21 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

va”? ! | | l İ R Her hakka mahfuzdur. Sultan Hamit'ten ear İmparatorluğu kelek “nasıl Yıkıldı Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDIM işalmak, memu- riyet kazanmak için ne yapılırdı? Yıldızın Rasputini iş başında - tenekeci- likten deniz binbaşılığına - miralaylıktan Livalığa nasıl çıkılırdı? Bir gün gene Ebülhüda ile, Se- rence Bey yokuşundaki tekkesinin bahçesinde oturuyorduk. Yanımız- da Hicazlı Şerif Muhenna da var- dı. Şundan bundan & konuşurken, Turhan paşa zade miralay Os- man Bey geldi ve pür hiddet, Ebül- hüdaya hitap etti: — Efendi hazretleri, dedi, sen ne zamandanberi vadeder durur- sun, hani, hâlâ beni livalığa terfi ettirmedin, sözünü tutmadın, artık tahammül ve takatim (kalmadı. Bu tenin şeref ve haysiyetine ya- kışırmı? Sözünü ne vakit tutacak- sın bekliyorum... Ebülhüda, gayet sakin bir tavır- — Oğlum Hasan beyle mabeyine beş tezkere yazdım. İşte çağır, oda söylesin, şahidimdir. Ne kadar is- tirham ettimse bir cevap çıkmadı... Ve biraz düşündükten sonra: — Bu padişah tehditsiz iş gör- mez, şimdi sen beni dinle, ve benim dediklerimi derhal yap: Hemen ya- rın sabah Beyoğluna çık İngiliz se- farethanesi civarında bir aşağı bir yukarı dolaş, sonra oradan vapura bin, Boğaziçinde Anadolukavağın- da Bahriye kaymakamı Mehmet beyin evine git, orada kal... Benden haber gelinceye kadar © sakm bir tarafa çıkma, otur tey bak. Üst tarafıma karışma.. İyice anla- dın mı?.. Miralay Osman bey, Ebülhüda- nın verdiği talimatı iyice anladı- ğını göstermek için birer birer tek- rar etti ve: — Yarın sabah dediklerinizi har fiyyen yapacağım, fakat bundan ne çıkar efendi hazretleri? diye sorun- ca Ebü'hüda kızdı ; — Benim işime karışma,sual sor- ma... Sen liva olmak istemiyormu- sun, hem de bir hafta, on gün için- de paşa olmak © meramında değil misin, o halde fazla söz istemem, m dediklerimi yap ve on gün son- paşa gel, oanladınmı haydi bakalım... diye Osman beyi savdı. (O çıktıktan sonra biz biribirimi- 26 bakıştık. Ebülhüdanın Osman beyi gönderdiği Kavaktaki bahri- ye kaymakamı Mehmet beyi de ta- nırım, Bu zat Ciddede fakir bir te- nekeci idi. Fakat zeki bir adamdı, oradaki küçük dükkünmı kapadı, bir iş bulmak üzere İstanbula gel. di ve bir yolunu bularak kızlar ağa- sı Behram ağaya yanaştı, onun tav- siyesile, iltimasile imam oldu. İ- mamlık bu zeki adam için ilk basa- | maktr, bu müddet zarfında şarlatan | lığı, girginliği sayesinde Behram ağanın ini kazandı ve bir gün eski tenekeci, yeni imam Meh- met efendi birdenbire Bahriye bin- başısı oldu. Tenekecilik ile imamlığın ve i- mamlıkla bahriye yebiiğn he- le birdenbire bahriye nın alâkası ve münasebeti? diye sormayınız. Osmanlı imparatorluğunun, Os. manl: sarayının icraatı arasında bu- na benzer daha neler, neler vardır. İşte bir kaç sene sonra da kay- makamlığa terfi eden Mehmet bey, bu Mehmet beydir. Görülüyor ki o da Ebülhüdanın adamları arasındadır. Şerif Muhan- na ile Ebulhüdanın yanından ayrıl- dıktan sonra, yolda dedim ki: bu işlere onedersin, bu dönen dolaplara aklın eriyor mu? Zavallı Şerif, boynunu büktü: — Ya seydi, dedi, beş senedir bu eve gidip gelirim, hayret için. deyim, dönen dolaplar haddi he- sabı yok.. deli olacağım... bir türlü bu işlere akıl erdiremedim, gitti, if Muhannanm orada gördük- Şerif lerine dair (anlattıklarımı burada yazmak uzun sürer, Fakat çok geç- medi, iki gün sonra gazetede şu ha- vadisi okudum: “Sadakatine ve hüsnü hizmetine binaen Turhan zade miralay Os- man beyin livalığa terfii mukteza- yi iradei hazreti padişahidir,,. De- mek ki Ebülhüda dediğini yapmış- tı. Merak ettim. Miralay Osman Be- yin İngiliz sefarethanesi civarında dolaşmasile bu iş nasıl o olmuştu? nedenleri hoş Kalktım Ebülhüdaya yakın oturan Şerif Muhanmaya gittim, haber aldınsa anlat banu, bu iş mağıl oldu böyle?” Şerif gülerek; — Gayet basit, dedi, demin öğ“ rendim, Osman bey İngiliz sefaret- hanesi civarında dolaşmış oradan Galataya inmiş ve köprüden vapu- ra binerek Kavakta miralay Meh- met beyin evine gitmiş... Ebülhüda ise, adamlarından rüsu mat emanetinde Halepli Cemilülha kim ismindeki zatla Sultan Hamide bir jurnal verdirmiş. Bu jurnalda miralay Osman beyin sefarethane civarında bir hayli dolaştıktan son- Ta içeri girdiği ve — sefarethanede kapandığı yazılı ivsiş. Sultan Ha» mit jurnalı alınca | kızmış, sonra korkmüş: — Eyvah bu miralay da kim bi- lir neler yapacak, acaba Avrupaya mı kaçacak, yoksa dahilde bir fe- sat mı çıkaracak, & diye bir hayli söylenmiş, sonra; — Mutlaka onu bana getirecek- siniz diye tutturmuş. İngiliz sefarethanesinde bulunan bir adamı alıp çıkarmak, Yıldıza götürmek kii haddi? Herkes iz- harı aczetmiş... Bu sırada Ebülhüda köşesinde kıs kıs gülermiş... Vakti merhunu gelince yolile araya girmiş, — Hayır, demiş, İngiliz sefaret- hanesinde değildir, yalan söylüyor- lar, iftira ediyorlar, bu ne rezalet- tir, bir miralaya bu hakaret edilir mi? Diye atıp tutmuş. — Peki nerededir? diye sormuş- lar: — Nerede olacak, Kavakta mira- lay Mehmet beyin yanında, tebdili havadadır. Tahkikat neticesinde Ebülhüda- nım doğru söylediği meydana çık- mış, fakat bu seferde miralay Os- man bey, Ebülhüdanın telkinile: — Vay, demiş, demek beni hain, alçak, kâfiri nimet zannediyorlar ha... Ben buna tahammül edemem, dava ederim! Ve dava etmiş. Artık üst tarafı malüm: haksız yere hakarete uğrayan, şerefi, na» musu İekelenmek (istenen zavalir (1) miralay Osman bey, Ebülhüda- nın çevirdiği bir oyunla liva olmuş. Bu, Ebülhüdanm hilekârlığımı, istediğini yaptırmak için çocukça desiselerden bile istifade ettiğini gösterdiği gibi, sarayı ne kadar iyi tanıdığını ve Sultan Hamidin ken- di elinde nasıl bir oyuncak olduğu- nu açıkça gösteren küçük bir va- kadır. Su'tan Hamit sözde, Ebülhüdaya (Sakalını vermiş kaptırmış) değil. di. Ebülhüdanın (ne mal olduğu. Hakikate ise Sultan Hamit e bülhürlenm istediği (o hiç bir şeyi reddedememiş, onun bütün arzu- Jarmı yerine getirmişti. Diyebiliriz ki: — Ebülhüda bun- ları şahsi menfaati belki de guru- runu. hırsımı tatmin için yapıyor- du. Hayır... Ebülhüda daima Arabistan için, Arabistanın istiklâli, Arabistanm Osmanlı camiasından ayrılması i- çin a İlk zamanlar, Mahmutpaşa yo- kuşunda dolaşan bir dervişten, sa- raya henüz intisap etmiş mütered- dit, daha yuvasını yapmamış, vazi- yette olduğu zamanlar, belki onun böyle bir fikri yoktu... Fakat son- ralarr, umduğundan pek daha ça- buk, pek daha yakın bir zamanda saraya sözünü geçirebildiğini, Sul- tan Hamidi avucuna aldığını gö- rünce, biraz da, kendisinden daha evvel ecnebi intrikalarma kapılmış olanların tahriki, teşviki, teşciile o da bu yola sapmıştır. Fakat Ebülhüda bunu, bu haki- maharet- O, kendini haris, paraya, şöhrete, ünvana, ikbale, mevkie haris zan- MİLLİYET PAZARTESİ ?i İKİNCİKANUN 1935 HARİCİ HABERLER| Bay Loit Corc Çiftçilere bir Nutuk söyledi Liberal Lideri işsizliğe karşı tedbir arıyor LONDRA, 20 (A. A.) — B. Lloyd Corc, dün Gal eyaletinde tekrar söz a- larak bu defa çitlik sahiplerile, küçük çi.fçiler önünde söz söylemiş ve bilhas- sa halkın büyük bir kısmının maneviya. tanı yavaş yavaş tahrip ve ulusun hayat kavvetini azaltan işsizlik meselesinden bahsederek, İngiliz ulusunun işsizliği mümin ve tedavi edilmez bir halden baş ka türlü olarak telâkki ettiğini ve bu ha- ie, ne serzest mübadelenin, ne de hima- ye Meze bir çare olabileceğini söy- B. pa Core, faydalı büyük bayın- dirlik işlerine girişmeyi tavsiye ettikten sonra, işsizlik ücreti yerine yevmiyele- rin ikame edildiği zamanlarda © ulusun satın alma kuvvetinin arttığını söylemiş ve üzerine düştüğü takdirde 30 yaşın. dan genç bir adamın öğrenemiyeceği hiç bir yeni iş yoktur sözlerini eklemiş- tir. Bay Lloyd George, fabrika amelesinin toprak işlerine akıştırılımasını teklif ede- cek kadar ileri gitmiştir. Sarre'da vaziyet Bir Alman reisine Suikast yapıldı Fransızlar Sarre'den hicret te devam ediyorlar SARBRUK, 20.4.A, — “Sarbruker Abenblah,, gazetesinin yazdığına göre, Dudviller muntakası “Alpan cephesi, reisi, sabaha İearşı sent 2 de evine dö müyarken, beş kişinin silâh ateşine ma: ruz iliniz kaçmış, iki kurşunla sıy- rılan reis, zabıtayı hadiseden haberdar etmiştir. Göçemen akını METZ, 204.4, — Sur'dan göçmen akını devam ediyor. Dün de 550 kadar mülteci Strazburg ile Tuluz istikametin- de Forbah'la Sargemin'den geçmişlerdir. İltica eden Almanlar PARIS, 20.A.A. — Malüm olduğu veç hile Sar'dan iltica eden Almanlar, Fran- sezların cenub kısmındaki eyaletlere yer leştirileceklerdir. Şimdi de yardım isti- yen Fransız göçmenlerinin, bilhassa Bretanya'da tahsis edilen iskân merker- lerine sevkolunacakları bildiriliyor. Otomobil yarışı Atina ile Montekarlo ara- sında bir yarış yapılıyor ATINA, 20 (Milliyet) — Montekarlo ile Atina arasında beynelmilel otomobil yarışı dün başlamıştır. Atina'dan Mop- tekarloya kadar olan mesafe 3786 kilo- metredir. Atina Turizm idarehanesi ö - nünden birer dakika ara ile dört otomobil hareket etmiştir. Bu dört otomobilden biriz. Tiva'da yuvarlanmış, diğeri Koza- na civarında makinesinin sakatlanması yoluna devam edemeyerek kal v ğer ikisi Selâniğe varıp benzin vesaire gibi ihtiyaçlarını tedarik etik» ten sonra yollerma devam etmişlerdir. ” Deniz kazaları Bir gemi karaya oturdu ou kişiden haber yok HALIFAKS (Amerka), 20 (A. A.) - Sen Jan de Terneov'den Nevyork'a git- mekte olan (Hurryon) adlı motörlü ge- mi San Fransis limanına yakın karaya oturumştur. On kişiden ibaret müret- tebatıpın telefo olduğundan korkuluyor. Bundan 47 gün evvel, 8 kişilik müret- tebatı ile Bahamas adalarından Yarmu! hareket eden, üç direkli (Nova - Kvin) adındaki yı"enliyi bulmaktan ümüt ke- sikmiş; zi tahmin ediliyor, Hücum kıt'aları Lideri İnize fırka reisle- rine bir nutuk söyledi BERLİN, 20 (A. A.) — Hücum kıta ları lideri Bay Lutze kıtaların vazifeleri bakkında fırka reislerine bir nutuk söy- lemiştir, Bay Lutze kıtaların yeniden Nasyo - mal sosyalizm harcketinin başlangıcin daki vaziyete gelmelerini yani askeri bir iyman ve zihniyet taşımaları Hizumuna tangek. — ve demiştir kis “Vaitesinde kusur eden ber kim olur 48 olsun ondan ayrılmak secburiyetin de kalacağımı, Havanada Bir kahvede bir bomba patladı HAVANA, 20 (A, A.) — Burada bü- yük bir kahvede bir bomba ete hi bir Şok kimselerin ölümüne ve birçok kim- se.erin de yaralanmasına sebebiyet ver. #miştir, Bombayı genç bir ihtilâlei koy- muştur. Daha bir kaç gün evvel örfi ida — dön em olmasına rağmen şeker maşı tarlalarının yangın çıkartmak su- retile tahribine devam olunmaktadır. U.uslar derneği ve Bulgaristan SOFYA, 20 (A A.) — Başbakan Ki mon Demi mke Bulgar Ajansına şu beya- matla bulunmuştur; “Yeni bir mükellefiyet ikabul edeme- yiz, çünkü taahhütlerimizden dönmek kında geliri 9.5 milyar olan bu sanayiia gezen yılki geliri 145 milyarı bulmuş. “© ak çiğ fi lala Kl Amerika hududunda 40 tayyare nöbetle semah faza hizmetini temin etmektedir. Dönen şayialara göre, Bay bir kısmı mecburi olmak üzere, dahili abali ç yazada bir wilyarlık bir ietikyez çıkan mak tasavvurundadır. tir. Yarın veya salı günü hareket etmesi * 1934 yılı zarfında Fransa'nın itha- Müt 23.060 milyon çihracatı ise 17.821 mil yona baliğ olmaktadır. 1933 e nisbetle ithalât yekünu 5.370, ihracat yekünu da 652.000.000 frank eksiktir. * Mardit hükümet kamiseri, ilk teşrin ihtilülini idare etmiş olan sosyalist meb'- vs Menendez'n idamını istemiştir. * Bombay'da müslümanların başkanı, dün Hindistan genel valisinin şerefine bir çay ziyafeti vermiştir. Bu ziyafete Gandi de davet edilmişse de kabul etme Katil başkası mı? L ndbergin çoc çocuğuna ait davada avukat ne diyor? FLEMİNGTON, 20 (A. A.) — Hanp- tman'ın avukatı, umumiye, itti. ham şahitlerinin dinlenmesi keyfiyolinin pazartesi, yabut salı günü hitama erdi kilmesini teklif etmiştir. Müdafaa şahit- İerinin dinlenmesine çarşamba günü baş- lsnacak, muhakeme iki haftaya kadar bi- tecektir. FLEMINGTON, 20 (A.A) — Hauptman'ın avukatı, fidye talebi hak. kındaki kâğıtların Lman tarafınaan yazılmamış olduğunu ispat edecek yazı essperli Staviski işi Bu işte hakimlere düşen bir mes'uliyet var mı? PARIS, 20 (ALA.) — Stavıki re- zaletinde, hâkimlerin hissei mesuli - yeri hakkındaki raporda deniliyor : —Tahkik komisyonu, esbak müd- delumumi Bay Presardin gerçe ih - mal ve teseyyüp göstermiş olduğu ve fakat kendisinin başka vazifeye nak, li buna karşı kâfi bir ceza sayılaca- a varmışlar. Yapılan tahkikat, Bay Pressazdin şeref ve istikametinden şüpheye dü - #ecek hiç bir hâdise ortaya çıkarma - miştar.,, İrak petrolleri Demir borular Merasimle açıldı Şam trabulusunda fevkalâ- de merasim yapıldı ŞAM TRABULUSU, 20 (A A5) — ” Angütere dış işleri müsteşarı Lord Stan- şhopen ile Irak petrol girketi idare mecli- "si başkanı Bay Con Cadaman'ın huzurun da, yeraltı petrol borularının açılması fevkalâde merasimle kutlulanmıştır. romana eri yüce Komiser Bay de Martel, musluklar re yolu ile Londraya gidecek ve orada Yunan tahvilleri hâmilleri In- gilizler ile müzakeratta bulunacaktır. İngiliz alacaklıları Yunanistan'ın borç- larına karşı teklif ettiği yüzde otuz be» şin kırk beşe iblâğım istemektedirler. Bay Pesmazoğluna Yunanistan Bankası Müdür muavini ile Yunanistanın düyu- e umumiye müdürü refakat dir. lk ni ink lk Zi İni e Lİ Kültür bakanı Edirneden ayri Bay Abidinin bir söyf EDİRNE, 20 (Telefonla) — bugün Edirne muallimleri tarafın. len çay ziyafeti münasebetile söyl. Kültür bakanı Bay Abidin dan kız muallim meki ediği söylevde bilhassa di “ Edirnede hayatında gördüğüm düzenlikten kıvanç Değerli idarecilerinizle birlikte tereceğinize inanım vardır. Değerli manlarını sene sonundaki muvaffa, şüphem yoktur. Dedelerimizin bize semalarına yükselen yüce abideleri muhafaza edecektir, Yarın için sizden çok daha TEM, Kültür bakanımız bu akşam ile umumi müfettişlik erkânını, rif müdürü, mektep muallimleri ve Edirnede ikinci çok daha fazla muvaffa ği maallimlerimizin çalışmal kıyetli imtihanlarda " emanet ettikleri bu güzel b8 sizin kültür savaşınız muvaffakıyetli çalışmalar umumi müfettiş Bay İbi vali, forka ve belediye rüesasti gazeteciler tarafından uğul müntehip seçil EDİRNE, 20 (Telefonla) — Edirxede ikinci müntehip talardanberi yarından itibaren başlanacaktır. İsşma ile vazifelerini | görmekte Hafi bulunan Cumhuriyet Halk muntazam idare heyeti seçime ait listeleri bugün tevzi etmiştir. Şehrin her tarafı bayraklarla donanmıştır. Yapılan tasnifi Edirneden 144, Uzunköprüden 97, kinci müntehip çıkacağı anlaşılmış tır. Bu Kavaklıdan 33 ve İpsaladan müntehiplerimizin yirmisini bayanlarımız teşkil etmektedir. Muhacirlerin getirecekleri eşy ANKARA, 20 (Telefonla) — Gümrük ve İnhisarlar baka hacir ve mültecilerin beraberind: kında gi e getirebilecekleri muaf eşyalai iklere bir tamim yapmıştır. Bu tamime göre, muhacir, mülteci ve aşiret fertlerinin eşyaya muafiyet tatbiki icap edip ri yerin en büyük mülkiye memuru: Eşyanın muhacirin kendisinin etmediği hususu, bunların nün tasdikine bırakılmıştır. olup olmadığını veya o orti hile veya müvazaa bulunup bulunmadığını araştırmak ta mülkü murund ait olacaktır. Mülkiye memurunun vereceği vesika üzerine eşyanın gül veya gümrüğü alınarak geçirilmesi lâzım geleceği yazılacaktır. Gümrük resmi alınması icap edince rnuamele beyanname il rüksüz getirilecekse mülkiye memurunun vesikası ile yapılaca Liman müdürlüğü idare heye NKARA, 20 (Telefonla) — İstanbul liman işleri umum idare heyeti teşekkül etmiş ve azalıklara liman işleri müşaviri Bay Esat, işletme ve boşaltma müdürü Bay Zihni umu! fettiş Bay Reşat, muhasebe müdürü Bay Cemşit tayin edilmiş! Beyannamelere ekli faturalar ANKARA, 20 (Telefonla) — Bazı beyannamelere ekli fı rın tetkikinde bunların üzerinde konsoloslar tarafından kıymet azaltılmak suretile tashihler yapıldığı ve tashihlerin muamele tahakkukunda da nazara alınmak suretile verginin noksan ti ve tahsil edildiği anlaşılmıştır. Konsolosların vazifesi bu faturaları tasdikten ibaret olduğı! bu gibi tahsislerin badema kabul edilmemesi ve meselenin bakanlığına da bildirildiği gümrüklere tebliğ edilmiştir. Taptan tediyeler ve buhran vergi ANKARA, 20 (Telefonla) — Maliye bakanlığı tekaüt kanı 26 ve 52 inci eermi mucibince yapılan tediyelere dair v re bir tamim ne suretle tatbik edileceği geniş Tamimde Büyük Milet Meclisinin bu husustaki tefsir tarzda izah olunmaktadır. Millet Meclisi mezkür maddeler mucibince yapılan toptan leri hizmet mukabili tazminat hük ralardan buhran vergisi kesilmesi kabline şamil olduğamdar şimdiye dığı nazarı itibara alınmaksızın olmasından dolayı buhran vergisine tâbi tutulmamış olan lardan da bu verginin alınması ikti: maktadır. münde addetmiş daum icap edeceği ve tefsir karaı kadar hizmet mukabili olup hanın ve nizamlara göre vöf za edeceği tamimde Moskova elçiliğimizde suvare! MOSKOVA, 20 (A.A.) — Çınar evvelki akşam elçilik binası Süvarede hariciye | komiser muavinleri, general Budiyeni, tica dalaa ve ticaret komiserliklerinin Moskova büyük elçimiz, Bay nda danslı bir süvare v ti vekili Kistinski, müdafaa ret komiser muavini, harici ileri gelenleri, Sovyet R kara büyük elçisi Bay Karahan ve bütün sefirlerle delme ve bayanları hazır bulunmuşlardır. Buğday koruma baş kontrölörlüğü pe kontrolörlerden Bay Sadeddin, 30 nu- maralı tahrir komisyonu âzalığına eski tahrir reislerinden Bay Seyfeddin tayin Bulgaristan Türkleri ANKARA, 20 (Telefonla) — İçişler Bakanlığı Bulgaristan'ın Şumnu vilâyeti dahilinde Kediören Türklerile Silivri ka- zası dahilinde Kurfalı köyündeki Bul. garların mübadelesini esas itibarile mus vafık görmüş ve meseleyi Bakanlar He- yetine arzetmiştir. Bakanlar Heyetince karar verildikten sora mübadele işi ya- pılacaktır. Memlekete giremez ANKARA, 20 (Telefonla) — Atina'- da çıkan ermenice Aramazit gazetesinin memlekete sokulmaması hakkındaki Ba- kanlar Heyeti kararı gümrüklere bildi rilmiştir. z Gümrük tayyaresi KARA, 20 (A, A3) — Gümrük dila ali satm alacağı tay- teşkilât mensupları tarafından Tel tağlanan 71000 İla mehi faza umum kumandanlığınca Türk Tay- yare Cemiyeti umumi merkez veznesine teslim edilmiştir. Bulgaristandan muhacirler BAFRA, 20 (A.A) — Sivas hukuk hakin ANKARA, 20 (Telefonla) asliye hukuk hâkimliğine eski asliye bukuk reisi Bay Celâl miştir. Sivasta bir ev ya SIVAS, (Mililyet) — bayındırlık başmühendisi hirin evinden bir yangın $! tar. Yangın elektrik ü mıştır. Evin yarısı Ayan 7 intihabati ATIN: 20 (Mülyee) — Bü ğ Hülde yapılacak olan