30 Eylül 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

ders okutmuşlardı. Birincisi ge sarf ve nahiv kaideleri - ikincisi yani dürkçe yazmak yani resmi dairelerin yazma di- li Bu üç şeyin biribirile hiç mü- nasebeti yoktu. Zaten söz aramız- da, asırlardan beri hâlâ bir türlü durulmamış olan türkçe sarf ve nahvin dil tekâmülünde büyük bir hizmeti olduğuna pek inanan- lardan değilim. Hattâ bunu bütün diller için böyle düşünürüm. Za - ten dil tekemmül ettikten ve görüş me alışıklıkları iyice yerleştikten sonra kaide vücut bulmuştur. Yok- sa kaideler kurulduktan sonra dil ona uydurulmuş değil, Netekim, arapların cehalet de- © nilen devirlerinde söylenmiş en fa sih nazımları düzenler sarftan, na- hivden haberi olmayanlardan idi- ler. Çünkü o zaman böyle şey yok tu. Ben vaktile idadi mektebini bi tirdiğim zaman fransizca grameri mükemmel bilir, bütün tarifleri fransızca söyler ve uygunluk kai - delerini su gibi okurdum. Lâkin ez berimde olan yedi bin lügatten üç tanesini bir deşik sn fe le ım. Bununla, dil kai- le din tekemmülündeki te sirlerini ikinci derecede gördüğü - mü anlatmak istiyorum. Neyse o- rası lâzım değil. Diyorum ki, bize üç türlü türkçe okuttular, Birincisi kavait dediğimiz dil kaideleri, ikin cisi edebiyatımsı şeyler, üçüncüsü de hâlâ kökünü resmi dairelerden sökemediğimiz kitabeti resmiye. Bu hitabeti resmiyenin başında saltanat devrinin rütbeleri sahip » lerine ne gibi elkap yazılacağı ve mektupların sonuna ne gibi hâti - me konacağı öğretilirdi. Bu mek - tupların üslübu ile genç dimağla - ramiz bir hayli yorulmuştu. O el - kabın ve hâtime ibarelerinin bu - rada tetkikine başlardım amma ev velâ onları yeni yazımızla yazmak uzundur. Sonra da genç nesil bun- dan bir şey anlı Şu kadar söyliyeyim ki; vezirlere mü girlere yazılan mektupların sonu - na (emrüferman hazreti menle - lr mu? Zaten teşrifat ve seremoni işlerinde pek mâna aramaya gel - mez, larda bu kitabeti resmiye bugün es kiye nisbetle çok sadeleşmiş olmak la beraber hâlâ tek cümleli mek - ve karşılıklı türkçede mev- cat meyve takım Arap ve Acem kelimelerinden yapılmış terkipler- le doludur. Halk işini görmeye me mur olan bu dairelerin aralarında hâlâ ba kuş dilile görüşmeleri şaşı Tacak şeydir. Bu dairelerden bir ço Bunun gazetelere verdikleri ilân - İl lâ Çev) yerine (hane) satın almak yerine (mübayaa) satmak yerine Yiüraht) gibi hep kalem odası kokan sözler kullan - maları ve hâlâ cümleleri parçala » madan biribirine bağlayan bir üs - lüpla yazmaları beznki dil temiz liği hareketile taban tabana zıttır. Sanıyorum ki; yazması ve okuyup anlaması hususi bir zenaat haline girmiş olan bu resmi hitabet dilini artık çetrefilliğinden kurtarmanın vakti gelmiştir. Yavaş ai Midesinden şil eden bir ar hadaşım var. ani bir bildik hekime rastgeldik.. Her mide has- | tası gibi şikâyete başladı. Bilhas- sa üzüm yiyemediğinden bahsetti. EKONOMİ Yumurta İhracatımız Eski nisbetine çıkarılması imkânları aranacak Öğrendiğimize göre, -. lar birliği yumurtacılığımızın inkişa- fı için yeni bazı tetbirler almak üze- redir. Birlik, köylüyü yumurtacılığa teşvik etmek üzere broşürler hazırla” mağa başlamıştır. Bu broşürler, yu - untakalarında — köylüye dağıtılacak, memleket tavukçuluğuna azami ehemmiyet verilmesi temine ça lışılacaktır. Yapılan bir hesaba göre, yumurta ihracatımız 1931 senesinde 10 küsur milyon liralık gelir temin e- derken, geçen yıl 1,5 milyona kadar düşmüştür. gene eski şekline çıkarılması imkânları kat'i surette a- Taştırılacaktır. Her şeyden evvel yu - murtaların taze olarak ve iyi amba - lâj içerisinde sevki hususunda azami itina gösterilecektir. Odadd toçlantı Ticaret odası riyaset divanı, dün sabah Nemli zada Mithat Beyin riya- setinde olarak bir toplantı yapmıştır. Bu toplantıda, oda mesailine müteal- ik bazı hususat görüşülmüştür. Lâslık - dari raporu Lâstik - deri meselesini tetkik e - den komisyon bugün raporunu Tica - ret odası idare heyetine tevdi edecek- tir. Rapor, idare beyetinin yarınki top lantısmda görüşülecektir. Muammer B. İskenderiyeya gidecek İş Bankası umum müdür vekili Mu ammer Bey, salı günü deniz yolları va purile Mısıra hareket edecektir. Mu- ammer Bey, İş Bankasının İskenderi- ye şubesini de teftiş edecek ve on boş gin kadar sonra şehrimize dönecek - Yerli mallar pazarı Sümer Bânk Yerti Mallar Pazarı - nin yarmki pazartesi günü saat İl de Karaköyde eski borsa binası (altında Karaköy kundura şubesini açacağı ha- ber alınmıştır . VİLAYETTE Hergün Muhacir geliyor Bunlar bekletilmeden iskân yerlerine gönderiliyorlar Gizli nüfusun yazısı arttı Gizli nüfusun yazılması birinciteş- Değirmenlerin teftişi Mtanbul tahakkuk © müdürü Talât Bey, değirmenlerde un vergisinin alın: ması için yaptığı araştırmaları ei mpi tir. Vergi yolunda alınmaktadır. Ucuz tren Şark Demiryollarında yeni tarife yarın başlıyor Şark Demiryollarının bilet paralar rında kabul ettiği yüzde 50 tenzilât ya: rından itibaren tatbik edilecektir . a bu hususta bütün hazır bklarını bitirmiştir. Bir buçuk aydan - ii yi ncuz tenezzüh tren - “cuz enin tatbikine ilmesi dolayısile eml re harim ienilierinda ayeb se: MELOYET PAZAR - EYLUL Nİ asa Romen milli takımı... Balkan güreş şampiyonası! ” Perşembe günü başlıyacak olan müsa- bakaların pek çetin olacağı anlaşılıyor Birinci grup bugün geliyor Balkan güreş şampiyonasma | dahil dır. Yunanlılar da bu seneki naya ehemmiyet vererek sıkı bir seç - meden sonra hareket etmektedirler. Yugoslav ve Bulgarların tam takım- larını çarşamba sabahı Sirkecide karşı layacağız. Bilhassa Bulgarlar bu takımlarına büy: sabahı kara tarikile şehrimize gelmiş bulunacaklardır. Türk takımı ML Balkan şampiyo- masını da kazanmak için azami bir kuv- vetle çalışmaktadır. Şimdiye kadar a- Filizde Hüseyin veya Kenan, en ha- Hifte Abbas veya © başka bir arkadı hafifte Saim, yarı vasatin Nuri, vasat” ta Mustafa, yarı ağırda Ankaralı Hüse- yin, ve ağırda Çoban Mehmet, belki son ayırmada bir kiloda değişme ihti - mali de mevcuttur. Bu seneki maçla- de birkaç sene için bu güzel müsaba- müsabakalarda kaları ve bu dalma gar lip gelen güreşçilerimizi alkışlayamıya- cağız. Bu vesile ile bu seneki Balkan güreşleri bir kat daha ehemmiyetle ta- kibe şayandır. Miüsehilizlek Slmüzdiki : akşamı saat 21 de başlıyacak ve bun - dan sonraki geceler ayni saatlerde de- vam edileceletir. İlk günü veli bey Balkan güreşle- rini açacak ve kurada çıkan müsabık - lar maçlara başlıyacakıardır. Biçki yurdunun İnci sergisi On beş gün açık kalmak üzre dün açıldı Türk Kadınları biçki yurdunun 21 inci sergisi dün Divanyolundaki bi masında saat 14 de açılınıştır. Sergide Maarif müfettişleri, terzihane mües- sis ve müdürlerile Mahfuze İbrahim Hanım ve diğer birçok hanım ve boy ler bulunmuşlardır. Sergide hanım kızlarımızın teşhir ettikleri eserler; bunlar arasında mantolar, tayyör, be yaz çamaşır işleri, erkek ve kadın pi jamaları, kumaşlar üzerinde file işle- ri ve abajürler ve yan dikişleri olma- yan ve talebeden Avniye Hanımın üç parçadan yaptığı taflarla diğer hanım ların yaptıkları eserler davetliler üze rinde gayet iyi bir tesir bırakmıştır. Müdür İsmail Hakkı Beyle muallim - lerden İkbal, Hikmet, Nurinniza, ha- nımlar tarafından davetlileri sergide gezdirmişler ve izahat vermişlerdir. Bilâhara davetlilere ihzar edilen büfeden çaylar ve pastalar ikram edil miştir. Sergi 15 gün açık Yurttan şimdiye kadar yani 21 sene teyen talebeye tahsis mim Sim Şim - diye kadar buradan Deniz Ticaret işlerimiz Komisyon programın ana hatlarını hazırladı Deniz ticaret işlerimizin tanzim ve slahı için İktisat vekiletince bir mesai programı hazırlanmakta olduğumu ha - ber vermiştik. Hktisat vekâleti deniz ve hava müs- teşarı Sadullah Beyin riyasetindeki ko- misyon son bir toplantı ile bu progra mun ana hatla çizmiştir. Denizciliğimizin inkişafı | çarelerini de ayni zamanda mütalea va bizzat Iktisst vekili Cell Bey tar fından tetkik olunacak ve kat'i şeklini alacaktır. man imkişaf ve ıslahı meselesi de bu- Junmaktadır. a den 32 hanım muhtelif © vilâyetlerde müessese açmışlardır. Bu sene de 15 hanım ayrıca muhtelif vilâyetlerde müesseseler açacaklardır. Irpam | Hirpan İİ Nerde bu okumuşlar? Geçen gün bir kitap o aramak için Beyoğlünun büyük bir Fransız hütp- hanesine uğradım. Fransa hükümetinin yardımını da gördüği zamanki gibi kalabalıktı. şöyle güzeteci gözü ile kontrol ettim. Buraya yaşlı başlı, Söylenen bu kütüphane her işleyen birkaç ecnebi | kütüphanesini yaşatıyor. « Arasıra ma. neşrettiği istatistiklere gözüm iliştikçe içime tatlı ümitler ge- liyor. Her yıl tiseler, yüksek mektepler, ortamektepler binlerce okur yazar çı: harıyor, Bunların yekünu memleket | MAARİFTE Yarın Dersler başlıyor Mekteplerin ilk sınıfları bu sene kalabalık v Yarın sabahtan itibaren bütün res- Bu sene hukuk olacaktır. Talebe kayıt ve kabulü yarın sabaha kadar devam edecektir. Fakat, kinden fazla talebe kaydedilmiştir. Bu hususta bir istatistik hazırlanmaktadır. Bu sene kaydolan talebe Oo miktarı 13 bin kadar tahmin edilmektedir. lik tedrisat kadrosu Istanbul ilk tedrisat kadrosu Maa- rif vekületi tarafından tasdik edilmiş ve maarif müdürlüğüne gönderilmiştir. Yeni kadroya göre İstanbul ilk tedri- sat muajlimlerinden (250) kadar mu- allimin yeri değişmektedir . Istanbuldan (25) muallim mülhak köylere gen Diğer mual- limler şehir dahilinde nakil ve becayiş suretile yerlerini değiştirmektedirler. Maarif idaresi sy başına kadar, va» iyetleri değişen muallimlere tebligat yapacaktır. Üç sınaflı ilk #mekteplerin. başmunilimlerine ül alimi olarak tayin edilmiştir. İlk meli tep muallimlerinin haftalık ders saatle ri bu şekilde (26) ya çıkarılmıştır . Muallimler arasında Uluköy orta mektebi müdür wun- vini Hadi Filret Bey Haydarpaşa bise si müdür muavinliğine, Haydarpaşa li- sesi tabiiye muallimi Malik Bey Per - | lisesi tabiiye muallimliğine ta- yin edilmiştir , Eshçet B. çeldi MAHKEMELERDE Çıplak baba Çocukların teslimi hakkın- da bugün karar verilecek Evin içinde çıplak gezdiği için Sulh Hukuk mahkemesi tarafından ço cuklarının terbiyesinin bozulmaması en ayrı oturmasına karar ve ilen Dimitri Dekidis Efendi karısı Sul- zan Hümeelaliikilümi açmış ve çocuklarının kendisine teslimi için ü- çüncü hukuk mahkemesinden karar is temişti, Çıplaklar cemiyetinin Paris şubesi azasından olan Dokidis Efendi nin bu davasına dün bakılmıştır. Ka - Tar bugün teftim edilecektir . Bir ihtilâs davası Çatalcada Celâliye köyünde muh« tar iken köy sandığından 800 lira ih- tilâs etmekten suçlu Sait Efendinin Okumak ve okutmak Geçen gün Halkevinde şehrimi zin birçok münevvetleri toplanmış lar, uzun uzadıya halkın okumadı. Zından, yeni kitapların iyi tanıtık. madığından, ismi bile inmeyen rem olduğundan şikâyet etmiş ler ve bunun için bazı kararlar al- muşlardır. Bu kararlara göre, her hafta Halkevinde toplanılacak, o hafta çıkan kitaplar tetkik edile - cek, tenkitler yapılacak, bunlar ve memleketin en ücra köşelerine kadar dağıtılacak. Bu suretle bütün yürttaşlar çıkan ki « taplardan haberdar olacaklar, iyi mi, kötü mü olduğunu anlayacak - Jar ve ona eek kitapları alıp oku « Birçok releik ie ieisin mua limlerimizin, muharrirlerimizin ve meslektaşlarımızın iştrak iettikleri bu içtiami ve alınan kararları bü- yük bir memnuniyelle karşılarız. Bu kararın okuyanların mikdarı mele iyi tesirler yapacağı şüp- anl bir noktayı da gözden uzak tutmamak lâzımdır: Halk neden okumuyor? Çıkan kitapları bilmediği tanımadığı için mi? Yoksa okuyamadığı veya oku mak istemediği için mi? Veyahut kitaba hasredecek parası olmadığı için mi? Eğer birinci şık varit ise, bunda muharrirlerin büyük kabahatleri vardır. Bir eseri yazmak kâfi de - gil, onu tanıtmak ta lâzımdır. Bu tanıtmak işi daima reklâmla olur. Ve bazan da bir kitap kendi ken- disini rekitim eder. Maalesef ekse- ri gazetelerimiz yeni çıkan eserler için birer tenkit sütunu açmamış - tır. Bu noksanı itiraf ederiz. Fakat muharrirlerimiz arasında da ten - kide dayanabilecek kimseler çok nadirdir. Bunu da söylemek zaru - retindeyiz. Bizde edebi tenkitlerin ekser vaziyetlerde şahsi mücadele ve münakaşa halini aldığı ve hat - tâ hüfür derecesine sukut ettiği gö rülmemiş midir? Diğer taraftan tenkidin haricin de bir muharrir, herhangi bir rek- lâm parası sarfetmeğe katiyen ya- naşmaz. Bu iş için vereceği para- nın heba olacağını, yanıp kül ola, ola- cağını zanneder. Gazetelerde be - dava reklâm çıkarsa ne âid, yoksa bunun için imkânı yok metelik sar folunmaz. Gazetelerin bu işi seve seve meccanen yaptıkları halde bu na bile lüzum görmeyen muharrir» ler az değildir. Diğer taraftan muharrirler ara - sında kendi eserini kendi kuvvet - lerile reklâm edebilenler çok en - derdir. Çünkü itiraf etmek lâzım « dır ki bir şoklarımız, bazan yelnız kitap yazmak için elimize kalemi - mizi alırız. Eserlerimizin ekserisi, uzun tetkikat tetebbüat sayesinde tebellür etmiş kanaatlerin mahsu - lü değildir. Bunun için evvelâ bü- tün yazı yazanlarımıza okumanın ve tetkikin zevkini aşi Germ... sw zımdır. Filhakiha yazı yazanla - rımız arasında bu kuüvette olan » lar yok değildir. Fakat işte, onla - rın yazısı ararır da ötekilerinki bir tek nüsha bile satılmaz. Bir | sap yazmak için ekseriya yirmi c... ki- tap okumak lâzımgeldiğini testim etmeliyiz. ğer ei ikinci bir nokta daha vardı Halk okuyamadı ığı veya okumak istemediği için mi Kabul etmek lâzımdır ki Da bir memleket ahalisi ayni nevi ya- zıyı okumaz. Sonra okur yazarla - rımızın adedi istenilen dereceyi bülmamıştır. Yeni harf inkılâbı, a- çık türkçe günden güne bu nisbeti arttırmaktadır. Fakat kanaatimiz- ce buda kâfi değildir. Okuma yaz nüfusunun yüzde bulmuştı » şa va, ağ $ eme sr rem 3eok ve eğlenceden çekilmiş insanlar. | meni Aim ie gi Düşen çocuk m len ziyade bir de “ama ki, dan ziyade genç kız, 5 kadınlar, Fakat şaşıyorum: Mekteplerin harıl 5 iz yesin a J * ği genç delikanlılar g: harıl çıkardığı bu beyler, > efendiler, Çocuğunu düşürmekten suçlu Sab- — izli “Köroğlu, Kerem de | — Üzüm yemeyiniz. Bazı mide- ğ Orada sergi halinde le bir kaç hitap | hanımefendiler mektep iteylerından minde bir te Aslı masallarının çok fevkinde o- > ler üzümü kaldırmaz. İman cetveldir) ve gazete kümesi vardır. Dikkat «et - | başka bir şey okumazlar mı? içi lan eserleri okuyup anlayabilecek | | Ah pek te severim. 29 Eylül 934 tim: Kalabalık daha siyade yeni ro - | — Bizde yüksek tahsil görmüş geniş — kütlenin fazlalaşması ancak bu ma — Seversiniz amma üzüm mi - manlar sergisinin önünde t bir memur sınıfı, aynı le bir 20. | Yerine üçüncü ceza mahkemesinde bar —— İ i an eşi > | sf M lke kaşı Genç kılar yeni çıkan romanları | bit sınıfı, aynı heratta bir serbest meş Zarahi Hanım sondaj yap - | retle kabil olur. lenize iner inmez anlaşıl. : Kn AT AMVILAT gözden geçiriyor, izahat istiyor ve son- | lekler sınıfı var ve bunların âleminde | madığımı, Sabriye Hanım da çocuğun | O Üçüncü bir nokta: i ae ve derhal ispirto oluyor. Onun | yasy'ya diki e a wa) | ya muhakkak koltuklarının altında bir | aynı seviyede bir de hanımlar sınıf, | Kendi kendine düştüğünü söylemişler Çıkan kitapların fiatlarını da he Ünütürke z0sg | Mümemil SES | kitap paketi ile çıkıyorlar. gr | Si Bu hanları b bezler hü dir, Mahikeme sahit getirilmesine ka» İ sap etmeliyiz. Bunlar maalesef ol- Ee za Gİ # m Cep) | Franz remanlerı pek ucuz değil - | okumazlar mu? Okumak yalnız mek - | yar vermis, ve başka güne bırakılmış | dukça pahalıdır. Çocuklarının mek * 7 doktor. Yavaş söyle! ” 28,48 dir. Ayrıca (plon) gibi, fena kâğıda | tep programlarının zoru ile mi olur? kitaplarına a yetişti, Duyarlarsa kaşah ispirle fabrikası ESHAM iman benn uyeler müesetelrin | Mektepten çıkanlar kitab aforoz mm Esrar salan kadın bere pr Şe “ği itapları ral Şahan e» j diye midemi basarlar. Onu hiç | iş Barkan Nema 10 4 Rığ bepemuz 250 | serler dalma 12: 15 franktan ayağı sa- e diyelim romanlar, ciddi kitap | ,,,, (2d27) Katina isminde bir eerar | tur. Ayda üç dört kitaba, üç dört | hazmedemem... i 108 $ Tarker 185 | lmaz, Bu romanları biz bir buçuk &- | Jar pahalıdır. Bunu da kabul etmem | şçvçu çün tümrükteki sekizinci ik | Jira vermeğe herkesin bütçesi mü- || FELEK sami Şa 13 | raya alabiliyoruz. Ya. Çünkü busün bir roman, bir sinema | Liya yenı kemesinde sane hapeeı sait midir? Ilk hamlede çokka- | ii iy SA $ Sarki den” 0 Mi Milim Türkiyem 72 | Aymi işten mazmun bulunan Kegam iran için fiatları daima yüksek | İsveç veliahtini karşılaya- ire" İzan | Serim sna Bap | Se biralık alişveriş eder. İşittiğime gö- | milyon nüfunu, yüz binlerce okur ya , | v<rA<t otmösir.. |, Mk e PR A i cak zevat ÇEK FİYATLARI” | man Sem, YARİ | a Ke ga eyein baskı) EE e an sergisi lala faka bra 4 İ mazi ei m esinde urada a- a etimizi ziyaret giye olan İL... 620 4 Prağ 100313 iddia ederim ki bizim on yedi mil. | © Sinema mevsimi geldi. Hollywood ay gi zadıya saymamıza yersizlikten do- veç veli Günter Adelf Hazretleri | Ear am | mar sü7emi | yonluh Türkiyemizin bütün kütüphe. | egifelerine Istanbuldan birkeyvöz | Yarın açılıyor layı imkân olmayan bir sürü âmil. vadi karşılamak üzere Hari- | Nüyerk o 800885 | Metkeva o 1690257) neleri bir günde bu kütüphane kader | bin lira gidecektir. Fahat şu müşalaa ler tesir yapmaktadır. Münevverle- ye vekâleti tarafından memur edilen | Milâne Sir Krlina Üşap | Kifap satamaz. Bu Fransız kütüphane- | mevsimi olan kış başlangıcında Babıa. Hayvan sergisi :yarn'eank Yed | ei YEP ur. Mün, yarım şebrimize geleceklerdir. . | Çererre z ya asma | sini besleyen cemiyet bu on yedi mil - | Bi hitapçılarından b " i > ide dün de | vimizin bütün bu noktaları nazan Veliaht Hazretlerinin . ziyaretleri | Aha O yas f Mu O öapıi | yen içinde damla bile değildir. Fahat | bir yırtık kâğıt aaa denim mera kana dalım ereği dün vi | dikkate alarak esaslı bir mücade - | münasebeti | ile İsveç konsoloshamesim- | Amaterdam ( 1IZE $ Bükre 798125 | okumayı ihtiyaç duyan bu küçük züm- | yek? yapmıştır. Bugün tasnif o yapıla. | /eye girmeleri daha muvafık olur do. yuigelam. bitmiştir. Sofya mn; re onu ve onun gibi gene Beyoğlunda Burhan CAHİT caktır. Sergi ki gün açık kalacaktır. | zannındayız. Mümtaz FAİK |