22 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

iması yıkıldı MİLLİYET SALI 72 İKİNCİKANUN 1935 HARİCİ HABERLERİ Sarre'dan sonra Memelde de Plebisit mi? C za Her hakkı mahfuzdur. Yazan: Sön Yemen valizi Mahmut NEDİM Haccetmek için Arafata gi- den İngiliz kadını ——e 0. 0— Ebülhuda bu işe de parmağını sokmuş - “ Ciddede toplanan binlerce hacı « Her telden çalınan bir saz Fakat bu çehrenin (arkasında sakladığı asıl hüviyetinin keşfedil- memesi için elinden geleni yapar - dı. Ciddede idim. Vali kaymakam muavini, Ticaret mahkemesi reisi, ve Meclisi temyiz reisi ve hizme lih Urban komisyonu reisi idim. Yani dört vazifem birden vardı. Ciddede Sait Bajiseyr isminde bir genc gördüm. Bu delikanlı na- zarı dikaktimi celbetti, Gözleri fırıl fırıl dönen, bir lâhza rahat ve huzur (o bilmeden, titerr diyen koşan, gidip, kat ne yaptığı, ne yapmak ıstı ği anlasıhnayan bu genç neyin ne- 6.. ise yapar diye düşünmeğe baş- adım: Sırf zekâsı sayesinde bu genç Ciddede kendine bir mevki yapma- Şa muvaffak oluyordu. Tahkik ettim. Fakir bir çocuk- muş.. Evvelâ limana gidip gelen İngiliz vapurlarının acentelerine in Lisap etmiş, kâtiplik etmiş, bu yol dan Ingiliz konsoloshanesi ile te- mas elmiş, konsolosa kendisini sevdirmiş, sık srk konsolosla biriik- te sokaklarda gezmeğe başlamış. Onu böyle İngitiz konsolosu ile 2 kı fıkı dost görenler, gayriihtiyari yandan iline bu vaziyeti ihdas ederken,diğer taraftan da şehir ha- ricinde,çöldeki en kuvvetli bedevi aşiretleri nezdinde nüfuzunu yap- mağı ihmal etmeyen Sait Bajiseyr, az zamanda (Harp) (Beni Malik) (Bişe) aşiretlerini emrine rüm et- meğe muvaffak olmuştu, Bu aşiret- ler Cidde ile Mekke ve Medine a - rasmdaki yollara hâkim aşiretlerdi. Bu vaziyeti görünce Dr Faki i sene için- ola Paranın, menfaatin hüküm sür- düğü bir muhitte zekâ ilk safa ge- gebilir, baş rolü oynayabilir mi? Bu, Hâsıl böyle olmuştur? Bu işi ince uzun ilk aklıma gelen nokta şu oldu: Cide. şehrinde oturan, hattâ yalnız İngiliz konsolosuna güve- nen bir Sat Bajiseyr şehre ve çöle bâkim olmağı aklına — getir “ez, ve bu kudret ve kuvveti asla .-en- dinde bulamaz. Bu kadar cesur ve cüretkâr ola- bilmek için insanın mutlaka istan bulda, Babıâside veya sarayda da- taya geline, kend kendime var Bu Sait kime dayanabilir? Birçok isimler, birçok şahıslar aklıma geldi, uzun tahkikat yap- tım... Tunustan, Fastan, Cavadan, Hin distandan, Çinden, Sudandan, Mı- sırdan, dünyanın dört bir tarafın- dan hacılar geliyordu. Cidde şehri çeşit çeşit & insanlarla Muhtelif kıyafetler, muhtelif dil. ler... şehir kaynıyordu. —————— Doğuştan sü» sün, Adın üstünde: Türk köylüsüsün! ... Bıçık, bük senin! ai höyük senin! Düz, dökük senin! saz, kütük senin! Ağ yük senin! Enbüyük senin! a Atatürk senin! Yılmayan ersin! kurumaz ster» sin! Zoru ezersin! ben (varım!) dersin; Sessiz gülersin, yaşar gidersin; Toprakla, gühle savaş edersin. Buçün de, dün de AKAGUNDUZ Sü; asker — Bıçık: sırtların su yarık» ları — Bük: harkların o taksim yeri — Dökük: taşlı yer veya tarla — Böyle zamanlarda, o zamanki vesaitle asayiş ve (o inzibatı temin etmek için tedbirler almak, çalış- mak çabalamak beyhude bir zah- met olurdu. İşi kendi haline © bırakmaktan başka yapılacak bir şey yoktu. Buna rağmen bilhassa dikkat e- dilen noktalardan biri Müslüman olmayan.arın Ciddeden Mekkeye gitmesine mâni olmaktı. Bu mak- satin bazı memurlar bu hususa ne- zaret ediyorlardı. Bu memurlardan biri, bir gün geldi, ve bana ; — Efendim, dedi, Mülüman ol- duğunu söyleyen, fakat şüphemi da vet eden bir İngiliz kadını iki gün evvel İstanbuldan gelen bir vapur- dan çıkmış, şimdi de Mekkeye, o- radan Arafata gidecekmiş bir kere size haber vereyim, dedim. Vakıa her sene böyle ihtida et- | miş insanlara tesadüf ederdik. Bu- na rağmen bu kadının kim olduğu- nu anlamak istedim. Arkasına a- damlar koydum, tahkikatımı tev- si ettim, öğrendim ki; Hatice ismi: ni takınmış olan bu İngiliz kadını ancak iki ay evvel ihtida etmiştir. Bu, haddızatında hiç bir şey ifade etmeyebilir, Fakat (Hatice hanımı) çağıt- tem, büyük bir. nezaketle görüş- tüm, bu arada İstanbulda kimleri | tanıdığını sordum, kadın, birdenbi- re ağzından şu ismi kaçırdı: — Ebülhüda efendi hazretleri! (Hatice hanımı) ürkütmemek i- çin Ebülhüda efendinin pek muhte- rem, pek muteber bir zat olduğu- nu uzun uzadiya söyledikten sonra, bu kadarı kâfi görerek ve — Mademki Ebülhüda efendi hazretlerinin tanışırsınız size azâ- mi kolaylık göstermek bizim de va- zifemizdir, siz artık bizim misafi- rimiz sayılırsmız, diyerek kendisi- ni temin ve tatmin ettim. Bu kadının Ciddeye ayak bastı- ie günden, Hicazdan ayrıldığı da kikaya kadar orada temas ettiği ye- gâne adam Sait Bajiseyr idi, Ve a- sıl garibi bu temaslar (asla tabit bir şekilde olmayor, £ daima gizli, mümkün olduğu kadar her gözden saklanabilecek bir şekilde, hafi o- bette siz de ik çekecek değil - siniz. Ebülhüdanımn Yemen, Hicaz ve Trablusgarptan gayri Osmanlı im: paratorluğunun Araplarla meskün sair kıtasında nüfuz ve kudreti ol- duğunu yukarda kaydetmişti. İş- te, bunu kâfi görmeyen Ebülbilde, im de Hicaza el atmak istiyor. du. Hicaz, onun için (diğer mınta- kalardan daha ehemmiyetli idi. vurmak! rada da ika edebilecek vesait ve kuvveti bulunmalı değil mi idi? Ebülhüda bu iş için neden bir Müslümanı kullanmıyor.da bir İn. giliz kadınmdan istifade ediyor. dü? Bunu sebebi de şudur: Bir Müs- lüman nazarı dikaktimizi daha ça- buk celbedebilirdi. Fakat bir İn- giliz kadını, hele ihtida etmiş bir İngiliz kadmı bizden ancak hürmet ve misafirperverlik (o görebilirdi. Sonra da bir Bir İngiliz kadını daima Ingiliz konsolosu ve sefirinin hi- mayesine güvenebilirdi. İşte Ebülhüda bu zafrmızdan is. tifade etmek istiyordu. düşünmüş olabilirdi ki, biz Ebülhüda efendi hazretlerinin Hi- Almanların bu modaya pek alıştık- larını söylüyorlar LONDRA, 21 (A.A.) — Deyli eks pres gazetesi diyor ki: Avrupada projektör dönmüştür. Ve şimdi artık Sara değil Memel'e te- veccüh etmektedir. Alman propagan- dası orada yeni bir kesafet göstermi - ye başlamıştır. Deyli Herald da, Sar muvaffakiyo- tinin Kn Alanya plebisitler modası or- kasında koşturduğunu ilâhlandıklarını BERLİN, 21 (A.A.) — Sar'ın O manyaya avdeti Alman siyasasınm ye- bir yöndem alacağına alâmet mi - Almanyanın uluslar kurumuna gir- mesi arzuya şayandır ve bu Avruj nın vaziyetinde istikrar husulü içi zemdir. Halbuki Bay Hitlerin beyne: tmdan anlaşıldığına göre Almanya si- lâhları burakmıya müt taahhüdlerini prenesip İtibari detmekte ve her türlü taahhüt i olarak Almanyanın esasen tnevcut olan yeniden silâhlanması esa- sını İleri sürmektedir. miş olduğunda şüphe yoktur. Bay Hite lerin beyanatımdaki yezâne müsbet tek mahai Ni hazırda bit çok şeyler ik» ği söylenmektedir. e Çürkü Almanya kendisini ameli olarak Versay muahe- 'dennmesinin mükellefiyet! tulmuş addetmekte ve ne ifadesi sayılan yeniden sili ya devam eylem. Cenevre Konseyi dağıldı İran - Irak hususi surette anlaşabilecek'er mi? LONDRA, 21 (A.A) — Cenevte- den bildiriliyor: Iran - Irak ihtilâfı hakkında, haft sonunda hususi bir şekilde cereyan et. mekte olan müzakerelerin mesut bir, neticeye varacağı ve uluslar kurumu konseyinin bugün içtimama £ nihayeti vereceği ümit edilmektedir. CENEVRE, 21 (A.A.) — Havus ajansı muhabirinden: Lord Eden; son toplantıdan çıkan neticeyi anlamak üzere müracaat € - den gazetecilere, könseyin bu akşam dağılmak ihtimali olduğumu söylemiş” ör. Ingiliz delezesi, Bay Lavalin müza- kereler esnasında ve bilhassa Sar işi- Bin halli hususundaki mesaisinden si- tayişle bahsetmiş ve Italya - Habeşis- tan arasmdaki hâdisenin, Bay Lavalin | nüfuzu sayesinde vehamet kesbetmek: ten korunduğunu ilâve etmiştir. Jecek bir vesika (o bulunmayordü. O devirde bir şüpüs üzerine hate- kete geçebilmek müşkül; daha doğ- rusu kurtarılmak © istenen davayı büsbütün kaybettirebilecek bir key fiyetti, Hattâ Istanbula da bu hususta bir şey yazmadım. Bu da faydasız bir iş olurdu.. Böyle bir şey yaptığım takdirde Ebülhüda efendi namusuna şerefi- ne, haysiyetine taarruz ve tecavüz edildiğinden bahisle kiyametleri koparacak, ortalığı velveleve vere- cek, her çareye başvurarak, nita- yet Sultan Hamidi de masumiyeti- ne inandıracak, ve ortada suçlu gc- ne ben kalacaktım. Benim suçlu çıkmamla mesele hallolunmuş olsaydı, belki gene razı olurdum, balbuki bu sefer E- bülhüda meydanı büsbütün boş bu- Tacak, istediği oyunu (daha rahat oynayabilecekti. Böyle yapmaktansa, hiç bir şeyin farkında değilmişim gibi görüne- rek, onun barekâtımı, çevirmek is- tediği intrikaları kollayarak, yapa- cağı fenalığa meydan vermemek, pad çin Hr Hik | ge aka or eren yane ben ınmın İavassutuna müracaat et- h saydırdı. mek gafletinde (bulunabileceğini ergin > asla aklımıza getiremeyiz. Çünkü onun Hicaza berayı hac gelmek te elindedir, bunu in Hicaz- la alâkadar Çe li mu- bakkaktır. Fakat onun bizim düşünemiye- ceğimizi tahmin ettiği bu noktata- çok geçmeden bir hakikat olarak meydana çıkmış bulunuyordu. Bu kadına hiçbir şey yapmadım. Çünkü elimde onu itham edebi- Ben de bu yolu tercih ettim. Mekkeye, gittim, Ebülhüda ile ile münasebette olduğundan bahset miyerek bu Sait Bajiseyr'in hare- kâtmdan memnun olmadığımı Hi. caz valisi Hakkı paşaya (1) uzun uzadıya anlattım. (Bitmedi) (0) Hakla paşa şimdi Tokatlıyan mü- dürü olan Vahap beyin amcasıdır. Çok temiz, asil bir'vezirdi. Avusturya * tetikte Habsburgları İstediler mi? Naziler tekrar Avustur- yada faaliyete geçtiler VİYANA, 21 (A, A3) — Salsburg'da (Vatan Cephesi) min bir toplantısında Başbakan Şuşnigg demiştir kit — Herkes Avusturya'nın bir Alman ulusu olduğunu bilir, fakat Avasturya ulusal vazifesini sncnk müstakil ve bö- kim kaldıkça yapabilir. Bu istiklâl, bu bikimiyet ve bu hürriyet bizzat Alman iletinin ve dünya barışının menfaati namına korumacaktır.,, Bay Şuşnigg hükümetin iç sıyasası program.nı ve düşman olarak gösterdiği Naziler, ihtilâlci sosyalistler ve komünistlere karşı bülcümetin intizam ve sükünei korumak üzere tedbirler alacağını söylemiştir. Habsburgları isteyorlar VEYANA, 21 (A, A.) — Başvekil mu- avini Prens Şiarenberg'in, Vatanperver- ler şeflerinin bir toplantısında içeri sı- yaza işlerini anlatırken Habsburgların tekrar tahta gelmelerinden bahsettiği ve bunun Merkez Avrupasında bir sulh garantisi olacağını bildirdiği söylenmek. tedir, Ancak bu mutuk, neşredilmediğin- den yukarıki rivayetin doğruluğunu tes- bit etmek mümkün olamamıştır. Avusturyada naziler gene başında VIYANA, 21 (A, A.) — “Nöyes'Vir ner Tazeblat” a göre Avusturyada Nazi teşkilâtler: müfettişi Bay Flahidk, Mendhen'e gelmiştir. Bu kentte Nazi fa» aliyeti yeniden bşalamıştar. Von Papen Viyanaya geldi VİYANA, 21 (A, A.) — Alman 'Elçi- si Bay Fon Papen, yeri talimatlarla Ber- kinden buraya gelmiştir. | Yunanistanın Müdafaası Hava müsteşsin 710 tay- yare alınm: sanı istiyor ATİNA, 21 (Milliyet) — Yunanista- nın mü alaası ve askeri teçhizatını dü- gicmek üzere toplanan — “intkr reisleri İade Tayyare Bakanlığı müsteşarı Yunaniştanın iki yüz yetmiş tayyare a- Iınmasma ihtiyner olduğunu anlatmıştır. Çarşamba günü toplanacak: mecliste de fırka rejslerinden General Metalesne ka- ra, deniz, tayyare erkünharbiyelerinin yeliştirilmesini isteyecektir. Su h için Şarki Avrupada müttehid bir cebhe MOSKOVA, ZI (A. A.) — Tas A- janar bildiriyor: İzvestia gazetesi “Sulh için müttehit cephe, başlığı altında Yaz” Duş olduğu bir makalede Bay Litvinof ie Bay Laval ve Bay Titulesco'nun Ce- nevre'de vaki beyanatlarının o Sovyet Rusya ile, Fransa, © küçük anlaşma ve Ba'kan anlaşmasının umumiyetle sullru tarsin etmek ve bilhassa mıntakavi bir şark mâsakı vücuda getirmek | suretile şarki Avrupada salhu takviye eylemek için müttehit bir cephe vücuda getirmek bususandeki arzularmın bir ifadesi ol. duğunu yazmaktadır. beri İÇ Talebe grevi HELSİNGFORS, 21 (A.A) —U- niversite talebeleri (lisan ve tedrisat hakkındaki tedbirleri protesto için grev ilân etmiştir. Talebe bilhassa ba- zi derilerin fin İneniyle değil, İaveğ. Hinniyle yapılmasına itiraz etmekted Fransada silâhlı siyasi kavgalar PARİS, 21 (A.A.) — Şartr'da yar pılan siyasal bir toplantıdan sonra genç vatanperverler ile müttehit cephe men suplart arasında silâh ateşi olmuştur. Uç otobüs içinde dün akşam Parise ge Jan 138 yene tenkif edilmişlerse de sen ra serbest bırakılmışlardır. Otobüste bulunan sopalar ve taşlar polisce müsadere edilmiştir. Harici küçük haberler: * Fransız hükümetinin, hazine tah- vilâtını 15 milyara iblâğ etmek niye- e olduğu Paristen bildirilmekte » . 1934 yılında Amerikadan pasa - port istiyenlerin sayızı çok mezmasi Yalnız Amerikan tebaasına verilen saportların miktarı 154,333 dür ki, 1933 yılındanberi bin fazladır. Bu pa» saportların yüzde 80,69 u Garp Avru- pas e * Bulgar gazetecilerinden mürek- kep bir heyet, bir kaç gün kalmak ü- zere Prağ'a gelmiştir. Bu heyet, küçük itilâf matbuat teşkilâtma benzer bir Bulgar » Çekoslovak matbuat anlaş - ması tasarlamak niyetindedir. * Norvaçte siyasal bir buhran çık- mak ihtimali vardır. Fransz cenerali Mexime Woy gand'ın tekaüdü münasohetile orduya bir vedasame göndermiştir. Türkiye - Italya ticaret uzlaşma 9 ay daha uzatıldı ANKARA, 21 (Telefonla) — 2 ikincikânünda müdeti biten ye - İtalya ticaret uzlaşması 9 ay daha temdit edilmesi bugün bakanlığı ile İtalya elçiliği arasında nota taatisi suretile kararlaştırd! tır, ANKARA, 21, A.A, — Ökonomi bahanlığından : 5 20 nisan” denberi tatbik edilmekte olan Türkiye - İtalya “ticaret ve kliring af el ri Gi meki idi Bi ekimiz eniileilerisii ği 20-1-935 tarihinden itibaren yeniden dokuz aylık bir devre içi ei 29-9-934 tarihli notada ve müddetle e Dn Tevfik Rüştü Aras Paristâ PARİS, 21. A.A. — Türkiye deş işleri bakanı Bay Tevfik Aras, yarın buraya gelecek ve öğle Bu ziyaret hususi mahiyettedir. yemeğini M. Laval ile Başbakan Yunan elçisini kabul et ANKARA, 21 (Telefonla) — Başbakan İsmet İnönü bugün mında Yunan elçisini kabul etmiştir. Maliye mütehassısları Ankaradi ANKARA, 21 (Telefonla) — Maliye mülehasstsı Alfand rinde nakit işleri ve kambiyo teşkilâtı etrafında tetkikatta bult | olan trt Ee Mase olduğu halde bugün şehrimize gelmiştir. Dil heyeti Burada çalışacak Öz kelimeler 1600ü geçti ANKARA, 21 (Telefonla) — Lügat kom.syonunun almanca ve fransızcaları ile kırşılaştmılarak tesbit etmiş olduğu 3: kü:eçe kelimelerin 1600 Gi geçmiş ol. duğu duyulmuştur. Komisyon çalışmalarına İstanbulda devam eiloodlitir. Komisyon özaları bu ak;am “İstanbula hareket etmişlerdir. İhracatçılar için sergi Ambalaj ve tasnif ANKARA, 21 (A. A.) — Okonomi Birkamuğındunı Miühielf memleketlerde yumurta, el- ma, arımuf, portakai, himon, yaş ve kuru üzüm mmbelj ve taanifini gösterir bir “Gko.eksiyon yarından itibaren İstanbul teşhire başlanacak- yle elime yer ğ wümumeleri İstanbuldan son- ra Ankarada teşvir edilecek, daha sonra sıra İle İmiş, Mersin ve Trabzonda a- Yâkadarların isticadesin& arzedilecektir. Yu sandıkları mübteviyatları itibarile de icik.k etmek isteyenler, bunların di: ğer mahallerde ânında bozulmuş bir hale girmeleri muhtemel olduğundan lstanbalda görmeğe çalışmalıdırlar. Ihracat tacirlerimizin ve müstahsille- rim.zin sergiyi behemehal görmeleri ge- rekir, Yurdda hava ANKARA, 21 (A. A.) — Zirant Ve- kâleti meteoroloji enstitüsünden alınan malümata göre, son 24 saat içinde yurt- ta hava umumiyetle bulutlu ve yağışsız geçmiştir. Yalmz Karadeniz k) ıları ile doğu A- Badolusunun bazı yer.erine 2 VA # mili- metre yağış olmuştur. Hava suhünetle- rinde düne nazaran bu) ük bir değişiklik tar, Bu gece en düşük suhunetler sıfır olunda Kastamonuda 17, Kars ve Çorum da 16, Eskişehirde 14, Bolu ve Sıvasta 13, Afyonda 12, Ankara ve Yozgatta 1, Errerum ve Kütahyada 9, Malatya» da 3, Edirne, Yalova ve Manisada 1 de. İstanbulda hava ISTANBUL, 21 (A. A.) — Sıfır ba raret derecesine ve deniz seviyesine in« Sk kniş karine ik daki Saat yedi de 771, 14 te 769, derecci Balıkesirde spor canlılığı BALIKESİR, (Milliyet) — İrkesir kupa maçları merkezde ve kazalarda bitti, Merkezde idman yurdu kazalar. da Havran nahiyesi İdman pe kazanarak finalist oldular. Hav. ranlı gençler Ayvalık ve Edre- mit İdman yurtlarını yenmişlerdir. İneboluda konferans İNEBOLU, 21, A.A. — Halkevi tarih ve edebiyat başkanı Hakim Bay Ragib Halkevinde Türklerin yüksek istidad ve kabiliyetlerinin sade harb sahasına münhasır ol- mayıp ilim ve medeniyete olan hiz- metleri hakkında bir o konferans vermiş ve Kâtib Çelebi ve Evliya Çelebi gisi büyük Türk alimleri- nin hayatı ve eserlerine dair iza- hat vermiştir. Çikulata ve bisküi fab kalarından mu- amele vergisi alıma€i ANKARA, 21 (Telefonla) — Şi kadar şekerli maddelerden muamele vergisine tâbi tutulmal olan çukuj ta ve bisküvi muamele vergisi almması İâğım; Maliye Bakınlığmca karar altına tr. Kafkasyada zelzeli MOSKOVA, 21 (A. Ee —— Sovyet Rusya - Roma! MOSKOVA, 21 MA) Romea münasebatı mi bulnşaktadır. 25 ikine.kimundn Moskovada bir” yet - Romen demiryolu konforansi lacaktır, Bu konferansta bilhassa per köprüsünün yeniden inşası ile, mübadelesi ve tarifeler meseleleri * olunacaktır. Deniz faciaları | , HALIFAKS (Yeni Takoçya), 3 Motorlu yapışmış, artık tamamen mahvolmuş telâkki mektelir, Gemi ile sahil arasında 20 metre yi bir mesafe olduğu HALAFOKS, 21 (A. A.) — dindiği için (Hurryon) vapurunun! rettebatı tehlikeyi atlatmışlardır. Ni iğ Bir hastanede yang LONDRA, 21 (A.A.) — Dün Londra hastahenesinde şidetli gın çıkmıştır. Hastahanede 250 hasta başka bir yere n ve insanca zayiat olmamışlır, ymm İngiliz parlâmentos! LONDRA, 21 (A.A) — P tonun içtima, bu ayın 29 unda! layacaktır. içtimada, gelecek hafta e Sllecek ki Hindistan & 1 etnsiye islâhatı meselesi de duğu balde pek büyük iz meseleler görüşülecektir. Bir petrol gemisi yan lenin Kral Boris Varn SOFYA, 21.A.A. — Varnada Pi makta olan Kral Boris dün Samime Hergün bir az daha LONDRA, 21. A.A — Sir Campbell'e ait olub Mavi Icuş yan yarış otomobili, büyük diğe tir, ya nakledilmek üzer” thampton'da Aguitania vapurun lenecektir. Bu meşhur pilot, Florida'da Bir tayyare denize dö ATINA, 21 (A.A.) — Air şirketine ait olup şark battmde ve Napoliden yolcu n bir tayyare Lonkas 300 Deniz üzerinde yüzen & yi Italyan muhribi tarafından ç* tarılmıştır. İnsanca zayiat