2 Temmuz 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2
TARİHİ TEFRIKA:79. ya Tevn İttihat ve Terakki! (BAHAEDDİN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİIKALARA GÖRE) Altınlar su gibi akıyor, fakat orta- da hiçbir iş yok ! Mesleki işlerde bütün bütün nef sine bağlamak ve şanperverliğine hizmet ettirmek istediğine, muha- keme sahibi olan h'çbir fert şüphe edemez. Vatan menafii paşanın nazarında kendisine şeref kazan- dırmaktan ibarettir. Bu zat tama- mile şahsi menfaatler takip edi - yor. İşte bu hakikatlere mebnidir ki İstanbuldan çıktığı gündenberi binlerce lira sarfettiği halde h'çbir hayırlı iş görememiştir. Avrupada bulunan vatandaşlarımızdan biç bir namus ve meslek sahibile anla- şamadıktan başka hepsini de gü - cendirdi. Dalkavuk ve dolandırıcı olanlar kendisinden istifade ede- bild ler. Fakat namus erbabından hiçbiri kendisile hulüs © ve saffet dairesinde ciddi bir işe girişmiye muvaffak olamadı. Ben harice çıktıktan sonra bir senedenberi mütemadiyen siyasi hatalardan muhafazası ve c'ddi bir meslek iltizamı hususuna bü - tün kuvvetimle çalıştım. Saffetle söylediğim sözlerin (o manası pek yanlış telâkki edildiğini, hulüsla gösterdiğim mes'eki rtakım e- meller arandığını gördüm. En ya- bancı ve ancak Yıldız âlemine ya- kıişan muamelelere hedef oldum. Bunun üzerine hulüsumun bedbaht lığımı mucip olmaktan başka bir öemere vermediğ'ni | görerek ve mahremane bir faaliyetten başka bir çare kalmadığını anlıyarak,bu ciheti size de yazdım.,, Ahmet Celâlettin Paşanın takın dığı tavırlardan bir fayda hasıl o- lamıyacağı anlaşılınca onun avutu larak idare edilmesine ve parasın- dan memleket için istifade olun - masına karar verilmişti. Çünkü na sıl olsa paşanın etrafını alan birta- kım şarlatanlar ve dalkavuklar pa- rasını az zamanda yiyip bitirecek- lerdi, iş bunula da O kalmıyacak, belki o paralar bilerek bilmiyerek vatanın zararma sarfedilmiş ola- caktı. Terakki ve İttihat Cemiyeti, Dr. Bahattin Şakir Beyle Diran Kelek. yan Efendi de dahil olduğu halde, Ahmet Celâlettin Paşanm; al yetse bile gene Avrupadaki hü yet mücadelesinin başına geçtiğini istemiyorlardı. Çünkü paşa Avru- paya'firar etmiş olmakla beraber, gene senelerce Abdülhamidin fena idaresini en yakın bir mevkiden terviç etmiş ve zalim padişahın ser hafiyeliğini yapmış olmakla tanıl- mıştı. Avrupada © bulunan Genç Türklerin kredisi esasen bozuk ol- duğusdari, bir de Celâlettin Paşa- nın eiari altıma girecek olurlarsa, onlarda haysiyet ve şeref namma hiçbit.şey kalmıyacağına o şüphe yoktu,: İttihat ve Terakki Cemiye- ti dağıtıldıktan ve müh'm erkânı maaşlarla şuraya buraya kayırıl- dıktan sonra, onun itibarmı Ahmet Dr. Nazım ve sonradan ilti- hak eden Sezai Beyler gibi zevatın azim ve sebatları kurtarabilmişti. Senelerdenberi devam eden bu fe- dakirlıklar tabii Ahmet Celâlettin Paşanın büyüklük hırsına feda edi lemezdi. Filhakika bir zaman sonra, pa- saya karşı gösterilen sahte mutava at ve onun izi şaya selâmet tarikini göstermek fikrinden vazgeçerek âdi bir kât'p geçiyordu. Bu snra pek ko- lay bir iş olmadığını itiraf eyle - mek lâzımdır. Çünkü bir insanın tekmil kibrini, tekmil vukuflarını, muhakemelerini, tecrübelerini ve zekâsını bir tarafa bırakarak bira a dama karşı daima onun meslek ve harekâtının hayranı gibi görünme- si meycudiyet'ni ezer, bitirir. Hür- riyele taraftar olan bir adam, da- ima bir dalkavuk gibi (“keramet buyurdunuz., diyebilir mi? Hürri- | yet için sarfedilen mesaide fikir ve rey hürriyeti cari olmak lâzımge- — İirdi. Memlekette meşveret usulü- nü tesis etmek emelinde bulunan- ların bizzat meşveret usulünden © vazgeçmemeleri icap ederdi! n Celâlettin Pş. daha İstan. | gilin ekeni sakip i meşin sml ot na, ismi kat'iyyen lekelenmemiş bir zatın cemiyetin başına geçi mesini teklif etmişti, Halbuki pa- şa bu teklifi kat'iyyen kabul etme- miş ve demişti ki: “Ben kendime ait olan şan ve şerefi başkasına ve- remem! Onun için şimdi paşanın ittifaka dahil olarak yukarıda ya- zılan esaslar dahilinde kendisin - den istifade oluriması tekarrür et- vi Bu kararların birisi de çıkarıla- cak gazetelerin tevhi, istihdaf ediyordu. “Şürayi Ümmet,, gazete- si son senelerde vazifesini lâyiki- le ifa edememişti. İfa edememe si Ahmet Rıza Beyin bir m'lletle nasıl iş görülebileceğini bilmems- sinden ve memleket dahilinde fi- kir neşretmek için ciddi teşkilât vücuda ( getirilmemesinden ileri geliyordu. Bir de muharrirleri Pa. riste, matbaası Mısırda olan bir gazete, gazeteden (ziyade eskici torbasma benziyordu. Yazılan ya- zılar bazan İstanbuldan Parise, Pa- risten Mısıra gönderiliyor, gazete basıldıktan sonra Mısırdan Parise ve Paritsen Türkiyeye yollanıyor, bu yüzden yazılar esk yordu. Bundan başka “Şürayi Ümmet,, gazetesini neşredenler kendilerini Babıâlide ay sonunda maaş almak- tan başka birşey yapmıyan memur. lardan fazla © yormıyorlardı. Bu kadar az bir rahatla görülen işin semeresi de tabiatile fazla olamaz- dı. Bununla beraber “Şürayi Üm- met,in o oldukça işe yaradığı da inkâr edilemezdi. Çünkü Ahmet Rıza Bey'n — birçok kusurlarına rağmen — umumun £ emniyetini celbetmiş olan namusperverliği ve umumen takdir edilen bir mes- lek sadakati vardı, Gerek dahilde, gerekse hariçte buna herkes inan- mıştı. Ahmet Rıza Beyin bu şöh- retinden doğan tesir gazeteye mu- ayyen bir meslek veremiyordu. Fa- kat her ne olsa “Şürayi Ümmet,, bir havadis gazetesi olmaktan kur- tulamıyordu. Çünkü mündericatı- nn büyük birkısmını dahilden gön derilen haberler teşkil ediyordu. Halbuki cemiyete bir fırka gazete- si İâzımdı. Zaro ağann erleri ve sair üniversite teşrihi marazi kliniğin- de mikroskopla muayeneye baş - lanmıştır. Muayeneler on beş gün devam edecek, netice o vakit belli ola- caktır. Zaro Ağanın kalbi ve sair u- zuvları ordinaryüs Şuvartz ve do- çent Besim Bey tarafından tetkik edilmektedir. Fenni muayenele - rin mühim neticeler vereceği bek- lenmektedir. Belediye Zaro ağanın mezarı- na bir sütun diktirecektir. Bu sü- tunun üzerine Zaro Oağanm en yaşlı adam olduğu ve saire yazı- ir. Takas suiistimali : Tahkikatı Takas me tetkik eden müfettişler heyetinin mesaisi ye. ni bir şekle girmiştir. Heyet şimdi ye kadar ifadeleri ış olan zevatın da ifadelerini almağa lü- zum görmüştür. Bunun için evvelâ takas heye- tinde bulunmuş ve süüstimal ol - duğu anlaşılan beyannamelerde im zası bulunan zevatın dinlenmesine başlanmıştır. Evvelki gün ve dün takas he- yetinden bir zat dinlenmiş ve ge- ne bir zat davet edilmiştir. Müfettişler heyeti ayrıca şim- diye 14 Jar ifadeleri alınmış olan u zevatın da yeniden malüma- İma acaat edilmesine lüzum göstermiştir. Bir teklif ANKARA, 1 (Milliyet) — Diyarbe - kir Meb'usu Kâzım Paşa ve ları MILLIYET PAZARTESİ 2 TEMMUZ 1934 HARİCİ H Okyanosu VARŞOVA, 1 (A.A.) — Adamo - viç kardeşler saat sekirde Fransanın “Fleur de L'orme,, mevkiinde inmişlerdir. Makine hafifçe hasara uğ - ramış olduğundan, tayyarecilerin yarın Parite ve sonra da Varşovaya hareket- leri muhtemel olduğu bildirilmektedir. ROUEN, 1 A.A. — Dün saat 8,59 da Terre - Neuveden hareket eden tay- yareci Adamoviç kardeşler benzinleri Öoemeyi bittiğinden karaya inmişler - ir, - Beraberlerinde kendilerine tayyare- yi satmış olan Danimarkalı bir tayya - Balkan işleri Bulgaristanın Akdenize mahreci Yunan hükümeti Bulgar demiryollarının Selâniğe uzalılmasına razıdır SOFYA, 2 (Milliyet) — Son gün - lerde Yunan gazeteleri hükümetin, Bul- garistanla musllâk meseleleri halletmek ve iki memleket arasındaki © tcareti canlandırmak için Bulgar demiryolları. nın Selâniğe kadar uzatılmanma dahi razı olduğunu yazmaktadırlar, Resmi Proya gazetesi de hülüme- tin bu arzusunu açıkça ifade etmekte dir, Bu meseleler üzerinde fikri sorulan talof daha iyi bir şey olamaz. Bu nevi te - mennilere kim ne diyebilir? Yunanlılar» la olan muallâk meselelerin halli ve ti- cari rabıtaların tesisi çok iyi bir iş - tir. Demiryolile iki memleketi bağlamak için büyük teknik müşkülât yoktur. Bu hususta . anlaşmak ve bizim tarafı- mızdan bir dereceye kadar yapılmış o - lan hudut hattınm genişletilmesi kâfi - Haydut Sillinger Polislerle yapılan bir mü- sademede yaralandı mı? Sawtbent — Amerika — İ (AA) — “Bir numaralı halk düşmanı”” bir bankayı soyup 20.000 döRiH birlikte Polislerden bir kişi ölmüş, dört kişi ya- ralanmıştır. Dillinger'in de yaralanmış olduğu amy Milk sosyalizm ve din BERLİN, 1 (A. A.) — Bir taraftan Al j man Hükümeti ve Milli Sosyalist Fırkası ve diğer taraftan Alman Peskopoluğu mümessilleri arasında Katolik toşekkülle ri hakkında cereyan eden. müzakereler memnuniyeti bir neticeye varmış- tar. M. Hitler Peskoposluğun mümessil lerini kabul etmiştir. Bu görüşme iki ta- raf arasında samimi © bir teşmiki mesai arzusu için sarfedilen gayretin bir mi- şünesi olmuştur. Lehistanda deniz bayramı hh nk (AA) — - Reisicümhur, Fransanın yeni bahri kuvvetleri . PARİS, 1 (A. A.) — Meb'usan Medli- sonundan Bir tayyare kazası LONDRA, 1 (A. A.) — Londra Bele- Lord Kaleti müfreze Japonlara karşı Rio de Janeiro, 1 (A. A:) — Dün gece birtalerm meşbül eşhas, Japon Sefaretha nesine katran dolu bir . e “. rare alzr ğ en Feci bir kaza ZAMORA, 3 (ALA) 100 mete bir sa sular Başar Bü Dökme Mısırın borçları KAHİRE, 1 A.A. — Mese mahafi. li, Mısır düyunu ümmümiyesi kuponla > rının tediyesi meselesi halkında Pariste Mısır, İngiliz Fransız ve İtalyan mu- rahhasları arasında cereyan © etmeğe başlıyan müleâlemeleri büyük bir slâka ile e etmektedir. ABERLER ı Leh tayyarecilerinin muvaffakıyeti geçtiler ve Fransada yere indiler reci ile Nevyork ile Varş Atlas Okya- nosu seferini yapmaya teşebbüs eden di- ğer bir tayyareci vardır. Yolda gid - detli bir fırtınaya yakaları Bu iki kardeş 20 senedenberi Ame- rikada bulunmalkta idiler. Kendileri fesyonel tayyareci değildirler. Köylü tayyarecileri hararetle kar - şılamıştır. İniş esnasında tayyare hasa - ra uğramıştır. Fakat Camiri zamanın. da yapıldığı takdirde tayyareciler pa - Zar günü 9 da Varşovaya hareket ede- cek'erdir. Romanyada Hükümete verilen fevkalâde salâhiyet i Yeni kanun lâyihasi siyasi mahafilde büyük heyecanla karşılandı lerle memleketi idare için hülküme rilen fevkalâde sa'âhiyet hakkında ha- Zrlanan kanun lâyihası siyasi mahafil- da heyecanla karşılanmıştır. Bu kanun mucibince, en geç kânu - nuevvelin 15 ne kadar tasdik için m: lise arzedilmek şartile hükümete emi lerle mülki işleri o tanzim ve bütçi kontrol etmek, vergileri azaltmak hak - Bratianu mecliste Romanya - Bini Rusya mü- nasebetlerinden bahsetmiştir. M. Bra''yano, ileride Romanya hü - kümetine müşkülüt çıkarabilecek olan a- razi meselesine Litvinof ile Titülesko arasında teati edilen mektuplarda te- mas edilmediğini söylemiştir. Bundan başka Hberal fırkası reisi, Sovyet mü - messilinin Romanyaya gelmesile mem- lekette komünist hareket'erinin başla - yacağını, iktisadi münasebetlerin de ta- mamile | tesbit edilmediğine ve bu me- selenin mecliste etrafir bir şekilde mü- zakere edilmesi lâzım geldiğine işaret etmiştir. İtalyada bütçe açığı ROMA, 1 (A. A.) — Bütçenin 2.900 milyonluk açığını kapatmak maksadile 397 milyon İiret krymetinde hazine böno- sanun tedüvüle çıkarılması kabine tara- fından tasvip olunmuştur. Mülga Seyrise- | fainin hesapları Yeni bir komisyon teşkil olunacaktır ANKARA, 1 (Mililyet” — M Seyrisefainin muamelelerini için al edilen komisyon | üzere ikisi Maliyeden, biri divandan, | ikisi İktisat Vekcâletinden intihap edi- | decek beş azal bir heyet teşk'İ oluna caktır. Heyet deniz yolları müdürünün nezaret ve mesuliyeti altıda iş göre-” cek ve işini altı ayda bitirmiş oalcak- ter. Bu heyet şu suretle tasfiye muame lesini yapacaktır, Bir; mülga idare - nin mevzuata uygun olarak sabit ve ta hakkuk etmiş borçları tesbit edilerek evrakı müsbitesile birlikte Maliye ve- etine yollanacak. İki; mülga idarece tesviye edilip te tahsisatı olmayan evrakm veya sair noksanlardan dolayı mahsubu yapıl - mayan muhtelif hesaplarda alacak görülen meblâğ. Üç; sarfiyatı muvakkaten veya sa. ir hesaplardan mülga idareye karşı borçlu olup ta ayni zamanda mülga idareden doğrudan doğruya alacaklı olacakların borçlarının alacakalrile mahsabunu yapmak. Dört; hakiki ve hükmi şahısların idareye olan borçlarından mahal ve imkân tahsili mevcut olmayanlarını tes biti, Beş; Mülga idarenin matlubu olup ta beyanname vermiş olan lardan maâda alacaklılar yeni heye- tn teşekkülü tarihinden itibaren bir hafta müddetle gazetelerle ilân edil- lerek on günlük mühlet içinde alacak larına a't evrakı müsbiteyi bir beyan name ile heyete tevdi edecekler, etmi yenlerin hakkı sakit oalcaktır. e iz Elâzizde ilk tren ELAZIZ, 1 (Milliyet) — İki gün ev- vel Elâzize ilk gelen tren gelişimi çin bugün istasyonda belediyenin SE ladığı program büyük mal Niğde Valisi Ankarada ANKARA, 1 (Tölefonla) — Niğde Va bi Ziya Ber viliyse getirilecek akik işlerimi vilâyeline ait sair işler hakkımda vekâletlerle temas etmek üzere re ar sesrid BÜKREŞ, 2 (Milliyet) — Emir - | Askeri maaş kanununun altıncı maddesi değiştiriliyor ANKARA, 1 (Telefonla) — Hükümet askeri maaş kanununun altıncı maddesinin tadili hakkında meclise bir lâyiha tevdi etmiştir. Tadil edilen maddenin yeni şekli şudur: Zabitanda rutbe maaşa esastır. Ancak fırka kumandanlığı yap: mış olan mirlivalarla liva kumandanlığı yapmış olan miralaylar ve kanunu mahsusuna tevfikan kıdemli sınıfım iktisap etmiş olan yüz- başılar, cetveldeki maaşlarını alırlar. Fırka kumandanlığı kıta kademesi olmıyan muavin sınıf mirliva- larından ehliyet ve iktidarları sicillen müsaddak olanlar usulü mevzu- asına tevfikan fırka kumandanı o mirliva muadili addedilerek bare- min üçüncü derece maaşını alırlar. Liva kumandanlığı kıta kademesi olmıyan muavin sınıf miralay- larından miralay ilâ mirliva kadrosunda müstahdem olup ehliyet ve iktidarı sicillen müsaddak olanlarda usulü mevzuasına tevfikan liva kumandanı miralay muadili addedilerek baremin beşinci derece maa- şını Leri Zabitan ve askeri memurlar için vekâletten dolayı maaş usulü cari değildir. Ancak vazifci asliyesinden maada bir muallimlik deruh- te eden zabitan ve askeri memurlar devlet memurları Oo maaşatının tevhit ve teadülü hakkındaki kananun beşinci maddesine tabidirler. d Gi o Ziraat fakültesi mezunları ANKARA, 1 (Telefonla) — Yüksek zitaat enstitüsü ziraat fakül tesi ilk mezunlarını vermiştir. zunlar Sa&h Cahit, Akif Turgut, Bahadir Celâl, Reşat Hakkı, Tevfik Tahsin Efendilerdir. Türk - Bulgar hudut komisyonu EDİRNE, 1 (Telefonla) — Türk - Bulgar hudut komisyonuna memur Bulgar heyeti askeriyesi bugün Edirneye gelmiş ve Türk he- yeti askeriyesi tarafından karşılanmıştır. İki heyet azası belediye daire sinde il Gazi Kız Yatı mektebinde şerefler ine verile, muşlardır. Bursada yerli mallar sergisi BURSA, 1 (Milliyet) — Beşinci yerli mallar sergisi bugün öğle- den sonra saat üçte merasimle açıl mıştır. Sergi Vali Fazlı Bey tarafır- dan açılmıştır. Fazlı Beyin bu münasebetle irat ettiği nutku sürekli al. kışlarla karşılanmıştır. Sergiye mu htelif vilâyetlerden 35 firma iştirak etmiştir. Akşama kadar sergiyi 3 bin kişinin izyaret ettiği tahmin edil- mektedir. Ödemişliler orduya dördüncü bir tayyare daha hediye ediyorlar ANKARA, I (A.A.) — Ödemiş esnafları, aralarında mühim bir toplantı yaparak havalarımıza bir tayyare hediye etmeğe karar vermiş- lerdir. Bu tayyarenin bedeli şu suretle temin edilecektir: Ödemiş berberleri, kunduracıları ve urgancıları birer gündelikleri - ni, kasaplar da her gün kesecekleri kuzu, koyun, keçi ve oğlaklardan birer ve sığırlardan ikişer kuruş Türk Tayyare Cemiyeti- ne vereceklerdir. Hamiyetli Ödemişliler şimdiye kadar biri ödemiş, di- ğeri eşin ö üçüncüsü de Ödemiş tütüncüleri isimleriyle ordumuza üç tayyare hediye etmişlerdi. Bu son kararla alınacak tayyare Öödemişin dördüncü tayyaresi olacaktı: içtimalarını yapmışlar ve afette hazir bulun. Iptidai maddeler tenzilâtlı cetveli Heyeti Vekilede kabul edildi ANKARA, 1 e) — Sınai müesteselerde ve: bi muamelâtın satış kıymeti ü 1 yenlraık ipi» tı estveli icra vekil leri heyetince edilmiştir. Bu listeye çimento, su kireci, alçı, kireç, kiremit, tuğla, dökümhane - er, tahta kutu, incir kutusu, kundura kalıbı, ersin ve morfin, müvellidülhü - muza, değirmenli makarne ve şehriye fabrikaları, suçuk ve emsali. Yalnız ipek filâtor ve büküm fab - rikaları, filâtor ve büküm ve dokuma fabrikaları, pamuk ipliği, ipliğini kendi yapan fabrikalar ve dokumalar, çeltik, kuştüyü, senai pamuk ve yün, soğuk ha- va ve buz tenzilâttan istifade edememek- tedirler. Tenzilâttan | istifade edenler zeme, dı ahşap araba ve karoseri, hamı tibbi pamuk, ber nevi sabun, elekli un, “Orta mekteplerde muallimlik etmek isteyenler ANKARA, 1 (AA) —- « Maarif Vekâletinden tebliğ Orta mekteplerde müzik .t- ik iste; yüksek mektep mezun- anadan Maarif Vekâletine müracant etmiş olanların istidalarma cevaben tebliğ olunur: 1 — Yüksek mektep mezunlarından orta mekteplerde muallimlik yapmak için vekâlete müracaat edenlerin 20 sinde imt"hanlarının icrası tekavrür miştir, son on sene ede yat ve fen fakültelerinden mezun —. bulunanlar imtihana tabi değildir “Bu fakültelerden on sene ve daha evvel neş'et edip Ge muallimliğe sap etmemiş veyahut bir müddet ta - lim hizmetinde bulunduktan sonra en az on senedenberi muallimlik mes leğinden ayrılmış e rp zi üksek mektep mezunları ” hana girmek mecburiyetindedirler. sepet, pamuk, fanilâ, kaytan ve fotin bir ör, bahk ağı, pamuk çorap sun'i çiçek yüzde 15, kimyevi ve tıbbi müstahza — rat, itriyat, debagat hülâsası, çivit ve boya, trikotaj jarse, yün çorap, şapka ve keçe, bazır e İm 2. çare şapı ka, tenziniyali , hüğıdı, Kundura, Kli sair eşya ger çü ve akü- mülâtör, gramofon plâğı, tarak, sırma ve klapinn yüzde 20, yünlü fanilâ yüz- de 22, yünlü mensucat, teneke, sarraf dökümü, zarf ve defter yüzde 25, te- neke ve teneke kutu, bakır kap, kova zi kova, musluk yüzde 30, iz müstakil makarna ve teh - riye Görele büküm ve dokuma fak rikaları, ipliğini hariçten veya diğer fabrikalardan alan fabrikalardaki doku- ma, demir boru, toplu iğne, nal ve ye ça, civata, demir eşya, demir karyo - istifade edecsi- ma fabrikaları yüzde 70 lerdir. miş ve şahsm ahvali hususiye ve iri” rinim Türkiye dahil ve bulunan smenkul malların mükellefiyet dahiline alınarak Türkiyede ikametgâhı olan ecnebi tebaasının memleketindeki metrukâtının da vergiye tabi tutulup te: tulmıyacağını sormuştur. a Yemen karışıyor mu KAHİRE, — Yemen ve Hi- cazdan gelen haberlere göre, Ye- mende için için kaynıyan büyük bir memnuniyetsizlik baş göster- miştir, Yemen ordusunun harpte mağ- lâp olması ve Hicazla kendi aley- hinde bir sulh aktetmesi Yemen kabileleri arasında çok fena te- sir yapmış ve bu kabileler hükü- mete itaat etmiyeceklerini, vergi vermiyeceklerini bildirmişlerdir. Bu suretle büyük bir isyanın başlangıcı" olan bu hareketlerden, babasına muarız olan veliaht Sey- fülislâmın parmağı (olduğu söy lenmektedir.
