29 Temmuz 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İttihat ve (BAHAEDDİN ŞAKİR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖREY Prens Sabahattinin “Teşebbüsü şahsi ve Ademi merkeziyet,, fırkası ilede mücadele lâzımdı “Şurayi Ümmet ve Meşveret ga- zeteleri geldi. Ali Haydar Beyin istifasına gelince, biz Ali Haydar Beyi tanıyanlardan değiliz. Ken- nin cemiyetimize ithalini pede- ri valâları Mithat Paşa Hazretle- rinin vatan ve millet hakkında ifa buyurdukları hizmetlere mebni ar- zu etmiştik. Beyefendi Hazretleri- nin bu kadar İngiliz taraftarı oldu- ğunu, Halil Halit Bey hakkında “Türk,, gazetesi ile olan neşriya- tını nazarı itibare alsaydık, ken- disi hakkında bir teklifte bulun- mazdık.,, “Eyvah bu baziçede biz- e yandık, zira ki, ziyan or- | bilmem ne kazandık,, beyti imanes'ne mebni Ali Haydar Beyin, Osmanlı olarak ortaya atı- İup ta en nihayet kökümüzü kazı- mak sevdasında bulunan İngiliz- leri böyle bir zamanda siyanet et- mesinden dolayı, doğrusu kim o- lursa olsun ona bir İngiliz tarafta- ekten ziyade bir İngiliz di- | o. geliyor. Ali Haydar Beyin İngiliz hükü- çalışması Haydar Bey emin olsunlar pede erleri gaderiki cil le helâk olur- ferahlanı hükü: lak fikirli , yalnız İngilterenin de- | ufacık Bulgaristanın bile hoş | göreceği bir şey değildi. l Filrimizi şununla isbat ederiz) ki, mecliği mebusanımız Abdülha- mit tarafından ayaklar altında çiğ- | nendiği zaman İngiltere hüküme- ti var kuvveti bazuya vererek bu- hu yaptırmasa idi, ne pederleri | Abdülhamidin mu yüzünden helâk olur ve ne istibdat idaresi bu derece vebamet kesbederdi. Ne çare ki, bizim bu hale gelmemizle büyük, küçük bütün devletler alâ- kadar olduklar için hiç bir kimse | ağzını açmadı. İngilizler protesto ettilerse de onu da yüz üstü bırak- tılar, kurcalamadılar.,, Osmanlı İttihat ve Terakki miyetinin en büyük derdi Prens | Sabahattin Beyin “teşebbüsü şah- si ve ademi merkeziyet,, fırkasına ve fikrine karşı mücadele etmekti. Sabahattin Bey “Terakki, ismin- de bir gazete neşrettiğinden bir | çok yerlerde bu gazetenin İttihat | ve Terakki cemiyetinin naşiri ef. kârı'olduğu zannı husule geliyor- du. Bazan postada da karşılıklık- lar oluyor ve mektuplar yanlış ta- rafa gönderiliyordu. Fakat #ki ta- raf arasında devam eden mücade- le ve münakaşa karşısında bu ufak intizamsızlığın hiç ehemmiyeti | yoktu. Asıl mesele Sabahattin Bey tarafından ortaya atılan ve mem- leketimiz için muzıh addolunan fi- kirlerin taammüm etmemesine ça- lışmaktı. lit hat ve Sabahattin Beyle anlaşamaması; çok sebeplerden ileri geliyordu. Bir kere Sabahattin Beyin hangi membalardan kuvvet alarak çalış- tığı malüm değildi. Şahsi serveti yoktu. Pederinin parası çoktanbe- ri erimişti. O halde şuraya buraya borçlanarak tedarik ettiği para ile mevcudiyetini idameye çalışıyor. du. Alınan bu paraların ödünç o- larak verildiğini kabul etsek bile, | ödünç par fikir tamim etmeğe | çalışan bir kimsenin ödünç alınmış | fikirlerle hareket edeceğine şüphe | yoktu. 15 3 Terakki cemiyetinin | İ azim ve metanetle çalışmak lâzım 'Hücum kıtalarında İ Hi sosyalist fırkasının birliği eserine de- Ondan sonra ademi merkeziyet usulü ancak dahilen, haricen, siya- | si içtimai noktai nazardan çok kuvvetli ve müterekki bir memleket te tatbik edilebilirdi. Halbuki Os- manlı devleti otuz sene devam © den istibdat devrinde bütün terak- kilerden mahrum kaldığı gibi si- yaset noktai nazarından da çok İ zaif düşmüştü. Devleti teşkil eden | unsurlarm hedefleri ve gayeleri | devletten ayrılmak v eistiklâl kes- betmekten ibaretti. Ademi merke- ziyet usulünün bu gayeleri daha çabuk hakikate kalbedeceğine şüp- > yoktu, Sonra, İttihat ve Terak- i cemiyeti gittikçe kuvveti tını ve taraftarlarmı arttırır. | bahattin Beyin yalnız başı- | na ması da onun fikrine iştirak edilmediğini isbata kâfidi. İttihat ve Terakki cemiyeti (bü- in felâketlerimiz istibdattan, is- tibdat ise Abdülhamitten ve hükü- | metinden doğuyor, şu halde Ab- | dülhamidi devirir ve yerine Meş- i i Terakki! ! rutiyet idaresini geçirirsek, mem- leketi kurtarmış oluruz!) diyordu. Halbuki Sabahattin Bey, naşirief- kârı olan (Tozakki) gazetesinde yazdığı veçhile diyordu ki: “ Biz bunca senedir bir kişinin, Oturduğu dalları kesen bir mec- nunun seyyiatımı saymakla kalı- yor, fenalığın aslile değil, gelüp | geçici bir şeklile uğraşıyoruz. Şüp- hesiz, zamanla bir merkezi sanii | seyyiat haline gelen bu mülevves şeklin, süratle değişmesi lüzumu- | nu biz de tasdik ederiz. Fakat şim- diki şeklin değişmesi, asıl seyyiat | merkezinin sukutunu temin ede- | mez!,. Abdülhamide huzurubal çinde yüz binlerce cesedi çiğneten, beşeriyetin bu şinine zulumlerin hacaleti aksasında saltanat sürdü-| ren kim? İçtimai | noksanlar ve sefaletl Bizce vazifelerin en ehemmiyetlisi işte bu noksanları, bu aramak ve kendimizi hakikatle | karşı karşıya getirmek!,, İlmi tetkiklere istinat ettiği id- dia olunan bu parlak fikirlerle or- taya atılmak, Abdülhamit idaresi- nin ne kadar kök salmış olduğu ve o idareyi yıkmak için ne büyük bir sefaletleri geldiği göz önüne getirilecek olur- | sa, çayı görmeden paçayı srramak demek olurdu. Bütün memleket tibdat idaresi altında inlerken Pa- | riste oturup ta milletin içi mai se- | viyesini yükseltmeden olan her hangi bir inkılâbın çürük | bir temele istinat edeceğini ileri | sürmek ne kadar mânasızdı! Ab- | dülhamit kazın- madan milletin içtimai seviyesi yükseltilebilir miydi? O zalim ida- re ilmi bahisler yürütülerek orta- dan kaldırılabilir miydi? — Bitmedi idaresinin kökü Almanyada Yapılacak tasfiye Erkânı harbiye reisi mak- sadı izah ediyor BERLİN, 28 (A.A.) — Milk sosya Hst hücum kıtaları erkânı Harbiye reisi M. Lötme bir mülâkat esnasında demiş tör ki “Hücum kıtalarında yapılacak o tensi- katın gayesi bu kıtaları şüpbeli unsur. lardan ösmizlemek ve eski zihniyeti inde etmektir. Yemi rüssa esdi ve tecrübeli milli sosyalistler mrasımdan seçilecek ve Erkâm Harbiye âzası da malümatlı un- | surlara inhisar ettirilecektir. Taksi Hitler milli sosyı zihriyetinin zamanı telâk- ki edilebilecek unsurları elde bulundura- bilsin. Hücum . sosyalist teşkil; betler saenimi 2 budur... MÜNİH, 28 (A-A.) — Devlet ile mil- adaşlık hisleriyle meş- | vam eden Başvekil M. Hitler, kanımların tanzimime iştirak fncayı ettirmek İ malesadiyle, bütün mezaretlerde kamn- ler tanzim edilirken fırlcnın o hükümet nezdindeki mümessili M. Hess'in veya i diğer mümessillerin hazır bulunmasını İ emretmiştir. yapılacak | & MİLLİYET PAZAR 29 TEMMUZ 1934 HARİCİ HABERLER © Mıntaka misakları Polonya, Letonya ve Estonya mes'eleyi tetkik ettiler ve şimdilik vaziyetin inki- zaf etmesini beklemeğe karar verdiler VARŞOVA, 28 A.A, — Lehistan hariciye nazırı M. Beck, Rigada n at mümessillerini kabul ederek demişi ki: “Lehistan ile Letonya, Sovyet Rus- ya ile aktettikleri muahedeler silsilesi sayesinde şarki Avrupada ihdas olunan havayı gurur ve memnuniyet ile müşa- hed: edilebilir. Bu itilâflar yapıcı çalışmanın delili- dir. Varşova ile Riga-arasında daima tam bir anlaşma hüküm sürmüştür. 1- yi komşuluk münasebatı muslihane me #ainin en iyi temel teşkil eder, Letom yanın siyasetini idare edenlerle bir - likte iki memleketi alâkadar eden me- seleleri ve günün diğer işlerini ve ke- za son zamanlarda beynelmilel smüza- | kerelere mevzu teşkil etmiş ola: yeni fikirleri ettik. *Kat'i bir ka- rar verebilmek için henüz elde kâfi de- roecle esaslar mevcut değildir. VARŞOVA, 28 (AA) — M. Beck ile refikası bu lap Ural kk fabrik m asını yakanların akemesi bâşladı, maznunlar itira- fatta bulundular MOSKOVA, 28 cürümlermi tamamıy eylemişlerdir. Amerikada sıcaklardan ölenler YORK, 28 (A.A.) — Yağ mur- cesi düşmüştür. Bir haf müddettenberi ahali sıcalılardan Kztarı çelemekte idi. Sıcaklar, 1429 leişinin ö- lümüne sebebiyet vermiştir. Maamafih yağan yağmurlar ieâfi de, toprağm altma O nüfu Bundan sonra mebzul yağ bile mahsulâtı kurtarmak miştir. Fransa turu PARIS, 28 A.A. - İki yarım Fransa turu dün merhale ile yapılıyordu, Bi- risi Larcibelle - Laroche Sur Yon ara- sında metre, ötekisi o Laroche Sur Yon ile Nantes arasındaki 83 kilo- | Frai olmuştur. Birinci Mi 11 saniye, İkinci Mart dakika, 16 saniye, üçüncü Lapebie 132 | soat 4 Gazeteler grevi DUBLIN, 28 A.A. — Gazeteler gre- vi devam ediyor. Vaziyette değişiklik yoktur. Hariciye kâtibi umumisi M. Muntere'in iki hülcümetin mütekabil vi ve günün beynelmilel siyasi münase- betleri hakkındaki noltai nazarlarının tetaburkuna dair tahminleri teyit etmek- tedir. Bundan çılcan netice şudur kit Polonya, Estonya ve Letonya, bugü- ne kadar elde mevcut malümatın kat bir vaziyet almasa müszit olmadığı hu susunda mutabık olarak, beynelmilel misaklar projeleri halkında daha kat'i ve vazili malümata intizar etmektedir. M. Beck, bugün Varşovaya dönecek: tir. Bir Rus hava Filosu Lehistana gidiyor MOSKOVA, 28 (A.A) askori hava kuvvetleri heyeti camı Kızılordu Küçü kanun Yeni dolayisile Bulgarlar mukabeli bilmisil mi yapacak k « Yur 31 den Metroda bomba! PARIS, 28 A.A. — Metropolitende botnbu inlilâk etmiştir. e Bombada henüz mabiyeti anlaşılmıyan infilik e- dici gayet kuvvetli bir madde vardı bir Şayet yolcuların tahacümünün ziya- do olduğu bir snatte infilâk etmiş ol - saydı birçok kimselerin telefine sebe - biyet vereceği muhakkaktı, Alman filosunun manevrası KIEL, 28 A.A. — Alman | filosu, 28 ağustosta Baltık denizinde manevra yapacaktır. Büyük bir orman yangını BASEDENA - KALIFORNİA, 23 P N dürmek için tahminen 2,000 kişi çalış- maktadır. 5 kişi yaralanmıştır. Bazıları ağır. Zarar, milyonlarca dolar tahmin e- diliyor. dir. M. Roosvelt'in seyahatı HINILULU, 28 A.A, — Reisicum- bur M. Roosvelt Kemstant krüvazörü ile buraya gelmiş ve büyüle merasim ya- Bada 80 tayyare meydanın üzerinde uç- muştur. Sovyet | murahha- | ANKARA, ? mize gelmiştir ve Ha Fekili napları akşamki trenle İstanbula d ANKARA, 28 (Telefonla) — kihata ait raporun Posta, T. dirmiştir. Rapor tetkik edilme graf v ted ANKARA, 28 (Telefonla) — İunmuştur. Karar tasdik: müteâkıp ANKARA, 28 (Telefonla) — ü i ve Ankara beledıy. tanbul bel; diye reis muavini Hâmi Kays MOSKOVA Küyksrida yapıldcök oiünmca fok eşyayı Türkiyeye 1400 den fa: elerin & r ke iyecek TRABZON, 27 (A.A.) — Mu de Trabzc Trabzon gen sporcuları Çoruh, Trabzon v ndeki ferk Beraberce ızun bir yürüyüşten son ve spor teşkilâtı na geldiler 1 ro nandanı ve pi, Kavuşma çok » Büyük bir kafile hali ve halk taraf PARIS, 28 (A.A.) — Anadol yor: 150 kişilik talebe ve izci kafil ye sefiri Suat Bey bir resmi kabul riciye encümeni reisi M, Bastin ve edebiyat âlemine mensup birço Suat Bey biri Türkçe ve biri Türk - Fransız dostluğunu methüs ket arasındaki münasebatı sıkılaşt tir, İzciler istiklâl marşını ve mar askerin kabrine bir çelenk koymuş gala müsameresinde bulunmuştur tezahürleri olmuştur. Talebe ve ize Türk sporcu ODESA, 28 (A.A.) — Türk salat etmişlerdir. Limanın d da yelkenlerinin rına selâmlar,, ibaresi yazılı kotra şılamışlardır. Odesa rıhtımında muhtelif spo zı hararetle karşılamış, müziha ist Kafile, saat 21 de Moskovaya M. Norman Davis'in fikri WAŞINGTON, 28 A.A, — M. Nor man Davis , beyanatında Avrupa mil - letlerinden ekserisinin harp yapabile - cek vesaite malik olmadığından kom - şusunu öldürecek yerde kendi milletin. den bir takım unsurları tecziye ettik - lerini söylemiştir. ( ECNEBi MATBUATINDA OKUDUKLARIMIZ İtalya, şark paktına ait noktai nazarını değiştiriyor Muhtelit Avrupa devletlerinin, Av- rupa ittihadı Sir John Simon ile M. Barthou arasındaki mülâkatın netice- sinde teklif edilen Şark paktında ya- pdan esaslı tadildt İtalya'da mucibi memnuniyet bir şekilde karşılanmış. tır. Tasavvur olunan paktın tadil edi- len şekli, Garp cephesinde Fransa ve Almanya'yı Lokarno muahedesinde gibi ayni mütehabil şartlara bağlıyor ve Şark cephesinde de Rusya ile Almanya arasında ayni vaziyeti ih das ediyor. Bu şekil, İtalya'yı Alman- ya'ya karşı bir silâh olarak kullan- maktan kurtarıyor, demektir. Bu pro- tokol ayni zamanda Almanya'nın mü- savat talebini de tanıyor. Bu cephelerde doğrudan doğruya alâkas olmıyan, fakat Avrupa vazi; yetinin umumi mizamile alâkadar olan İtalya, İngiltere'nin hattı harekethine | uygun bir istikamet almıştır. İtalya gazeteleri, Barthou plâninda tadilâtın pakta ait şayanı itiraz cihet- leri ortadan kaldırdığından bahsedi - yorar Yalmz büyük bir dikkatle ileri sür- dükleri bir nokta var ki, o da İngiltere | gibi, İtalyanın da bu mütesavver plâ na işt rak etmek mecburiyetinde ol- madıkları ve binaena'eyh lüzumsuz müdahalelerden içtinap etmeleri sım geldiğidir. Ayni zamanda bu pak ta iştirak etmeleri muhtemel olan At: “| manya, Polonya veya başka bir mem- leket tarafından Italya'nın mütaleası | sorulacak olursa, Italya muaddel pro- jenin lehinde rey verecektir. Görülü- yor ki, yeni bir vaziyet karşısında Al- manya'ya bir fırsat çıkıyor. Almanya bu fırsattan istifade ederek lüzumsuz hotbin düşüncelerini terkederek daha | olan Avrupa ölemine girmek için rsaltan istifade etmelidir. rı büsbütün men- faatten öri değil İtalya'nın Bart- | esine harşı yaptığı itirat, pro | edilmeden kaldığı takdir- de kendisini Almanya ile beraber tec- rit edilmiş bir şekilde görmek korku. | in halli için | Mussolini siyasetinin ölçü hedefi olan Avrupa'nın elele vermesi gayesinin yeniden teesüsü için açık bir yol bu- lunduğu ümit ediliyor. (Times) Efganistanda karakul derileri Karakul derileri ihracının inhisar altına < ğını bildiren kararname çıkmıştır. Kararnamede vasati istihsal miktarı olan bir m'İyon deriden bahs sedilmekte ve bu miktardan üç yüz bin ededinin inhisarı yeni milli ban- kaya verilmektedir. 100 bin adedi- nin inhisarı da Ticaret verilmiş ise de mezhür nezaret bun - gene bu milli banka vastasile iş- | ecektir. Bu suretle inhisarın yüzde | 40 « Milli Bankanın elinde bulunuyor | demektir. Mütebaki 6000 adedi tüc- İ nezaretine cura tevzi ed In İnhisar hi lecek şart ması ve talibin uzan i ticaret le iştigal etmiş ol rakul derilerinin ihracından elde edilecek dövizler Milli Bankaya yatı- rılacaktır. enede hazırlanacak deri mk iştir. de ayrıca ahkâm tatbik olunacaktır. İnhisar şimdilik baş sene için vaze- dilmiş olup, faydası olmadığı görül - düğü takd rde daha evvel dahi mer'i- yetten kaldırılabilir. (Wirtschaftsusgabe) Macar milletinin Mus- soliniye hediyesi Melâm olduğu üzere İtalya Baş - vekili Mussolini (Justice for Hunga ry) layyaresinin maruz kaldığı felâ - ketten sonra Macar milletine Giusti zia per PUngheria tayyaresini hedi - ye etmitşi, Büyük devlet adamının bu asil hareketi, M. Mussoliniye bir şük ran hatırası olmak üzere bir hediye vermek fikrini uyandırmıştır. Musso - lininin kemana merakı olduğu için ken disine bir keman takdimine karar ve rilmiştir. Bagün öğleden sonra birçok cemiyetlerin iştirakiyle Miralay Sz0- altında bir toplantı yapılmış ve hediyeleri götürecek he- yetin Romaya hareketinden evvel Bu mor'un riyaset dapeştede halka bir konser verilecektir. Daçe için seçilmiş olan hediyelerin götürülmesi kararlaştırıdmıştır. Hedi- yeleri götürecek heyetin teşrinievvel ortasına doğru hareketi muhtemildir. Pester Lloyd Yunanistanın bütçesi müzakeresi 1934 - 193: si Yunan meclisi mebusanında müzake - £ 10 mil - ,107 olup bütçenin a, ğı 341,734,641 drahmidir. M. Kafan. deris ve M, Moris bütçenin mü: resi hitam bulduktan sonra muhal: tin fikri hakkınd caklardır. Meclisi mebusn içtimala « rına iştirak etmiş muhalefet, hü- kümetin iktisadi politikası hakkında ve memleketin kayatile o alâkadar o lan bu mühim bütçe meselesi halkın da görüşmek üzere aralarında top - lanacaklardır. S. Rusyada dokuz ya- şında bir harika Novo Sibirik Musiki Cemiyeti he- nüz dokuz yaşında olduğu halde mu sikide harikulâde bir istidat gösteren dokuz yaşında bir musikişinas ile meş gul oluyor. Bu çocuğun ismi Lenya Doğteref'dir. Lenya şimdiye kadar bir çok musikiparçaları, valsler ve (Uyar yan Prenses) isminde bir çocuk opera sı vücude getirmiştir. Bu küçük hari- ha en güç musiki parçalarını bildi reddüt okayabilmektedir. İstidadının Kocaeli valiliğine tayini mukarrerdir. beyanatta buluna. | Italya sefiri dün hariciye Veki tarafından kabul edildi Italya sefiri bu sabahki tr8! tarafından kabul edilmiştir: önmüştür. 1 İzmir telefon şirketi hakkındâ Izmir Telefon şirketinde Yi e telefon idaresi Nafıa vekâlfl) ir. Şirketin mukavele esasla na bazı hareketlerde bulunduğu ta hakkuk etmektedir. Karar tramvay şirketine bildirilil istanbul Tramvay şirketile aktedilen mukavelenin feshi hakkındaki kararname âli tasdi şirkete tebliğ edilecektir. Valiler arasında değişi Kocaeli valisi Eşref Beyin öğ e reisi muavini Mustafa Adli Bir valiliğe tayini kar. t Beyin yerine Beyoğlu mı Sedat Beyin getirilmesi kuvvetle muhtemeldir. eri mensucat fabrikalar! 28 (A.A.) Ağustosun birinci ünü Zyrim in vifi rikalarının inşası için töz başlıyacaktır. ” e ve Türkatroi sipariş edilmi tir. ük sam'atlar | M. Gücü İİİ Trabzond hafızgücü bisiklet kafilesi çliği nina bir bisiklet şuğunda karşılamış zeti, bu kavuşmayı çok m ve sıcak > muhit müdürü, i oldular. ele bi r piya selâmlanmış ve bandosu bu merasime iştirak etmiş tir. Paris safirimiz Parise gelen izci 7 filesi için bir resmi kabul yap fi pi ral uu Ajansının hususi muhabiri esinin ziyareti münasebetile tertip etmiş ve mebusan mu ile Maarif ve Hariciye ezani k zevat hazır bulunmuşlardır. Fransızca > söylediği iki © nal ena eylemiş ve gençliği iki mel ırmak için çalışmağa davet eyli seyezi söylemişlerdir. Kafile ve akşam şereflerine terti, Bu münasebetle hararet iler lisede kalmaktadırlar. ları Odesada sporcuları bugün 12 de Odef üzerinde “Dost Türkiye spo! lar, sporcularımızın vapuruna r teşekkülleri ve halk sporculai iklâl marşını çalmıştır. hareket edecekti: Hava raporu Sıfır derecei hararete ve deniğ yesine indirilmiş barometre bu Saat 7 de 768, 14 te 758,5. DA hararet 7 de 21, 14 te 27,7. Azam recei hararet 27,2, asgari derecei ret 18,5, Rüzgâr yıldızdan esmiştir. sürati saniyede 8 metreye çıkmıştı” Mareşal a öldü NANCY, 28 A.A. — Mareşal b tey dün saat 13 te ölmüştür. tamamen inkişaf, için her türlü ihzar edilmiştir. İtalyan çocukları" fırka vesikası Faşist fırkası, Balila denilen k€ veril Bu sene içinde fırkaya mensf çocuklara, fırka vesikası | çocukların adedi aşağıda gösteri 1933 o 1562651 İ 1322228 163! ei 443278 53 125912 29 3454069 43 (St Pariste tayyare ta ruzlarına karşı ibb düdükleri Havadaki düşman tayyarele” tehlikelerini devâsâ düdüklerle ihbar ve ilân için geçen ay talik miş olan tercübeler Paris Polis riyeti tarafından dün öğleden * yapılmışsa da bu tecrübeler mu? kıyetsiz olmuştur. Yani sokak: sıl gürültürü bu ihbar düdükle işitilmesine mâni olmuştur. (Pester E ük hızlar genç erkekler genç kızlar