16 Mayıs 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 7

MİLLİYET ÇARŞAMBA !6 MAYİS 1934 M. Esat B. dünkü dersinde Erzurum kongresinden bahsetti (Başı 1 inci sahifede) | kili idi. Birinci prensipi uzun uzun | tetkik ettik. Esbabı mucibesini söy | ledim.Yalnız diğer iki biribirine ge çen bir noktayı aydınlatmak isti- | yorum. i Saltanat hukukçularının tezleri Saltanat hukukçularmın belli | gir davalarından biri de aralet ve ânedanlık tezi etrafında toplanı - | yordu. Bu noktai nazarlarıma bir bağlantı vermek isterim. Hânedan lik tezi, yalnız bizim saltanat hu - ukçuları tarafından - ileri atılmış bir tez olmadığını dün anlatmıştım. Ezcümle krallık hukukçulardan Sör Rober Filmer, Kralları tâ ki- tabı mukaddesin bize anlattığı A- dem peygambere kadar çıkarmak- la onlarda hânedanlık bakımından bir sahipkıranlık hakkı tanıyordu. izim sultancı ohukukçularımız, İürk milli hukukundan, Türk ana- Datından mülhem olarak değil, Ara bım emirlik, fiengin krallık huku- kundan mülhem olarak ayni dava- Yı, şimdi yok olan Türk sultanları hakkında tatbik etmek istedile.r Türk hukukundan böyle bir meze le yoktu. Bizim hukukun verimine gö- re bizde asil olan, hânedan olan mil- li Türk camiasıdır. Tarihten bir misal Tarihten b'r mizal vermek isterim? Attilâ, Row üzerine yürüdüğü vakit, Paps, Attilâdan Romaya © girmemesi" Di istirham etti, O Papa ki zamanının İmperatorları, başlarına onun elile taç koyarlardı. Türk Attilâ, Roma önü- ne gelirken kralların tacını sarsan Pa Pa, Roma önünde Türk imperatoru - mun ayağını öptü, Attila da bu ricayi kabul edip memleketine döndü. Bir müddet sonra, Türk ul edildi. Roma elçisi imperatorun yedi ceddini, Attilâya saydı. o Neticede bu haşmetli imperatoran o Attilâya ver- diği haracm bir iki sene tehirini iste- di, Atiilânın cevabı şu idi — Yedi ceddini saydığınız impera orunuza söyleyiniz. İki sene için on- dan haraç almıyacağım. Ben de ken- dimin kim olduğumu anlatayım. Ben babalarımı saymağa lüzum görmüyo- nkü ben, dünyanın en asi kavmi olan Türk soyundünım., Attilânin verdiği bu cevap De güzel dir. Biz de asaleti, camiada aramalı. dır. Şunun asaleti, bunun asaleti mev zu bahsolamaz. Türk milli hukuku bakımından bizim Türklerin biribiri - karşı beylik ve tefevruk davası- hakkımız yoktur. Hep bir ve mi . Bütün dünyaya karşı, köleli k, küçüklük kabul edemey Türk milli hukulcunun verimi bu- dur, İkinci ve üçüncü ana milliyeyi hâkim kıl mâktı, kongrâ bunun yerinde bir ka - rar vermiş oluyordu. İradei milliyeyi hâkim kılmağa ka far veren bir kongre, artık onu Saray ükümetine emanet edemezdi. Bina - #naleyh, milli iradenin gene millete © Manet bırakılması lâzımdı, ünkü millet kuvvetleri kuvvayi milliye idi. Mantık ve aklı selim böyle emredi - Yordu, Üçüncü ana hat, muvakkat hü kümet teşkili idi. A Bilâhara Cümhuriyet hükümet Mini alacaktı. Milli iradenin lekle - Sini sarayın yerine getirmesine imkân Yoktu, ei 5 O gün birden adı verilemiyen bu W ömet, cümhuriyet hükümetinin Jangıer idi. ine ii cdi ir li sene sonra verildiz Türk huriyeti, z Dış politikada prensipler imdi Ersurum. in kongresi: ketimizin deş rejimini alâk. prensiplerini gözden geçire! kuku düvel bakımından mütalea ede- iz. Bunu birkaç esasta hülâsa ede Ana vatanım Türklerle meskün Yerleri Türk devletinde Bunlar, bugünkü yerlerimizdir. Aşa» d yukarı, yalnız Batum, Musul, İsken iz ve Antakya bunun haricinde - sip — Modern hukuku düvel iplerini tatbiki istenmiş. © Buna göre kapitülâsyonların kalk Ması lâzımdı — Ekalliyetlerin - ekalli kakil de Bek daha iyi - yeni Türk devletinin ikisafında engel olmamaları lâzım - D izden ayrılacak Türk toprak unsurların da reylerinin alın. Ması isteniliyordu. kı, 33 talepler, hukuku, düvel, hattâ üçe hukuku esasiye bakımların an yerinde idi. Müdafaalarında zör luk yoktu. Netekim bu kararlar, misa ke milli halinde de kabul edilmişti. - Milliyet pvensipleri li unları hukuk noktasından tetl elim, Misağı millinin Ankarasında - kapyensip, Anavatanın Türklerle mes mahallerinin yeni Türkiyenin ay > aksamından telâkki edilmesi ina i Bu prensip, hem Vilson prensip- rine, bem de hukuku düveldeki mil 1) etler prensibine istinat ediyordu. dpiyada Mançini bunun ilk müdafii i | Bu tez, yeni devletler vücude ge- | Pi ti : mweği talep . ediyordu. Milliyetler Ürensibi, Mançinidlen evvel, bir Fran - | Map pilimi tarafından tanizm edilen in İ em ve vatandaş hakları beyanna- M inde müdafaa edilmişti. fa lilletler. prensibinden | evvelâ en İzin zarar eden Osmanlı imperator - ii“ oldu. Fakat yene en cok istifa- Şden yeni Türkiyemiz oldu. a, Sunan istiklölinde, Sırp, Bul - *, Romen ayaklanmasmda ve bun rin bizden ayrılmasında mil'etler prensibinin büyük dahli olmuştu. Avus turyahı Meternich bundan çok kor - kar, ve bundan dolayı Osmanlı impe- ratorluğunu ederdi. Yunan istiklâ ihtilâl kaptan- yakalatıp Osman- İs imperatorluğuna teslim eden Meter nich'tir. ” Hukuku düvel, haktan ziyade bü - yük: devletlere yar olmağı tercih etti. Bunların hesabına göre hareket etme- ği tercih etti. Çünkü milletler prensi bi ortaya konduğu zaman imperator. Tukları muhtelif kevimlere mensup in sanlar teşkil ediyordu. ge Milliyet prensibinin kabulü ile im- peratorlukların inhidamı kabul edil - vafık olan bu prensip mağa başladı. u davet eden bir kamçı vazifesini görü yordu. Vilson bile, Vaşington mezarı önünde milliyetler prensibini müda - fan etti. En önce bu prensip, Fransada yer aldı. Fakat,bura da da kök salmamış tır. Büyük devletler, zaman zaman ha #ımlarına karşı bu prensibi bir silâh gibi kullanmaktadırlar, hakkını aramağ doğ ru gidiyor. Milliyetler prensibi geri tepebilecek, silâhlard rin hür ve müstakil yaşamalarıdır. Sovyet Rusya kanunu esasisinin bir maddesi de şudur; , Sovyet milliyetlerine mensup dahi- li cümhuriyetler, istedikleri zaman it tihattan ayrılabilirler... Bunun tatbik kabiliyeti dar llyocu. yalnız çu var: Soy yet Rusya gibi kozmopolit rejim ifa. de eden bir memleketin kama ia sinde bile ayni dilde konuşan insanla rın istiklâli kabul edilirse, diğer mem leketlerde bunun Evlâ bittarik kabulü icap eder. Demek oluyor ki Erzurum kongre sinin kararı her nazariye bakımından haklı ve yerindedir. Alman şairi Şiller diyor kiz “Milli ruh, o muhtelif, se lerin heyeti umumiyesidir ki bizi başi epilletlerden (ayrı yaşamak ıztırarında bırakırlar... Korney de Horace'da der kiz varmı bu ölümü elde etmek için, bu ölümü başka taliplerin elinde bırakımımak için hile Küzemdir.,, Bizim Abdülhak Hâmit te: Kalbine girmemişse hubbi vatan Onu sen kale alma, hem de utan! Kız, köpekler bile vatanperver Vatanı sevmiyen acep ne sever? Diyor. Vatan uğrunda ölmek yaşamak sayt- E kongresi, yeni Türk devle. Petri yeni i tini, Türklerle meskün bi Erzurum kongresi, esilliyet prensipi, yabancı bir toprakta o yürütmüyordu. Davası olan toprak, Türk milletinin o- lan bir topraletı. B. — Erzurum kongresinin dış rejimi alakadar eden tarafdır. er ürk camiasnı, kapitül, voğümü il siyeni bir varlık olarak yaşatmıya, imkân hapsedemezdik. Haldız yoktu. İlci ecnebi arasında geç- mişse bile tu. önüm müm eenebiler, bizi kabili- Bu, tıpkı bağlanmış be adama: an Yürüyemyor! Âciz adam! demeğe İsâ bile, Türkiyenin çektiği tatarabı ler irtikâp ediyorlar ki bala ME, ir angi bir medeniyet Bin Nitti çok doğru söylüyor. Fakat ne yazık ki bugün dahi kapitülâsyonlarım meşruiyeitne dair yazılara tesadüf edi- yoruz. Zavallı hukuk nelere vasıta oluyor? Mahmut Esat Bey, bundan sonra, da ha bazı eserlerden misaller getirerek sö- züne devam elti: “Biz güya, Paris muahedesi ile kapi. tülâsyonları kaldırınış, medeni devletler konseyie iştirak etmiştik. Bu haktan istifade edemedik. Bir hakkım alınma - sından ise ondan istifade edilmesi daha | güçtür. Karnı mubarebesinin verimi o- lan 1856 ymuahedesinde, kapitülâsyonlar Hga edilmişti. Fakat biz bundan istifade | edemedik. Şunu söyleyim: Lotüs dava- | sında biz haklı idik. Bizde olduğu için mesele oldu. Lahey'ye kadar gitik. E- ğer İngiltere ile Fransa arasında böyle bir mesele çıksaydı, tahkimnamelere lü- zum kalmazdı. Lotüs, ecnebilerin kafasma Türk hu- kukunu sindirmiye kâfi değildi. Türk genci, bu işi sen yapacaksm. 1856 sene- sinde kapitülâsyon, ancak 1923 te bir daha kaldırılıyor ve ancak o zaman istifade edilebiliyor. Tarih, bunu acı a- “ali milleti, milliyetçilik davasında muzaffer olmakla ii hakkma değil, hakka da hizmet etti, Biz işlerimizde o kadar su (oiyizki, Yaptığımız işlerden sade biz değil, baska milletler de istifade etti.,, Sulhü severiz, fakat ., Mahmut Esat Mey burada o “Leon Kahun” dan bazı parçalar okudu. Ve sö- züme devam etti: — Dünya, dişinden tırnağma kadar silihlanıyor. Silâhmı ilk bırakan millet, esir millet olacaktır. Madem ki dünya silâhlanıyor, sen de bütün varlığını silâh yaparak ortaya çık- mahısım. Milletler, propagandalarla, söz- Ie yaşamıyorlar. Sulh propagandası ile willetleri aldatarak sulh denilen hukuki bir mefhumu develope etmek istiyorlar. Biz, kendimizi silâhız diyip ortaya çık malıyız. Manen de hazır olmalıyız. Ma- Ben hazır olmıyan bir milletin elinden silâhını almak kadar kolay bir iş olamaz. Sulhü seviyoruz, ve sulhü sevdiğimiz i- çin silâhi tutuyoruz. Mahmut Esat Bey, tekrar kapitülâs- yonlar bahsine avdet ederek dedi ki; — Bugünkü vaziyetimizi şöyle hülüsa edeceğim: Yeni Türkiye, İngiltere dev- wükümüz olmadığmı herlees anladı. En le- fe, hembak olarak yaşamak isti- » Ne fazla vazife, | me fazla hak. mez, Fakat biz, sade yenilmez değiliz. Öl dürülürken de öldürmesini biliriz. olanın akıbeti, Alekâ'da yüzü katrana bu lanmış ceneral Bon gibi duvara yapışıp kalmak olacadetır. Biz bir cenerali Muhiddin B. aley- hine dava açıldı (Başı 1 inci sahifede) içtimaıda Esnaf Bankası hakkın- da beyanatta bulunurken banka ile hiç bir münasebet ve alâkam ol - ğ müdafaa binmetice umum Türkiye Cümhurt yeti halkı müvacehesinde benim hakkımda: — Bir barcı, bir kafeşantancı Derviş zade İbrahim Beyin beledi. yeye oaln 6 bin lira borcunu kur - ak için avukatlığını alan, gün lerce koridorları aşındıran kimse şimdi buradadır, niçin bir şey söy- emiyor - demek suretile borcum olmayıp matlâbum olduğu halde beni tahkir ve tezyifi ve haysiyeti şahsiye ve ticariyemi ii iye boyanatta 9 - 5 - 934 tarihli Mil ilyet ve diğer gazetelerle li miş olduğundan ve KE Şeh Meclisi azayi mu in İfe- datı, meclis zabıt ve gazeteler mün derecatı ile de anlaşıldığından hu kuku âmme noktasından takibatı kanuniye icrasile Türk ceza kanu nunun 480 inci maddesinin ikinci fıkrasma tevfikan tecziyesine, mez kür kanunun 38 inci maddesi mu- cibince de zararı mânevi olarak yir mi bin liranm tahsiline karar ve - rilmesini istida ve istirham eyle - rim efendim,, 5 Müddeiumumilik bu davayı Ad iye vekâletine gönderecektir. Çün ali bey aleyhine dava ikame edilebilmesi için evvelemirde Dev- let şürasının karar vermesi icap et mektedir. imi Hırkaişerif askerlik şubesinden al dığım askeri terhis pi zayi tim, yenisini alaca; an hükmü olmadığı ilân olunur. İst. Ka- zasker, mii mahallesinden 317 tevellütlü Mustafa Kasım anil! m: Ibrahim Tali Bey Tekirdağında Trakya meb'usları bugün Ankaradan geliyorlar | ANKARA, 15 (Telefonla) — Trakya meb'uslarından © bazıları bu akşamki trenle Edirneye hare- ket etmişlerdir. Meb'uslar Edirne- de Trakya'nın imarı için hazırlan- mış bulunan program ile meşgul olacaklardır. TEKİRDAĞ, 15 (Milliyet) — "Trakya umumi müfettişi İbrahim Tali Bey maiyeti erkânile bugün saat 17 de vilâyetimizi teşrif bu- yurmuştur, Müfettiş Bey Çorlu' - dan itibaren Tekirdağına (kadar yol boyunca köylerde tetkikatta bulunmuştur. Vali, belediye ve fırka teşek- küller rüesası otomobillerle şehre on kilometre mesafeden İbrahim Tali Beyi karşilamışlardır. Şehrimiz baştan başa bayraklar- la donanmış, halkın kısmı azamı yollara dizilmiş, Muratlı caddesi- nin her iki tarafı asker, mektepli ve halk ile !ebalep dolmuştur.Hal- kın bu coşkun tezahüratı arasında muhterem misafirimiz alkışlanmış ve mektep talebeleri tarafından buketler takdim olunmuştur. Müfettiş Bey maiyeti erkânı ile doğruca hükümet dairesine gitmiş- tir. Bu gece şereflerine kırk kişi- lik bir ziyafet verilmiştir. Rusyaya giden Tayyare filomuz Yarın geliyor (Başı 1 inci sahifede) ları ziyareti, | mayıs Sovyet bay- ramında iade etmek üzere Mosko- vaya uçmuş, ve ajansımız okahra- man tayyarecilerimizin Karadeniz üzerinde ve Sovyet havalarında yaptığı bu çok muvaffakiyetli uçu - Şun bütün tafsilâtını günü gününe efkârı umumiyemize bildirmişti. 9 Mayısta Moskovadan ayrılan ve muhtelif Sovyet fen ve tayyare merkezlerini ziyaret ederek dönen tayyarecilerimiz bugün o Bükreşte Romanyalı meslekdaşlarının misa- firi olarak bulunuşorlar. Mayısın 17 inci günü Bükreşten uçacak ve ayni gün Eskişehire avdet etmiş bulunacaklardır. Şimdiye kadar daha ziyade spor tayyareleri yapı. lan böyle bir uçuşun kahraman tayyarecilerimiz tarafından askeri tayyarelerle yapılması hükümet merkezimizde ve memleketimizin ber tarafında takdir ve iftiharla takip edilmiştir. Hava kahraman- larımızı karşılamak için büyük ha- zırlıklar yapılmıştır. Eskişehirdeki arkadaşları ken- dilerini 20 tayyare ile İstanbul havalarında karşılayacaklardır. yarecilerimizin bu larını tebrik için telgrafı çekmiştir: “ Bükreşte Türkiye elçil Kaymakam Celâl Beyefindiy: “ Havacılık âleminde mühim bir mev ki işgal eden muvaffakiyetli seyahatını- hükümet takdirlerle ve büyük bir a- kumandanlarına $u vasıtasile ika ile takip etmektedir; "Türk tayyaz kahraman e nl Harptenberi ilk defa BUKREŞ, 15. A.A. — Havas ajansı Hapimileri ik dafa olarak Rusya ve Romanya hududu, resmi vazi- Ee ile hareket eden tayyareler Bu b ip Diniyester ü: Yemende Harp durdu (Başı 1 inci sahifede) mak üzere bütün Yemen'de muha- sematın tatilini emretmiş olduğu- nu bildirmektedir. - Bu meseleye dair sorulan bir su- ale, Avam Kamarasında cevap ve- ren Hariciye Nazırı | Sir John Si- İzini Yaa tarafmdan. ör mamı Yahya & ri teslim etmek, münaziünfih dağ- lk aksamı tahliye etmek ve esir al- dığı Hicazlıları iade eylemek hu - Sarar kabul etmesi üzerine ve- rildiğini söylemiştir. map Diğer tarafta, Hicaz hükümeti- nin Hüdeyde'de kuvvetli surette nüfuz tesis ettiği anlaşılmaktadır. Şehirde tam bir sükün hüküm sür- mektedir. | İtalya'ya uğrıyan yerlerdeki İn- giliz tebaa pin menafiini himaye İ- gin lâzemgelen tedbirler alınmıştır. Manialı at yarışları Sipahi ocağının hazırladığı at yarışları karşısında... Hükümetimizin son se- , nelerde atıcılık ve binicili- 57 ğe verdiği büyük ehemmi- yet bütün atıcılarda derin bir heves ve şükran uyan- dırmaktadır. Bunun fayda hı ve semereli akislerini de görmekteyiz. Sipahi 6- cağının 1928 denberi ter- tip etmekte olduğu Kon- kur ipikler bunun bir mi- salidir. Ocağın bu seneki ilkbahar müsabakalarını hükümetimizin atıcılığa verdiği ehemmiyete lâyık bir tarzda pek zengin ter- tip ettiğini memnuniyetle duyduk. 25 - 27 mayis ve 1 haziran günleri Taksim stadyomunda beynelmilel kaidelere uygun bir tarz- ire yüksek nakdi mükâfatlar da koyduğunu derin bir sevinç ve takdirle öğrendik. Bu gayret ve : teşvik pek yakında semeresini göste recek. Gelecek seneler müsabakalar bir gok zati hayvanların girdiğine iftibarla it olacağız. Bu ilkbahar müsabakala- sahit man ve bizdeki bini- ciler hakkındaki fikirlerimizi bir başka bir ve larrmıza | bu seneki büyük beynelmilel müsabaka- lardan bahsetmek istiyoruz: 1934 senesinin ilkbahar büyük müsa- bakaları Berlinde yapılmış 25 ikinci kâ- mundan 4 şubata kadar sürmüştür. Bu sabakalar için Berlinde Kaiserdamda ki büyük sergi binalarından iki numara- sr ve yakınmılaki diğer bir bi- pada da 300 atlık ahır temin edilmişti. mına meşhur sivil binici | (Holet)u da kıymetli atı (Egiy) ile dahil etmişlerdi. Ayrıca İsviçre, Holânda, Danimarka, 1s- veç, Norveç, Çekoslovakyadan mütcad- dit kadın ve erkek süvariler ve Türkiye. den de Melihat İhsan Bu seneki Berlin müsabakaları gerek (Haut ecole - yüksek at terbiyesi) gerek Konkur ipik noktai nazarından pek müş- kül tertip edilmişti. o Tertip heyeti fazla müracaatlar karşısında müsabaka- ları güçleştirerek yalnız en kuvvetli bini- cilerin girebilmeleri için © böyle hareket etmeye mecbur kalmışlar... Ne mutlu!... Mania müsabakaları 1,50 - 1,60 üzerinde ve güç tertip edildiği halde mürahekala- va gene 120 - 150 kişi iştirâk ediyor, fa- ka bunlardan ancak 5 > 10 w süsbukayı hatasız Meselâ 141 kişi” nin girdiği 27 numaralı manin müsabaka» tında ancak 4 kişi hatasız bitirebildiler... & mülk * Yeni Brezilya Dr. Pedro Franklin d'Almeida, dün akşamki trenle Ankara'ya ha- reket etmiştir. — « *Erenköy sanatoryomuna elekt- rik cereyanı verildiği için rontken cihazı da işlemeğe başlamıştır. lâliahmer Cemiyeti Alem - dar nahiye şubesi 29 haziranda bir vapur gezintisi tertip elmiştir. — > > Kooperatif Fikir âlemimizde takip etmek isteyen - açılan fikir cidalini ope».tifin 24 üncü sayısını okumala- rm tavsiye ederiz. Perspectives Lucienne Abdülhak Hâmit Hanım Perpectives ismi altında çeşit Yı rını toplıyarak bir kitap neşretmiştir. Bu kitaptaki yazıların heyeti umumi yesi umumi hayatımıza ince bir ba - kıştır. Lucienne Hanımın seyyal üslü- bu, nadide buluşları kitaba ayrı bir kıymet vermektedir.. Geçen hayatı - 11 yerde, ağustosta 11 yerde, eylülde 12 yerde, teşrinievvelde 3 yerde müsabaka- ISTANBUL ACENTALIĞI! Liman Han, Telefon: 22925. İzmir sür'at yolu SAKARYA vapuru Her PERŞEMBE günü sat 14 te Galata rıhtımından o kalkacak- doğru İzmire gidecektir. Bu vapur her pazar günü saat 15 te İzmirden kalkıp doğru İstanbula gelecektir. Mersin ve İzmir sürat yolu İNÖNÜ ti, 'UMA zünü saat 10 da Sirkeci müşte bunlara ilâveten Alanya, Kül lük, Çanakkaleye uğrayacaktır. İmroz yolu Her PERŞEMBE, günü Gale- ta rıhtımından saat 18 de bir vapur kalkar. Gidiş ve dönüşte mutat iske- mızın ne çok şeyler bil rca. X ve görürüz, i fakat haz birine karşı dikkatimiz za” yıftr Perapectiya'i okuyanlar gürel bir üslüp içi i ikkati, d bir ölüp içinde bu ince in ayır a vi ikilemi Nİ, i