9 Nisan 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2
Her hakkı mahfuzdur. Yazan: Son TARİHİ TEFRİKA : 88 Yemen valisi Mahmut NEDIM İngiliz er Aden'e nasıl girmiye muvaffak oldular ? Hindistan umumi valisinin tasdik ettiği muahedename — İlk adım ve .. yerleşme.. İngilizlerin dostuyum. Dost Juğum hakiki ve daimidir. Dostlu- ğa uymıyan en küçük bir hareket bile benden sadır olmıyacaktır, bu- Bun için Cenabı hakkın huzurunda kassem ederim, benim tebanm İn- gilizlerin işgali altındaki memle- ketlere ve sizin (o tebaanız benim memleketime dost o olarak girip çıkacaklardır. Mührünüzle ne ya- zarsanız onu ifa edeceğim. Buna da Cenabı hak şahidi âdildir.., Ne basit, ne sade ve kısa bir mmu- kaveledir değil mi? Fakat bunun- la İngiltere Adene komşu bir top- ğın sahibini kendine bağlamış 0- luyor. Ve bu işi görmek için tek silâh patlamış değildir. Size, İngilterenin o zaman bize komşu Arap topraklarına nasıl a- dım adım ilerliyerek girdiğini gös- teren bir başka vesika gösterece- Bim. “Bu itilâfname 1882 senesi Anunusanişinin 21 inci günü Hin. istan valii omumisi (o tarafından Kalkütede tasdik edilmiştir. — 1849 senesi martının muahedenin beşinci O maddesine tevfikan (Hormaksar) köprüsün- dan Aden kadar berza- İs teşkil eden arazi İngiltere hükü- metine ait olmak üzere takarrür etmiş ve Sultan Ali Muhsin Fazl 've i tarafmdan © İngik tere hükümetine £ karşı sadikane hareket olunduğu ve yukarıda mez- kür muahede ahkâmma tamamile riayetkâr bulunduğu & müddetçe erek kendisine ve varis- rine ayda (541) dolar verilece- şi kararlaştırılmış idi, o Bu defa ultan bin O Ali Muhsin ge rek kendi namma, gerekse varis- leri namma olarak (600) dolar su- varidatı temettüntmdan (500) do- lar tuz o hasılatındanki Oceman (1100) dolar şehri muhassasatı o- lan (541) dolara ilâve olunarak «ylık muahassasatının (1641) do- lara iblâğ edilmek © şartile (Hor- maksar)ın şarkıdan itibaren ye- di.ve rubu mil şimale kadar çıkan ve oradan üç ve rubu (mil şarka müteveccih olarak (İmed) a kadar imtidat eden bir | noktadan Şeyh Osman vadisinin bir mil şimaline ve oradan (Vadii © yenlen)in bir mil dahilindeki bir noktasına ka- dar imtidat etmek üzere cenup ve cenubu garbiye müteveccih bir hu. dut dahilindeki araziyi (25000) İzik hükümeti iştiraya muva- akat etmiştir. I Madde — Sultan Faddal bin Ali Muhsin gerek makbuzu olan (25000) dolar gerekse aylık mu- basasatına (1100) © dolar ilâvesi basebile yukarıda hududu temdit edilen arazinin İngiltere hüküme- tine ait olduğunu ve gerek kendisi tarafından gerekse varisleri tara- fından ileride de hiç bir müddei- r serdetmiyeceklerini tasdik e- ler. ? 2 Madde — Salâhiyeti tamme- yi haiz Aden valisi Fransis Loç, Hindistan valii umumisi namına Kan bin Ali o Muhsine ay dola: ği taah- vr Nİ r vermeği taah. 3 Madde — Sultani © Fazl bi Ali Muhsin ile Aden valisi Fans Loç bundan evvel aralarında akde- dilmiş olan itilâfnamenin mülga ol. duğunu beyan ederler, 4 Madde — Lâhic sultanı Ade- ne giren ticaret mallarından resim almak hakkını eskisi gibi haizdir. 5 Madde — Aden vilüyeti dahi, line kaçıp sultan tarafından iste- nen askerleri İngiltere tarafından kendisine iade olunur. — Sultanın tebaasından olup bir cürüm işliye- rek Adene iltica edenler hakkında yapma hükümeti ayni muame- eyi yapar. Lâhic sultanı da Aden- 'den Lâhic ve mülhakatına firar den İngiliz asker ve tebaalarmı iade eder. “i hiç sultanın tavsiyesile sultan a- ilesine mensup bazılarma Adende vazifeler verebilir . 7 Madde — Lâhiç sultanım ve varislerinin arazisi evvelce oldu- Zu gibi gene İngiltere hükümetinin himayesi altındadır.,, İmzalar, Bu iki vesika İngilterenin ba- zan müstemlekeleri herhangi bir arsa alır gibi satın aldığını göster. miyor mu? Haksız mı? Kan dökmeden, beyhude harp masraflarına girme- den gözüne kestirdiği toprağa böy- lece sahip olmanın yolu varken, neden başka yollara sapsın! Ben San'ada, karşımdaki bu sultanlara bakar düşünürdüm. Filhakika karşımda hadsiz he- sapsız*(sultan) vardı. Vakiâ bizim dokuz nahiye dediğimiz (nevahii ATİNA, 8 (Hususi) — Dün pazar ol- masına rağmen buradaki iki divanıbarp- te de muhakemelere devam © edilmiş ve şahitler dinlenmiştir. Tersane boskun suçluların muhakeme eden Divana bazı şahitler gelmediği için bunların ihzaren ibi kararlaştırılmıştır. Harbiye mekt ğe mahküm amuş ve askerlik rütbesi de refedilenistir. Bunan icin tekrar muhake- imkön harıindedir. İlk kafile âsilere idam ceza verme diğinden dolayı bazı gazecelerin hücu - rruna uğrayan eski harp reisi Ges seral Bakopulaş yeni ta,rin edildiği me muriyeti kabat etmiyerek tekaütlüğünü istemiştir. General Kondilisin konferansı ATINA, 8 (Hususi) — Atin, nu zabitlerinin dün askeri kulübündeki toplantılarmda Başbakanlık muavini ve Harbiye bakanı General Kondilis bir kon ferans vermiştir. General Kondilis Yu - nan milletinin halkını iatirdat için za » bitlerin gösterdikleri cesaret ve fedakâr. tes'a) da dokuz, daha doğrusu kal- bur İeonüç sultan vardı. Fakat sultanların Oo maiyetindeki (sultan)ları da hesaba bunların sayısını ben değil, kendi- leri bile bilmezler. Bunlarm için- de İngiltereden © ayda yirmi beş dolar tahsisat alanlar bile vardır. Bunlar bizimle İngilizler arasında âdeta bir (etatampon) vazifesini göri'yorlardı. Asırlardanberi o ehemmiyetini kaybetmemiş çorak ve kurak top- rak, Arapların tabirile yeryüzünün cenneti Aden, İngilizlerin gaz ve kömür deposu, deniz ve hava sefi» nelerinin büyük limanı Aden, So- raali, Mısırlı, Sudanlı, Hicazlı, Ye- merli, Fransız, İngiliz, Rum, Er- meri... ilh. ilemeskün & ve birçok fakirleri zengin etmiş Aden, kar- deşi Habili (o öldürdükten sonra Kabilin kaçtığı Aden, rekabetine dayanamıyarak defalarla Romalı- ların bombardıman ettikleri hal- de hınçlarını alamadıkları Aden, Harbi umumi başlaymca Yemenin karşısmda bir düşman kalesi hali- ni almıştı, Vakiâ bizim bu kaleye girebilmemiz pek mümkün değil. di. Elimizdeki vesait bi becere- bilmemize müsait deği Fakat Aden kapılarına kadar dayanabi- lirdik, Mükemmel toplarla müceh- hez meşhur (Cebelülhadid) ile de. niz arasında, yani kara toplarile deniz topları arasında barınan A- deni kapısının eşiğinde bekliyerek tehdit etmekten başka yapabilece- imiz bir iş yoktu. Bunun için de Hüseyin Hilmi paşanın Yemen va- liliği zamanımda otun bütün gay- retlerine rğmea İngilizlerin Babı- âli ve sarayı fevkalâde tazyik et ineleri neticesinde elimizden çık- muş ve İngilizlere geçmiş olan Ne. vahii tes'ayı tekrar ele geçirmemiz lâzımdı. İngilizler bir taraftan © Adeni emniyette bulundurmak, bir taraf. tan da Yemene yavaş yavaş, sessiz sadasız sokulabilmek için bu do. kuz nahiyeyi Osmanlı imparator- luğundan almışlar, bu suretle San- aya otuz saatlik bir mesafeye ka- dar yaklaşmışlardı. Düşünüyorum; biz de kan dök- meden Aden kapılarına kadar yak. laşamaz mıyız? Ve biliyordum ki dokuz nahiyedeki sultanlar İngiliz- lerden çekinmeseler | kapılarını bize açmakta tereddüt etmiyecek- ler. Fakat onlar da iki ateş da kalmış bir vaziyette idiler, Biz karşımızda sultan kılığında İngi- lizleri görüyorduk. Hakikat bu i- di. Fakat ne olursa olsun bir tec- rübe hiç bir zarar veremezdi. Bunlara evvelâ Rida şeyhülme- şayihi Salih Tayri paşa ile haber gönderdim, ben de San'adân ha- ue Yerime gittim. İp kazasın. lunan ve o zaman yapılacak bu harekâtı idareye sila olan 13 üncü fırka kumandanı miralay Sait bey ile buluştuk. Şeyhleri de beraberimde getirmiştim, onlara &sasen şöyle demişim? lıktan dolayı kendilerini o tebrik ederek demiştir ki: Venizelosun millet arasında ihdas i rahi intizamsızlık memleketi dahi- H harbe kadar görürdü. Şimdi ise ordu, HARICI HABERLER Yunanistanda son vaziyet m e e Orfii dare, intihabattan bir ay evvel kaldırılacak Divanı harpte şahitler, evvelce küreğe mah- küm edilen bir zabitin, isyan hareketinde çok mühim rol.er oynadığını söylüyorlar artık enilletin arzu ettiği doğru ve mun | tazam yolunu bulmuştur.,, Generul Kondilisin bu konferansı em- ri yeymi olarak bütün kılanta tamim edil miştir. Üniversitede tasfiye ATİNA, 8 (Hasu Bugün Gone- âe'in ri altında toplana - cak Bakanlar heyetinde Üniversite de- kanları ve muavinle, öm tasfiyesi inrar- laştırılacaktır. Kültür Bakanı Üniversi le yerlerine getirile - ceklerin bir kistesini hazırlamıştır. | Bazı gazeteler Milli tiyatroda Venize- Hst unsurların bulunduğunu yazdıkların» dan burada tasfiye yapılacağı söylen - mektedir. Adarei örfiye ATINA, 8 (Hususi) — İntihabat ma yısın 19 unda muhakkak yapılacağından birinci ordu kumandanlığı idarei örfiye- sin de bir ay evvel yani bu ayın 19 unda kaldırılacağını bildirmiş ve bütün divanı | harplerin o güne kadar ellerindeki işleri bitirmelerini tebliğ etmiştir. Memlekete dönenler ATINA, 8 (Hususi) — Venizelos ile Napoliye kaçan bahriy, on zabit evvelisi yün Pireye dön- Burada çıkan Tipos gazetesi diğer gel mek isteyenlere o “Venizel öldürüp memleketinize geliniz, diye tavsiyede bu Turmaktadır. Halkın içine Giren otomobil Fransada bir yarış esna- sında feci bir kaza oldu ŞATO TİYERİ, 8 (A.A) — Otomo- il yarışı esnasında feci bir kaza olmuş. tur, Yarışa iştirak eden arabalardan biri halk arasına girmiştir. Üç ölü ve 22 ya- ralı vardır. Yaralılardan üçü ümâtsiz bir haldedir. PARIS, 8 (A.A.) — Dün Chatomu- Thierry yakınında vukua gelmiş olan otomobil kazasında yaralananlardan iki kişi aldıkları yaralardan müteessi- ren ölmüşlerdir. Bu suretle ölenlerin mikdarı beşe çıkmıştır. Avusturyada Almanya ile bir iş bi yapılması tavsiye edi tısadi bir iş birliği tesis etmelerini tavsi- ye etmiştir. Prens Starhemberge karşı VİYANA, 8 (A.A.) — Salzburg'da, ki bin köylüye söylemiş olduğu bir nu - tukta, Zirant bakanı ve köylü farkası re isi B. Reither, reisleri Prens Starhem - berg'e karşı disiplin muhalif hareket lerde bulunmalarını Heimvehren'lere tav» siye eden devlet müsteşarı Siget'in boya- matından bahsetmiş, Avusturya köylüle - rinin her hangi bir diktatörlük harekeli ne muhalefet edeceklerini — bildirmiştir. Bundan sonra B. Reither, Prens Star » hemberg'i bu gibi | tahrikâtta bulunan muavinlerine karşı şiddetle harekete da- vet etmiştir. Bu toplantı, köylüler arasında Heim - vehren'lerin nüfuzuna karşı bir muvaze- ne tesisi için mevcut temayülün bir teyi- di olarak tefsir edilebilir, Avusturyada geçid resmi 8 (A.A.) — Dün yapılan büyük bir askeri geçit resmi münasebe - tyle, Başvekil Şuşniz, | bi neşrederek, orduyu, müteveffa Dolfusa çizilen ve gayesi Avusturya - en isti, huzur ve dini hakka alan Amerikada çok şiddetli fırtına Fırtınadan 34 kişi öldü yü:lerce yaralı var NEVYORK, 8 (A.A) — Şiddetli bir fırtına, Amerikanın cenuh orta ve garbında mühim hasarlara sebebiyet vermiştir. Luizyanda, Minisipide, Tek- sas ve Floridada hortumlar görülmüş tür. Şimdiye kadar 34 telef kaydedil- miştir. Yüzden fazla yaralı vardır. Binlerce kişi yersiz yurteuz kalmıştır. Yalnız Gloster şehrinde üçü klise ol- mak üzere 150 bina harab olmuştur. General Ludendorf 70 yaşında BERLİN, 8 (A.A.) — Bay Hitler, aşağıdaki emirnameyi neşretmişti General Ludendrof, yarın 9 Nisan doğumunun yetmişinci yıldönümünü tesit edecektir. Bu münasebetle Al - an milleti, büyük kumandanının harb esnasındaki unutulmaz hizmetle- rini derin minnettarlık hisleriyle hatır- layacaktır. Şükran borcu olan bu his- sin tesiri ile 9 Nisanda bütün binalara bayrak çekilmesini emrederim. Hollandada bir kaza daha KOPENHAG, 8 (A.A) — Fulmen adası cenabunda dün mühim bir tren kazası olmuştur. Bir makinist ölmüş ve yirmi kadar yolcu ağır surette yara » Tanmıştar. eni Mançuride iki asker treni çarpıştı TSİNKING, 8(A.A.) — Mançuri cenup şimendiferi üzerinde bir Japon as- kari treniyle Mançuri neferleri nakleden adi tren arasında bir çarpışma olmuş ve Japon trenine bağlı ve mülümmat yüklü bir vagonda infilâk vuku bulmuştur. O- tuz kadar nefer ölmüş ve bir çok da ya rakı vardır. e Habeşistana gönderilen silâhlar yolda yürümeğe davet etmiştir. Bulgar - Leh kültür mukavelesi VARŞOVA; 8 (A. A.) — Bulgar kül tür bakanı Bay Radefin Varşovayı 2i- yareti münasebetile Bulgar - Leh kül tür mukavelesi bugün imz; . ye Dare Harici küçük haberler: fişeği fabrikasmda vukua gelen bir infilâk neticesinde 12 kişi telef olmuştur. # Pariste Almanya milli hokey takımı Fransız takımını bire karşı yedi sayı ile yenmiştir. # Son günler zarfında altı Felemenk tayyarasi Londraya üç milyon altın Ster- Hn kavmetinde altın getirmişler ve bu altınlar derhal Londra bankalarma yatı: Falmştar ADEN, 8 (A.A) — Cibwti'den geleni bir habere göre, Habeşistana gönderil « mekte olan silâhlar ve mühimmat Fran- sız Somalisinden serbestçe geçmiştir. Bu REEDER aaa Dış işler bakenı geliyor ANKARA, 8 (Telefonla) — Dış işleri bakanı Bay Tevfik Rüştü A- ras bu akşamki trenle İstanbula gi tmiştir. Ankara gazinolarında oyun yasak ANKARA, 8 (Telefonla) — An kara belediyesi 1 hazirandan itiba « ren kahvehane ve gazinolarda tav la ve kâöğü oyunlarını yasak ede « cektir, Kamutayda görüşülen işler ANKARA, 8 (A.A.) — Bugün Bay Nuri Conkerin başkanlığında yapılan Kamtay toplantısında röş it kadın ticaretinin men'i hakkında Ji birinci teşrin 1933 de Cenevred e imzalanan mukaveli hakkındaki kanun ile Yüksek müh endis mektebi 1935 yılı lenin tasdiki bütçesini kabul etmiştir. Bu bütçe “kanunu ile yüksek mühendis mektebinin 935 yılı masarifi karşılığı olarak 495.782 lira tahsisat verilmiştir. Yine bu toplantıda Suriyede Tür klere ve Türkiyede Suriyelilere ait emlâk hakkındaki itilâfnamenin altı ay daha uzatılmasını gözeten kanın da kabul edilmiş ve Divanı muhase batta açık bulunan bir azalık için ya- pılan seçimde bu yere Muhasebatı umumiye müdürü Bay Mehmet Ali seçilmiştir. Kamutay perşembe günü toplan acaktır. Sovyet Rusyada 72 yaşından yu- karı herkes idam edilebilecek PARIS,8 (A.A.) — karı herkesü Moskovada n bildirildiğine göre 12 yaşından ya lam hükmü de dahi | olduğu halde, ceza kanununun bü- Paris sefirinin ziyafeti PARİS,8 (A.A.) — Türkiye büy ük elçisi, Bay Suat bugün bazı Fran- mz profesörlerine bir öğle yemeği vermiştir. Japonya hava kuvvetleri artıyor TOKYO, 8 (A.A.) — Hükümet, hava müdafasım kuvvetlendirmek # gin hemen beş senelik bir plân hazı rlamıya karar vermiştir. Bu plâna göre, bir çok tayyareci mektepleri açılacak ve yeni hava müdafaası a- layları teşkil olunacaktır. inhisarlar koruma sandığı projesinin esasları 60 yaşını dolduranlara koruma hakları verilerek alâkaları kesilecek ANKARA, 8 (Telefonla) — Inhi- sarlar koruma sandığı kanununa ek- lenen inhisarlar memur ve müstahdem leri koruma sandığı kanun projesi Baş bakanlığa verilmiştir. Bu projenin e- saslarına nazaran, koruma hakkı hiz- met müddetire göre hesab edilecek- tir. Bu müddetin 1934 Haziranı başı- na kadar geçen kısmı için koruma hak kı işbu tarihteki aylığın yüzde dör - dünün, o müddet zarfındaki ücret ola rak geçirilen hizmet aylarına zarbı suretile tahakkuk edecektir. Tütün inhisarı memurları tasarruf - koruma #andığınn tasfiyesi üzerine koruma haklarını almış olanların © sandığın bozulduğu mali yıl sonuna kadar ge- çen hizmet müddetleri hesaba katılımı yacaktır. Haziran 1934 den sonrası i- çin, memurun ğa girmesinden sonra aldığı aylık tutarı esas olacak ve sandık sermayesine göre tesbit edile- cek ve yüzde dokuzdan aşağı olmıya- cek bir nisbet dairesinde hesab edi- lecektir. Memurlar ve müstahdemler, 24690 ia hizmet müddeti, ma- itibarile istifade ede- bileceklerdir. Hizmet seneleri inhisar- ların hükümet idaresine geçtikleri ta- rihlerden itibaren memur o müstah- demlerim sicillerindeki malümat ve vesikalara göre hesab edilecektir. Ma- aşları ücrete çevrilmiş olan Tuz inbi- sarı memurlarınm hizmetleri 1933 yı lı haziranının birinden başlıyacaktır. 60 yaşını geçmiş veya 25 senelik hiz- met müddetini doldurmuş olanlar ida reden ilişiğini kesmek şartile koru- ma sandığından istifade edebilecek» lerdir. : İnhisarlar idaresi 60 yaşını doldur- muş olan memur ve müstahdemlerinin koruma haklarını vererek ilişiklerini kesebilecektir. Koruma hakkını ka- zanmadan istifa edenlerin veya açrl- ta olup ta alâkasını kesmek isteyenle- rin aylıklarından sandık sermayesi İ- çin kesilen paralarla, terfi zamları ve işlemiş faizleri kendilerine verilecek- tir, Daimi memur ve müstahdemlerden muvakkat memur ve müstahdem &- "geçenlere koruma hakları tama slihlarm geçenlerde Almanya, İsveç ve | men verilecektir. Vazife yüzünden Danimarkadan gönderilmiş olduğu söy- | sakatlanan pu nisbet dahi» Mniyeki Tinde koruma hakkı verilecektir: MASSAOUAH, 8 (A.A.) — Nazario | Sakatlık derecesi (Kaç aylık verileceği Sanro ve Vilcania vapurları asker ve mü- | e himmeti bâmilen buraya gelmişlerdir. 3 5 Mısılı emele Eritreye gidemiyecek 3 2 KAHİRE, 8 (A. A.) — Röyter Ajan ; : sından: Habeş hükümeti, Habeşistan hu- dudundan denize giden yolları yapmak üzere, 4 bin Mişırlı o smelenin Eritreye hareket etmelete olduğu haklandaki ha- ber üzerine uluslar kurumunun dilikati- ni celbetmişti. - Misar hükümetinin, bu maksatla gidecek © amelenin hareketini inelmekte devam ettiği burada teyit e- ilmektedir. 8 3 Sandık evlenme, hastalık, zelzele, sel, yangın gibi hi üstaheemlere - üç ü yüzde beş faizle borç pa- ra verebilecektir. Disiplin cezasile a- lâkası kesilenlere koruma haklarınm. üçte ikisi verilecektir. Zimmet, ihti - lâs, sahtekârlık ve rüşvet gibi vazife” ri suiletimel ü ve ya ağır para cezasma mahküm olan- İnrm idareye olan borçları kesildik- ten sonra koruma hakkından geriye kalanı kendilerine veya mirasçılara, verilecektir. Iatifa suretile ayrılmış o- lanlar, idarece cezalandırılarak çıka rılanlar, kadro dolayısile açıkta kalan lar, vücutlerinden istifade edilememe- sinden dolayı çıkarılanlar eski hizmet lerinden dolayı koruma hakların: ala mıyacaklardır. Koruma sandığı ev m lacaklara yapılacak talimatname - ye göre yüzde beş faizle ödünç para verecektir. Yalnız, bı bina değerinin dörtte yecektir. Lehistanın nüfusu: 33,200,000 VARŞOVA, 8 (ALA.) — İstatistik o. fisinin neşrettiği rakamlara göre, geçen yıl 273.874 evlenme — olmasma mukabil bu yıl 277.255 evlenme olmuştur. Doğan çocukların adedi 868.675 den 881.816 e kadar çıkmıştır. Ölenlerin adedi de 466 bin 210 dan 479.684 © çıkmıştır. Bu su- retle tebii yükselme hemen hemen de » gişmemiştir. 1933 senesinde 402.465 i- ken bu sene 401.931 olmuştur. Bu he» saplara göre Lehistanın (oO| kânunusani 1933 senesindelsi nüfusu 33.200.000 mil- yon olarak tahmin edilmektedir . Bayburd Halkevi on dört çocuğu giydirdi BAYBURT, (Milliyet) — Bu yıl kentimizde açılması büyük bir alika ve sevinçle karşılanan hallkevimiz var Uığını günden güne daha ziyade duyuru maktadır. Bu şube on dört öksüz çocuğu giy» dirmiştir. Bu sahada aşı memuru Bay Şevketin de çok yardımları dokunmak- tadır. Merzifonda yüz sünnet edilecek MERZİFON, (Milliyet) — Çocuk esirgeme kurumu bu defa da sekiz yar şundan yuları yüz çocuğu © (sünnet) etmektedir. Başında bulunduğu gün - denberi sonsuz faaliyetlerile kendisini heriese sevdiren, hâzik doktorlarımız» den Bay Cemil bu son tesebbüsile de halka bir kat daha kendini sevdirmiş * tir.
