22 Temmuz 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5
Almanyada nsucat sanayii ilikeye maruz ” ki €vvelce üni iforma kt imali bu sana- im temin ediyormuş Bulgaristanda sıkı bir kontrol altına alındı , SOFYA, 21 (Milliyet) — Urmümi bir emirname ile Bulgaristendeki husu- zil ve tayin edilirler, elnare, mektebin o derece ve © göre aynen resmi imeltep munf- limlerindeki kanuni şerait aranır. Hu- ektepleri idare edenler, her ders iptidasında bütçelerimi nezarete zöndermek mecburiyetindedirler. çHumat mektep musllim ve müdür e en az muadili bulundukları devlet beeleri inuallimleri kadar maaşa - elm 7 dereceleri nezaretteli komis- yonlar tarafından tayin edilir. Bahri mes'eleler M. Roosveltle M. Macdo- naltda görüşecekler LONDRA, 21.A.A. — M. Norman Davis'in müfarekatı üzerine müzakere- eş pe, yerde kalmış olan bahri mesele ii edem * çak, hakkında fikir teetisine hadim olac , yo Bundan” başke DE | katımı Roosevelt - Mac Donald mülâ- ele vücuda getirilmesi de7'i | cağı te burada memnuniyetle karşılana- et fiyatlerin mer Me | ji *ee3YüL etmektedir. Bahri mesele- yükselme, | İde İngiltereyi en ziyade telâşa düşü- ği çin v az olunacak? eden tedbirler, | TEN vaziyet, Amerika ve tlalya bahriye pazaretlerince fazla tanilâtolu gemiler harekette bul ları kapat, lunan patronla, | inşası siyasetine ehemmiyet verilme: pe sak ve kendi dir. — Şanı nezedilecektir. #rnavut kıralı ann teşrini nkarayı olda yali id tabi alm ei e maşa pa ile bilieilaş mayiinde iş müga. b e İndirin üdetinin haftada 1 aiheleye yol veni Bu Okyanoslarda nüfuz mıntahal, » VASHINGTON, ZLALA > Havas a- jansı bildiriyor : Japon sefiri M. Saito'nun o Amerika bükümetine, bahrimuhiti iki nafuz mın- takasına taksim etmek ve bir ademi te- cavüz misaki yapmak işin bazı beyanat- ta bulunduğuna dair şayialar e Saito'nun ikinci nokta hakkında ükümetle görüştüğü teyit edilebilir. Far kat bu müsbet bir tekliften ziyade bir yoklama mahiyetindedir. Bumun Ame- rikadaki aksi, temamen menfi olmuştur. Dün Tokioda neşredilen resmi tekzibin sebebi bu #kistir. Amerikanın vaziyeti, ittifak © mahiyetinde olabilecek herhan- &i bir anlaşma şekline mahalif olan ana- nevi vazivetidir. Amerika, Briand.. Kellog misakmdan evvel Fransa ile A- merika arasında bir ademi tecavüz mi- sakı yapılması için M. Briand'ın teklifine de ayni sebeple menfi cevap vermişti. , Fransa için bile, Amerika bir harbe ten korkmuştu. Japonya ile yapılacak yad misak daha tehlikeli ola- zira, bu, Çindeki açık di tini terli masnsanar ifade ii eee Sovyet Rusya ve Milletler cemiyeti Rusyanın eylül toplantısın- da namzetliğini vazede- ceği haberi teeyyüt ediy. CENEVRE, 21.A.A.— Anadolu ajan- sinin hususi muhabiri bildiriyor: , Rusyanın Milletler cemiyetine girme- si hususunda büyük devletler arasında cereyan eden müzakeratın haylı ilerledi- ği ve eylül umumi toplantısında Rusya- nım namzetliği vazedileceği burada tey» yüt etmektedir. İngiltere hariciye nazırının son mut- kunda bu meseleye temas etmesi, Rus- yaya yapılmış resmi bir davet telâkki edilmektedir. Avrupanm şarkında ve milletler cemiyeti misakı dahilinde vü- ude getirilmek istenen mıntakavi em - niyet toşkilâtma Polonyanşin iştirak et memesi bazı müşlilât tevlit etmiş ise de bunların eylâl ayma kadar | haledilece- ği ümitleri kuvvetlidir. içre hükümeti Sovyetlerin gelecek eylül ayında cemiyete dahil olması ih- timalini nazarı dikkate alarak Tsviçre he- yeti murahhasasının — bu baptaki hattı elime kaleme kara veril Bö il sına karar i söy- lenmektedir. Sr YENİ NEŞRİYAT Tıp dünyasının Yedinci sene temmuz nüsha- sı tıp âlemine ait zengin şuum ve makaleleri ihtiva (o etmektedir. Türk hekimi adlı yazı şayanı dik- kattir, Tavsiye ederiz. nda bisiklet #arnesi La Um kir. Xa çElkeSE JE i ie ERER A ve kk ge mıntakası mr t talebe mual. b i iz Beyin ile tote ze Müntakamı köyle. o likle ti bunak ma ğine e imi seyaha- Svabat eğ merhaleleri şu şekilde dir; , Eskişehir - Kütahya - Balıke- sir - Manisa - İzmir - Aydın - De- sizli - Muğla - Antalya - Burdur - İsparta « Afyondur. kıyet temenni ederiz. Hususi mektepler Fransız kabinesi İ Genç muallimlere O muvaffa. | ! ET PA Tehlikede mi? (Başı 1 inci sahifede)) katini celbetmiş ve M. Tardicu- nün dinlenmesine karar gerilmiş - ti, Fakat geçen günü komisyonun huaırunda Radical - Socialiste'ler. hakkında ateş püskürmüş ve bil - hassa M. Chawtemps'i fena halde itham etmişti. M. Tardicu'ye na - zaran Staviski meselesinde med - haldar olması lözmgelen adam badur. Çünkü M. Chautemps, Sta- viskinin hem şâhsi dosta ve hem işe ait dostu idi. İşte bu ifade sol cenahla sağ cenahın arasında büyük bir suite- fehhiime yol açmıştı yet M. Dowmerguein vi diği “mütareke kabinesi: kini sarsacak derecededir. Çünkü ayni kabine dahilinde her iki ce - naha mensup zevat vardır. Radi- cal - Socialiste'lere mensup gaze- teler bunun Tardicu (tarafından tertip edilmiş siyasi bir manevra olduğunu ve memleket dahilinde Radical'lerin haiz olduğu mevkii sarsmak için yapıldığını kaydet - mektedirler. Son gelen ajans tel - graflarından anlaşıldığına mesele vehamet kesbetmekledir. Radical Socialiste'ler toplanarak müllefikan kabinedeki nazırları - na beyam itimat etmişlerdir. Diğer taraftan M. Doumergue habineyi alelâcele içtimaa davet etmiştir. Belki M. Tardieu, ve M. Herriot'nun müştereken istifa et- melerile vaziyet durulabilecek ve iki tarafı memnun edecek bir su - reti hal bulunarak kabine bahra - nının önüne geçilecektir. Dün bu hususta aldığımız tel « grafları aşağı dercediyoruz: PARİS, 21 (A.A.) — Fransadeki dahili vaziyet, M. Doümergue'in kabi- neye riyasel etmek üzere alelacele Pa- rise ini icap ettirecek Gddidir. Bunu kaydeden Reuter Ajansı mu - habiri i diyor ki: “M. Terdicü,nün M. Chawtemps ile radi sosyalistlere karşı vaki olan hücumları hâdis olan vaziyet, | kabineyi içim üzerine PARİS, 21 (A.A.) (O — M. Chaw- temps, M. Hemiot ile (o konuşmuştur. Müteakiben radilml sosyalist nazırlar i- ie radikal sosyalist fırkası merkez be - yeti bürosu birlikte bir içtima aktet miştir. M. Chawtemps bu içtiman işti rak eylememiştir. İlçtimadan sonra aşağıdaki (tebliğ neşredilmiştir * “Radikal sosyalist fırkası merkez heyeti bürosu M. Tardieu'nun tahkik komisyonu huzurundaki beyanatı üze - rine tahaddüs eden vaziyeti müzakere etmiş ve ittifakla fırkanın o hükümeti mümessillerine itimat beyan eylemiş - tir, Nazırlar ile merkez heyeti azaları arasındaki münakaşa bir saat kadar sür- üştür. Merkez heyeti azaları, M. Tar- dicw'nun müdahalesini siyasi mahiyı te tekikki etmekte , binaenaleyh ve kal sosyalirt nazırlarm, bu müdaha - lenin siyasi ve hükümete ait meticeleri- ni iletiham etmesi lâzım geldiğine ve M. Dowmergue'in o müdahale eden M. Tardisu'nun niyetlerini ve bundan çı kacak neticeyi bilecek yegâne salâhi yettar şahıs olduğunda müttefik kal- muşlardar. PARİS, 21 (A.A.) — Kabine, M. Cheron'un riyasetinde toplanmıştır. Si- yasi vaziyetin müzakeresinden sonra eylemeğe memar edilmiştir. M. Che ron otomobille Toulouse şehrine ha - reket etaniştir. ir, Reisicümhur seyahatini tehir etti PARIS, 21.A.A. — M. Doumerguo in salı günü sabahı Parise döneceği mu- halkak addolunmaktadır. Salı günü öğ- cek “ve çarşimba sabahı da nizeler E- İysce sarayında toplanacaklardır. Siyasi ahvalden dolayı, M. Sarraut, Rei sicümhura Awrillar ve Clermont - Fer- rand seyahatında refakat edemiyecek ve aynı zamanda Cumhurreisi, hükümet reisi ile irtibatını muhafaza etmek üzre Pariste kalacaktır. Y Gg aa eni kömür Tesisatı yapılcak (Başı 1 inci sahifede)) Mini tesbit etmek üzere bir komisyon teşkil edilmiştir. Verilen malümata göre komisyon İktisat Vekâleti deniz. ve hava müsteşarı Sadullah Bey'n ri- yaseti altındadır. Komisyona memur edilenler meyanda olup şehrimizde bulunan İktisat Vekâleti limanlar u - mum müdürü Muhsin Naim ve Deniz "Ticaret müdürü Müfit Necdet Beyler ii Ankaraya hâreket edecekler. ir, manlar umum müdürü Muhsin Naim Bey b'rkaç gündenberi bu husus ta şehrimizde tetkikatta bulunmuştur. Müfit Necdet Bey de beraberinde bas zı dosyalar götürecektir, Komisyon ilk il yarın Ankarada yapa- trecektir. 22 TEMMUZ. 1934 > Dergiden sonra kelimeler seçilecek (Başı 1 inci sahifede) di. İbrahim Necmi Bey kurultay hak. kında sorduğumuz. suale cevaben de- di ki — Biliyorsunuz ki nizamname mu- cibince dil kurultayının iki senede bir toplanması lâzımdır. Geçen kuruitay da birçok muallimler bir takrir vere- rek kurultay içtimalarınm tatil zama Buna tesadüf ettirilm. lerdi. Bunun için bu defa kurultay 15- timaını biraz evvele alarak 18 Ağut- tosta açıyoruz. Birinci kurultaya her talip olan, aza olarak yaz: . nun sebebi o zaman ceiniyelin ayni zamanda lecssüs etmekte olması idi. Birinci kurultay, azasınm cemiyetin tabii azası olduğuna karar verdi. Un- dan sonra da cemiyet iki senelik çalış maalrı sırasında gerek merkezde ve gerek vilâyatta bir takım teşkilât yaptı ve bunlara muhtelif azalar seç- ti. Binaenaleyh şimdi cemiyetin aza » ları birinci kurultay azasite ba mubte- 4 teşkilât mensuplarından ibarettir. Bunlardan 2 nci kurultaya iştirak et mek isteyenlerin 15 temmuz akşamı- dar umumi kâtipliğe malümat vermeleri mükerreren ilân edilmişti. Şimdiye kadar müracaat edenlerik a- simlerini kaydettirebi Sim diy kadar iki yüze yakım daimi dinleyici talebe aldık. Sİ Kurultay, bildiğiniz veçhile 18 n- ğustosta açılacaktır. Açma wi ce - miyet reisi ve Maarif Vekili Bey tara fından irat olunacaktır. |. — Maarif vekilleri cemiyetin ta- si midir? > — Nizamname mucibince Türkiye kurultay Samih Rifat Bey mer ilhassa burada çalışırken hat.rası yüreğimizi daha fazla sızlatı yor, çünkü merhum talâkati ve olan- ça öle bu kubbeler altında ve dil uğurunda gözel sözler söylemiş - tir - vefat edince umumi merkez heye- #i merhumun hâtrasna hürmeten ilin Gi kurultaya kadar reis seçmemeğe ka- rar vermişti. Bunun için o zamandan riyasetini de ifa etmektedirler. — Umumi merkez heyeti bu sene- ki kurultaya ne gibi mesai tevdi ede- cektir? o — Kurultaya vereceğimiz mesaisi en mühimmi çıkardığımız tarama gisi Bu vim iliknizde kullanılan yabancı sözlerin Türk kaynaklarından toplanmış ne kadar karşılığı bülün - mış ise hepsini, © on memusundan en uzağına kadar, cümlesini ihtiva et - mektedir. yel açmaktır. 3 söz lisana kabul edilmiş değildi gi hakkında, birer nüsba . miz zevata ayrıca şu sualler sorul « muştur: şi 1 — Dergide gösterilen türkçe ke limelerde gerek kelimenin telâffuzu ve yerek münau bakımından bir yan kışlık var mıdır? — Derxide 2 ser a i türkçe bir veya; hatırlıyor. mii Böyle hir karşı lık varın bir kitapta mr görülmüş ve bir yerin ağzından m duyu muştur? 3 — Dergide gösterilen karşılıklar dan sizce dile en uygun veyakın olan mevzuu olarak ortaya Bu suallere gelen cevapları ayrıca tas nif ediyoruz. Kurultaydan sonra bun hak amal edici bundan sonradır ki tam seçme işine başlıyarak karşılıklar kılavuzunu ha zırlayacağız. — Derginin neşri ne vakit b'tecek- tir? —— Derginin Osmanlıcadan türkçe ye olan asıl kısmı kadar çi- İkacık olan sekizinci fasikülde bitiyor. Bu fasikül yedi formadır. Böyle asıl dergi 53 forma tutmuş oluyor ki bu- nun altı buçuk forması mukaddemat olduğuna göre 46,5 formalık bir lâ - zat ortaya koyduk demektir. Dokuzuncu | fasikülden derginin bö osmanlıcaya İn - deksi çıkacaktır. Burada ayni türkçe kelime kendi alfabe sırasile başa ya- zılacak ve dergide kaç yabancı söze karşılık gösterilmiş ise o yabancı söz Jer de gene alfabe sirasile karşısma yazılacaktır. Buna dair olan fişlerin Matbaaya verilmesine başlanmıştır. Şimdiye kadar 4013 fiş matbaaya gön itibaren lmiştir. Bu indeksten sonra bir yanlış cetveli koyarak dergi olacaktır. — Kurultaya dergiden başka ne ve reçeksiniz? — Kurultaya bundan başka iki yıl uk çalışmalarımızt gösterir umumi bir rapor vereceğiz. Bu raporda gö - mız daha ziyade hazırlıklarla geçmiş” tir. Bu ilk yıl içinde geniş bri derle - me seferberliği yaptık. Halk ağzın - dan derlenen sözler fizlere geçirildi ve bunlar kaza inde top - landı. Mükerreleri atılarak vilâyet merkezlerine gönderildi. Derlenen söX ler, oralarda bir daha süzüldü. Böyle ce merkeze gelen fişelrin adedi 140 doğru tirilmiş ir derleme dergide halk ağzından toplan mış sözler, yer yer telâffuzlarında ve mâ görülen değişikl klerle beraber gösterilecektir. Öyle zanne - derim ki bu derg! yalnız meraleketi - yılında tar, Bu mizde değil, bütün Avrupa türkolog ları nezdinde bile büyük ehemmiy: le karşılanacak original bir eter ola- caktır. a Dil anketi Bu derleme söferberliğinden son - ra yaptığımız ikinci büyük iş büyük dil anketidir. Bu ankete gelen karşı lıkları, cemiyetin muhtel'f teşkilatın - ca teklif mahiyetinde olarak seçilmiş olanlarını Türk dili bülteninin Gm - & sayısında neşrediyoruz, Derleme ve lüzat kolları bu işlerle uğraşırken gra mer kolu da türkçede kel'me teşkili usullerine dair iki ank, Bunlar da bütün kiyasi bunların muhtelif mânaları rekkep sözleri misallerle tesbit edi miş ve bütün muallimlere gönderile » rek mütaleaları sorulmuştur. Şimdi de gramer kolu dergide çı- kan kelimelerde görülen ekleri top- lıyarak ekler tügatçesi diye yeni bir anket neşrine başlamıştır ki bunun da 6 » 7 formalık ilk fasikülü kurultaya etişecektir. ”“"ğremerin kelime toşkiline dair © - lan kısmını ön safa alışımızın. gerek kügat ve gerek ıstılab için bun- lara şiddetle mühtaç olduğumuzdur. Gramerin diğer bahisleri üzerine ça- İışmayı, umumi merkez heyeti, son - raya bırakmıştır. Fenni ve ilmi wstılahlar — Istılahlar için ne yapıyorsunuz? İstılahlar için şimdiye kadar yap tığımız şey karşılı arayacağımız 15- tılahları tesbit etmektir. Bu ıstılahlar alâkadar mütehasaslara gönderile » rek kendilerinden bunlar için türk - çe karşılık bulmaları istenmiş ve bu lunan karşılıkların bir yerde görül- düğü veya bulanın icadı mı olduğu 89 rulmuştur. İstılahlar için 16 ıstılah bölüğü kurulmuştur. Bunların bazıla- rının talçmları da vardır, Bunların her biri Kendi sahalarına taallük eden i - lim ıstılahlarınmn tam bir kadrosunu çizmiştir. Bu kadroalr fransızca, şim- di kullanılan türkçe, ihtiyari ingilizce ve almanca Tıp sstılahların atin cezirler'te gösteril » esat ıstılahları, bölükten karşılıkları tesbit edilerek gelmiştir. Nebatat iste lahları için, eski dil encümeni zama- nında da çalışılmıştı. Bunların mek- tep derslerine ait olan kısımlarının da karşılıkları bölü tesbit edilmiş- tir... Askerlik bölüğü askerlik ıstılah * larından 1500 e kadar kelimenin kar sılığını tesbit etmiş ve bu işte Harp akademisi reisi Fuat Paşanm riyase- 8 altındaki komisyon büyük himmet- ler sarfetmiştir. Devlet teşkilât: ıstılahları Bundan başka bir de devlet teşki" lâtı ıstılak bölüğü vardır ki o da dev- let teşkilitma ait bazı ıstılahların re ei em için bir liste yapmıştır. Ayni zaman - da yol ve nakil vasıtaları bölüğünden de bazı karşılıklar gelmiştir. Bunlar klifi demektir. Ku - derece tahsile nit N er He a taplarındaki dere iytlahlarile yüksek tabsil ihtisas astılahlarinı efimiz ş hlarınm imkân dairesinde türkçe idir. mii karşılıkların kullanıl - mesr için mecburiyet vazolunacak mı? 'Umumi dil için biz cebri vasıtalara il, yazarlarımızm zevkine ve öz il isil ü iyoruz. ir ilmini "Erben kullandırmak lerin, lerin, şairlerin mü, y lerin «önül birliğile, gönül hoşluğile, öz, güzel türkçeyi yapmak isteyo - röm o Tester tetkik ediliyor TD. T, C. Umumi Kâtipliğindeni Kurultay bazırl in Ankara - dan gölen umumi kâtiplik büreri bir Dolmabahçe sarayın > ırlıkları merkez Mig umumi kâtibi İbrahim Necmi Beyin reisliği alında Çanakkale me ET ahmet Cevat, ordu mebusu Ali Canip ve Dr. Saim Ali Beylerden mü- GkDp olarak toplanmış, gelen tezle- : ine başlamıştır. Merkez bü- rin tetkikine vz m osu yar toplanacaktır. me Dipburnunda (Başı 1 inci sakifede)) otuzda İngiliz donanmasına men- İm TAR örmoku e La den ve Devonaciere ve Türk donanmasına mensup Kocatepe tor- İOhribi olduğu halde Dipburnu ö- pide 14 temmuz müessif — hüdisesin de vefat eden İngiliz bahriye Shatı ruhu için “tekarrür eden a - Tardır. Bu suretle merasim bitince Devonshire kravazörü Kocatepeye kırk metro kadar yaklaşarak ge- gerken Türk İstiklâl marşını çal- mastır. İngiliz amirakı p motörle e İ aşik sen | İlle söyledikten sonra amiralin kart | Yarınki maç (Başı 1 inci sahifede) yük bir incelikle © paslaşmaları kadar kalede netice almak hususunda da mü- esir dabileelerdi halimiz duman olur. du. Bereket versin, teknik O futbolün bütün zevklerini bize gol acısı çektir meden tattırdılar. Bu arada Fenerbahçenin genç ve atletik kalecisi Necdetin de mükemmel kurtarışlarla fazla gol farkına tneydan vermediğini kaydetmek kâzemdir. Şimdi mesele, böyle futbolcüler kare çısına yarın nazi k“ tekem çıkarmalı lâzım geldiği Yarınki maçı Beşiktaş takımı ve malle Fenerbahçe - oynayacaktır. Bize kalırsa bu zorlu takımın kar - ıma me sadece Beşiktaş talomının ve ne de iki taraftan oyuncu misbetleri gö- zetilerek (teşkil edilecek bir Beşik - taş - Fenerbahçe mruhtelitinin çıkması doğru değildir. 'En doğru haraket , Fenerbahçeden Yaşar, Ali Rıza, Fikret gibi iavvetli bazı oyuncuları alarak Beşiktaş talermı. nun umumi insicamıma fazin değişilik ei e İr çe - Beşiktaş rmehtelitinden de deba i- yi ve daha kuvvetli hir takam çıkermale « bir ibtimalle ha zayef bür ibi oziktaş mubhtelii : $ in m r zi Şirinyan intikam maçına çağırıyor Turnuvamızın tenis şampiyonu Şi- ia iy > Şirinyan Bey profesör tenisçi Hasan Beyin kendisini exibitiom ( mateh'a da- vet ettiğini haber aldığımı, her me ka- dar Müliyet id imanlarını bırakmeş ve buna | mukabil sırf kendisini yenmeie azmetmiş görü- Ankara mıntakasının tazimat telgrafı ANKARA, 21 (A-A.) — İdman çe Hava raporu Sıfır derecei hararete ve deniz sevi- yesine indirilmiş barometre bu sabah: saat 7 de 758,5, 14 te 758, derece har raret 7 de 23,5, İd te 29, azami ha- ret 30, sagari 21,5. Rüzgür 12,30 a ka- dar lodos, bilihare yıldızdan esmiştir. As aami sürati saniyede 7 metreye çıkmış- tır. vizitini Ingiliz amiralı zırklısma gitmiş alan zabmitimize verilmek üzre Kocater pe kamandanına bırakmıştır. Merasim esnasında Sisamın kadın ve
