14 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

AŞ Yeni gümüş paraların bu hafta basılmasına bışl_ını- yor. Bir kısmı Gumhuriyet bayramına yetiştirilecek. ibaz, Kralr Aleksandr ölüm döşeğinde Marsilyada M. Barthou ve Kral Aleksandr. Hz, urasında ilk mülâkat J) ihtilâlcilerden İspanyada geriye kalanlar son tahassun ettikleri yerlerden de püs- kürtülmek üzeredirler. Müdür : 24318, Yazı işleri müdürü : 24319. Idare ve Matbaa: - 24310, M. Barthou ölü m döşeğinde Marsilya Faciasının Tahkikatı Katilin bir çok cürüm şerikleri yakalanmış ve mühim itiraflarda bulunmuşlardır — Harp ve sulh Bahsi Z Yirmi sene evvel Habsbourg veli- ahtı Ferdinand'a karşı bir SlfPİ.l tara- fından atılan kurşuhfun umumi ei sebep olduğu:. batırlayanlar, Marsil- ya'daki suikastın de ayni neticeye mün- cer olmasından korkuyorlar. Bir defa şümul ve ehemmiyeti ne olursa olsun, siyasi bir suikastin bir harbe — müncer olması icap etmez. Öyle olsaydı, dün- ya harpten kurtulamazdı. gn Sonra büyük harbin ıebebım_S:urı.y Bosna cinayetine atftemek te tarihi bir yanlışlık olur. " Büyük — harp, 1870 Fransa - Prusya — muharebesinden ve İsviçrede yakalan ın Raytiç isminde biri suikastin nasıl hazırlandığını ve kimlerin dahil olduğunu bildiriyor PARİS, 13. (Hususi) — Yugos « lavya kralının ve M. Bartunun katli- ne ait tahkikat ilerlemektedir. Mese- 16 tetkik edildikçe bu işte daha bir çok kimselerin methaldar oldukları anla- şılıyor. Şimdiki halde Klemen'in yal « nız başına hareket etmediği muhak - kaktır. Bu adamın bir tedhişci teşki- lâtına dahil bulunduğu muhakkaktır. Katil Belgrattaki Oustochis tedhiş ha« rekâtına iştirak etmiş ve evvelce sui- kast teşebbüsünden dolayı üebbet küreğe mahküm olmuştur. Diğer taraftan zabıta muhtelif Yu« goslav mahafilinde tahkikatta ve tet- kikatta bul Bir çok tevkif: bilhassa 1890 dan sonra — bey lmil, : münasebetlerin aldığı cereyanın tı_bıı bir neticesi idi. 1870 den sonra Bis- Mark, harbin Almanyaya temin etşığı hegemonyayı muhafaza için Şark im- dan A sindı hğıı' bir kuvvet idi. Bilhassa 1882 senesin: de İtalya da kombinezona iştirâk ettik- ten sonra — Almanya ve müttefiklerile boy ölçebilecek mukabil bir zümre teş- kilh mümkün değildi. Bismark'ın 1890 senesinde iş I_ıışm- dan çekilmesinden sonra Alman impa- ratorluğu ile Rusyanın arası açılıyor. Rusya, 1870 senesindenberi siyasi )_rıl- nızlık içinde bulunan Fransaya doğru meylediyor. Nihayet 1894 senesinde Fransa - Rusya ittifakı imzalanıyor, Bundan on sene sonra İngiltere, “Splen- did isolati iyasetini bırakarak Av- rupa işlerine karışıyor. Fransa - İngil- tere itilâfı yapılıyor. Üç sene sonra da © zamanki beynelmilel hayatın bir ha- rikası meydana geliyor: İngiltere Rus- ya ile de anlaşıyor. 1907 itilâfı imzala- nıyor. Avrupa iki zümreye ayrılıyor ve küvvetlerde aşağı yukarı bir muvaze- ne meydana geliyor. Her iki ıırıf ta silâhlanıyor. Asabi bir hava içinde en ufak bir hâdise, ehemmiyetli beynel- milel bir mesele şeklini alıyor. Kazara bir Alman Fransız — hududunu geçse, Almanyanın Fransayı istilâya | ğ zannediliyor. Pasaportsuz bir Fran- manyanın harp plân! n diği neticesi çıkarılıyor. Harbi ım Miye tekaddüm eden birkaç sene için- de dünya, bir silah deposuna benze- Mişti. Bu depoyu ateşe vermek için b_n- kıvılcım lâzımdı. İşte katil Prençip'in kurşunu da bu kıvılcımı -teşkil etti. E- ğer dünya böyle bir harp ,için - hazır- lsnmamış olsaydı, bin katilin, bin sui- lastçinin kurşunu dünyayı bu felâkete #ürükleyemezdi. yapılmış ve zabıtanın eline bazı mü- him vesaik geçmiştir. " Fontenblo istasyonunda jandarma- ların elinden kurtularak kaçan - Sil- damın hakiki hüviyeti tesbit edilmi;ı tir. İsmi Vilinger'dir. 1912 de Münih : te doğmuştur. ğ ı Diğer taraftan İıvıçrecllg Annen: nesse şehrinden alınan malümata gö » re Raytiç isminde bir adamın !ıl:ı!ın- ması aydın caktır. Çünkü bu adam suikastin na- i : Katil Kelemen sıl hazırlandığını ve bu işte kimlerin alâkadar olduğunu bilmektedir. l_lu adam Pariste bulunduğu sıralarda ııı-: çok defalar Klemenle konuşmuş , ayni otelde yatıp kalkmışlardır. a Raytiç Fransa ve Yugoslavya poli- since hüviyeti malüm olan ve Nalis is- mini taşıyan bir adama çok bşnıedıgı için bu cihet ayrıca tetkik edilmekte< sA inden miz Ankaradan geliyor ANKARA, 13 (Telefonla) — Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüş-« tü Beyle Belgrada gidecek heye imizin Ankarada bul! azala rı bu akşam İstanbula hareket ettiler. Tevfik Rüştü Beyi istas « dildiğini haber alır almaz derhal An- 'a gitmiştir. Orada tahkikatl Heyetimiz ve askerlerimiz giderken dost Yu- nan gelirken dost Romen toprağından geçecek yonda Başvekil İsmet Paşa, ve- killer, kur diplematik, Ankara valisi Nevzat Bey, Hariciye Ve- kâleti erkânı ve dostları teşyi et- mişlerdir. (Devamı 7 inci sahifede) l_ı.._rı jle bir gazete müdürünü öldürdü evvelce Belgradda gıyaben ö- ÖOn birinci yıl Cumhuriyet bayramı bu sene de pek parlak olacak Bir talimatname yapıldı teşkil edilen komisyon şimdiden hazırlığa başladı Cumhuriyetin 11 inci yıldönümü bu sene de v > çok büyük merasimle e h kutlulanacaktır. Mem - leketin her tarafında ve memleketin — dışındaki devlet mümessilliklerin de kuvvetli ve derin a- kisler yapacak şekil ve tarzlarda cumhuriyeti « mizin kutlulanması için Cumhuriyet Halk Fırka sı umumi idare heyeti bir talimatname hazır « lamıştır, Bütün mem « lekette bu talimatname ; ye göre kutlulama me « rasimi yapılacaktır. Cum ; lıu:-ı'vet bayramı müna » saba, köylerde, karada, denizde ve havada ge « ce ve gündüz bütün hal kı alâkadar edece şekilde merasim tertip edilecektir. Memleket d . ki Türk elçi ve konsolosluklarında da ayni şekilde tezahürat yapılacaktır. Onun yıl şenliklerinden kıymetli bir hâtıra.. Memleketin her tarafında kutlulama programını hazırlamak üzere birer yüksek komisyon seçilmesi emredil - (Devamı 6 ıncı sahifede) 1 Belediye âzalığına seçilenler Adalar, Sarıyer, Beykoz- da kazananlar anlaşıldı Adalardan Avni, Sarı İ yerden İ.Hakkı, Tevfik g:zkııı:_ğıdn Mî=ît Ali, Ferit, Reşat yılmaz: irköyden AÂli Riza, G.Bahti . L TOOR , tiyar B.ler seçildi da, vatandaşların attık- ları reylerin tasnif edil- mesi işi, kaza merkez - lerinde devam etmekte dir. Kaymakamların ri- yasetindeki intihap en « cümenleri günde 15 saat çalışmaktadır. Ve Istan bulda şehir hudutları dahilindeki öon kazanın ı 'Yuıoılıvyı polisi müfettişleri biri Neytiç'in ve Norok'un tevkif e - bizzat meşgul olacaktır. Polis müfet- "'“ cezasına mahküm edildiğini bil . üçiıynî.d da her iki ” ı:iıı d oı' ir. ittiham edecek vesikaları da beraber zaman ÂAvustu r. irmiştir. Diğer taraftan Novok'un | vok, yani Z. i r::::.l:î..n a da hakiki isminin bu olmadığı ken « | tana geçmiş, bazı mültecilerle konuş- disinin Postişil Zvonimir olduğu tesbit | mustur. Sonra İsviçreye geçmiş ve bu edilmiştir. Kendisi itiraf, d. ı'ı_dı Kel 'le t 4 vö Zürükken bul » Merk 1904 de Buko- | diğer üç arkadaşile beraber Parise vimada doğduğunu bazı polis memur- | geçmiştir. Kel, ve Silni ismindeki iki Bugün bey e karışık olmadığını iddia etmek, hakika- te karşır göz yummak olur. Büyük har- bin bıraktığı miras henüz tasfiye edil- Miş olmaktan çok uzaktır. Bununla be- Yaber, dünyanın bir haxg için hazırlan- Miş olduğu iddia edilemez. E.asen si- Yasi vaziyetteki karışıklık ile harp- ha- Zırlığı arasında münasebet te voktur. Büyük harbin arifesinde Avru, — n si- gasi vaziyeti karışık olmaktan uzaktı. Büyük devletler, ittifak ve itilâf züm- relerine ayrılmışlardı. Geri kâlan ikin- €©i derecede devletler de bunl. et yet verilmediği takdirde harp i- lân edeceğini bildirdi. — Rusya ılc A!- manya arasındaki harp emri _vgh şekli- ni alınca; Fransa müttefikinin yardı- mına koştu. — İşe İngiltere karıştı ve harp umumi bir mahiyet aldı. İtiraf etmek lâzımdır ki bugün bey- nelmilel münasebetlerde — görünen ka- rarsızlık böyle bir facianın — çıkmasına mâni olan âmillerden — biridir. Henüz zümreler taayyün — etmemiştir. Ortada muvazene yoktur. Hali hazırın dev_ı- mından memnun olmiyan — devletlerin duğu inkâr edilemez. Fakat ista- bul rafında birer peyk vaziyetinde idiler. Aralarındaki münasebetler — tanzim e- 'm"'iş ve beynelmilel vaziyette hiç bir Zaman görülmedik bir istikrar vardı. Her devlet bir harp çıkacak — olursa, ühtesine terettüp eden vazifeyi biliyor- Hülâsa dünya kurulmuş - bir maki- heye benzeyordu. Devletler de bu ma- inenin parçaları idi. Nihayet — Saray bi Sna cinayeti üzerine, “Avusturya Sır- tana karşı harp ilân edince makine- diu ayrı ayrı kısımları harekete gel- ı."ı__'_")’a seferberlik ilân etti. Sefer- A Ağin ilânmı harp ilânı telâkki eden nya, Rusyaya bir ultimatom tevdi derek an #i snat içinde bu seferberli- | S tükonun devamına târaftar olanlar ek- seriyeti teşkil ediyorlar. Sonra - istatü- koyu değiştirmek — isteyenlerin de bu gayeye varmak için takip edilecek en iyi yolun harp olduğuna inandıkları an- laşılmıyor. Böyle zamanda kim kimin- le harp yapmağa cesaret edebilir? Baş- kalarının harp yapıp ta kendilerinin a- rada istifade etmelerini isteyen devlet- kü şartları altmda harbin kaçınılamıya- cak bir zaruret olduğuna kaniüiz. Fa- kat devletlerin bir mücadeleye — giriş- mek için siyasi ve askeri bakımdan he- nüz hazırk dıklı üphesizdir. Da- ha ön beş sene evvel neticelenen bü- yük harbin galipleri ve mağlüpları du- ruyor. Bu irenin mirası tasfiye edil- meli, devletler tekrar zümrelere ayrıl- malı, ortada bir muvazene meydana gel- meli her iki taraf ta hazırlanmalı ve e- ğer o zamana kadar beynelmilel ihti- lâfları sulh ve müsalemet yollarile hal- letmek için bir yol bulunmazsa, ki bu- gün bulunacağa — behzemiyor, o vakit dünyanın tekrar bir harp felâketile kar- şılaşması beklenebilir . Yugoslav kralile Barthou'nun ölü- mü her hangi bir harbe sebebiyet ve- recek bir hâdise olmamakla — beraher, sulh ve müsalemet için büyük — ziya- dır. Her ikisi de sulh yollarını arıyor- lardı. Sulh ve müsalemet namına ku- rulacak âbidenin mimarları idi ve vazi- ler bulunabilir. — Fakat her — devl harpten kaçındığını kabul etmek lâzım- dır. Böyle her devletin harpten kaçın- dığı bir zamanda da harp çıkması ko- lay değildir. Biz ebedi sulha inananlardan deği- liz. Bilâkis beynelmilel hayatın bugün- Ffe başında can verdiler. Bu feci ölü- mün, milletler arasında sulh ve müsale- met ülküsünü takviyeye yardım etme- sini beklemek yerinde bir temenni o- lur. Ahmet ŞÜKRÜ hıs Marsilyaya hareket ettikleri h’:l: de diğer üç arkadaş Pariste kalmış -« ve suikasti müteakıp hemen sa « vuşmuşlardır. Kale'de vapura binerken (D z Beşinci arkadaşlarının iner yakalanan evamı 7 inci sahifede) intihap i salı sa» bahı' ilân edilecektir, Fakat, nüfusu nisbeten az olan kazaların vazi- yeti bugün belli olacak, netice yarınki zete « " İti übtişer ed'e:dı;r. Fatih kazasından tasnif devam ediyor..« Tasnif neticeleri, hiç beklenmiyen şekil- de tezahür etmektedir. Adalar kazasında tasnif dün bitmiş ve bu kaza için gösterilen iki nam - zetten Avni Bey asli, Emin Âli Bey ye (Devamı 5 inci sahifede) F AA Ger va a Belgratta cenaze merasimine iştirak edecek olan M 1ç3 askerlerimiz ve zabitan heye'timiz