14 Temmuz 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

k » i 2 MİLLİYET CUMARTESİ 14 TEMMUZ 1934 Avusturya sefirinin bir makalesi IH A R İ Cİ H A B ER L E R| Kemalizm Türkiye için ye- ni bir devrin başlangıcıdır — — eos ——— Avusturyanın Türkiye elçisi M. Corol Buchber- ger Türkiye hakkında mühim bir makale neşetti » Kayseride yapılmakta olan dokuma fabrikası inşaatından bir kısım dahi Avusturya büyük bir kültür devle- & sfatile kiymet ve itibarın muhafaza edebilmiştir. Yakın Şark cezri mahiyet- te siyasi ve iktisadi inkılâplara sahne ol- #muş, Türkiye ve İran büyük fikri inki- lâplar geçirmiş ve bu memleketlerin kül tür bünyesi on yıl esaslı bir surette değişmiştir ki ermsalini cihan gd Türk ihtilâl ve inkılâbı, Lozan sulhü ile yaset rücülü olan Gazi Mastafa Kemal Paşanın eseri olap kendisinin bihakkın cihan tarihinde büyük adamlar sırasın- da sayılması bzemder. ye için yeni bir devrin başladığına alâ- met olup Türk mileltini iktisadi, içtima- i, ilmi ve kültürel sahada yeni bir rah ile ve yeni bir itilâ devrins gö- "Avusturya inşa; san'atı ile karakteristik bir mahiyet vermek Avusturya mimarla- rına nasip olmuştur. z Iktisadi ri Türkiyenin iktemdi teklik da plânlı iktısat fikrile tsayyün etmiştir, Iktısadı. yatı devlet idaresi altına almak bir umde olmuştur ve bundan Gazi tarafından i- Yin edilen ve milli hakimiyetin ancak ik- #isadiyata hâkim olmakla ile- geğini ilade eden aşağıdaki düstura sada- kat gösterilmişair. “Sayisi ve askeri za- ferler iktisadi zaferlerle tetevvüç etme- dikço baka bulmaz.,, i Sanayi programı ” Eski Osmanlı imparatorluğu zamanın- da tamamen mefkut olan bir Türk sana- yii yaratmak bu © süretle ilk ihtiyaçlar “srrasına girmiştir. Zamanımızın hâkim öreyanlarından olan autarkie fikri, bu teşebbüste değer âvamil arasmda mües- sir olmuş olsa gerektir. o Fakat başlıca hedef kendi ham maddelerinin kullanı- İp kiymetlendirilmesi ve bu suretle it- halitm azalmasıdır. Harici ticaret blân- çasunun tevazün ettirmek için ithalütım yüzde 30 azaltıkması ümit ediliyor. Ye- ni Türk zimamdarlarmın Türk sanayi inkişaf 1933 ten 1934 e kadar 140 tan 2317 ye çıkmış olmasından pekâlâ an- laşılm. Türkiyenin sanayileşme faaliyeti seseler dahi develtin (o vâsi mikyastaki kontroluna tâbi tutulacaktır. Bu sanayi tesisatı ,bir sene evvel 20.000000 Türk riyor. Türk mensucat sanayii şimdiye ka- dar memleket dahili © ihtiyacım ancak yüzde yirmi beşine kifayet edecek vazi- Yette iken diğer mensucat komitarları -| Avusturya ile ticari münascbat Türk sanayi © savaşın Avusturya - Türk ticaret münaşebetlerinin müstak- bel inkişafına yapacağı tesiri tetkik et- mezden evvel bu ticari münasebalın kısa- ca mütalcası faydalı olur. Geçen sene bi- xn Türkiyeye yaptığımız ithalât mecmu- 47 milyon silinee baliğtir. Bu meyanda bizim başlıca ihracat eşyamız olan kâğıt, karton, demir malzemeğ yün ipi ve maki- ne vardır. Türkiyenin Haier ih- “racatını başlıca tütütn, fendık, üzüm, pa“ lamut, incir, min teşkil etmektedir. Avus- turya - Türk im ea” sa geçen sene oniki temmuzda İm DEME Rİ hai za edilmiş olan takas itilâfı teşkil eder ki bu, serbest mai m üzerine mütevazin tediye blânçosuma istinat ot- mektedir. Türkiye hükümeti tarafından ahiren feshi ihbar edilen bu takas “kom- pensasyon,, itilafında en mühim Avustur- ya ihracat emtiası için kıymet üzerinden kontenjan verilmiş, Avusturya ihracatı wn Türk ithalâtı ile mütevazin olması © 428 tutulmuştu. Serbest tediye münase- batmın temin ettiği o fayda karşısında kıymete nazaran tesbit edilmiş olan kon- tenjanm sürüm konjunktur ne arzu edil- diği bir vüsatte tekabül edemememsi mahzuru bulunuyordu, geçen senenin s0- nundan beri Türkiye Clearing prensibi- ni kendi ticaret siyasetinin kaidesi halin- Kezalik Avusturya ile de ticari münase- batın elearing esası üzerine tanzimi der- desttir. Bu suretle Türkiyeye ihracatımızın desring usulüne uydurulması zarureti vardır ve ümit edilir ki clearing yapan memleketlere gösterilen müsaadat, A- vusturya ihracatı için sürüm konjurktur ünden tamamile istifadeye imkân vere- Türk emtiasmın Avusturyaya ihracı- nın artması, Avusturyann Türkiyeye fazla ihracat yapması demektir. Ba iti- barla ihracatımızı arttırmak için Türkiye» den ithalâtı arttırmak hususunun naza- rı dikkate almalıdır. Türkiyenin istihsal ettiği tüttün, incir, kuru yemiş, pamnk ve bilhassa taş kömürü ri mahsulâtın mubayası ticaret münasebet- lerinin sıklaştırılmasında o mevzuubahis olabilir. Avusturya senede ceman yekün 3 milyon ton gibi ehemmiyetsiz olmıyan bir miktarda kömürünü Türkiyede satıtn alabilir ve mukabilinde Türkiyeye muadil kıymette mal ihraç ederek müte- kabil ticaret münasebetlerinin genişle- sesi imkânı elde edilir. Bu mubadelede bilhassa Avusturyanın ağır sanayii (ma - kine, vagon vs.) / istifade edebilir, zi ekti mutasavver in fından satın alınacak taş kömürüne mu- kabil pazisyonlar emre âmade bulundu- rulacaktı. Avusturya ile Türkiyenin iktisadi ve kültürel münasebetlerinin arttırılması için geçen ay Türk Turing klüp reisi Reşit Safiet Beyin Viyanayı ziyareti ve orada bir konferans vermesi münasebe tile Dr. Strafellanın riyaseti altında bir Avusturya » Türk cemiyeti teşekkül ede- rek her iki taraf münasebatının bir pli- na müsteniden her sahada canlandırılma- sına gayret edilmektedir. Carol BUCHBERGER İmera ma Fransa manevralarından sarfınazar etti PARIS, 13.A-A. — Harbiye na- Zırı, 1934 manevralarının tararruf maksadile yapılmıyacağını ve fı. kalarm kamp talimlerine devan: edeceklerini bildirmiştir. M. Macdonald'ın seyahati LONDRA, 13. A.A, — M. Mac Danali Kanadaya' gitmek üzere Be Far'dan Duches Richmond va- puruna binmiştir. ( ECNEBİ Akdeniz misakı hakkın- da Yunan hükü- metinin noktai nazarı Hükümetin naşiri efkârı Proia ga- zetesi, Akdeniz misakı hakkında Yu- nan güzetelerinde £ yapılmakta olan münakaşalar üzerine aşağıdaki tebli- ği neşretmiştir * « Son zamanlarda Fransanın te şebbüsü ile yapılmakta olan, mınta- kavi müaklar akdi hakkındaki mü- zakereleri nazarı dikhate alan bir ak- şam gazetesi hükümete, siyasi Fırka reislerini içtiman davet ederek on- larla Yunanistanın alacağı | vaziyeti münakaşa etmesini tavsiye etmekte dir. Alâkadar makamlar, böyle bir si- | yasi reisler konferansına lüzum olma- | | | dığını bildirmektedir. Zira Yunanis- tanın vaziyetini tavzih etmesi zama» nı gelmemiştir. Çünkü | bu hareket, kat'i şeklini almadığı gibi halen müs- bet neticelere vasıl olacağı da şüphe- li bulunmaktadır. A Italya ve Almanya, Venedik mü- löhate esnasında, mıntakersi miaklar Sovyet ye Almanyada Mahküm edilen komünistler BERLİN: 13 A.A, — Seksen Si- lezyalı komünist devlet emmiyeti- ne karşı teşkilât yaptıkları cürmile altı ay hapsile üç buçuk sene hide- matı şakka arasında muhtelif ce- zalarla mahküm edilmişlerdir. Bunlara atfolunan cürümler 1933 senesine ait bulunmaktadır. M. Hitlere karşı LONDRA, 13 A.A. — Havan a- jansı bildiriyor: Muhtelif sınıflara mensup birçok zevat, M, Hitlere hitap eden bir ve- sika imzalamışlar ve halihazırda temerküz kamplarında mevkuf bu- lunan Alman sulhperverlerinin tah- liye edilmesini rica etmişlerdir. Memleket mahkemesi BERLİN, 13 ALA, — M. Hitler Adliye Nazırmın teklifi üzerine memleket mahkemesi ile millet. mahkemesinin azalarını tayin et- miştir, Mai:keme Ik defa olarak 14 tem- muzda topi z Almanya « Amerika NEVYORK, 13. A.A. — Ecne. bi faaliyetleri hakkmda (tahkikat yapan tali komisyon, avukat M. Archibald Stevensonu dinlemiştir. M. Stevenson, Sovyet Rusyanın, Amerika tarafından tanınması €s- nasında Amerikada propağanda yapmaya çıkacağına dain vermiş olduğu sözü tutmadığını söylemiş- tir. Tahkikat esnasında Amerika komünist partisi umumi kâtıbi Earl Bravder de, 1933 kânunuer- velinde Moskovada içtima eden komünist partisi kongresinin veri- len bu söz hılafında karar ittihaz ettiğini bildirmiştir. Diğer taraftan alman milli s08- yalist faaliyetleri hakkmda yapı" lan tahkikat neticesinde de, Al- manya ile Amerika arasında ki münasebatı takviye “etmek İçin, Nevyo:k neşriyat aleminin mühim simalarından M. İvey Leenin sene- de yirmi beş bin dolar aldığı ve mümaileyhin geçen sene Berline reyahatı esnasında M.Hitler, Goeb- bels ve Von Papen ile görüştüğü tebeyyün etmiştir. M. Venizelos Tr Ağustos sonlarına doğru Londrâya gidecek ATİNA, 13 (Milliyet) — Mev- sük haberlere göre , Mösyö Veni- zelos geçen pazartesi günü Ban - yoldan hareket ve Parise muvasa- lat eylemiştir. Mösyö Venizelos ağustos ba- şinda Londraya giderek bazı İn - giliz devlet adamlarile görüşecek- tir, Liberaller lideri o eylülün ilk haftasmda © Atinada bulunacak ve iki üç hafta kalmak üzere he- men Giride gidecektir. Eylâl 40- Buna doğru Atinaya dönecek siya- si faaliyetine devam edecektir. kai ile ii Yugoslâvlarla - Bulgarlar arasında ATİNA, 13 (Milliyet) — Ati- na ajansının bir telgrafma göre, Milâno şehrinde — çıkmakta olan “İspirinos Tahitromus,, gazetesi Yugoslavya ile Bul sında Selâniğe dair bir anlaşma mevcut olduğunu neşretmekte - dir. Londraya seyahatinden sonra kabil 0- lacağı gayri kabil itirazdır. Her halde, istihbaratımıza o naza ran, Yunanistanın bir Akdeniz misa- si, o ancak istisnasız her Akdeniz devletinin bu mhaka iştira- hi kayıt sarihi ile kabili izahtır. Bu devletlerden, velev bir tanesinin, bu misaka iştirak etmemesi, onun bir Ak- deniz misahı olmak mahiyetini sel- beder, Ege denizinde Bulgar ristana mahreç Atinada çıkan Katimerini gazetesi, Bulgar gazeteelrinden iktibasen E- ge denizinde Bulgaristana verilecek mahreç hakkında yakında Balgaris- tan ile Yunanistan arasında müzake- relere başlanılacağını yzmakdır. Ay- ni gaezte, M. Yevtiç'in de, Belgratta M. Barthouya, Ege denizinde Bulga- ristan arasında yakında bir anlaşma vukuunun çok melhüz olduğunu söy- | lediğini kaydetmektedir. — M. Yevtiç » İktisadi ve Mali ajans" muhabirine de ayni tarzda beyanatta bulunmuş- tar, Venizelist ,, Elefteren Vima,, gaze- tesi M. Yevtiç'in bu beyaantını beğen- memektedir. Halbuki O M. Yevtic bu beyanatı ile Yırnan hükümetinin her- | Londra müzakereleri Alman gazeteleri ne yazıyorlar? BERLİN, 13 (A.A.) — AL man (o matbualı, M. Barthounun Londrayı ziyaretinin neticelerini tahlil ve tefsir etmeğe devam et- mektedirler. Correspondance diplomatik ga- zetesi bu hususta diyor ki; Fransız nazırının oLondrada Mac Donald siyasetine karşı ka- zandığı zafer Fransanın misaklar siyasetine muhalif devletlere kar- şı diplomatik bir taarruz teşkil et- mektedir. Berliner Tageblatt gazetesi de, Londra müzakerelerinin en esas - lr neticesini teşkil eden Fransız - İngiliz dostluğunu umumi harp- tenberi asla bu derece (o kuvvetli Kam kaydediyor ve diyor iz Almanyanın siyasi © vaziyeti vahim, fakat ümitsiz değildir. Almanyanın elinde bir rehine da- ha vardır ki, o da şudur: ingiltere Avrupada sulhu te - min için Almanyaya muhtaçtır ve Avrupada sulh teessüs etmedikçe İngilterenin iktisadi kalkınması daima sarsılabilir. Orman yangını 1500 hektarlık bir çam ormanı yandı BORDO, 13.A.A. Saint. Leger nahiyesinin çam ormanların da şiddetli bir yangın çıkmıştır. Kuvvetli bir poyrazın tesiriyle &- fet iki kasabaya sirayet eylemiş- tir. Gece geç vakta kadar yangın devam etmekte idi. Yangın netice- sinde 1500 hektar çamlık harap ol- muştur. Uzak Şarkta Seylâp felâketi çok mühim zararlar zaptı TOKYO, 13.A.A. — İohikva ve Toyama da sularm taşması netice- sinde şu zararlar olduğu tesbit €- Elli ki İmüş, yüz kişi kayip olmuştur. Sular 460 evi alıp götür- mütşür, Bin evi su basmıştır. Su- la“ bugün çekilmeye başlamıştır. Maddi zarar var 25 milyon yen tahmin edilmektedir. z Telgrafçılar grevi RİYO DE JANEİRO, 13, A.A. —- Telgrafçıların grevi bütün Bre- zilyada umumi bir mahiyet almış- tar. Umumi grev tehlikesi NEVYORK, 13 (A.A.) Bahrimuhit sahillerindeki şehirler umumi grevin yapılıp yapılı cağı hakkında karar o verilmesini heyecan ile beklemektedir. Kasaplar sendikası da grev yaptı. SAN FRANSİSKO, 13 (A.A.) — Kasaplar sendikası kamyoncu- ların grevine karşı tesanüdünü göstermek üzere grev ilân etmiş- tir. Roosevelt balık avında BALBOA, I3.A.A. — Hous- kruvazörü Havaiya hareket etmiş- tir, Reisicümhur, Cocos adasına da uğrıyarak balık ayına çıkacaktır. kes tarafından bilinen noktasi naza- rını ifade etmiş ve kendiliğinden hiç bir şahsi Fikir ilve eylememiştir. Esa- sen dört aBlkan hükümeti arasında- ki teşriki mesai, aralarındaki müna- | sebetin inkişafına o derece hizmet et- miktir ki (Elefteron Vima)nın hoşu- na gitmiyen ev bu gazete tarafından gayri tabü görülen bu vaziyet, haddi zatında, göyet tabü ve çol bir ha- reketten başka bir şey değildir, Bulgaristana Ege denizinde ikti- sadi bir mahreç itası Yunanistana hiç bir müşkilât vermez ve Yunanistan, hiç bir zaman komşanun iktisadi bir İ talebini reddetmemiştir. Katimerini gazetesi bu makalesini şöyle bitirmektedir : », Yunanistan bu mebelede fikrini hiç bir saman değiştirmiyecektir.» Bulgaristan Maarifinde İyapılacak değişiklikler | Bulgar Maarif Nezareti Umsmi Kü- tibi M. Çakarof, Bulgaristan maarifin- de yapılcak islahatin ana hatlarını matbuata izah etmiş ve demiştir ki : » Yeni nesillere verilecek | tahsil, olan memle- edilecek ve ketir tlarına tevfi silen ında bir huzursuzluk hayatı doğuracak tarzda lüzumunda | Fazla 4 Iktısat Vekili Eskişehre hareket el ANKARA, 13 (Telefonla) — Ikısat Vekili Mahmut Celâl Bej inde İzmir mebusu Osrnan zade Hamdi Bey ve hususi hali olduğu halde bu akşamki trenle Esk'şehire gitmiştir. Ol Karaköy yolu ile Bursaya geçecek tir. Fırka grupu reis vekillerinden Abdülhalik Bey de ayni tres dai Sd tanbula harket etmştir . Tik tedrisat müdürü değişiyor ANKARA, 13 (Telefonla) — Ilk tedrisat umum müdürü Ri Şemsettin Beyin umumi müfettişli ğe tayini ve yerine sabık Galatâi ray lisesi müdürü Tevfik b-yin tayini mevzaabahistir. d Yeni rektör salı günü geliyor ' ANKARA, 13 (Telefonla) — İstanbul Üniversitesi Rektörü © mil Bey pazartesi akşamı buradan İstanbula hareket edecektir. Bir Bulgar çetesi Yunan arazisind 'ATINA, 13 (Miliyet) — Dede ağaçtan talgrafla bildirildiğine re Kirgi ve Mavropetra mevkileri ne yakın bir noktada beş kü müteşekkil ve el bombaları ve makineli tüfeklern ile mücehhez bir gar çetesi görülmüştür. Bu çete üç maden amelesi yakalıyarak but Mavropetra haricine götürmüştür. Çetenin takibi sevkedilmiştir. O civardan gelen yolcular silâh sesleri işittikleri söylemektedirler. Bundan anlaşıldığına göre müfrezelerle çetelet! rasında müsademe başlamıştır. Lâ kin bu âne kadar müsademeli ne netice verdiği meçhüldür. Ispartaya gelen Antalya muallimle ISPARTA, 13. A.A. — Dört gündenberi şehrimizde misafir! lanan Antalya muallimlerinden mürekkep — 34 kişil mebus İbrahim Bey tarafından Halkevinde şereflerine ziyafetinden sonra Burdur yolu ile Antalyaya dönmek üzere şehrini den ayrılmışlardır. ISPARTA, 13. A.A.— Dün şehrimize gelen Denizli sporcularından sekiz kişilik bisikletçi gençler bugün şehrimizden giburlu Yolu ile Dinara hareket etmiştir. i Sovyet tayyareleri Romaya gidiydi ROMA, 13. A.A. -— Ağustos bidayetlerinde Romayi bir askeri tayyare filosunun ziyaret etmesi bekleniyor. Rayhıştag dün gece toplandı BERLİN, 13 A.A. — Rayiştag Meclisi bu gece saat tam 20 de # lanmıştır. Başbekil M. Hitler derhal kürsüye gelerek 30 haziran seleri hakkında izahat vermeğe ba şlamıştır.. “Birt tayyareci heyeti | Amerikadan Mos- (İngiltereden tay , kovaya uçacak NEVYORK, 13. A.A, — Yık liam Alexandrer heyeti bir ağus- tos tarihinde Vashingtondan Mos- kovaya müteveccihen uçacaktrı. Bu tayyareci ilk defa olarak Ame- rikadan Avrupaya geçmek için cenup yolunu, yani Vashington, Açores adaları ini takip edecek- tir. Tahavvulâtı havaiye mutahas- sıslarınm söylediklesine nazaran bu yol, Atlantiği her iki cihetten hava tarikiyle geçmek için en em- niyetli yoldur. Göering gene ateş püskürüyor BERLİN, 13 A.A. — Cenaral Göe- ring dün beyanatta bulunarak M. Hit- lerin 30 haziran vakayii esmasındaki ic- yaatımı mühik göstermiş ve demiştir ki: Hiç bir makam, Almanyayı kurta - ran ve bir kanunla meşrutiyet kesbe - den bu icraatı o tetkik ve muhakeme etmek hakkını kendisinde göremez. i gibi iftiraların da gayet şiddetli su- 2500 taksi işsiz SANFRANSISKO, 13 A.A. — 2500 taksi şoförü yarından (itibaren grev yapmaya karar vermişlerdir. MATBUATINDA OKUDUKLARIMIZ ) münevver yetiştirmenin önüne geçi- lerek ve yalnız kendilerini göstere- cek zekâlara yol açılarak müstakbel mezunlar, hayatta mücadeleye, yaşa- mağa ve çalışmağa kabiliyetli olarak yetiştirilecektir. Bundan dolayı, düşünülmekte olam islahat, liseler miktarını asgari had- de indirmeği istihdaf etmektedir. Ted- risatın nüvesini, orta mektep teşkil e- decektir. : Hususi istidat gösteren fakir tale- be, hükümet veya Belediyeler tahsi- satı ile tahsillerini ikmal edecek va- ziyete getirilecektir. Diğer taraftan gece kursları ve Sana't mektepleri faz lalaştırılacak ve Orta Mektep mezan- ları, istidatlarına göre, birer sana't öğreneceklerdir. * Mekteplerin açılma tarihi olan 15 Eylâlden itibaren üç seneilk hayat mektepleri faaliyete geçecektir. Talebelere yalnız ilk iki sene en da umumi malümat o vrecek olan bur | ileriye sürülmüş ve bu fikir Tü p için, jandar heyet verilen Halki i Sovyet Rusya re satın alacak LONDRA, 13, AA, — D# Herald gazetesi, Sovyet Rusyaf İngilterede imal edilmiş / tayareler satın almaya niyeti ğunu yazmaktadır. 2 Bu gazeteye nazaran, Sovyel" kümeti bu kararını Sovyet tai cilik mutahasssılarınm Lond ziyareli üzerine ve:'miştir. Yunanlılarla misi (Başı 1 inci sahifede); larak şefim bulunan oYunani! muhafaza teşkilâtı umumi müf rü Mösyö Serraios tarafınö kiye tarafından kabul edilmiş Bu sebeple yapılacak misi esaslarını müzakereye memur Her iki hükümetin o böyle misakın aktinden büyük isti ler edecekleri şüphesizdir, Kaçakçılık her tarafta gün güne çoğalmak istidadını göst yor. Bu hal de her tarafta m cut buhrandan, gümrük tarife rinin yüksekliğinden ve gün tahdidatından ileri gelmekti Kaçakçılar da ber memleketi likeli fakat semereli olan men'i lerini ifa için mı if tedb almakta: ğ Biz de onlara karşı için mukabil tedbirler mecbur! uz, j Faaliyetimiz karada ve d de olacaktır. Yapılan misak fe edilmiştir. Yalnız tasvip © mek üzere Atinaya gönderil! tir. Bazı tadilâta uğraması mali olduğundan esasları hak da şimdiden bir şey söylemek ru değildir. N Misakın o müzakeresi içimi ciye vekâleti umumi * kâtibi © man Rifat Bey, gümrük mu” za teşkilâtı kumandanı Seyfi 2 şa, Hariciye vekâleti Balkan 7 ri şefi Mehmet Cevat Bey ve rükler müdürü Mustafa Fazıl lerle beraber çalıştım. 1 İstanbulda muhafaza teş şefi Hasan Beyle temasta bul! dum. Bu zevattan gördüğü” tane vâ samimane (o muam€ karşı burada bilhassa teşel mek isterim. K Gümrük muhafaza teşkit. koy” kteplerin hedefi, hayatta — pratik gm işler görebilecek habiliye- £e zekâsı inkişaf etmiş müteşebbis iştirmektir. Gallen aagari hadde indirilecek li- rin vazifesi ise, hüswi istidat gösteren taelbenin talim ve terbiye» sini ikmal etmek her. rının mükemmeliyeti ile edebilir.,,