21 Temmuz 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 12

K *E Derviş Paşa Sarasker Olacaktı Jı' * 4 DENL Fakat Bir Günlük Tereddüt Onuanaçğ Ve Tahtına Ve Nihayet Hayatına Malolmuştu! Müuharrirt X4 Her Hakkı Mahfuzdur Z ğ Az zamanda servetini tebah eden Ahmet Celâlettin Paşanın elinde yalnız bir pırlanta tespih kalmıştı. Büyük bir ihtiyaç içinde kaldığı hâlde bir hayli zaman bunu satmadı. Lâkin Ööyle bir gün geldi ki, nihayet bunu da fedaya mecbur oldu. Artık etra- finı alan dalkavuklar - dağılmış, Pş. büyük bir zaruretle başbaşa kalmıştı. Yıldız sarayının iğrenç levsi içinde, bir çiçek gibi saf ve te- miz kalan Ahmet Celâlettin Pş. bu büyük zaruret içinde olduğu — halde yine Yıldıza boyun — iğinedi, — Abdülhamit- ten hiçbir yardım ve muave- net istemedi. Efendisine karşı kızgın olmakla beraber, hiçbir zaman ona karşı kin beslemedi. Abdülhamidin son nefesine kadar derin ve samimi bir - sadakat gösterdi . Nihayet, — bütün faniler gibi Abdülhamit te hayata veda ettiği zaman, Ahmet Celâlettin Paşa, en acı bir melâl ve istırap his- sederek, onun tabutunu mezara kadar - kızgin gözyaşlarile takip etti, Dorviş Paşa Abdühamidin üzerinde mücs- sir olan şahıslardan - biri de, (Derviş Paşa) idi. Bu Paşa (Lofça) âyanından İbrahim Ağanın oğlu olup zekâsı ve girginliği hasebile kendisi de genç yaşında memleketin âyanı sırasına geç- mişti. Böyle olmakla beraber İstan- bula gelmiş; ((1252 ) senesin- de İstanbulda — gönüllü olarak asker silkine girmiş, az zaman zarfında binbaşı rütbesini ihraz etmişti. Yaradılışında, büyük P» asker ruhu vardi. Eğer bütün hayatında sadece asker olarak kalsaydı, hiç şüphesiz, tarihte ebedi nam bırakan kumandanlar arasında sayılacaktı. Fakat o, bir taraftan askerlik hayatında terakki ederken, diğer taraftan da siyaset işlerine ka- rişmiş ve daha ziyade şahsi men- faatinin teminine çalışmıştı. Bu adamın en zayıf damarı, (ikbal ve servet) ti. Bunu temin etmek için gözünü budaktan sa- kınmazdı. Her işte muvaffakıyet kazanmanın bütün sırrımı bilir ve ona göre hareket ederdi. Kara- dağ muharebelerinde, Rumeli ve Anadolu valiliklerinde çok kıymet- K hizmetler gören Derviş Paşa, Kozan isyan ve islâhatında da bü- yük işler görmüş; zekâ ve şecaati sayesinde az zaman zarfında dev- let ricali arasında temayüz etmişti. Sultan Azize büyük bir aşk ile merbuttu. Sultan Aziz de onu pek çok seviyordu. Hattâ, sarasker yapmayı bile düşünü- yordu. Eğer Sultan Aziz bu dü- şüncesine derhal karar vererek fikrini husule getirmiş olsaydı, o acı akıbete uğramaktan kur- tulacaktı. Fakat, bir günlük te- reddüt, onun taç ve tahtına ve nihayet hayatına malolmuştu. Abdülhamit, daha şehzadeliği zamanında Derviş Paşayı tanıyor- du. Paşanın, bir taraftan asker- lik hayatının — menkibeleri di- ler — taraftan da zekâ — ve taneti, — Abdülhamidin nazarı dikkatini celbetmişti. Abdülhamit esasen bu fitratte adamlara meftundu. — Zekâ, kuvvet ve şecaat; onün nazarında — em- salsiz — hasletlerden — sayılırdı. Nitekim — tahta çıktıktan son- ra yavaş yavaş kendisine bir muhit — yapmıya — hazırlanırken Derviş Paşayı da bu muhite al- mayı unutmadı. Abdülhamide nazaran Derviş Paşanın büyük bir kıymeti daha vardı. O da, Sultan Azize muhab- bet ve sadakatiydi. Her nedense Abdülhamit, Sultan Aziz - taraf- tarlarına karşı büyük bir temayül ve teveccüh gösteriyor, onları ya birer suretle taltif veyahut ma- iyetinde islihdam ediyordu. Abdülâzizin hal'i vak'asına iş- Ü Farici Hasercer — Briyan Namına Dikilecek Âbide Paris 20 — Briyan'ın dostları Cemiyetinin teşebbüsile, hükümet Briyan namına dikilecek âbide için bir imme açmıya karar ver- miştir. M. Mellon Memlaketine Gidiyor Londra 20 — Amerikanın bura sefiri M. Mellon bugün Vaşingtona — hareket — etmiştir. Amerikanın iktısadi ve mali işti- rakinin mevzubahs olduğu bir sırada yapılan bu seyahat mani- dardır. Cür'etkâr Çete Yakalandı Madrit 20 — Oviedo Banka- sını güpegündüz soyan cür'etkâr hırsızlar yakalanmıştır. Çete ef- radının tevkifi için silâh kullan- mak mecburiyeti hâsıl olmuştur. Müthiş - Bir İnfilâk Brokvil 20 — Ontarizo gö- lünde işleyen bir vapur dinamit infilâkı neticesinde harap olmuş- tur. 2 ölü 3 yaralı vır:n'. l yolcu kayıptır. Irlanda Almanyaya Kömür Siparişi Verdi Berlin, 20 — İrlanda, İrlanda mahsulâtı mukabilinde şimdiye kadar İngiltereden almakta oldu- ğu emteayı diğer devletlerden satınalmak — maksadile — birçok Avroapa devletleri ile müzakerata girişmiştir. . İrlanda hükümeti, 10,000 - ton Rur kömürü almak için Ren-Ves- lifalya kömür madenleri sendika sına bir sipariş yapmıştır. Şimdiye- kadar, İrlandanın sarfetmekte olduğu kömür Gal havzasından gelmekte idi. Siyamda Matbuat Hürriyeti Bankok 20 — Matbuat hür- riyeti tesis, sansör ilga edilmiş- tir. Prenslere ait emval ve em- lâkin müsadere edilmiyeceği be- yan edilmektedir. ea ğ Si a tirak edenleri birer birer cezalandı- ran Abdülhamit, amcasına sadık kalanları da ihmal etmiyor, onla- rın sadakatini yavaş yavaş kendi lehine çeviriyordu. Derviş Paşa, — Abdülhamidi, daha efendilik zamanında lâyıki- le tetkik ve onun bütün ruhi tema« yüllerini keşfeden bir adam olduğu için az zaman zarfında hem Abdül- hamidin mizacını vehem de saray hayatının icabatını kavramakta gecikmedi. Birçokları gibi saraya yerleşerek dedikodu ile hünkâra yaranmak istemedi. Ancak mü- him hâdiselerde iş görmek ve bu suretle temayüz etmek için dalma fırsat bekler[vi. Bunun için saray hâdiselerini günü gününe takip ediyor ve ehemmiyetlice bir mesele zuhu- runda hemen saraya koşarak Abdülhamide karşı icap eden tavır ve vaziyeti alıyordu. Bu esnada bazan saf ve sadık bir nasıh olu- yor, uygun sözlerle — Abdülha- midin kalbini okşayarak onu hissettiği elem ve — ıstırapltan tecride çalışıyor; bazan da din- darane misaller getirerek hüh- kârı sabır. ve tevekküle alıştırı- I yordu. TArkası var| —RADYO — 21 Temmuz Perşembe İstanbul — ( 1200 metre ) 18 grar mofon, 109,3 alaturka konser, Vedia Riza ve Cennet Hanımların iştirakile, Ajans haberleri, saat ayarı, 80,5 gra- mofon, 321 alaturka konser, * Vildan Niyazi Beyin ve Fikriyo Hanımım iş- türakile, 22 orkestra. Xocip Yakup Bey idaresinde: 1 — Ronciniden bir uvertlir. 2.Rı- zetten bir parça. 8 -Bergerden bit yalş, Bükreş — (994 motze) 20 Şarkı kon« seri, 20,20 senfoni 21,18 ikinel kısım senfoni, Belgrad — (429 motre) 20 Millt — şaz- kılar, 20,5 doktorun tavsiyoleri, 28,5 dans havaları. Roma — (441 metre ) 20,15 Memle- ket haberleri, 21,5 ev kadınma nasi- batler, 21,15 Zoraima gecoleri, ismin- de bir dram. 'rağ — (488 meotfe) 20 Şarkı konse- Ti, 20,80 fllt konseri, 2040 komedi, 21,20 yer 1 konseri. Viyana — (517 metra) 90,40 Salon orkektrası, 2120 oöski dans havsları, 23,23 onzbant. Poşte — (Ö30 metre ) 20,45 Siyaset dedikoduları, 21 könser, Yü Çigan orkostrası, Varşova — (14L1 metre) 20,45 Mem- leket baberleri, 21 akşam — konseri, 22,20 bir küçük hikâyo, 23 dâans ha- vaları, Berlin — ( 1635 metre) 20 Günün siyaseti, 20,85 konlerans, 20,50 salon orkestrası, 21 yeni çıkan romanlar, 99 Fratnkforttan naklen konger, 22 Temmuz Cuma İstanbul — (1200 motro ) 18 Gra- mofob, 19,5 alaturka gaz, 90,5 gtamofon, 91 alutürka saz, 92 orkostra. Bükreş — (394 metre) 20 Saksifon solo, 20,90 radyo tiyatrosu, S1 Roman- ya muslkist, Bolgrat — ( 429 metre ) 20 Radyo orkestrası, 21 konlerans, 21,80 Kora şarkıları, Roma — (441 metra) ket haberleri, 21,45 orkel Prağ — (483 metre) 20 Ş: piyano, 22,35 konser. ölî metre ) S1 Amerika- 20 koman konseri . 15 Memle- (30 matro) 20,20 Macar şarkıları, 21,90 gramofon, 22,30 piya- no konseri, sonra Çiyan orkostrası. Varşova — (1411 metre) 21 Sonfoni, £8 dans havaları. Berlin — ( 168Ö metre ) 21 Vaşing- tondan nakil, 21,30 Frankfürt musikl Salonundan nakil, Temmuz 21 İstanbulun Dö_'ı:İ - Köşesi Bugün En Yaşlı Binamız 1565 Yaşındadır ea (Baş tarafı | incl sayfada ) zamanında bitirilmiştir. Bizanslıla- rın elyevm ayakta durabilen en eski yadigârlarından — biri de Çatladıkapı civarındaki eski sa- raydır. Jüstinyen ismi verilen bu saray bugün tamam (522 yaşin- dadır. ve İmparator İkinci Teo- dos zamanında — yapılmıştır. Bi- zanslılar, İranlılardan esir aldık- ları Hürmüz isminde güzel pren- sesi bu sarayda saklamışlardır. Yine İstanbulun en ihtiyar binaları — arasında — Ayasofya, Askert Müze binası olan Aya Erini ile Aya Bakus ve Serex ismindeki Küçük Ayasofya ca- mileri de vardır. Bunların hepsi on dört asır evvel Jüstinyen tara- fından yapılmış kıymetli eserler- dir. — Edirnekapı — civarındaki Ka'riye camii de (Teodor Mitohit) tarafından tamam 649 sene evvel yaptırılmış bir Bizans eseridir. İstanbul, tarihte (20) defa muhasara edilmiş bir şehirdir. Muhasaracılar ancak yedi defa içeri girmiye muvaffak olmuşlar ve fakat tekrar çıkarılmışlardır. Bu muhasaralardan (7) si Arap« lar, (5)i Türkler tarafından ya- pılmiştir. Emevi lııühlorlıloıı Muaviye — zamanından — itibaren başlıyan Arap muhasaralarından birinde Galatadaki (Arap Camii) kilise halinden camiye — çevrik miştir. Arap muhasaraları (1300) sene evvelinden başlamıştır. Bina- enaleyh Arap camiinin de İstan- ulun en eski bir islâm müesse- sesi olması lâzımdir. x İstanbulun Türkler tarafından yapılan en eski binası Anadolu- hisarıdır. Bu kaleler Yıldırım Be- yazıt tarafından orada bulunan ( Jüpiter) — mabedinin — hara- besi üzerine yapılmıştır. Diller- de — yaşıyan — bir — efsanaya göre burada bir büyük kö- k — varı Geli; e grmlkke Gaylar ” denlebi Hi larak saldırır. ve korkuturmuş. İstanbulda Türk eserlerinin Ağa- babası bu hisardır. Bundan sonra ( Boğüzkesen ) Hisari gelir. İstanbulda Türklerin ilk yaptıkları bina budur. Sonra bunun adı Rumelihişarına çev- rilmiştir. - Fatih tarafından — yaptırılan Rumelihisarında üç kule vardır. Bunlardan sahildeki Fatihin Baş- veziri Halil Paşaya, Bebek tara- fındaki yüksek kule de Fatihin kayınpederi — Zaganos — Paşaya aittir. Bu kulenin üze- rinde bulunan kitabe Türklerin İstanbul tarafında yaptıkları bi- nalar üzerine koydukları ilk yazı olmak itibarile büyük ve tarihi bir. kıymeti vardır. Bu kitabe Arapçadır. ve tercümesi aynen şudur: *“Bu yüksek ve metin kale ve ezaamer Taksim Bu akşam: program değişiyor TROPİCAL EXPRESS Büyük Brezilya Revü Heyeti 2 İnci program olsrak mütenovvi tablolar, «koçler, mizansonler vo fev- kalâdeliklerle dolu yeni revüsünü temsilo başlıyacaktır. Memleketimizde emsali görülmemiş bir temaşa Yarınki Cuma ve İdi Millt münasebetile mütcakip Cumartesi ve mütöakip Pazartesi günleri saat 17 1/2 da BÜYÜK MATİNELER Geç kalanların istical etmoleri tavsiye olunuur. Zira bu omsalsiz revil beyeti pok yakında temsillerine sihayet vörocektir. kulenin — yapılmasını Ulu Hakan Mehmet bini Murat Han büyük veziri Zağanos bini Abdullah Pa- şaya emretmiştir. Bu kule 856 senesi rebiülâhirinde bitmiştir.,, Rumelihisarı bugün tamam (480) yaşındadır. Bundan sonra İstanbulun en yaşlı binası Zeyrekteki (Hızırbey— Hacıkadın) mesçididir. Bu mesçit İstanbulun - fethinden sonra altı sene İstanbul kadılığı ve Bele- diye —Reisliği yapan meşhur Akşehirli Hoca Nasreddin Efen- dinin torunu Hızır Bey tarafın- dan yaptırılmıştır. Hızır Bey 863 hicri sene- sinde vefat etmiştir. Hızır Bey payitaht Edirnede iken Arabis- tandan gelen birçok Arap âlim- lerile münaks birinciliği ka- zanmış ve blı::f:hmuld susturmuş bir âlimdir. Bir müna« kaşadan sonra Fatih kendi kür- künü Hızır Beye dirmiştir, Birçok kıymetli ’enrlg’dı yaz- mıştır, Topkapıdaki — Çukurçeşmede Fatihin şatırı Kılı Yusuf Ağa tarafından yapılmış ve suyu tw runçlu bendinden verilmiştir. Fa- tih İstanbulu fethettiği gün ikindi namazını Kıllı Yusuf Ağa ile burada kılmış ve ayni yerde de bir cami ile çeşme yapılmıştır. Cami harap olmuştur. Çeşme de bilâhare tamir edilmiştir. Üzerinde şöyle başlayan bir ki- tabe vardır. Mukaddem Hazreti Fatih Mehmet Han bu ayni - edip İcra bu semtin ahallsinden eylemiş şadan. * Fatihin bizzat yaptırdığı eski eserlerden birisi de şimdi müze olarak kullanılan — ( Çinili köşk yeni saray ) dır bu saraya milâdi 1465 tarihinde başlanmış ve 1478 tarihinde bitirilmiştir. O vakit sarayburnu bir zeytinlik halinde- idi, — Fatihin kumandanlarından meşbur şair Ahmet Paşa bu sara! hakkında şöyle bir tarih söyle- miştirl Bünyadı serayi ki budur ahseni tarih Kim ide mübarek tapuna haygül türama İstanbulda €en eski ahşap bina da Beyazıt camii aptesane- sinin kapısı Üzerindeki harap dairedir, Burası zap- tından 50 - 60 sene sonra yapıl- mıştır. Kumkapıda da Bizanslr lardan kalma bir tek kârgir ev vardır, L : TEBŞİR Geçirdiği muvakkat bir rahatsızlık hasobile üç gündenberi icrayı terennüm edemiyen Deniz kızı Eftalya Hanım bügünden itibaren Harbiye'de BELVÜ bahçesindeki muhteşeom saz heyotine iştirak edeceğini muhterem — müştorile- rino tobşir eyler. Müdüriyet Bahçesi