23 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

MİLLİYET RYAMBA, 73 İKİNCİKANUN 105... IHARİCİ HABERLER| TARİH TEFRİKA: 19 Ar abistanda KD Her hakkı mahfuzdur. apsışanlı İmparatorluğu Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDIM Ingiliz konsoloshanesine memur edilmek istenen adam Hicaz emiri kimin adamıydı? - Yıldızın Ras- potini her taşın altından çıkıyor - Vali ile emir arasında içten bir mücadele Vali; mıdır, deyince, tarafı elde ml olduğunu, hayret- le görmüş oldum. Ebülhüdanm bu Sait Bajiseyri intihapta ne kadar isabet etmiş ol- duğunu, ve onu nasıl maharetle i- dare ettiğini görerek bu husustaki faaliyetimi arttırmak lüzumunu his settim. Çünkü vaziyet, Ebülhüdann Hi- cazı elde ettiğini sarahaten gösteri- yordu. Hicaz emiri Avnürrefik paşaya bir yolunu bularak Sait Bajiseyr den bahsettiğim zaman, emir: — Bu genç çok zeki ve değerli- dir, bana mensuptur, kendisini her- hususta himaye etmek isterim. On- dan çok istifade edebiliriz, Saitten bir fenalık gelmesi melhuz değil- dir, bu hususta ben kefilim, dedi. Emir nezdinde (bu bapta fazla rar etmenin hiç bir faydası ola- mıyacağını anlayınca, oCiddeye dönüüm. Çek geçmedi, iki ay ka- dar sonra, Babıâliden vilâyete, şu meelde bir telgraf geldi: “Mahalce bir mahzuru görülme- diği halde Ciddeli Sait Bajiseyr'in İngiliz sefaretinin iltiması üzerine Cidde İngiliz korsoloshanesi imti- yazlı tercümanı tanınması...,, Bu emir, usulü dairesinde bana havale edildi. Ben de mahzurlu ol- ridan bahisle iade ettim. i gün sonra beni Mekkeye ça- &ırdılar; Vali emirin evinde imiş, oraya gittim. Emir hiddetli bir tavırla: — Mahmut Nedim Bey, dedi, bu gencin çok namuslu ve afif oldu- e kaç defa söyledim. Banai- nat ms böyle yapıyorsunuz. Ge İngiliz konsoloshanesinde bulı sı bizim için çok faydalı olur. Bil mem ki niçin bunu anlamıyorsunuz. Çok rica ederim, bu hususta fazla ısrar etmeyiniz, muvafakat ediniz... Hakkınız da elbette hayırlı olur si- zin de... Ben de kızmıştım, fakat hiddeti- mi belli etmeden, cevap verdim: — Bu Sait (oBajiseyr'in İngiliz konsoloshanesinde çalışmasından ben, kendi hesabıma, hiç bir fayda "unmadıktan başka, korkuyorum ki başımıza işler | çıkaracak, bizi uğraştıracak, müşkül vaziyetlere Me hâdiseler doğuracaktır. — A ale dedi, hele genç bir adamdan böyle büyük hâ- diseler doğurmasını beklemek, bu- nu tasavvur etmek bile bence... meden; — Genç, fakat haris, genç fakat işlere atılmasını Bunu söylediğime belki dei iyi et- memiştim. Ne çare ki sözü fazla uzatmakta da bir mânâ bulamıyor tı. Bir kere ak 'konsoloshanesi. ne resmen intisap ettikten sonra i- se artık bu delikanlı ile meşgul ol- mak, işi gücü bırakarak onunla uğ- raşmak icap edecekti. Binaenaleyh ye a MMS gren Kükinnğeli len el yordu. Dilimin ucuna geldi; — Fakat bu delikanlı Ebülhüda- nın adamıdır, diye bağırmak iste- dim. Kendimi tuttum, bu, bir ihtiyat. sızlık olacaktı. 5 een emir: — is. pat et! diyecek, ise onu ikna €- decek deliller (o bulamı karşımdakine lar mevkiinde eza ici 5 tarzda bir hayli münakaşa. dan sonra, nihayet; — Ben, yakından, bu gencin ah- yaline vakıfım, o mut'aka telâfisi gayrikabil bir mesele çıkaracağın- 'dan eminim. Hattâ sırf bu maksat- la İngiliz konsoloshanesine intisap etmek istediğine de eminim. Başka i söyleyecek bir şeyim yok. Hiç bir mesuliyet kabul etmiyorum. Bunu iyet ifşasını İstedi. Hep ayni maksat ve düşünce ile gene (o baklayı ağzım- dan çıkarmadım. Ebülhüdanın tan, müstehzi çehresini görür gibi oluyorum. Serencebey daki tekkesinden Hicaza uzanan bu eli- ni kırmak, bu elle oynamak istediği oyunu bozmak için çareler düşünü- yordum. Hicazda en büyük kuvvet olan Emir Şerif de bilerek veya bil- miyerek onun ağına düşmüştü. Bu noktada ikaz fayda vermezdi. Ebül hüda da mevcudiyetine inanılan (büyü) kuvveti de işte bu ili: Şey- tanet, desise, hile ve hud'a... O gece hiç bir şeye karar vere- meden emirin yanından ayrıldık. Valiye misafirdim. Onunla baş ba- şa kalınca, daha açık, daha sarih konuştum. Ne çare ki beni sonuna kadar dinleyen valinin verdiği ce- vap ta nihayet şu oldu: — Haklısın, fakat ne yapayım ki bu emirin aleyhinde mabeyine ne kadar yazdımsa hep aksi cevap al- 'drm. Saraya dert anlatabilmek im- kânı olmadığını bilmez deği sin ki, evlâdım. Görülüyor ki emirin mevkii vali- den sağlamdır. Bu sağlamlığı da emir, belki gene Ebülhüdanm kuv- vetine medyundur, Tamamen değil- se bile aşağı yukarı bu böyledir. Ebülhüda küçük bir intrika ile valiyi de, emiri de yerlerinden at- mak kudretini haiz bir mevcudi- yetti. Bu vaziyette o, Sait Bajişeyr'i saraydan gelecek bir emirle de İn- gi'iz konsoloshanesine memur etti- rebilirdi. Fakat bunu, ileride bu Sa- itle oynayacağı oyunlardan kenHi- sini de nezih göstermek için, yap- mıyordu. Bu kadar açık (o bir vaziyeti ise kimseye anlatabilme!» imkânı yok- tu, Zaman o zamandı ki, günün bi- rinde; “işte ben size falan tarihte ! bunu böyle olacağını def'at ile söy- lemiş ve ikaz etmiştim,, diyebilmek için bile, şu ânda leyemezdim. Başta lâf (o anlayan, karşılaştığı vaziyeti kavrayan, iyi- yi kötüden tefrik edebilecek kim- seler görünmüyordu. Vali, yatmak üzere ayrılırken; Maamafih, dedi, gene yaza- rım, bakalım ne netice verir. Filhakika ertesi gün, tabii Ebül- hüdadan bahsetmeden, mabeyine uzun uzadıya yazdı. Günlerce bek. lediğimiz halde gene bir cevap çık- madı Bu hal de gösteriyordu ki mabe- yin Mekke emirini tutuyor. O kadar tutuyor ki, hakkında Hicaz valisi- nin yazdıklarına cevap vermek lü- zumunu bile Mizeetmiyor.. Benim için yapılacak ne kalmıştı Kalktım Ciddeye ündüm istihsalâkı Eze00 tona çıkmığ'ır. 1933 senesi ancak ibaret idi. * Amsterdam belediye reisi, Mosko- vaya din Belediye reisi, Sovyet mahafili ile limanının ge- sizlerileei Me * Bay Ruzveltin 1936 da yapılacak reisicumhur seçiminde ve altı kişi ölmüştür. Otuz kadar da ağır yaralı vardır. * İngiliz hafif siklet boks şampiyo- au kit, fransız şampiyonu Hümmeriyi sekizinci ravundda yenmiştir. * Avrupa boks şampiyonu Alman Hoy, zenci Klivili on ravundda sayı he- sabile yenmiştir. * Pansilvanyada içerisinde 200 a- mele çalışan bir madende çıkan patla. ma neticesinde iki kiği ölmüş ve 50 ki- $i grizudan zehirlenmiştir. söy-| 49,000 tondan Şark Sar'ı Almanlar veni Bir plebisit Daha isteyorlar BERLİN, 22 (A.A.) — Havas muhabirinden: “Vestfalişe Landesçaytung,, ga zetesi, Sar'da olduğu gibi bir sorak yapılmasını istediği Kleipeda top- raklarma “Şark Sar'ı,, ismini ver- mektedir. Bu gazete, Nazilerin res- mi gazetesidir. Sar işi bittikten sonra, Nazi fır- kası Klaipeda'yı “Şarkta vi bir tehlike yuvası, saymakta ve Lit - vanyayı “halka karşı a olduğu taahhütleri yapmamış olmakla,, suç lu tutmaktadır. ez iskike şöyle bil. diriyor: “Litvanya hükümeti, Klaipeda topraklarında dayanılmaz bir hal almış olan vaziyetin uluslar arası bir hakeme havalesine mâni ola - maz.,, Litvanya tedbir aldı KAVNAS, 22 (A.A.) — Elta ajansının salâhiyettar mahafilden öğrendiğine göre, Litvanyada 1907 ve 1908 ihtiyatlarınm bir ay müd- detle silâh altına çağırılması as - keri talim programı iktizasından - dır ve ayni zamanda ibtiyati bir tedbir teşkil etmektedir. Habeşistanda Bir hâdise Ele lŞ Kabileler yüze yakın insan ö'dürmüşler CIBUTI, 22 (A.A.) — Muta- sarrıf Bernard, 18 milis ve 88 So- mali askeri, Fransız topraklarında Habeşistanın o sınırdaki vilâyet - lerinde bulunan kabilelerin teşkil ettikleri çeteler tarafından öldü - rülmüşlerdir. Eranaman tüpübbüsleri PARIS, 22.A.A. — Habeş hududunda vukua gelen ve Fransız Somalisi idare memurlarından Bay Bernardı ile onaltı mis meferinin ve bir çok yerlilerin ö) bü ile neticelenen hudud hadisesi je3iç kında şimdiye kadar sarih malumat gel- memiş olmakla beraber bu hadisenin Ha- beş kabilelerin rekabeti yüzünden çık- mış alelade bir vaka olduğu . zanmedil- mektedir. Fransa hükümeti, bu hadise üzerine yapacağı teşebbüsleri tahkikat neticesine tutmaktadır. Japonya ve silâhlar —— Mançuri İmparatoru Tokyoya gidiyor TOKYO, 2Z.A.A. — Dış bakanı Bay Hirota dün Diyette uluslar arası mese- leler hakında çok mühim beyanatta bu. lunmuştur, Bay Hirota, evvela Mançuko impara- Corunun önümüzdeki ilkbakarda Japon imparatoruna y ziyareli hararet- “ Japon hükümetine, bu muahedeyi feshetmiş olmasından dolayı, silâhları artırmak siyasetinö girişmek maksadı atfedilmemelidir. Bilâkis Japonya Va- şington muahedesinin yerine bir andlaş» manın, fakat silâhsızlanma ur olunamaz. e emmi AŞ. anlaşma ise dünya sulhuna mühim bir yardım teşkil eder., » ? z m Barthou'nun bir vasiyeti PARIS, 22.A.A.— Olen Louir Bar. thou'nun vasiyotaamesi mucibince La- mertin'in David #Angers tarafından ya- pılmış olan yarım heykeli, Fransız aka demisinin müzakere salonuna konulmuş. tur. Bu yarım heykel akademiye hediye edilmiştir. Alman Hücum kıtaları Yükseh kumandanlıkta mü him değişiklik olacak BERLİN, 22.A.A. — Hücum kıtaatı- nin tensikme devam olunmakladır. Ber. Tindeki hücum kıtaatının yüksek ku- ımandanlığında mühim tebeddüller yapı- lacağı söylenmektedir. Bu hücum kıtaa- U, hususi garnizoilar haline getirilmiş ve doğrudan doğruya Führerin emri altı- na konulmuştur. Berlin li kıtaatı erküm harbiye- sine Fon Voyrş'un getirilm sine de hu- susi bir ehemiyet atfed'extedir. Bu zat, Silezyadaki hücmüm kıtaatının eski ku- manıdır ve Silozyadali eski reis Bruck- ner “in azlinde amil olanlardan biridir. Almanyaya hücum eden olursa BERLİN, 22.A.A. — Havas muhabi- rinden : Nazi fırkası tanzimat ofisi ba- kanı Dr. Röbert Ley, ilk defa olarak bü Sün Alman ticari teşebbüslerine şahsen bir bitabda bulunmuş ve bu meyanda artık rini Zye cezasını görme den hücum edemez. —— 17 sene sonra Yeni itt.bam Kumenef- ve ve e Za) viyef birer tethişçi imi MOSKOVA, 22.A.A. — münün 17 inci yıl dönümü münasebetiy- le Moskova tyaizösunda büyük We top- lantı yapılmıştır. Bay Kalenin Lenin'in hatırasını taziz etikten sonra &on iç hadiselere temas ederek demiştir ki * “ Birinci teşrin ihtilâlinde Zinovief ve Kamenel mücadele alanından kaçmışlardı ve Lenin bunları o zaman hein ve kaçak olarak tavsif etmişti. Bu sözlere şimdi ancak şunları ilâve edödiliriz: Bunlar ayni zamanda birer tetbişcidir ve bu ha. reketlerini smele smifma ve onun imü- messillerine karşı yapıyorlar. Görülüyor ki Denir bada Yl er nie sözler bugün için de canlı olarak yaşa- Dünya altın ihtiyatı CENEVRE, 22.A-A. — Uluslar kuru munun son aylık istatistik bültenine gö- re, Sovyet Rusyanının ki hariç olmak üzere dünya alın ihtiyat akçesinin mik- tarı artmıştır. Fransa'da — 205,000,000, Ainerika'da 854.000.000, Dünya piyasalarında altın kıymeti, ikinciteşrin ayma nazaran ha Fif surette tenezzül etmiş olmakla, tem- müz ayına misbetle yine epey yüksektir. Yunanistanda grip ATINA, 22. (Milet) — Sıhhat rette çizi başladığını ve — Fani grip Gael söle rileğene ALE eylemiştir. Kasırga 40 kişiyi öldürdü NEVYORK, 22 (A.A) — Hafta sonunda, Amerikada kopan bir kasırga yüzünden 40 kişi kadar ölmüştür. Meksika körfezinde deniz fevkalâ- de coşkundur. Viskonsin mehri taşmış. tır. Kentuki ile Konsasda şiddetli s0 uklar hüküm sürmektedir. ——: Almanyada bir idam BRESLAV, 22 (A.A.) — Komünist Pasl Hahn, Broslav hapishanesinde bal ta ile idam edilmiştir. Yüzde elli Pahalı çıkmış Amerika gemiler.nin inşa- sında çevrilen dalaveralar VAŞINGTON, 22.A.A. — Siihlar hak kında tahkikatla bulunun ayan Komüsyo- nu tekrar çulışmaya il çok yeni mühim il Umumi harbın ferdasında 14 milyon dolar değerindeki harb levazım bükü- met tarafından bir buçuk milyon dolara satın almıştır. Diğer taraftan, barb esnasındaki Amerika hükümeti hesabı- fazla bir Fiyata maledilmiş olduğunu ko- misyon hayretle dinlemiş Sahidlerin bu ifa?elerini dinliyen sa- miin arasında 1927 Ücnevre silâhsızlan- ma konferansını elim baralıtırmış olmak- la iftihar eden Bay Vilyam Şerer de bu- hanmakta idi. Açıkta su alan vapur SAN FRANSISKO, 22.A.A, — “Ha. kuman Maru,, adındaki 4.000 tonluk iapon gibi, Vankrer'den gelib Osaka ya gidiyorken, öelsizle geminin su aldı- kım bildirmiş ve yardım dilemiştir. Şilebin bulunduğu nokta, Amerika kı- yılarından yüzlerös mil açıktidir. Gemide 35 tayfa vardır. SEATTLE, 22. A.A. — President Jakson vapını, kazazede Hokuman Ma- ru'nun 46 kişiden ibaret bütün müret tehatını kurtarmıştır. Hint kanunu LONDRA, 2Z.A.A. — “Hind hükü- meti kanunu,, aden Taşıyan kanun, per. şembe günü meşredilecektir. Kanunda 400 den fazla madde vardır. Bu kanun, Ingiliz parlâmentosuna veri: kanunlarım en uzunudur. Gelecek ay ortalarına doğru Avam ka- marasında bu kanunun ikinci okunuşuna üç gün tahsis edilmiştir. Janan vapur NEVYORK, 22. A.A. — Valverda vapdru hakkında yeni hiçbir haber yoktur. Tâkin, makineler artık iş- lememekle beraber, yangın göğerie ve kumanda köprüsü kısımlarına tahdid e- dilmiş gibi görünüyor. Diğer taraftan, Petite-Terre Fransız vapuru o Valverda ya 30 mil kadar yallaşmıştar,, Satılması yasak edilen kitap ANKARA, 22 (Telefonla) — Mısırda çıkan Arpi Hayisi ermenice gazelenin memlekete sokulması ve Milli din duygusü türk dili adlı kitabın memlekette satılması bakanlar heyetince mM Adliyede ehliyet cedvelle hazırlanıyor ANKARA, 22 (Telefonla) — Hak bakanlığı ve temyiz sinde teşekkül eden iki büro, hâkim ler tarafından verilen kat temyiz mahkemesince kaçının tasdik, kaçının nakzedildiğini miştir, mek suretile hazırlık mahiyetinde olmak ve üzere ehliyet cetvelleri hazırlamak adır. Bu cetveller hazı sonra yeni hâkimler kanununa göre, terfi edecek hâkimleri misyon Bulgaristanda alacağı olanlı ANKARA, 22 (A.A.) — Bulgaristanda alış verişten başk bepten doğan her türlü alacağı olanların, bu alacakların için Türkofis şubelerine veya ticare t odalarına müracaatları Sağlık bakanı Bandırmada SANDA 22 (Milliyet) — Sağlık bakanı Doktor Bay Ri olanar. şam saat 21 de şehrimize geldi. Memurlar hakkındaki kararlar ANKARA, 22 (Telefonla) — Dev İst şürası umumi heyeti ihbar suretile İşi inzibat komisyonlarına düşen me- mwuvların şürsca verilecek meni muha- kem: kararlarının yalnız komisyon re#- si ile ihbar edilene bildirilerek tmuhbi- ve bildirlmiyeceğine karar vermiştir. Sarre'dan Göç edenler Fransa artık para sarfe- dem yeceğini bı.dırdi CENEVRE, 22. A.A. — Havas mu- habirinden : Sar mültecileri hakkındaki Fransız muhtırasını tetkik eden uluslar derneği konseyi raportörü Belçika mü- emeasirini gelecek toplantı için teklifler yapmağa memur etmiştir. Muhıtarada, Sar'dan © göçenlerin her #eyden evvel uluslar derneğini a.âkadar ettiği hatırlatılıraktadır. Fransız hükümeti, Sar'dan göçenlerin yerleştirilmesinin uluslar derneği bütçe” sine ait olduğunu takdir etmekte ve mütehassıs teşkilâtın bunlarla uğraşma- sını istemektedir. Fransa artık, uluslar derneğinin teşri- ki mesaisi olmadan ( göçeniere yer ve yurd vermeğe devam edemez. Muhüranın verilmesi dar Sar'lı göçmenlere verilecek olmadığını hatırlatmıştır. 35,000 Alman iman yerleştirilmiş CENEVRE, 22.A.A. — Alman cirlerinin işlerine bakan yüce bi Bay J, G. Makdonald, matbuata beya- İeştirilmiş olduğunu ve çoğu pek perişan bir halde olan daha on binlerce yerleş. tirilmemiş Alman mültecisi bulunduğunu ilâve etmiştir. Sarre 1 martta teslim ediliyor SARBRUK, 22 .A.A, — Baron Aloi- si'nin Sarı Almanyaya teslim etmek i- çin Sarbrük'e geleceği hakkında dönen şayiaların hilâfma olarak bu teslim ve tesellim muamelesinin, uluslar kurumu namına Sar bikümet komisyonu reisi Bay Knoks tarafından icra edileceği ha» ber alınmıştır. Yabancı memurlar, 28 şubata kadar iş başında kalacaklar ve 1 martta gelecek olan Alman komiseri Bay Burkel, o gün, Alınan hükümeti namma Sarı tesli $ a- tacaktır. İalyan kıtaatı dönüyor SARBRUK, 22 A.A, — Italyan kıtan- tı kumandanı general Viskonti, Cenev- reye çağrılmıştır. zmn le kei göre, Italyan kıtaa ının ne zaman ve me suretle geriye çe- kileceğini tayin etmek mevzuubahistir. İstatükocu Prens Londrada LONDRA, 22.A.A. — Sar'da istatüko içi nmücndele etmiş olan prens Huber. tas Von Lövenstein buraya (gelmiştir. Bir kaç gün sonra, şirediki Almanya bakımda konferanslar vermek üzre Ame- rikaya gidecektir. era Marsilya sui kastı BELGRAD, 22. A.A. — Mersilya sui- murları tarafından teslim bulu nan tethişçi Andre Artukoviçin ilk istie- vabı yapılmıştır. Lindbergi i kaçıranların suçu sabit oluyor FLEMINGTON, 22 (A.A) — A- merika maliye bürosu memuru, Lind. ergin çocuğu için fiyel necatm öden- diği yün, Hauptman ile karısının, ban- kada 203 dolar'paraları ve yüz dolar lik ia cshamı | bulunduğumu ve ertesi gün, bunlarm bankadaki O mevduatı 44 B46 dolara baliğ olduğunu ifade et- miştir. Ayni şahit, Hauptmanm 22 nisan- dan sonra peşin para ile her ay müteaddit defalar o 50,000 dolara kadar eaham satın aldığını so bu tarih- ten önce de hiç bu ehemmiyette mu: melâta girişmemiş olduğunu söylemiş, tir. İngiltere ne Vaziyet alacak Hitlerin sıyasasını i etmesi bekleniye 8ı vaziyeti görüşebileceklerdir. Almanya şark andlaşmazındı durmakta israr ettiği alci ittifaklar Amerika ve La divanı VAŞINGTON, 22 (A.A.) * ikale reisi © z ei vikanın La Haye adalet di meşine dair olan projeyi bu yolda karar vermiş Meksika'da karışı MEKSIKO, 22 (A.A.) — vukuatı artmaktadır. Asilerin X yakıamda yoldan çıkarmış bir trene karşı yapılan bir taafi basında asilerden sekiz, federal dan dört kişi telef olmuştur. Lorotao yakmında iki kiği üz kişi yaralanmıştır. Vi; anada'karı karışıklık hazır anıyor ? | VİYANA, 22 (A.A) — erin gabat sldllinin hür sen karışıklıkların öyüne Viyanada ve vilâyetlerde birler alınmıştır. “Bir Yugos.av madel grizu patladı Sar üçler komi CENEVRE, 22 (AA) — komitesinin önümüzdeki ler © polide aktedilecektir. Bundan kasdine cürüm ortağı olan ve Fransa me |: Çin demiryolları me halledildi , TOKYO, 22 (A.A) — — İspanya kabine MADRIT, 22 (AA) — > değişen kabine Esbesinin toplantısından sonra, yak ba günü kortezlerin , vel bildirileceğini söylemiş.