11 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Osmanlı imparatorluğu Yemendeki tutumu ile mücrim ve günahkârdır Yemen'in menfa sayıldığı günlerde paratorluğun günahkâr olduğu noktalar - Bir Hüdeyde mutasarrıfı Maahaza makamı hilâfetin as- dak bir bendei naçizi olduğumdan hıttai mukaddesei (OHicaziyenin hasbüldiyane sıyanetine mecbur 0- lacağım tabiidir. Ancak devlet mül künde faili muhtar olup ecanibin avamili altında bulunan böyle bir zatı âmali gayri muhakkakada far. | zile bir hittai âzimeye ve bilâ mec- | bur umuma karşı eseri zâf gösteril- re ile böyle teşebbüsatı ihtiyar ve tasdik etmektense gavaili hazıra- nın indifsına değin işin alâhalihi terki zaruridir. Maahaza itilâfı mezkür mutlaka mes'uliyeti maddiye inden teberri ile sahil den bir karış yer ilmemek ve Sabya kazası şimal ve cenubundan | dahi Asir ve Yemen kumandanlık- larmın mütaleası * vechile lüzum gösterilecek mevaki ifraz edilmek sarti'e yalnız kazanm merkuma mültezim ve ma ün karşımızda düşman- birleşmiş ve hasbüddiyane st- ine mecbur olduğu Hicazda Osmanlı imparatorluğuna karşı is- yan bayrağı açmış olan (makamı hilâfetin asdak bendei naçizi) Şerif Hüseyin... Görülüyor ki Aarabistanda (ta- rih bir tekerrürden ibarettir) diyen leri bile şaşırtan, o çok garip, çok şayanı hayret, fakat biribirine hiç uymayan (tekerrür)lere şahit ol- mamak mümkün değildir. Ve bu, yalnız buralara has, o Arabistana has bir tecellidir, denebilir. Arabistandaki muhtelif arın kısa kısa krokileri- ten sonra, o ileride esaslı mütalealarımıza yardımı o olacak bir noktada bir lâhza durmak fena olmayacaktır. Çünkü Arap yarıma- dasının muhtelif noktalarma yerli başların bize karsı beliren renkle- rini, ve bunları ellerinde oynatan ecnebi kuvvetleri ve menfaatleri- ni biraz anlayabildikten sonra bu kadar (o karmakarışık ve dakikası dakikasma uymayan işler ortasm- da Babrâli ve sarayın, nihayet İtti- hat ve Teralekinin şaşırmış kalmış olmalarına gayri i mek yoluna saprlabilir. Ben şunu iddia ederim ki bu ha- valinin bu haline sebep doğrud doğruya ve başlıca sebep gene bi: zat Osmanlı paratorluğudur. Çöldeki bir Arap reisi, ister rif Hüseyin gibi İstanbulda bü müş dünyadan biraz haberdar, ter çadırından ötesini (bilmeyen bir bedevi olsun devleti ne yaptı nı, ne yapacağını bilmeyen bir kuv- vet olarak sörürse, gayri tiyari o da ya şaşırır, ya gözlerini başka ufüklara, başka öme'lere açar. Bu- nu isbat eden delâile bugün malik bulunuyoruz. Taliin bize bu husus- ta bir mükayese yapmak imkânme vermiş olduğu bir devirde yaşıyo- bahsi ileride uzun uzun kur. ki On. hususta *z ve göreceğiz. ms bu günslik kâr ve mücrimd dir. ndaki muhte- lif tipleri tesbit ettikten sonra, bu faslı kaparken bir Osmanlı memu- ini de çizmek Tâzrmdır. anda çok biyakatli, çok değerli memurlarımızm büyük fe- rlık'arla çalıştıklarını asla in- | kâr edemem. usus bizzat kendim oralarda çalışmış, bütün kuvvetimi oralarda harcamış bir memurdum. Fakat devleti, karşılaştığı memurun şah- sında tecelli etmiş gören ve yalnız ile alı imparatorlar İ unan İngiliz konsolosu cebren tev- İ etti. Hariçle muhaberatta | alarak anlatacağı r arasında kötül, yüzden nele ni de bilmek lâzımdır. Vuğu Yemeni | olan iyi parato kıta ise senelerle bir maktel olmuş- tur. Bu zihniyet Yemene de nadiren fazilet aradı ki oraya, idare etmek fakat sanki kasden idareyi bozmak, | | anda hudut b esat İm- Bugün, 1934 senesinde bile o za- mandan kalma bu çeşit memurlar- dan birinin, şimdiki Yemen - Hi. caz harbine İmamı sürükleyenlerin başında bulunduğunu iddia eder- sem, belki taaccüp edenler bulu- nur. Orada bizim bir hüdeyde mu- tasarrıfımız vardı ki, bu adam bir türlü ayrılmak istemediği Yemen- de İmam Yahyanın başınüi bir dert olarak kalmağı, kavuşmağa yüzü kalmayan aziz vatanma gelmeğe tercih etmiştir. Uzun bir zaman Yemende benim de başımda bir ga olmak kudre. tini göstermiş bulunan bu zatm ic- raatından birini onu eyice tarif e- debilmek böylece Osmanlı im, pâratorluğunun Arabistana bol bol gönderdiği bir nevi memur zümre- sini anlatabilmek için yazmalıyım: Harbi umumiye girmiştik. Fakat İtalya ile (o aramıziyiidi. dedeki İtalyan konsolosu bi- ze dostluğun envaini gösteriyordu. | Tam bir bitaraf vaziyetinde fi dosttu. Bahriahmerde gemi yen, telgrafları, postaları İtalya ile dostluğun o zaman için bizce hususi bir ehemmiyet ve kay-| meti vardı. İşte böyle bir zamanda ancak bir | düşmanın yapabileceği bir su'kasdı bize gene bizden biri, hem de bir mutassarıfımız yapıyordu. Bu bab- ta fazla söz söylemeden orada kt- yametler koparan bu mesele hak- kında İtalyan konsolosunun bana yazdığı notalardan rastgele birin- den bazı satırlar alıyorum: “... Vaka o derece meydandadır ki buna mahalli hükümetin isteye- rek sebebiyet vermiş olduğundan | kimsenin şüphe ve tereddüde düşe- | ceğini ümit edemem. Konsoloshanemiz geceleyin mu- tasarrıfın emrile asker ve jandar- lar tarafından sarıldı, kançlariye kapısı kırıldı, konsoloshancnin et- rafma her tarafından silâhlar atıl: | dı. Bir harika olarak sağ kalabil. dik. Bir kavasımız yaralandı. Bize- iltica etmiş ve tahtı himayemde bu- kat i işle- işliyen kif olundu. Ve bütün halkın gözü önünde öldü. Bu yetmiyormuş gibi mutasarrıf beni © konsoloshanede mahbus olarak alıkoydu. Benimle muhabereden mustrane | ictinap bulun- maklığımı meneyledi. Berekt ver- sin ki Giliyane ismindeki harp se- finemiz buraya geldi de memurla- rrm ve kavaslarımla oraya iltica et- tik, Mutasarrıf ne istiyordu ? OE. | ğer İngiliz konsolosunu esir etmek | emelinde idi ise, kendisine bu hu- susta görüşmek için buluşmamızı da yazmıştım. Daha ne istiyordu? İtilyan konsolosu yalan söylemiyor | du. Ve ben size hâdiseleri vesika- larla göstermek emelinde olduğum için, bunun bize çok telâfisi güç zararlar verdikden sonra nasıl hal- edildiğini, gene bir çokları arasın- dan ayırdığım Dahiliye nezareti. nin 22 kânunuşani 1915 tarihli bir şifreli telgrafından bazı parçalar — Bitmedi — ni Malıye bakanı IZMIR, 10 (Milliyet) — Maliye mi İzmir vapürile | İstanbala git- iştir. izmit kâgıt fabrikası ANK, A, 10 (Telefonla) — Su mer Bank genel müdürü Bay Nurullah Esat bu ukşam trenle İzmite gitmiş- İzmitte ki gördükte, 801 ve sa fabrikasını İstanbula ektir, Atinadaki Ermeni piskoposu ATINA, 10 (Mi inşaatını | gidecek et) — Yunanis. haricine v rarlaştırılan Karabet Mazlumyanın mü üzerine evrakı bir heyet tara - velğe koposu MİLLİYET CUMA 11 İKİNCİKANUN 1935 g HARİCİ HABERLER Romadaki anlaşmalar Afrika meselesi halledildi. Devletler toprak tamamlığına riayet edecek PARIS, 10, A.A, — Daş işleri bal lığı Roma itlâfları hakkında bir & name neşretmişlir * Bu izahmsneye göre, Afrika meselesi kati surette halledilecek bir tarzda görü- üş ve orta Avrupa meselesinde de ie İtalya her devlet için tiklâl ve toprak | tamamı. ğına viayel mecburiyeti teyid edilmiştir. Macarlara göre ... an- tanın Roma anlaşmaları hakkındaki gö- rüşü yarı resmi olarak tasrih edilmekte dir. Roma anlaşmaları Macaristanın aşağı da bulüsa eli ği İ mezarı itibare almarak sınırların tadili, 2—E lusal müdafaa için nun zaman altini Küçük itilâfla çalışma ümiki ROMA, 10. (A.A) — Gi Fransız - İtalyan anlaşmaları hakkı İngiltereye döne. cek muhacırlar 180 bin kişi için ç flikler ve köyler yapılacak LONDRA, 10. A.A, — Baş Klee Gözen to çalışıldığını bi yerler ,, de oturan 180 ns göstermektedir. ikler yapı- ik gruplar yerleştirilecektir. Her gruba çiflik y aş Yışını öğretecek birer hoca verilecektir. Çiflik için ne lâzımsa hülcümet vere. cektir, İ soya dokunac Casırs mu? VARŞOVA, 10. A.A. — Polis Mon- | gol komünisti İssak isminde birini tev kif etmiştir. Kendisine balı tüccarı sü- sü veren İsak beyaz rus | alaylarında Mançurinin istiklâli için çalışmış ve con- ra Çini bolşevikleştirme çetelerine dahil olmuştu. Suçlu Lehistana bir vazife ile; | gelmiştir. batırılan bir vaptr VAŞINGTON, 10. (A.A.) — 1929 da bir Amerika sahil muhafaza gemisi tarafmdan batırılan İmalone kaçakçı | vapurunun ziya mesuliyeti hakkında tahkikat yapmak üzere Kanada ile A- mer'ka tarafından teşkil edilen ha - kem komisyonu Amerikanın tarziye ve 25 bin dolar tazminat vermesine ka- rar vermiştir. Bir çifçi yedi kişiyi öldürdü 10 (A.A) — Kon- inde Mount Nernovda, le kavgası esnasında, bi çiftçi i öldürmüştür. Bu devlet çinde aile intikam cinayetleri ananevi bir haldedir. Polis katili öldürmüştür. Küçük Lindbergi öldürenler FLEMİNGTON, 10 (AA) — Havpmanın muhakemesinde doktor Lon- don, Havpmanm küçük Lindbergin i- desi için para verdiği adam olduğunu kat'i olarak o söylemiştir. | dan gelen ale Ditalya gazetesi, bu an- e ın tamamen siyasal olan ma- byetini kaydederek Fransanm İtaiya- ya mali yardımda bulunacağı hakkın: daki haberleri tekzip ve Italya tara- | fondan bu hususta hiç bir teklif yapıl. madığını ve yapılmıyacağını bildir - Lavoro Faşista gazetesi, bu anlaş- İ malarda, Italya ile küçi tında müşterek çalışı yeni bir Avrupa si mekted r. Üç bakan neler görüşecekler RAD, 10. A.A. — Küçük am- levletlerinin üç dış bakanı yarın caklardır. Bu toplantının Liubli syonunda o ve Bay Yev vagonunda yapılması çok müht Bu mülükat esnasında Roma a ları ve Marsilya suikastindeki m ler hakkında Macar hükümetince yapı- lan tahkikatın neticeleri görüşülecektir. Çekoslovakya ve Romanya di « imkânmı açan al safhası gör » roye gidecekler, Bay yasa işlerinden dolayı mem rılamıyacağından Belgrada dönecektir. Cebe'üttarık i Tüneli Proje bir kere daha gözden geçirili MADRID, 10.A.A.— Ceb far tüneli prejesimin tetkikine memur Paris, Londraya ine karar verin Rusya ikinci dem tyo'u kazası LONDRA 10. (A.A.) — Moskova» bir habere göre Rostavon- demiryolu kazası daha ol 20 ki; donda muş, altı kişi ölmüş, arslan - wyet Rusyada ci demiryolu kazası ol - Bu hafta içinde bununla msiş .luyor. V stül dondu VAREVA 10, (A.A.) Vöstül bri bi * Jandarma yukarı Avusturyadaki Ricd Inniersis'deki milli sosyalist mın- taka merkezine bir baskın yapmış ve önderleri tevkif etmiştir. * Leh dış işleri bakanı Bay Beck önümüzdeki hafta diyet dışarı işleri komisyonunda siyasal vaziyet hak - kında wühim beyanatta tar, * İngiltere - Hindistan ticaret an - laşması imza edilmiştir. * VAŞINGTON, 10 (AA.) —A- yan dışarı işleri komisyonu Lâhey adalet divanma girmeği onaylamıştır. Ancak Amerikayı alâkadar eden işler. de Amerikanın da muvafakati olacak tir. bulunacak» Türk her hangibir avrupa- lıdan az değil, (Akıl hıfzıssıhhası doktorları toplandılar saat 16 da İstanbul Halkevi Toplantıya doktor uma kurumlarının me Fahrettin Kerira ile in raporu olun salonunda fazla çalışır kol hezıssıkbası kurumu bir hrettin Kerim Gökaym ulusler arası ları halekmda okuduğu bir raporla irtor Aliye Rızanın birlikte yap- tur. Bu tecrübeler (sağlam ve hasta lsirdir. Yapılan tecrübeler göstermi pa devletlerine m kis mümarese suretile randımanın aran çalışma noktasından biç aşağı | deği artışı bizde dir, daha çok görülüyor. Ve bu hasıl olan eksiklik “daha azdır. en bir vakit dahilinde cemi ameliyesi yaptır. Vasati hir sâi sahibi olanlar daltikada 75 cemi, vasattan a şoğı olanlar 10 esir yaparade vesatları yukarı olanlar dı 25 — 50 cemi yapmaktadırlar. randımanı arttermaktadır. Alkol, eroin, | dolayı mektepler tat B. Laval sefiri Saylav namzedi gösteriimek içi fırkaya 2 bin kişi müracaat etti ANKARA, 10 (Telefonla) — müntehip seçimi için hazırlıklar d sinde her tarafta ayni günde yapıl Ankara merkez kazasının seçe € bulmaktadır. Fırkamazın ilân edece lerinde pek çok bayanlar bulunaca ktır. gösterilmek miiracaatlar iki bini aşmıştır. Müracaat edenler Memleketin her tarafında ikit evam etmektedir. Bu seçim ayın ması mukarrerdir. ikinci müntehip adedi (200 , ikinci müntehip namzetleri tisi Diğer taraftan öğrendiğin için Cümhuriyet Ha'k fırkasına vâ arasında bayanlâ Devlet şürası azaları, ve göze çarp acak miktarda muallim vardır. Zelzeleden yersiz kalanlara Hilâli ahmer ve Bandırmalıların yardım BANDIRMA, 10 (Milliyet) — yakından alâkadar olmak üzere Ba otomobil ile buraya geldi ve Erdeğ Bandırma halkı felâketzedeler gün de bir motör ile kereste, tahta sandık şeker, iki sandık çay, ve ec merin gönderdiği 250 çadır da bu Marmara adaları felâketzedeleri likesir valisi Bay Saliri bu akaf e gitti. e her hususta yardım etmektedir. E inşaat malzemesi 30 çuval un,? zayı tıbbiye gönderilmiştir. Hilâlinl motörle yollanmıştır. Boluda soğuktan mektepler tatil BOLU, 10. (A.A.) — İlki gündü edilmiştir. PARİS, 10 (A.A) — Dışarı iş Izmir fırka vi İZMİR, 10 (Milliyet) — ir devam eden şiddetli soğuklarda Derece sıfırdan aşağı 28 dir. imizle görüştü leri bakanı Bay Laval Türkiye bü | yük elçisi Suadı bu gün kabul ederek kendisile uzun müddet görüğ lâyet kongresi “ işini bitirdi Fırka vilâyet kongresi Bu akşam fırka tarafından İzmir palasta 130 kişilik bir ziyafet veril büyüklerimize saygı telyazıla rı gönderilmiştir. İzmirde bir gazete kapatıldı İZMİR, 10 (Milliyet) emniyetini bozacak şekilde yazılar heyetince ve matbuat kanununun 50 inci maddesine tılmıştır. — “İzm ir postası, gazetesi memleketin İğ yazmakta olduğundan bakanla istinaden kapa Türk ve Bulgar köylüleri arasında! ANKARA, 10 (Telefonla) — Silivri kazasına tâbi Kurfalı köyün! deki Bulgarlarla Deliormanda Keç jören köyü Türk halkının kendi arar) Bulgar hükümeti bir kararname ile kı mübadele yapılması işini tetkik et İ larında kararlaştırdıkları menkul ve gayri menkullerin mübadelesini! kabul etmiştir. İç işler bakanlığt mektedir. Geniş iskân programı hazırlanıyor ANKARA, 10 (Telefonla) — Nüfus genel müdürlüğü yüksek is“ kân komisyonunun Trakyada yaptığı tetkikat neticesinde verdiği ka rarları tatbik için tetkikat yapmak tadır. Genel müdürlük önümüzdeki! yaz için geniş bir iskân programı hazırlamaktadır. Türk parası Maliye Bakanlığının güm- rüklere tamimi ANKARA, 10 (Telefonla) — Dışarı ülkelerden memleketimize | gelenlerin ki sarasmda bazı hükümetler banka - ları “ecnebi paralarına da şamil be - üüleki ederek mal almak veya şahsi masraflar için dışarı ülkeden gelen - leri yanlatında getirdikleri ecnebi mu » kut ve kambiyosunu da makbuz mu - kabilinde emaneten alikoydukları şikâ- yetlerden anlaşıldığından maliye bakan- İğ gümrüklere bir temim © yaparak hudut gümrüklerince bu hususta yapı lacak muamelenin yolcunun ilk güm- rük merhmlesine geldiğinde berabe - rinde getirdiği | paraların cins ve miktarı pasaportuna kayıt ve işaret etmekten ibaret olduğundan gerek yolcu beraberinde, gerek posta ile ge- #rilen Türk parasile ecnebi nulut ve kambiyosunun memlekete ithalinin bi - lâkaydüşart * serbest olduğunu bildir. miştir. Bay Hüsrev Gerede ANKARA, 10 (Telefonla) — A türk eski Tahran büyük elçisi Bay Hür reve kurtuluş savaşı sırasında büyük vazife görmüş olduğu Gerede soy adasi vermiştir. Soyadı talimatnamesi ANKARA, 10 (Telefonla) — Iç iş ler bakanlığı soy adı nizamnamesi “ nin tatbikatmda maruz kalmacak müş küller mevcut olduğundan bu müş « külleri halletmek üzere hazırladığı te“ ae vilâyetlere göndermiş - Clan memurlar ANKARA, 10 (Telefonla) — ZI ve son teşrin ile ilk kâmun ayları için” de gümrük ve inhisarlar bakanlığı 109 memuru ihtar, 35 memuru tevbih, 3 me suru ihraç, bir memuru snf o tenzili, iki memuru kıdem tenzili ve 3 memur ru da maaş icesmek suretile cezalar © dırmıştar. yâ Kontenjan tevziatı ANKARA, 10 (Telefonla) — Güm göller umum müdürlüğü (şubat ve mart aylarına git komtenjan tevzimtani bugün tel yazısile gümrüklere tir. Soğuklar hızını artırdı Suhunet Erzurumda 1 ıraltı 3İ, An- karaca 17 dir. Kır devam ediyor ANKARA, 10 (A.A.) — Ziraat v kâleti meteoroloji enstitüsünde alınan malümata göre, son 24 sant içinde yur. dun Trakya ve Ege alanları yi seç | eniştir. Yağışlar o Trakya ve Çanakkalede kar ve Istanbul çevresile Ege alanında yağmur şeklindedir. Yurdun diğer yer lerinde hava tamamile açık geç tir. Gece suhunetleri 4 derece etrafın. da olmak üzere yükselmiştir. En dü - şük suhumetler Karsta selmın altında 31, Erzurumda 26, Sıvasta 24, Kasa - monuda 23, Boluda 21, Ankarada 17, Malatyada 10 ve Edirnede | derecede: Edirne çevresi ve orta Anadolunun sk, İsparta, Konya fe çevrelerinden manda yerleri, doğu Anadolusu ve Ka- | radeniz kıyılarında Rize, çevresi kar- la örtülüdür. Karın kalınlığı Sarıkamışta 79, Kars ta 41, Errurumda 25, Afyonda 20 san- tm vediğer o yerlerde de $ilâ 12 şehir ve civarında İm © düşmektedir, Karın yüksekliği yarım metreye ya < kılar. Erzurum « Sarıkamış hattı kar panmıştır. Bu yüzden Istanbul © postası öğ gün geç Kime. Bundan sonra bü ve seyahat kızakla yapı” iu bir çok © kimseler iy çi almışlardır. Yunanistanda da kar yağıyor ATINA, 10 (Has Bütün şiddetli kış devam et » kedonya, Trakya, | de har durmaksızın i) — Selinik ila At fon direklerinden ve telfon işlemez Selânik ile rebin habere kesilmiştir. | AKÇASEHİR, (Milliyet) — Çok” tanberi yağması özlenen kar yağmağ& | başladı. Kentimizin her tarafı vo ye » arasındaki © tele” k kadarı düşmüş muştur. Keza arasındaki mun şil atlaslara üş olan Sultan dağ İarı beyaz gömleklere AR fından tetkik edilmişti. Bu heyet pisko- o çılkarılmasını. kan dökülmesine sebep olmak için | posun hudut haricine #fyon, esrar gibi zelirli maddeler, randımanı pek gek düşürmeltedir. Fahret- tin Kerimden sonra Hü. Kenan, Zati ve Oovades seli 3-11 santimetre arasındadır. .