2 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

MİLLİYET CUMARTESİ 2 MART Yazan: Son inilen gelen lurken 31 Mart hadisesi çıktı Yemen valisi Mahmut NEDİM heyetle konuşu- İstanbul sokaklarındaki silâh sesleri ve gürültüler bu heyet azasını hayli ürküttü Yirminci madde: — Bilümum kaçakçılığın men'i için vilâyet sa- hillerinin icabı vechile kat'i surette muhafazası esbabının istikmali. Hatime Yemen vilâyetinin ıslahatı hak- kında şimdiye kadar verilmiş olan lâyihaların bir kısmı şahsi menfa- atlerden, bir kısmı da malümat fu- ruşluk ve safsatadan ibaret olub menafi ve mslahatı vilâyet noktai nazarından zerre kadar bir ehem- miyeti haiz olmaktan başka belki tenafürün teşdidini intaç etmiştir. Vükelâyı devlet ile vükelâyı mille- tin bu vilâyetin ıslahatı hak- kındaki o hüsnüniyetlerine emni- yetimiz 'berkemal (bulunduğu na mebni devam etmekte bu- lunan omuharebata nihayet ve- riimek ve ( senelerdenberi Oça- lışıldığı halde muvaffak olunama- yan mlahata bed ve mübaşeret o- lunmak ancak yukarıdaki saydığı- mız mevaddın icrasile hasıl olaca- #ından, muktedir ve her vechile #ayanı vüsuk ve itimad zevattan bizler ile istişare edilerek intihab ve tayin edilecek memurlar marife- tile mezkür maddelerin biran ev. | vel mevkii tatbike konulması ve bu | vilâyetin elyevm bulunduğu helâki mühakkaktan kurtarılması tahtı elzemiyettedir. Islahat mezküre- nin balâdaki şekilde icrası için lâ- zrm olan para şayanı istisgar bir derecede görünür ise de şurası mu- hakkaktır ki mezkür maddeler tat- bik mevkiine konulup da neticelen- diği anda Yemende elyevm mevcud bulunan askeri kuvvet dörtte, bel- ki de beşte bir derecesine inecek ve merkezden gönderilmekte olan ayda yirmi, otuz bin liradan istiğ- na hasıl olacağı gibi mahallince de mebaliği kesire tasarruf edileceği ve tahsilâtın yoluna girmesi ciheti- le de vilâyet bütçesinden varidatır. artacağı ve bunlardan başka her i- ki tarafdan vukubulmakta olan bin lerce nüfusun telefatına nihayet ve rilmiş olacağı ve hini hacette Ye- menden pek büyük bir kuvvet ter- tibile muharebelere sevkedilebile- ceği tabii bulunduğundan ıslahata mmuktazi mebaliğ herhalde çok gö- rülmektedir., , 11 Mart 328 Bu lâyihayı biz, Yemen mebusla- rı İmzalatmıştık. Bugün belki garib görülebilecek bazı noktalar varsa, o za- manki vaziyeti nazarı itibare ala- rak muhakeme etmek icabettiğini söylemek isterim. Bu lâyihanın ihtiva ettiği mevad tatbik edilebilmiş olsaydı, Yemen de rahat, hattâ bu kıtadan cidden istifade de edebilirdik. Yemene başka türlü sahib olabilmemiz im- kân ve ibtimali yoktu. Lâyihanın baştarafında da işa- ret ettiğimiz vechile bir müddet ev vel hükümetin talebi üzerine manı | Yahya İstanbula, anlaşma zemini bulmak için bir heyet göndermişti. Ba heye Imam Yabyanın kain pederi Sadülşarki, -abasın- Celi Abdullah bini Ibrahim ve Seyi Şami'den mürek- kebdi. F le ikram ve iltifat gören bu heyet hükümet tarafın- dan Nişantaşında bir konakta misa- fir edilmiş, vükelâ vüzera ile görüş türülmüş, İttihad ve Terakki rüesa- «1 ile de temas ettirilmiştir. Sadrazam Kâmil paşanın davet ettiği bu heyet İstanbula geldiği sıralarda Kâmil paşa sadaretten çekilmiş yerine Hüseyin Hilmi pa- şa gelmişti. mebusan Ayasofyadaki meclisi binasında da bir Yemen komisyo- nu teşekkül etti. Piyade reis ferik Ferid paşa (1) evvelce Yemen he- yeti teftişiye olduğu için bu heyete dahildi. Esasen heyet azâsı hep evvelce Yemende bulunmuş ze- vattan mürekkebdi. Bu meyanda erkâniıharbiyei umumiye reisi Ah- med İzzet paşa ile merhum Ali E- | miri efendi de vardı. İ Zannederim o Yemenden gelen heyetle birkaç defa toplanıp müza kerütta brlundu ar fakat o'sırada 7” Müştak beyin kain | | yıldıran, 31 mart hâdisesi çıktı. Bu hâdise Yemenden gelen he- yeti şaşırttı. İstanbul sokaklarnda ki bu patırdı, silâh ve top sesleri bunları hayli ürküttü; — Biz, dağlarda, çöllerde ateşi gördük ama, şehir sokaklarındaki bu hal aklımıza yatmadı. diyorlar. dı. Yıldız sarayının eteklerine ka- dar dayanan ateş dalgasmdan ziya- de, bu, anarşiye alışmış insanları m3 İstanbuldaki başsızlık idi. Sultan Hamid, otuz üç senedir adı dillerde gezen (padişah palas pandıras tutulub atılmca, Yemenli- liler afallamışlardı. — Ne oluyoruz, şimdi kime derd anlatacağız? Diyorlardı. Onları yeni vaziyete alıştırmak hayli müşkül ken, dahiliye nazırı Talât bey de; — Yemen ıslahatını bana bıra- kın, ben bu işi iyice mütalea edib matlüb neticeye isal edeceğim, söz veriyorum, diyordu. Talât beyin bu sözü bir bakım- dan ümidbahş idi, çünkü komis- yonlara, encümenlere, müzakerele- re düşen işlerin çıkmazlara saptı- ğını bin bir tecrübe ile öğrenmiş- tik. Bu defa da işin böylece sürünce- mede kalacağından bihakkın kor- kulabilirdi. Ancak Talât beyin de söz ver. diği vechile Yemen işini ciddiyetle üzerine alıb biran evvel neticelen- direbileceğinden nasıl emin oluna- bilirdi? Bir kere vakit bulabilecek mi idi, sonra da acaba ötekinin be- rikinin sözüne kapılarak şaşırmı- yacak mı idi? Gördüm ki ikisi de oldu: Talât bey daha bu işle uğraşma- ğa vakit bulamadan, bir gün beni çağırtmıştı. : e — Ayol, dedi, dün bana Yemene âid bazı resimler gösterdiler, me- ğer bir cennetmiş orası... Bağlık, bahçelik... münbit topraklar, bere- ketli bir arazi... sonra San'a bayağı bir Avrupa şehrine benziyor, dört beş katlı koca koca evler, apartı- manlar, meydanlar... — Pek mi beğendiniz? dedim, — Doğrusu ben Yemen deyince bir harabezar tasavvur ediyordum. — Gene öyle bilin aldanmazsı- nız, size gösterilen resimlere kapıl- mayın, bence dilber resimler var- dır ki asıllarını o görünce insanın tüyleri ürperir. Vakıâ Yemende bil- hassa cebel kısmında toprak çok münbittir. Her şey yetişir. Zaten size bunların hepsini anlatmıştım. San'anın dört beş katlı muazzam apartımanlarına gelince, bu nokta- da aldanmış olduğunuzu görüyo- rum. Çünkü bu koca koca evler pek dışarıdan göründükleri gibi değil. dir, yani Avrupa apartımanları- na benzetilemez. Arazi meselesine gelince, bu münbit ve mahsuldar toprağı işletmesini bilemeyince, bu- | radan çıkacak mahsulâtı sevket- mesini, satmasını, beceremeyince ne fayda umulabilir, bütün derd zaten burada değil mi? — İyi ama, dedi, böyle bir cen- neti ne diye bir imama kaptıralım? Talât bey bizim ıslahat lâyiha- muızı kastediyordu. Kaptıran kim, dedim, bu cennet zannettiğiniz fakat bugünkü halin- de bir harabezardır. Oradan istifa- demiz şöyle dursun mütemadiyen öraya veriyoruz, para ve can veri- yor, bu gidişle de mütemadiyen ve- receğiz. Ciddi bir ıslahat isteyişi- mizin sebebi oradan hakkile istifa- de edebilmemizi teminden başka bir şey değildir. — Ama bu teklif edilen ıslahat Yemene nim bir muhtariyet veri- yor gibi... — Başka çare yok. Size bir Ye- men seyahati teklif etmiştim. Re- simler üzerinde hüküm verileceği- ne gidib oraları görmüş olsaydınız, siz de bu ıslahat lâyihasınm altma tereddüd etmeden imzanızı atardı. mız. (Bitscdiş Londra andlaşması etrafında Parisle Londra arasında görüş beraberliği var Sir Con Saymen Paristen döndü. Berline gittikten sonra derhal Moskovaya gitmiyecek Bay Laval B. Antoni Eden'le konuşurken LONDRA, 1 (A. A.) — Sir Saymen, Paristen tayyare ile buraya döndü, Berlin seyyahati LONDRA, 1 (A. A.) — Iyi haber a- lan mahleller Sir Saymenin B. Hitlerle görüştükten sonra Londraya döneceğini ve öteki bakanlara şahsan raporunu bil. direceğini söylemektedirler. Sonra, ka- bine Sir Saymen'in derhal Moskovaya gidip gitmemesi veya Fransa bakanlarile yeniden temasa geçip geçmemesi hizme hakkında bir karar verecektir İngiliz Bakanmın Prag'a da gitmesi muhtemeldir. Pariste konuşulanlar PARIS, 1 (A.A.) — Matbuat, Sir Say men ile Bay Laval'ın dünkü görüşmele. rinden bahsederek Londra ile Paris ara- gazete şunları ilâve etmektedir; 1935 HARİCİ HABERLER| fe #mdaki görüşlerin birliğini kaydetmek- tedirler, Maten gazetesi şunları yazmaktadır: “Londra'nın programı aynen baki İcal- maktadır. Geriye, programdaki muhtelif tekliflerin hangi uluslarla ve ne gibi bir sıra takip edilerek münakaşa edileceği- nin halli kalıyor.,, Berlin'de açılacak olan görüşmelere Sovyet Rusya'nın alâkasına temas eden “Her hangi bir teşebbüsün Lo. karnösu projesinin merkezi stleletini de- öiştirmesinden ve tesirini zayıflatmasın- dan çekinir gibi görünen Sovyetler, bu huruslarda yeni malümet ede etmek ar . Şark andlaşması projesi da kalmaktadır.” Pöti Parizyen şunları yazmaktadır: “ingiltere, Sovyet Rusyanın uluslar âhengine kat'i olarak girmiş olduğunu ve Avrupada onun teşriki mesaisi olma- dan mühim ve müstakar bir şey yapıla mıyacağını anlamağa başlamıştır. Bu - nunla beraber, İngiltere halkında Sov- yet Rusyaya karşı bazı çekingenlik he- Düz mevcut olduğundan, İngiliz hükü- met adamları bunu gözönünde tutmağa | mecburdurlar. (Eko dö Pari) gazetesi şöyle düşüm mektedir: “Fransız ve İngiliz hükümetleri 3 çu batta Londrada yapılan tekliflerin biribi- rinden ayrılmazlık prensipine bağlı kal - maktadırlar. “Bir taraftan İngiltere, bir taraftan orta ve şark Avrupası müttefikleri veya | erikleri arasında tercih yapınak vazi; tinde olacak olan Fransa, garp hava ant- | laşmasını elde etmek için ne şimali şarki | antlaşınasını bırakmalıdır ve ne de şimali şarki antlaşması yapmak için garp hava anlaşmasından vazgeçmelidir. LONDRA, 1 (A. A.) — Londra sefiri vastasile, Sovyet hükümeti, Sir Sayme-| nin Moskovaya © gelmesi için davetini kat'i olarak teyit etmiştir. Deniz meselesi | Japonya yeni bir teklif yaptı Üç devlet arasinda yeni bir uzlaşma plâni LONDRA, 1. A.A. — Bahriye makamatının İngiltere - Amerika ve Japonyanın bahri tezler arasın- da bir uzlaşma plânı vücuda ge- tirmeyi derpiş etmekle olduğunu bildiren şayialar (o ayrıcaşunuda | bildirmektedir * Japonya, İngiltere ve Amerika- dan mütekabil bahri proğramları: nı birbirlerine bildirmek üzere bir | toplantı yapılması ve ayni zaman» da 1935 ve 1936 seneleri zarfında şimdiki kuvvetlerden fazla inşaat yapılmaması teklifinde bulunmuş- tur. Japonya, muahede mucibince in- şasına mezun olduğu hadde yakın mikdarda ve diğer iki devletten ziyade cüzütamlar inşa etmiş ol- duğundan Japonyanm teklif et- mekte olduğu sistem, 1936 senesi nihayetinde dört devlet arasında 5.5.4 nisbetinde müncer olacaktır. Harici küçük haberler: — © # Taymis gazetesine göre, Siyam Kra- k tahtından feragat etmek ir. Yerine geçecek olan 11 yaşındaki yeğe- İ ni Prens Anada İsviçrede bulunmakta- dır, Görele belediyesinin . | bir lütufkârlığı GÖRELE (Milliyet) — Kasa- banın tam orta yerinde şerefli bir mevkii olan meşhur belediye gazi- nosunun yeniden ve tadilen yapı- larak belediyece Haziranda idman ocağına verileceğini duyduk. Memlekette içtimaf hayatım en ön safında yürüyen ocaklı gençler için bu en müsait binanın böyle man müesesesine mal edece- ğini çok yerinde bir sevinçle kar- karşıladık... Yeni belediye reisimiz bay Riza Gugunun gençliğe karşı gösterdi. ği çok samimi ve lütufkâr iltifat- larına şükranla borçlu alan gençler belediye gazinosunu çok müsait bir salon haline getirerek memle- ket ihtiyacına tekabül edebilecek bir mükemmeliyette hazırlaya- caklardır. Venizelosa suikast davası Yunanistanda Kra'iyet aleyh nde yapıla- cak büyük nümayiş ATINA, 1 (Milliyet) — Pazar günü cumhuriyet parüileri tarafından kraliyet taraftarlarına mukabele olmak üzere yar pılacak miting umumi istirahati ihlâl ©- döcek bir şekil alacak olursa bu mitingin yapılmasının memedileceğini Başbakan gazetecilere söylemiştir. Başbakan kra- İiyet taraftarları reisi lüyet lehinde her türl ii Selânikte yapılacak mis söylemek © üzere işçi ve çiftçi partisi başkanı Papanastasyu Se lâniğe gidecektir. | Atinada İngiliz tayyareleri ATINA, 1 (Milliyet) — Dün Talay tayyare istasyonuna bir İngiliz askeri tayyare bölüğü gelmiştir. İngiliz harp tayyareleri bugün Atinanm üstünde u- guşlar yapacaktır. ATINA, 1 (Milliyet) — Venizelos #wikastı davasına dün de devam olun - muştur. Dünkü muhakemede şahit ola- rok dinlenen adli tep doktoru Yorgiyadis Venizelosun hâdise gecesi bindiği oto- mobilde bulunan fişek kovanlarının suç- lulardan Fasula'nın silâhından çılımış ol- duğunu teyit eylemiştir. Muhakemeye devam edilmektedir . Türk—Alman ticareti BERLİN, 1.A.A. — Almanyadaki Türk ticaret odası senelik toplantısmı yapmışdır. Oda reisi bir nutuk söyliye- e ki Malatya Fırka kaza kongresi MALATYA (Milliyet) Cümhu- riyet Halk Fırkası Kaza kongresi açıldı. İdare hey'etinin faaliyet ve hesabı katiye ait raporları söz bir- liğiyle kabul edildi. 1935 bütçesi ise 10,000 lira olarak tespit edil. ir sonra İdare hey'eti seçimi i 3 Bir seneden beri İstanbulda bu- lunan Abdi Karakaşın yerine Sü- leyman Kığılı seçilmek suretile es- ki idare hey'eti ibka edildi. Vilâ- yet kongresine gidecek üç mümes- sil de seçildikten sonra kongra yü- ce Önderimize bağlılık duygu ve tezahurleriyle kapandı. Avusturyada milli sosya- list kurumları VİYANA, 1, A.A, — Yulemrı Ayustur- i üdürü Kont Reverta, Te- Macaristanda sıkı te 3 dbirler EA BUDAPEŞTE, 1. AA, — Neşredilen bir emirname ile bütün mi içtimalar ve siyasal tezahürler menedilmiştir. Âlâkadarlar, bu tedbirin geçici olduğunu söyliyorlar. Bay Laval sefirimizle PARIS, 1. A.A. — Dışişleri bakanı B. Laval, Türkiye Elçisi B. Suad'i kabul etmiştir. görüştü Kayseride Atatürk heykeli dün büyük merasimle açıldı KAYSERİ, 1. A. A, — Büyük Önder Atatürk'ün Belediye tara- fından askeri kiyafette heykeltraş Kenan Ali'ye yaptırılan heyke- lin açılma merasimi bugün saat 14 de Cümuriyet meydanında ya- pıldı. Şehir baştan başa donan- mıştı. Daha sabahtan meydan on binlerce halk ile dolmuştu. Şehir- de büyük bir canlılık göze çarpı- yordu. Her dükkân ve ev bugünün şerefine süslenmişti. Saat I4de artık Cümhuriyet meydanında kı- mıldanmanın dahi imkânı kalma. mıştı, Vali ve kolordu kumandanı yerlerini aldıkdan sonra merasime başlandı. Çok güzel bir kaide üze- rine konan Atatürk'ün heykeli bü- yük bir Türk bayrağına sarılmıştı. Vali ve Belediye Reisi heykelin a çılmasına Kolordu Kumandı Ge- neral Âli Hikmet Ayerdem'e bı. raktı, General Ali Hikmet heyke- lin kordelasını keserken kısa söy- Fransanın Suriye fevkalâde komseri Şehzimizaen geçti bir ay sonra Ankaraya gelecek Fransanın Suriye fevkalâde komiseri Bay Martel dün akşam Toros ekspresile şehrimize gelmiş ve Haydarpaşada ken- di: ali namma belediye turizm Şu - besi mudürü Bay Kemal Ragıp, polis müdürü naimına Bay Najl v. siz 30 fareti erkânı karşılamışlır. Komiser ş€- hirde ancak bir buçuk saat kadar kalmış ve akşam ekspresile Parise hareket et- miştir, Verilen habere göre Bay Martel Suri. yeye ait bazı işler hakkında Fransa bü- kümeti ile görüşmek üzere Parise git- mektedir. Bir müddet sonra tekrar Su- riyeye dönecektir. Br muharririmiz kendisile görüşmüş- tür, Bay Martel demiştir ki: — Ben her sene iki defa Parise gide- rim. Bu sene de mutat seyahatlarımdan birini yapıyorum. — istanbul yolunu tercih edişinizin hususi bir sebebi var mıdır? — Bu yolu tercih edişimin sebebi bu- nun daha kısa olmasıdır. Bu suretle bir hafta kazanmış oluyorum. Bir aya kadar tekrar Suriyeye dönerken Ankaraya uğ» rayacağım. Ve Türkiye ricalini ziyaret edeceğim. — Ankarada müzakereler mi cereyan edecek? — Pek uzun bir müzakere mevzuu yoktur. Aramızdaki dostluk ve iyi kom- Şuluk münasebatını takviye edeceğim. “Fransa ile Türkiye arasında mevcut Suriyelilerin Türkiyede ve Türklerin de Suriyedeki emlâklerinin, mallarını sureti tasfiyesine dair olan mukavelenamenin tatbikatına dair bazı meseleleri görüşe- ceğiz. — Hudut mesaili var mıdır? —Hudut için hakkında © görüşmeyi icap ettirecek bir mesele yoktur. Halkevi Başkanı Ankaraya gitti Istanbul Halkevi o Başkanı Bay Refi Celâl Bayar dün akşam Ankaraya git - miştir. Bay Refi Celâl Bayar Ankarada sigortacıların toplantısında bulunacak ve hafta sowunda dönecektir. Ambalâj gibi sarılan ince kâğıtlar Muhtelif şeylere sarılmak suretile bir nevi ambalâj vantası olarak hariçten ge- len ince kâğıtların sigara kâğıdı evsafını haiz olup olmadıklarını tesbit için nümu- ne alınıp muayene ettirilmesi gümrükle- , arması ve belediye otoritesi re bildirilmiştir. Sigara kâğıdı yerine kul. lanılabileceği böyle muayene ile anlağı- lan ince kâğıtların da girmesine müsa- ade edilmiyecektir, ipe Halkevleri arasında AKSARAY, 1, A.A. — Niğde Hale evi musiki ve spor komitesinden bir he- yet bir maç yapmak ve müsamere ver- “misafir olmuştur. Balıkesir şehir mezarlığı BALIKESİR, (Milliyet) — Ken- tin civarmdaki o mezarlıklara ölü gömülmesine nihayet verildi. Bele- diyenin artık muntazam bir mezar- lığı vardır. Bu mezarlığa bu sene çam fidanları dikilmektedir. Me- zarlık şehrin şimal tarafında ve 100 metre uzaktadır. lediği çok özlü sözleri halkın, rekli alkışlariyle karşdandı. kelin üzerinden bayrak ali onbinlerce halkın “Yaşasın £ türk, yaşa, varol, Büyük ÖN sesleri ve halkın bu esnad. den ve candan gelen tı büyüktü. Halkevi Başkant, türk'ün büyük şahsiyetinin metini uzunca anlattı ve gikt.. dı. Şehir ve gençlik namınâ söylevler söylendi. Atatürk'ün! keline Vilâyet, Kolordu, Bele8? Halk Fırkası, Halkevi, İş Ba! Demiryolları ve Sümerbank fından çelenkler konuldu. Bun”) sonra geçit resmi başladı. ÂSİL, miz, mektebliler, Atlı spor v€ yakcılar alkışlar içinde gesi Geçit resmi bir buçuk saatlari la sürdü. Kayseri büyük ba) günü yaşıyor. Tezahürler v€ kın heyecanı devam ediyor: Şehir ve Belediye Akşehirde eğlenceli istifadeli konferanslâf AKŞEHİR, (Milliyet) — ? K mız belediyesi daimi encüme” lerinden ve çocuk esirgeme mii başları; Bağ Nadir Tahin a darli oğlu tarafından (Beledi leri ve en iyi ifa tarzı) nat da Cümhuriyet Halk Fırkasi & lonunda bir konferans verile halkın da iştirak ettiği bu ke.) rans bütün belediye memur, ve ameleleri gelmiştir. Hı sevinçle karşılanan bu konferti lar seri halinde verilecek ve ( dern şehrimizin imarı), (Şekil de sıhhat), (Şehirlerde ehli b9 bakımı) mevzularıyla devam © cektir. gd Bay Nadir konferansında teker bütün belediye mem leri üzerinde işlemiş ve (Be hasebeci olsaydım) veya (Zi lediye memuru olsaydım) zifat amelesi olsaydım) bu işlerin en güzel örnekleri i lemiş ve dinleyicilerine kök istifade ve neşe gecesi esiri Muhasebeyi bir insan boğaz”; zeten hatip bu boğaza daim? da nafi ve kalörili mevat abii nı ve yani randumanlı İ yepılmlasıme ve iuubmapaziii * bususta eli titremesini söylen er meşhur (Lafayeti) misal j termiştir. Halkın vergi ve" borcunu bir bahçenin çiçe tahsildarları da bal arısına etmiştir. Zabitai belediye Mi larına ayaklara kollara raslif ren gezen ve düşünen bir b“ Rk VE ve tanzifatçıların şehir en emektar ve en gayri mil bir eleman olduğunu *“fy! rek vazifelerini anlatmış “9 mektar insanların pislik V8 ” gi doktoru olduğunu söylerit saat devam eden bu tatlı sına alkışlar arasında miştir. Antalyada şehir vi ANTALYA, (Milli yada imar faaliyeti ilerlemektedir. Yeni beleİyyf si ve meclisi memleketin Keti AA k ” ile, N i içi istifade, tedir. Yollarm beton yari çin uğraşılmaktadır. Şi" kümet civarında kısa bir ap maktadır. Tecrübe için e yol arzuya muvafık si (a başlı diğer caddeler ifrağ edilecektir. özeli Yeni belediyenin ri gili Nafıa Vekâletince bir #9h bir disi gönderilmiştir. e bir şekilde plânı te Kl