperatifinin nizamnamtf hazırlanmıştır. Kooperatif elli b ev yaptıracaktır. İsteyenler ev laymetinin yüz”? on beşini peşin vermek — sureti kooperatife girebileceklerdir. Urla Mektupları [ ü Ui aa -. ü sswvrs - v—werrm a <—- a ma ue