30 Ağustos 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İttihat ve Terakki! (BAHAEDDİN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESIKALARA GORE) Her hakkı mahfuzdur. Maci Ef. Divanı harpte muhakeme| rken hâkimlere neler söylemişti edili Bizd miz d seye — vermeden anın içine O gece e ivan teşkil edilerek muhakemeye başlandı. Muhakeme- | yin neticesini büyük bir helecan- İs bekliyorduk. Muhakeme gece sa» at sekizde neticelendi. Kardeşimiz Naci ifadesinde: — “Cenabıhakkın,, omuzırları, hainleri öldürünüz, emri celiline itübaan devlet ve millete mazarrat | vermekten başka bir şey düşünme. | yen o hainin vücudunu ortadan kal | dırmak içi nbir kuşun attım.Muvaf fak oldumsa bahtiyarım. Olama- drmsa teessüf ederim.!,, Sözlerini harfetmiştir. Abdi'lhamit muhakeme evrakt nı Yıldıza itsetti. Bunun üzerine evrak hemen gönderildi. Bugüne kadar tamam dokuz (gün geçtiği halde henüz bir haber yok. Ailesi afradı kesir olan muhterem feda- imiz kat'iyven müteesisr değildir. Aalesi idaresi için iane toplıyo- suz ve yaşamalarını temin ediyo. | ruz. Mulâzim Naci efendinin Trab- | zon kumandanı Hamdi paşayı kat- | letmesi senelerdenberi Terakki ve | İktibat cemiyetinin, neşriyat ve ve-| 1 propaganda ü- İk icraat muvaf- | tiydi.Onun için muvaffakıyet azami surette istifade ediyor başladığını bütün şu ne bildiriyordu. Tabii Naci | efendinin o ailesini unutmıyarak | Trabzon subesi vasıtasile ona pava #nderiyordu. Cemiyet bir de Naci efendinin fotoğrafını istemişti. Bu islere dair Trabzondan (yazılan bir mektupta deniliyor duki: “İssal buyrulan evrak ve akçeyi aldım. Para şu sıralarda 7 numar. ralmın öyle imdadına yeti: lesi size ilelebet minnettar kalacak: tır. Nacinin (o resmini istiyorsunuz. Fakat arkadaşımız o kadar (o sofu- dur ki bu yüzden hemen hiçbir re- sim çıkarmamıştır. Yalnız bundan yedi sene evvel bir arkadaşile be- raber çıkartmış (olduğu bir resim varmış, onu bulursam de:ihal yolli- yacağı Maamafih o zamanlar Naci biraz şişmanca idi. Şimdi ise hem zayıf, hem de sakallıdır. Gönderilen parayı ailesine azar azar veriyorum. Para bittikten son- makbuz alarak Parayı birden | ellerine verecek olursam, akılları için borç vermeğe falan ar ve nazarı dikkati cel- ayrıldıktan sonra fedai- | ünmüş, taşınmış, hiçbir kim a:zeiliğim | yapıştırmış, | ! | | ali bizi çok tazyik ediyor. Postahanelere, okonsoloshanelere müteaddit memurlar tayin etti, Va- | Ni bu tazyikatı o böyle artırmakta devam ederse, onadabir adet (dizanteri) hapı takdim edeceğim! İrandan Trabzona bizde tahsil | görmüş bir doktorla bir sivil geldi ler. Bunlar bizdeki efkârr umumi yeyi anlamağa memur edilmişler. Doktor Şah hânedanma mensup imiş. İsmi Hasan O hândır. Ben bu İranilere bizim de yakında Iran gi- | bi kanunu esasiye malik olacağımı” | zı anlattım. Bu sözleri mal bulmuş | mağribi gibi derhal memleketleri. | ne bildirdiler. İraniler, bizim Rus- tememizden korkuyorlarmış. On - | lara bu gece mükemmel bir ziyafet vererek ikisini de sarhoş yapaca- ğım. İfadelerini aldıktan sonra si- ze ayrıca bildiririm.,, Trabzon şubesi Abdülhamit | devrinde nasıl çalıştığını ve Trab- ! zon eşrafının lâkaydisinden nasıl | şikâyet ettiğini © gösteren âtideki mektuplar da kayda şayandır. Bunlardan birisinde deniliyordu “Gönderilen evrakı tevzi ettim. Fazla olarak iki harakette bulun- dum ki bilmem c iydi? Yolla- ,dığınız ilânlardan iki tanesini iki istidaya raptederek mazrufen biri- *sini valiye, diğerini de kumanda. na gönderdim. Bu istidaların ikisin de de aynen şunlar yazılıydı: “Ey kendinizi bir şeyler zanne. | den hayvanlar! Artık bayaa itilâya çalışan | gayyurları mahva | kalkışmayınız. Yanlış zehaplarınız- niz işlerde dahli olmı- | zorbazunuzla zalima- | A.C. Yazan: ne ezmeyiniz. İktidarınız varsa tak. dim ettiğim şu istidanın sahibi arayıp bulunuz. Anlayınız ne ka- dar iktidarsız olduğunuzu ki sizin birkaç para için aç hayvanlar gibi İ aradığınız ve muzır evak dedi niz şeyleri işte ben size raptan gön- derdim, Bunları hepsini yapan be- nim, Gücünüz yetiyorsa beni bulu- nuz!,, Trabzon kumandanı nişan aldı- ği ve valinin maaşına da zam yapıl- dığı için bunları yazmağa mecbur oldum. Ben bunları mevkuf oldu- ğum halde yapıyorum. İleride da- ba serbest kalırsam daha neler ya- pacağım. Trabzon da Istanbuldan daha berbat bir O hale geldi. Müste bit idarenin faaliyeti son dereceye vardı. Burada yirmi obeştaneca- sus var, Fakat hepsini bir araya ge tirseniz bir adamın yerini tutamaz. lar. Mevkufum demekten maksadım gündüzleri dışarıya çıkamadığımı anlatmaktır. Fakat gece olunca şü- | kür Allaha her tarafa yetişiyorum., Diğer bir mektupta gönderilen evrakın sağlam bağlanmaması yü- zünden paketlerin < postahanede açık çıkmasından şikâyet ediliyor ve deniliyordu ki: “Böyle bir hal vukuu caiz değil- dir. o Malüm ya burası türkiyedir, efendimiz buralarını da orası gibi zannediyor. Ben kendi hesabıma hiç bir şeyden çekinmem. Lâzım: | gelirse milletim için o kuban ver- mek değil, kendimi bile kurban e- | derim. Yalnız başladığımız işi ni- | hayetine kadar yürütmeden gider- sem buna acırım. Onun için gön derilen zarfların muntazam olma- sına dikkat buyurunuz. Geçen arizamda valiyi ve ku- mandanı sıkıştırdığımı o arzetmiş- tim. Bu yazılarımla valiyi o kader korkuttum ki nihayet istifaya mec- bur oldu. Vali feryatnamelerile mabeyini tacize (o ede ede nihayet onu buradan O kaldırıp Konyaya Şimdi buraya Meza- i Ziver bey geliyor. Ba- kalım onunla da ne pandomima oy- nıyacağız! — Bitmedi — MILLIYET PERŞEMBE 39 AĞUSTOS HARİCİ HABERLER 1934 Kışlada isyan | Avusturya Haymver kış- lasında bir hâdise oldu ——ev...—— Asker ikiye ayrıldı ve çarpıştı Bir saat mücadeleden sonra polisler sükünu iade ettiler ve isyancıları yakaladılar Rew- | VİYANA, 29 (A.A.) — ter ajansının muhabirinden: Dün kuvvetli bir polis müfre- zesi Floridsdorf'da bir Haymver - Heimvehr - kışlasında taharriyat | yapmış ve isyan hareketine işti - râk etmiş olan Haymverlerden bir kısmını tevkif etmiştir. İsyanın sebebi, bu kışlada bu- lunan genç Haymverlerin yeni ta yin edilen bir kumandanı isteme- meleridir. Haynrserler yeni ku - mandanı, Haymverlerin gayesi ©- lar işleri bilmemezlille Ütiham ederek azletmişler ve tevkif et - mişlerdir. Bunun üzerine kışlada bulu - nan efrat ikiye ayrılmış, sadık ka- lan efrat ile isyan edenler arasın- da çarpışma olmuş, silâh atılmış, süngü kullanılmış ve birçok ya - ! ralılar oluştur. Çin şark demiryolunda| Yeniden 53 Rus Tevkif edildi Bunlar deemryakaz Sui- kasila ittiham ediliyorlar MOSKOVA, 29 (AA) Kaba- rovsktan bildirildiğine göre 13 ağustor- tanberi Çin şark demiryollarınn Sovyet memurlarından 53 kişi tevkif olunmuş. tur. Bunlara, işlemedikleri cürümleri i- tiraf ettirmek için işkence e Tevkifat muhik gösterilmek için bunlar Diğer taraftan, Mançuko münakalâtı nezaretinin hizmetinde bulunan üç Ja pon memuru Harbin'e gelmiştir. Bunlar geçen sene yapılan tevkifat esnasında Sovyet aloyhtar hareketlerile ve Çin şark demiryollarının müsaderesine — te- şebbüs etmekle tanınmışlardır. Bu nasebetle “Harbinskoe Vrenita,, gazeti si bu memurların Çin şark demiryolları Mançuri idaresinin erkânile görüşerek cezri tedbirler alacakları ve mezkür tadil edeceklerdir, Müdürden ayni 2a- manda Sovyet Rusyaya naklolunan ima« | kine ve vagonların hesabını soracaklar» Budunlar arası Panayırı (Başı İnci sahifede) diğer vilâyetlerden gelen binlerce yurttaşlar büyük Reisicumhurun yüksek adını coşkun sevgi ve de - rin saygılarla anmışlardır. Memle- ketin iktisadi yükselişindeki dai- mi ve fasılasız irşat ve idarenizin her gün yeni feyiz vermekte oldu- ğunu tazimlerimle arzeylerim bü- yük Reisicumhur Hazretleri. Başvekil İsmet Başvekil İsmet Paşa Hazretlerine İzmir İzmirde açılan budunlar arası panayırın açılışı ve bunu açanın yüksek duygularını kavrıyan tel yazmızı seninle beraber üzerinde bulunduğum Kocatepe hi işin her yıl yepyeni kazanç- olacaktır. Bu kısa sözün kendisi sen olacaksın bu inançla bu yazılar yazıldı. Namo İsmet, Gazi Mustafa Kemal IZMIR, 29 (A-A.) — Reisicum- hur Hazretlerinden o İzmir valisi Kâzım Paşa Hazretlerine beynel milel panayır hakkında lütfen çe- kilen telgrafname: Beynelmilel İzmir panayırınn Şi açılışmı iktisadi yükseliş yolunda Şİ! mühim bir adım sayıyorum, Bu ve- sile ile hakkımda gösterilen can- dan duygulara teşekkürler eder ve muvaffakıyetler dilerim. Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal | Alman hükümetinin teşekkürü | || BERLİN, 29 (A.A.) — Alman | hükümeti Roisicamhur Fled Mare- şal Von Hindenburgun cenaze me- | yenin Berlin büyük elçisini memuriyeti fevkalâde ile ve hususi murahhas sıfatile bulun- durarak ibraz buyurdukları sem- patiden dolayı hükümetin ve AL man milletinin teşekküratmı R. cumhur Gazi Mustafa Kemal Haz- retlerine iblâğa Ankara büyük el- çini M. Von Rosenberg i memur ey- men feshetmiyeceğini ve lâlsin teşri | ki buna mecbur olacağını beyan etmiş- | şüphesizdir. Yalarz bunun gelecek teşri» dır. Yine bu münasebetle Harbin'de çı an Japon ve M çuri gazeteleri Man- in Sovyet tabu ollarızın İçi gölde aytiyaz” yapmakla: darlar, Japon hükümeti Vaşington muahedesini feshetmeğe karar vermiş TOKYO, 29 (A.A.) — Hariciye neza retinin beyanata salâhiyettar memuru, Japonya'nın Vaşington muahedesini he: velde, Londrada cereyan edecek bahri mükâlemeler esnasında bir erişmekten ümit kestiği takdirde ihtimal tir. Mumaileyh ilâve ettiğine göre Ja ponyanın teklifleri meyanında mezkür muahedenin tadil veya tebdili de var- dır. TOKYO, 29 (A.A.) — Asahi gazete- si, Japon hükümetinin gayri resmi ola rak Vaşington deniz muahedesini feshe- deceğini yazmakta, meselenin 7 veym | 11 eylülde kabinenin yesmi bir kararı: | ma bağlanacağını ilâve etmektedir. || Muabedenin resmen de feshedileceği nievvelde Londrada yapılacak müzake- | relerden evvel mi, sonra mı yapılacağı meçhuldür. Japon deniz mehafili, mua / pray daha evvel foshedilmesine taraf- Ö M. Hitler | Üzerinde bulunan 3 vazife- ye 3 şahıs tayin edecek İ BERLİN, 28 (AA) Deyli telgraf muhabirinden: , Siyasi mahafil, M. Hitlerin sahip oldu ğu üç vazifeyi idare için üç şahsiyet ta- | ii zanmetmektedir. | m Von Blomberg, M. Hes ve M. Goering'in isimleri zikredihnekte. Sanayici 29 Teşrinie de açılacak | Ankara sergisine iştirâk vazife- ni unutma, Hemen teahhütna- meni gönder ve yerini al, İ Şimdiye kadar, ölenli M.İ. veT.C, Polisler, alelâcele, “süngü tak,, Yâziyete gelmişler , kışlaya gir - meğe muvaffak olarak asileri tev- kif etmişler, bir saat süren müca- deleden sonra sükütu iade etmiş - lerdir. Kışlalar ve şehrin sevkulceyiş noktaları polis tarafından tutul muştur. Hitlercilere rey satanlar VİYANA, 29 (A.A) — Yeni bir heyecanlı muhakemenin baş - ıyacağı Linzden bildirilmektedir. Bu muhakeme bugün dağıtılan çiftçi federasyonu reisi sabık na- zırlardan © Başinger ile arkadaşı mühendis Pampel'e aittir, Bunların daha şubat ayında fırkalarının reyini bir milyon mu- kabilinde Hitlercilere sattıkları bil- * dirilmek i tedir. Cenubi Amerikada Petrol hangarla - rında yangın çıktı bir kısmı mahvoldu BUENOS AYRES, 29 (A.A.) — Bu- «mor Ayres'ten 80 kilometre ileride o- lan Kampana şehrinde büyük bir yan - gin olmuştur. 3 kişi ölmüş, çoğu ağır o- larak S0 kişi yaralanmıştır. Hallan bü yük bir kısmı korkarak kaçmıştır. Şehrin nüfusu, 15,000 kişidir. Yangın, iki petrol hançarının patlamasından çıkmıştır. Han gurlarıa patlaması, hastahane ile istasyon mu yıkmıştır. Başlıca petrol hangarları henüz yangından uzaktadır. Bucnos Ay- Yes ve Bozaryo'dan gelen itfniyeler öle şehir itfaiyesi çalışmaktadır. şehrin bir kısmı kâmilen mahvolmuş! çıktıktan sonra 3 petrol ha patlamıştır. Alevler, bütün şehri tehdit ederken rüzgür değişmiş, ve tehlike muvakkaten gilatkeştr. Yangın, devam etmekte Müstakbel Harp Bunun için orduları na- sıl hazırlamak lâzım? VAŞINGTON, 29 (A.A.) — Erkânr | harbiye reisi de dahil olduğu halde or- dunun yüksek rütbeli zabitleri, muharebelerinin artık eskimiş olduğuna dair askeri makamlar tarafından ileri sü- | rülen fikre iştirak etmektedirler. Erkânı beri erkânıharbiyenin gelecek harplerde olması muhtemel süratli hareketlere ha- zırlanmak için ordunun kara kuvvetleri» nin fevkalâde hareketli, hava aletleri ve makineleri inkişaf etmiş açık harpler i- çin talimler yapması lüzumunu ileri sür- İüğünü söylemiştir. Bir fransız meb'usunun Türkiye hakkında düşündükleri PARİS, 29 (A.A.) — Anadolu ajan- sının Paris hususi muhabiri bildiriyor: | nun yakında toplanıp ve) soran gazetecilere cevaben, “Türkiyeye bir seyahat yapmak âizim ve kararında olduğunu söylemiş ve demiştir 'Ağilebi ihtimal çoktanberi düşündü- ğüm bu seyahate çıkacağım. Otorite sa - hibi bir cumhuriyeti yakından görmek arzusundayım.,, Girit Ereğlisi öldürüldü ATINA, 28 (Milliyet) Girit i inden Dahiliye nezare - acel bir telgrafa na - dün meçhul kim- seler tarafından en irülmüştür. Şiddetli | bir zelzele MUZAFFERPU, 29 (A.A.) — Bu sa- bah müthiş bir zelzele olmuş, bir kaç sa- niye şehri tamamen sarsmıştır. Hal esen kânunusanideki facianm tekrarın- dan korkarak evlerden | açmışlardır. e olduğu hakkında Dir malümat gelmemişti Lehistanda şiddetli yağmurlar VARŞOVA: 29 (A.A.) — Lehista- nın merkez ve cenubunda şiddetli yağ- murlar devam etmektedir. Nehirler taş- mış ve tarlaları istilâ etmiştir. Sular ba- 41 yerlerde bentleri yıkmış ve bir kaç köprüyü götürmüştür. valisi siper | Mac Arthur, senelerden | tamam BAK KA Gümrükler U. müdürünün tamim ANKAR la) Ihracat $ ketlere yapılan i ntalar tar n 48 saa nda ül ei sonunda yabancı ndan vapurun #manifestolârın verilmes halde bazi acentalar bu müddetin dört, beş güne iblâğın dir. md Bu müracaatı tetkik eden gümrükler umum < müdürlüğü vap hareketisırasında yüklenen eşya: mühim bir yekân teşkil etmi ğine göre bu eşyaya ait olarak verilecek ilâve manifestoların ta ve tevdii için verilen 48 saatlik müddetin Kğfi geleceğine karar ve ve acentelerden bu yolda manifesto aranılmak lâzım geldiğini, b la beraber bu müddet müsaadesinin her halde mazeretli hâdisi maksur bulunduğunun hatırdan © çikarılmamasını gümrüklere & etmiştir. Mektupçular arasında değişikli) ANKARA, 29 (Telefonla) — Tekirdağı mektapçuluğuna K hir mektupçusu Şevki, Kırşehire Tokattan Hüseyin, Meraşa Teki dan Mitat, Edirneye İstanbul hukuk işleri müdürü O tabiiyet mer Tevfik, Çankırıya Meraştan Yaver Lütfi, Sinoba Isparta nüfus mi rü Rifat, Gümüşhaneye o Burgaz nahiye müdürü Cemal, İzmire | lip kaymakamı Baha Beyler tayin edilmişlerdir. Yeni ticaret uzlaşmaları ANKARA, 29 (Telefonla) — Japonya ile yapılan ticaret uzle sı gümrüklere tebliğ edilmi; Av usturya ile yapılan ticaret uzla sı da âli tasdike iktiran etmiştir. Nafıa ve Maliye vekilleri geliyorl ANKARA, 29 (Telefonla) — Nafia vekili Ali Beyle Maliye v Fuat Bey Istanbula hareket ettiler. Dört Vali vekâlet emrine alındı ve değişiklikler yapıldı ANKARA, 29 (Telefonla) — Bolu valisi Ali Rıza Bey Bilecik liliğine , Giresun valisi Salih Cemal Bey Bolu valiliğine, Kırşehir ı si Nözim Bey Ordu valiliğine tayin edilmişlerdir. Çankır: valisi Mümlaz, Kocaeli valisi Eşref, Bilecek valisi Ali mali , Ordu valisi Adil Beyler vekâlet emrine alınmışlardır. Bundan başka Dahiliye vekâleti bazı vilâyetlere vali vekilleri yin etmektedir. Bu meyanda İzmir vali muavini Saip Beyin Burdu li veköletine tayini muhtemeldir. “Echo de Paris,,nin Türk dili ve | o sanayileşmeye dair makalesi İ PARİS, 29 (A.A.) — Anadolu ajansının Paris hususi muha bildiriyor: | Eko dö Pari, Türkiyeye dair anket makalelerinin somuncustü! Mustafa Kemal Türkiyesinin milli > faaliyetlerini tetkik ederek türkçeleştirme işinin misli bulunmaz bir muazzam eser olduğuna sö) yer. Iktisaden memleketin kendine yetmesi ve ithalâtın / azaltıl maksadile sanayileşme faaliyetinin (şimdiden muvaffak neticeler diğini kaydederek diyor ki: “Garp Avrupası artık hayale kapılmasın. Kendisine uzan za lar yarı müstemleke vazifesini görmüş olan Türkiyeyi tamamen | Betmiştir., Fevzi Pş. Hz. nin teşekkürleri ANKARA, 29 (A.A.) — Büyük Erkâm Harbiye reisi Müşir Fe Paşa Hazretleri yüksek zaferin on ikinci yıldönümü münasebetile du namına almış olduğu resmi ve hususi tebriklere ayrı ayrı cevap mek mümkün olmadığından mukabil tebrik ve teşekkürlerinin ibldj na Anadolu Ajansını tevsil buyurmuşlaidir » Edirnede Tayyare bayramı | EDİRNE, 29 (Telefonla) — Trakya pancarcılarının teşvik muavenetlerile ve İstanbul Trakya şeker şirketinin delâletile kai man ordumuza hediye edilmek üzere alınan tayyaremiz diğer iki td yaremizin refakatinde bugün Edirneye gelmiş ve tayyare meydanı inmiştir. i Yarınki ihtifalde ad konma merasimi yapılacak olan halkın coşkun tezahüratı arasında karaya inmiştir. a Ee Almanya - Lehistan gizli itilâfı PARIS, 29 (A.A.) — Havas ajansı bildiri: Liberte gazetesinin Varşova muhabiri bildiriyor: Doğra zannedilen bazı malüm ata nazaran, Lehistan ile Alı arasında ademi tecavüz misakında n başka gizli bir siyasi itilâf ta cuttur, Gazeteye nazaran, Almanya, Lehistanın Baltık denizinde mahrece olan hayati ihtiyacını tanımakta ve Litvanya ile siyasi bir ) dik tahakkuk ettirmesini teklif etmektedir. /Türk- Sovyet dostluğu, Askeri hey timizin Rusyada tetkikleri MOSKOVA, 29 (A.A.) — Moskova askeri mıntaka O kumand M. Kork, evvelki gün Türk askeri heyeti şerefine bir akşam ziya tayyare, | afetle Fahrettin Paşa, Maz affer Paşa, başta Fevzi Bey oldi i erkânı, Emin Paşa, yüzbaşı Enver Bey, Harid şark şubesi müdürü M. Zukerman, Moskova Sovyeti vekilleri M. Kvesinile, M. Ussof, | ataşemiliter M. Kloçko, Kızıl © kumandanları ve harbiye ve harici ye komiserlikleri erkâmhazır lunmuşlardır. M. Kork ile Fahrettin Paşa bu münasebetle birer na söylemişlerdir. Heyet öğleden sonra Maksim Gorki tayyaresini tetkik etmişler! Dün, Kızıl ordu erkânı Harbiye reisi M. Egorof heyet şerefine öğle ziyafeti vermiştir. Ziyafette Türk misafirlerden başka Türk| fareti erkânı, yüzbaşı Enver Bey, M. Budeny, Kızıl ordu merkezi i resi müdürlerinden Zukerman, askerlik akademisi (o müdürü M. man, hava kuvvetleri erkânı , Har biye reisi M. Çarpinkof ve müdaj ve hariciye vekâleti erkân: hazır bulunmuşlardır. M. Egorof ile Fahrettin Paşa ziyafet sonunda nutuklar teati mişlerdir. Türk heyeti dün sabah Leninin mezarını ziyaret ederek Türk dusu ve heyeti namına bir çelenk koymuştur, Heyet dün öğleden sonra idro - Dinamik tayyare enstitüsünü yaret etmiş ve orada enstitünün müdürü M. Harlamof ile muavini P fesör Nikrassof tarafından karşıla nmıştır. Eski Yunan reisicumbu ATİNA, 29 (A.A.) — Matbuata zaran Hidra adasında ikamet olan sabık reisicümhur amiral Kut hi; yotü'in ahvali şihbiyesi Türk - Yunan ticareti ATINA, 29 (Milliyet) — “Et - müs, gazetesinin istihbaratına na - zaran Türk - Yunan o muahedesinin hükmü teşrinioyvelin birihe © kadar temdit edilmiştir.