14 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

“Saltan Hamit Imam Y. ahyadan niçin korkardı? İmam Yahya halife olmayımı kafasına sok- muştu ? - Zeydi erle olan ihtilâf ve anlaşmamazlıkların sebebi... Zaten maarif ve mektep mesele- si halekında biraz evvelki sözler- den asabım bozulmuştu, bu sefer- ki sözlerim padişahın hiç te hoşu- na gitmedi, bir yandan da tatmin- edilmek istiyordu: — Nasıl, dedi, nasıl... mührüne hâlâ (Emirilmüminin) yazan ve hâlâ (halife) lâkabını O kullanan bu âsi hoş tutulmakla fikri fasidin- den vazgeçer mi (o zannediyorsu- nuz?.. Kaç defa uzun uzadıya yazarak padişaha bunların içyüzünü anlat. mıştım, gene izah ettim: — İmam Zeydi mezhebindedir. Ve Zeydilere göre İslâm yetmiş fır kadır. Bu yetmiş fırkanın yalnız bi- ri fırkai naciyedir. Zeydiler de ken- dilerini bu fırka addederler. Fırkai Naciyenin tabii reisi de onlarca ha- lifedir. Fakat nihayet bir tabir ve ünvandan ibarettir. Yoksa bizim anladığımız mânâda (hilâfet) ile bir alâka ve (o münasebeti yoktur. Imam kaç defa şu (suretle idarei kelâm etmiştir: “Evet ben halife- yim, fakat sizin akıl ve hayalimden geçmemiştir. Ben Zeydilerin halifesiyim, yani imamıyım. Hattâ Yemende bulu- inan Şaftiler bile beni imam veya halife tanımazlar. Bu nihayet Zey- dilerle benim aramda bir iştir. (Emirilmüminin) liğime gelince Fırkai Naciye efradı Cnümin) dir. ler ben de bunlarm ( emiri olmak basebile (Emirilmüminin) im. Aczi- mi bilirim. Zeydilerin amâl ve me- talibi haricinde hiç bir emel ve ar. zum yoktur. İmam Yahya bu fikirlerini esa- sen geçenlerde arzı atebei tilya kıl- muştı.,, Sultan Hamit sükünetle di du. Bu bildiği ll ie defa daha açık, daha kat'i bir li- sanla izah ederken yeni bir şey din- liyormuş gibi idi. Dayanamadı ge- ne sordu: — Ne gibi gikiyeler.. Bu şikâ. yetlerinde haklı mıdır? —.. Gizlemeğe cüret edemem ki imamı ve ahaliyi bazı memurla. rımızın nabeca hareketleri igzap et sokteklir. Arzeylediğim veçhile i- mam hoş tutulursa... Sultan Hamit birden bire kızdı, ve âdeta çıkıştı; istediğini Şimdi dr beri ri iki oldu mu?,, in bü dökül, üstü keme i rasim hiç te hoşlanmadığı bir tarzda ida- rei kelâm ettiğimin farkında ola- epin iyordum, fakat o da soru- — Arzeylediğim gibi (oradaki bazı memurların harekâtı... diye- lim. — Meselâ?.. diye sordü.. — Zeydilerle Şafiiler daimi bir ihtilâf içinde yaşarlar. İmam Zey- dilerin reisi olduğu için daima on- Jarı müdafaa etmek m. de olduğunu hisseder; Bazı memur. larımız, ekseriya pek lüzumsuz ye re bu ihtilâfı alevlendirecek hare- kâtta bulunurlar.,, Sultan Hamit ne denirse densin ğımızı İva lâbza bile | kabul ede mezdi. Hünkârı bu kanaate sevkedenler çoktu ve bunlar bu kanaati müte- madiyen beslerlerdi, Onun can da- marına dokunan; bu hilâfet işini ilk plânda tutarak - sağtlan soldan gelen biribirini tutmaz fikirler, ih- barlar, telkinler ortasında dalma e saplanmış olan endişe şu iz “İmam Yahya bir gün halifeli- ğini ilân edecektir. “Çünkü başta Mısır el olmak üzere bir çok bu hususta sarfı mesai e dilmektedir. Bir takım ecnebi hü- kümetler de bu işe yardım etmekte- dirler.,, Asıl garibi şudur ki, bütün bu en- dişesine rağmep Sultan Hamit Ye- mene lâyık olduğu ehömmiyeti veremezdi. Mademki ora Ja kendisine rakip bir baş vardı. Bu.başı zararsız bir hale getirmek için, işi halletmek için ne yapına sa onu icraya bir türlü muvaffak ol Padişah susmuştu, nihayet ma- lâm hareketile huzurdan çıkmaklı- ğımı ihsas edince ben de harekete davrandım. Tam çıkarken seslen- di; — Bana bu hususta mufassal bir şey kaleme alın. Sonra ilâve etti: Maarif meselesi hakkındaki fikrim de muvafıktır, değil mi? Tam bu sıkan, boğan havadan kurtulmak üzere iken vaki olan bu sual karşısında ne diyeceğimi şaşır- dım, fakat kendimi tutamıyarak cevap verdim; — İrade efendimizindir, dedim, ancak mekteplerimizin lâğvr zan- netmiyorum ki Yemenlileri mem- nun etsin. Hünkâr sinirlenmişti. Ve işte (gazebi şahane) denen âfet hep böyle anlarda vukubulur- du. Meselâ huzurdan çıkar çıkmaz bir yaverin yanıma & yaklaşarak (biraz şu tarafa buyurur musunuz) diye beni bir yere tikması ve sonra herhangi bir menfaya yollamaları hiç müstebad değildi. Kafamda bin bir düşünce esip duruyordu. Fa- kat elimde olmayan O sebeplerle mevzu bir kere bu cereyanı almış- tı. Padişah sözümü kesti: — Ne demek istiyorsunuz? Soğuk kanlılıkla cevap verdim: arasında oradaki memur! çocukları da vardır. Fakat bilhassa yerlilerin mekteplerimize karşı bü- yük bir teveccühleri ve muhabbet- leri vardır, Bu teveccüh gün geçtik. çe artıyor, bugüne, kadar orada, hattâ en uzak kazalarda bile mek- teplerimize karşı halktan bir şikâ- yet varit olduğunu hatırlamıyorum. — Ya bana gelen şikâyetler?.. —. Ancak mahallinde vaki olan müşahedatımı arzetmek cüretinde bulunuyorum. Sustum. Sultan Hamit te susu. yordu. Biraz sonra ilâve ettim; “rika hükümeti MİLLİYET PAZARTESİ Kadın tayyareci Hono'uludan Amerikaya vardı Earhard 3800 kilometreyi 18 saatte geçti OAKLAND, 13 (AA.) — Tayya- veci Bayan Amelya Earhard, saat 21 de burada yere inmiştir. £ Honolulu ile Oakland arasındaki 3,800 kilometrelik mesafeyi, 18 saat 16 dakikada katet- miştir. OAKLAND, 13 (A.A.).— Bayan Amelya Earhard, Honoluludan Ame rika kıyılarına tek başma uçmuş olan ilk kişidir. Bayan Enrhard, yere indiği kertede binlerce seyirci tarafından alkışlanmış- tar. Yunanistanda Fırka reisleri toplanacaklar eski işleri görüşecekler ATINA, 13 (MilFyet) — Fırka re- islerinden mürekkep olarak toplana- cak siyasi meclis çarşamba gün 88 on birde hariciye bakanlığı sinde toplanarak Yunanistanın askeri müdafaası için yapılacak şeyleri mü- zakere edecekt'r, Başbakan Bay Çaldaris siyasi va- ziyeti izah edecek ve bu meselede si- yasi fırkaların birleşmesi lüzumunu is- üyecektir. Maliye bakanı Macazoğlu da Yunan oshamı dâyinleri ile Lon - drada cereyan edecek o müzakereler hakkında hükümetin noktai nazarı anlatacaktır. Giritte bulunan Venizelosa bu top- lantıda bulünmak için davetiye gön- derilmiştir. Bulgaristanda Okumuşlar arasındaki iş- sizliğe karşı tedbirler SOFYA, 13 (Mil'yet) — Bulgaris. tanda günden güne, hele okumuşlar arasnda, artan işsizliğin önüne geç mek için bir çak yollar düşünülmekte. dir. Bu arada bütün sanayi ve ticaret müetsetelerinde çalışan yabancı İşçi- ler çıkarılıp yerler'ne okumuş Bul - garlar alınacaktır. Bu iş için iş müdü- rü Muşanof gazetecilere şunları söy- lemiştir: tir razı o:duklarını söyled ler. Bu işin iyi neticeler vermesi onların i- yi isteklerine bağlıdır.,, Yunanistanda şiddeti yağmurlar oç ANINA, 13 (üliyet) — Dün ve gün More yarım £ adasında Süet hmelie eksene danm bütün irmakları coşmuş ve bir çok yerlerde hasar husule getirmiştir.. Sellerin en çok hücum © ettiği yer Pirgos tarafı olmuş ve buraların zara- rı pek fazla olmuştur. Lindberg'ın çocuğu mes'elesi NEVYORK, 3. AA.) — — Nev BUDAPEŞTE, 13 (A.A.) — Yu- > başbakanı Bay Yevtiç, Pesti Naplo gazetesine bulunarak, çin maslihane anlayış ve verimli bir beraber çalışmadır. Bir muhabir tevkif edildi ROMA, (stanbul) — Tümen gzete- sinin Roma muhabiri Mario Bonsa yaka- Manmaştır. Sebebi belli değildir, Amerika ve Avrupa işleri Acun üzerindeki bulutlar dağılacak mı? VAŞINGTON, 13 (A. A.) — Ame- rümeti Avrupa işlerine karış- mamak arzusunda bulunmakla bera Yuzoslav ihtilâfmın hallini, Fransa - İtalyan © anlaşmasının yapılmasını memnuniyetle karşılamıştı. Amerika hükümeti bilhama, Sar işi halledil - mabilimssine imkân EE Bay Ruzvelt silâh yarışının geçmek ve ayni zamanda deniz 8'İ ir İarı işini de halletmek için silâhsızlan- sma konferansının toplanmasını çok âs- temektedir. 1“ İKİNCİKANUN 1935 m HARİCİ H ABERLER| Flandin'in söylevi Frangın istikrarı Muhafaza edilecek Sefalet, işsizliğe karşı mü- cadeleyedevam olunacak PARIS 13 (A.A.) — Bay Flanden radyodaki söylevinde, "Amacın ulu- su ökonomisini tahrip ve kurumlarını batırmak tehdidinde bulunan iki keden kurtarmak, olduğunu b” miş, hükümetin beyannamesinde ya - zılı vaitlerinin ifa ed olduğunu hatırlattıktan sonra demiştir ki: “Bir taraftan Marsilya suikasti ile vahim bir şekil alan harp tehlikeleri bertaraf olurken, diğer taraftan yeni yıl barış ufku üzerine açılmış bulunu- ona anlaşması ve yarmki eleri ancak bunu pek- İeştirmek içindir. Başbakan (Otenkit - lerden bahsederek (tasarladığı icraatı - nı zayıflatmamak bakkında kat'i ka- rarını bildirmiş ve şu suretle devam etmiştir. Açıktan yapılan sanayi anlaşma- ları, mevcut ve gizlice aktedilen an - laşmalardan daba az tehlikel dir. O - konomi bazı sana; kartelize edil miş fiyatlarının nayilerde sefaleti, işsizliği tevlit ola. pahalılığa kurban olmamalıdır. Oka- Domi hürriyetine riayet, ne #ermaye- nin saye karşı rüchanı, ne de tasarruf sahipleri sermayesinin ulusun ökeno- m'k teşekkülü idare iddiası ile karış- tarılmamalıdır. Her şeyden evvel hükümetin, çıka» rılmış istikrazları kıymetlerini düşür. mek: ve ulusal ökonemi teşkilâtı. nı yıkan uzun vadeli faizlerin yüksel- mesini mue p oli bütçe ve ha- zine ihtiyaçlarını tatmin etmesi lâzım- dır. Bay Flanden, ilk safta bulunan es- ham sahiplerinin selim ve ameli is - konto ve avanslarla her an para teda- rik edeb İmeleri lüzumuna işaret et - miş ve daha sonunda demiştir ki: Neticeye, hiç bir enflasyon olmak- sizm varılacak ve frangın istikrarı rmu- bafaza edilecektir. Hükümetin icrma- tı itimadı iadeye ve bütün fransızları teşebbüslere sevke matuftur. Bay Flanden, nihayet, dışarı siya- sadan bahsederek Bay Laval ile bir - likte barış ve uluslarm birbirine ya kınlaşması siyasasına devam edeceği» ni söylemiş ve şu suretle devam etmiş- tir: B'liyorum ki, barışı korumak için kuvveti: olmak gerektir Ve buna ih - timam edeceğim. Fakat, yine biliyo » itilafperver ve realist olmak lâzınıdır. Başbakan son söz olarak, sefalet ve iştizl ğe karşı mücadeleye devam eieçeğini söylemiş ve ne şaha ve ne arler olmalkarzın bütün hüs- heriner müracaat edeceğini bil. dirmiştir. Türk Halk Şarkıları Bir Sovyet profesörünün bir yazısı MOSKOVA, 13 (AA.) —Tasa jJansı bildiriyor: “Sovyet sanatı,, mecmuasında (Ye ni bir kültür membaları) namı altında meşrettiği bir makalede profesör Vep- rik diyor ki: Türk balk şarkıları büyük bir alâ- ka ile karşılanmaya lâyıktır. Ve mu. hakkaktır ki bu şarkılar yeni bir Türk musikisinin Vücuda getirilmesi için bir malzeme teşkil edecektir. Ben şahsen, İstanbul konservatuva- ri Laralından derlenen halk şarkılarını tetkike rırsat o buldum. Ve düşüncem, Türk musikisine has ahenktar dili vasıflarını hareket noktası olarak alma- larinin çok ehemmiyeti haiz bulundu. ğudur. Genç Türk kompozitörleri, mubak- kak surctte, Avrupa © tekniğine fazla düşkünük göstermek devresinde geçe- ceklerdir. Bugünkü muhtelif Avrupa musiki mektepleri (o hakkındaki teknik yoksuzluğu büyük bir tehlike © teşkil etmekte ve bu hal genç sanatkârların melodiler | yeni mantalitesiyle ahenkli değildir. Yeni Türkiye yeni hayatla ahenkli yeni bir musikiye muhtaçtır. o Bu ye- wi Türk musikisi çok kuvvetli ihtimale esaslarını halk musikisi membalarından alacaktır. Fakat arzu olunur ki yeni Türk kompozitörleri halk melodilerinin maksmlarını Benimsemekle kalmasın - lar ve bu melodilere dayanarak yeni bir musiki dili bulmağa çalışsınlar. Taymis muhabiri İtalyada tevkif edildi ROMA, 13 (AA) — Taymis ge benle muhabiri dün ki ediniz Kaplanmış. Skebi” belli değildir. Bakanlar heyeti dün toplandı ANKARA, 13 (Telefonla) — Bakanlar Heyeti bugün saat dide toplandı. Toplantı geç Jakta kadar sürdü. Amerikadan gelen malların bedel ANKARA, 13 (Telefonla) — Amerika hükümetinin altın terketmiş olmasını ve altın esasına müstenit nakit! kambiyo & ile ödenmesi esasının kabul ve bir kararla tesbit edilmiş bul. tibarile bu memleketten gelen mal bedellerinin altın veya kambi; lar olarak tefrika tâbi tutulmaması lâzimgeldiği Maliye ii ca alâkadarlara tebliğ edilmiştir. Buğdayı koruma Tecil müsaadesi ANKARA, 13 (Telefonla) — Buğ- dayı koruma resmi kanunu nizamna- mesine göre, fabrikatörlere verilen 1,5 aylık tecil müsaadesi, satış için değir- menlerde un öğüttüren tacirlerden un- larmı kasaba ve iskeledeki mağaza ve dopolarıda satmağa mecbur olanlara da teşmil edilmesi maliye bakanlığınca defterdarlıklara tamim edilmiştir. Maliye bakanlığı kanunun değiştir rilen şekline göre hazırladığı kadrola- rı peyderpey valiliklere | bildirmekte dir, Dün geceki yangın Dün gece saat dokuz buçuğa doğru Sirkecide, Sirkecipalas hanının üst ka- tında yangın çıktı, ateş üst kattaki o- 'danın bir kısını yandıktan sonra söndü- rüldü, Ateşin , binanın damında bulunan elektrikli Bayer © ilân çerçevesinden bir kontak neticesinde çıktığı söylen- mektedir. Sovyet sanatkârlarının eserleri ISTANBUL, 18 (A.A) — Vene- dikte açılan uluslar arası güzel sânat- lar sergisinde gösterilen Sovyet Rusya sanatkârlarının eserleri, ilk kânun için- de Ankarada gösterilmiştir. Baüaneli #ymA-J05 Sikini: ki salı gününden itibaren © başlıyarak Fındıklıda güzel sanatlar akademisinde halka teşhir edilecektir. Sergi saat 14 te açılacaktır. Soğuktan ölen KARAKOSE, 13 (AA) — Daya wılımıyacak kadar kuru soğuklar devam ediyor. Cuma günü Çay nahiyesinde bir köylü yo.ua giderken soğuktan do- mark ölmüştür. Yollarda hayvan tele- fatı olmuştur. Yakalanan kaçakçılar şi yaralı 38 kaçakçı, ve biri ölü 12 si yaralı kaçakçı hayvanı yakalanmış ve 124 kilo gümrük ve 57 kilo inhisar ka- sağı, 3 kilo 20 gram afyon, iki Yunan tahvilâtr ve iki tabanca ele geçirilmiş- tir. İzmirde ruam savaşı IZMIR, 13 (A.A.) — Vilâyetteki rüam savaşı bitmiştir. İzmirde 32, di- kili kazasoda ZI ve diğer yerlerde 4 beygir ruamlı oldukları için öldürül » müştür. verilecek tazminat e baytar müdürlüğüne” para Yakında dağıtılacaktır. Savaş yapılan kazalarda hastalık nisbeti yüzde sekiz- “Onümüzdeki yıl baytarsız kazalar. da da rusm mücadelesi A, General Asi Saidın soyu ANKARA, 13 (Milliyet) — Şehri- mizde bulunan ordu müfettişlerinden general Ali Saide Atatürk o Akbay ğan soy adını vermiştir, Temiz ve a- sil doğmuş insan manasına gelen bu adla atatürk değerli kumandana ilti - fatta bulunmuştur. Yurtta hava vaziyeti ANKARA, 13, (A.A.) — Ziraat bakanlığı Meteoroloji enstitüsünden aldığımız malümata göre, son 24 saat içinde yurdun Trakya, Eğe m son rında eşe bulutlu gire ştir, A TEKA va Tü En yüksek gündüz sühunetleri 8 - furm üstünde 16 derece olmak üzere Antalya, Adanada kaydedilmiştir. Marsilya suikastı hakkın- da Macar notası CENEVRE, 13 (A.A) — Marsil. ya suikasti mesuliyetleri | hakkındaki Macar muhtırası fon Eckhardt tarafın dan bu İşin raportörü olan ve Edene tevdi edilmek üzere uluslar Saylav av seçimi Muhtelif Herierde seçici seçimi başlı ANKARA, 13 (A.A.) — seçimi için asılan esas defterle dirildiğine dair üç vilâyetten bütün vilâyetlerin Çanakkaleden geçen 931 de ikinci müntehipler yekünü kadın ve 359 u erkek o olmak 467 k'şiyi bulmuştur. ZONGULDAK, 13 (A.A) guldak vilâyeti dah'linde ikinci tehin intihabaftı tamamen bil 157,211 müntebibi müntehip reye iştirak otmişt r. iştirak rin 66,144 ü 57,819 u erkektir. İntihap günlerinde haremi ve fırtınalı olmasına rağmen İ bata iştirak nisbet. yüzde yetmit kuzu bulmuştur. Fırka namzedi olarak seçil ikinci müntehipten 130 kadın “RS ARAKOSE, 13 (A.A) — lav seçimi için val! Bay Imad'ın! liğinde toplanan teftiş heyeti atı çalışmadan sonra bütün hazırlı mi bitirmiştir. 16 Sonkânunda müntehip seçimine başlanacak günde bitirilecektir, Hususi muhasebenin © tahsilli ye geçen senelere nisbetle çok f KASTAMONU, 13 (A.A.) pılan sonra v lâ çinde 129 u kadın 709 erkek seç mi vilâyetin her, teda ayan 20 den eveci bt "SIVASI, 13 (ALA) Lİ Sayaç mi hazırlrkları tamamen bitmiş başlanmak e İha meh lâyet adına yedi saylav sz Gümrük komisyon€ larının karneleri! ANKARA, 13 (Telefonla) — € rük yök anarlar | Pakanlığı gürmrük, et memuru, lililanlsr; belimde kal bir tamim yapmıştır. Bu tamime £ komisyoncu maiyet memuru ve Lü müstahdemlerinin ellerinde — me” karneleri yenilerile deği edilecektir. Yeniden yabul | edilef ler de ayni muameleye tâbi olacak dı er. Die Alman eşyasına boyk€ VARŞOVA, 13 (AA.) — Kıs vide toplanan siyonist kongresi AN oçyükrin kii Boyimdağ masali müddet müzakere etmiştir. Sir Simon Pariste | PARİS, AA) — Ingiliz Dinar 1 da 7 de buraya geli Harici küçük haberler; . barp divanı, Nazi Rof Viyana van, alı olacaktır. j