4 Mart 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

Stavisky'nin çek koçanları Fransada patlak veren ve ade- tabir rejimi tehlikeye düşüren (Staviski) rezaletini izaha hacet yok. Herif 500 milyona yakın do- İandırdıktan sonra Chamonix ir- mindeki kış sporları kasabasında temizlendi. Eğer sağ kalsaidi, kim bilir neler söyleyecekti. Öl mesile bu rezalet kapandı mı?. Önceleri öyle sanmışlardı. Fakat Paristeki ufak tertip ihtilâl bu re- zaletin kapanmasına halkın razı olmadığını gösterdi. £ Kabineler üştü, Yerine bir temerküz kabi- nesi geldi. O işe başlarken bu (Staviski) işinde en çok malâma- tr olan ve bu malümatı istintak hâkimine vermeye hazırlanan bir hâkimi (Dijon) civarmda tren yolunun üzerinde ölü olarak bul- dujar. Gazeteler ve efkârı urmumi- ye yine alevlendi. İş büyüdü. Hü- kümetin vaziyeti güçleşti. Bu ada- mm katilini haber verene 100 bin frank ikramiye vadettiler. Fakat daha en küçük bir ip ucu bi- | le bulunmuş değildir. Lâkin dün | gelen bir haber bize Fransada bu rezaletin perdelerinden birinin ar. | kasındaki adamların isimleri kıs men meydana çıktığını bildir/$or. (Staviski) nin şimdiye kadar çek verdiği sekiz yüz küsür adamdan Yalnız dört yüzünün isimleri bili- niyordu. Diğerelrinin imlerini havi olan bir dosya daha evvelden ortadan kaybolmuştu. Bütün bu dosya çalınışları, şahitlerin öldü. rülmesi gösteriyor ki; (Staviski) rezaleti geniş ve çok dal budak salmış fakat dağınık bir zümrenin işidir. Bu zümre, sıkıştırıldıkça bi- ribirine yaklaşan ve kendini her şeye karşı müdafaa temeye hazır- İanan bir çete halini almaya baş- lamıştır. İşte bu çete yeni bir dar- be yedi. (Staviski) nin verdiği çeklerin dip koçanlarını birisi ge- tirip adliyeye teslim etti. Bu dip koçanları Madam (Staviski) de imiş, o, birine vermiş, oda kork- muş bir başkasına saklatmış, bu sonuncu da adliyeye teslim etmiş. Bu isimlerden İstanbula kadar ge- lenlerinde tanınmış yazıcılar, ga- zete sermüharrirleri ve müdürleri var, Şimdi bütün Fransa bu adam- ların vaziyetile meşgul, Bu yeni İsimler tabil diğer yeni isimleri ortaya atacak ve nihayet bu reza- letin bütün kahramanları belki meydana çıkacaktır. (Staviski) nin bu dip koçanla- rı vaktile bizde (Kozmidi Efendi- nin çuvalı) diye meydana çıkan bir isim fihristini hatırlattı. O za. | man da bu çeşit değilse bile; bu na benzer bir leke ile bu çuvaldan ne isimler çıkmıştı. (Staviski) nin ek verdikleri adamlar içinde bel. i hiç bir lekesi olmaksızın sırf hakkını almış olanlar da vardır. Lâkin gelsin de bu hava içinde derdini anlatsın !.. FELEK Gerze muallimlerinden S. Beye; Mektubunuzu aldım. Sorduğu. nuz şeylere cevap vermek ihtisa- #ım dahilinde değildir. Mektubu- nuzu (Milliyet) in edebiyat sütu- mu muharriri arkadaşıma verdim. Hürmetler Efendim. P Takas suiistimali Altı tücear memleket dışına salıverilmiyecek Takas süliatimalini tahkik eden kı misyon gümrükte çalışmaktadır Komiz yon Şalışmasını kr iğdir zamanda bi tirmek için her gün öğleden sonra top- nmaktadır. Ke - misyon bilhasa ke reste ihracat beyan ri içtkikat yapmakta lar. Be, rin tetkikinden kaz ka gümrükte bir yapılmadığını ge ri ği bi, takas vesikaş veren komisyon a. inan kerestele raçtan evvel görüp görmedikle. ri de tahkik edile, cektir. Komisyon, kereste ihraç eden kereste tüccarları” Nin da malümatına müracaat edecek. tir. Komisyon, bu noktayı nazarı dik- kate alarak alâkadar tüccarların mem İekot haricine çıkmalarının teminini temiş ve kereste işinde ismi geçen — ihracatçı kefalete raptedilmiştir. ından başka bu tüccarlara pasaport verilmesi menedilmiştir. Anlaşıldığı - ie göre suistimal ilo alâkadar tacir- don birisi Suriyeye kaçmıya muvaf- fak olmuştur. Japon sefiri gitti “pi a sefiri, Vicente. Mi Kapı nasılsa Açık kalmış Talaş yığınları da nasılsa ateş almışlar Üniversitenin bir a İrem atlattığını yazmıştık. Üniversite rek - v ye ir De. Neyet O- mer Bey dün bu hu susta bir müharriri mize demiştir ki: “— Universite ası yazıldığı büyük bir yangın tehlikesi geçirmiş d yan - gın hakkındaki ha ber şundan ileri gel neciler kapısı ta - rafında esas mer - kez binadan açıkta bir hırdavat depo- su vardır. Buraya tamirattan okalan tahtalar ve talaşlar konmuştu. Bu tah- talar ve Talaşlar da nasıl- man yakılır. Fakat sa hâlâ oraya ta- kapısının kapalı bu sınıyor lunması mutat olan bu deponun kapısı nasılsa açık kalmış ve ateş almıştır. Bir az sonra duman görülünce, hademe - ler derhal söndürmek için tertibat al- mışlardır. Biraz sonra da itfaiye yeti- şerek ateşi genişlemesine meydan verme- den söndürmüştür.Esasen itfsiye gelince- ye kadar hademeler ateşin önünü al - mış bulunuyorlardı. Bu yangın, mahi- yeti itibarile merkez binayı herhangi büyük bir yangm tehlikesine sokmuş değildir.,, Sinemacılar Protesto ediyor! Hep birden dün Ticaret müdürlüğüne müracaatta bulundular Dün İstanbul sinemaların ve ti - yatrolârmın sahipleri hepsi birden Ti. caret müdürü Muhsin Beyi ziyaret e- derek İstanbul be lediyesinin sinema ve tiyatrolar icin ihdas ettiği yeni va ziyetten şikâyet et mişlerdir. Sinema ve tiyatro sahipleri belediy mali mek için sinemalar dan alınan yüzde beş belediye hisse- sini yüzde 7,5 ğa çıkarmak için umu mi meclisten istedi iyeti protesto etmektedirler. Vakıa sinema ve tiyatrolardan alma- cak resim belediye resimleri ve ver - gileri kanununun azami yüzde 7,5 ola rak tahdit edil Umumi meclis kavanin encümeı te olan bu şekli sinema ve hipleri kabul etmemektedirler.Onlara na zaran belediyeye merbut olan Dorülâ ceze için de belediye sinema ve, Tat- yolardan alacağı resim yüzde 17,8 Eu Pulmıyacaktır. Sinemacılar Darilâçe. için esasen belediyenin şimdiye ka degerini hakkı olmadığı halde yüz e on Darülkcese heme er olarak verdiklerini, Darülâceze ve belediye resimleri ila yüzde 175 ğu bulacak olan belediye pek ağır olacağını bildirmişlerdir. nema ve tiyatro sahipleri bu şerait “inde her birine muazzam sermaye ya anı sinema ve tiyatroların kapan - yanıma doğru bir adam atıldığını söy- i ME en vekâletinin vaziyetten caret müdürlüğü dün vaziyeti İktmat vekiletine bildirmiştir i m Yalovada yapılacak yeni otel Akay idaresinin Yalovada yaptıraca- ğ 150 yataklı her türlü esbabı isti » rahati cami asri otel için açılan müsa- bakaya iştirak eden mimarların teklif” ettikleri projelerin tetkikatı bitmiş ve bir Türk san'atkârmın projesi tercih edilmiştir. İnşaat hazırlıklarına başlanmıştır. Pek yakında inşaata başl ve © telin önümüzdeki mevsim geçmeden açılmasına çılışılacaktır. Akay idaresi, bu sene Yelovaya her seneden fazla rağbet temini için yeni bazı tedbirler de teemmül etmekte - ir, MUHSİN BEY | mektedir. Üniversi | İ te bahçesinin vez - | Bu cümleden olarak Yalova yolculu- | ğunun az çok daha kısa bir müddet yapılmasının temini düşünül mektedir. Fakat yazıldığı gibi Yalovaya tay - yare ile yolcu nakliyatı hakkımda he müz bir karar verilmiş değildir. Dünkü hava Yeşilköy aşkeri rarat merkezinden verilen malümata göre, dün hara taz- milimetre, en az sıcaklık 6, en çok 12 derece olarak kaydedilmiş £ tir, Rüzgâr, dün şimalden sürati saatte 20 kilometre olarak esmiştir. , Hava bugün ekseriyetle süratli rüz- r. a | | | | MİLLİYET PAZAR # MART 1934 # MAHKEMELERDE Dini hisleri Vaiz Hayrullah Efendi nasıl Beraet etti? Komiserin raporu kendi hayalinin ilhamları mı idi? 20 şahit, siiddlarerumdnin bir talebi ve istedikleri, Hoca ef. nin müdafaası KASE Yeni Adliye binası Ramazanda Beyazıt camiinde vaiz verirken Adliye binasının içindeki ca- mi ve besmele kaldırıldığı için yandı. İı: söylediği iddiasile muhakeme al. tma alınan vâiz Hoca Hayrullah Efen dinin muhakemesi dün ikmal edilmiş- tir. Muhakemeye ağır cezada sabah - leyin saat ondan itibaren başlanmış ve Yusuf Efendi isminde bir şahit din- lenmiştir. Bu şahit te Hoca Efendinin lehine şahadette bulunmuştur. İddia ye müdafaa öğleden sonra yapılmıştır. İddin makamını işgal etmekte Bey evvelâ Haydar Efendi minde bir polisin de şahit olarak cel- bini istemiş fakat müdafaa vekili Nu- ri Bey buna itiraz ederek; — Mahkeme tahkikatın baret olduğunu söylemiş, " fazla da şahit dinlemiştir. Biz müda- fanya hazırız. Esasen komiserin ih » esi zabıt varakası mahijetin - de değildir, müvekkilimin imzası alın mamış olduğu gibi imzadan istinkâf ettiğine dair bir kayıt ta konulmamış- Bu itil İstimzâca salih değil. dir. İddin makamının bu talebinin red dini isterim. demiştir, Bunun üzerine mahkeme heyeti mü zakereye çekilmiş ve bir müddet sonra polis Haydar Efendinin şahit sefatile celbine lüzum olmadığma karar ver- miştir. Müddeizmumi diyor ki Bu kararı müteakip müddeiomumi Küyif Bey mütaleasını serdetmiş ve ere bundan i - , “> Suçluya isnat olunan fil dini hissiyuatı âlet ittihaz ederek devletin iyetini ihlâle, halkı teşvik ettiği « dir. Komiser Kâzm Efendi tarafın » dan verilen rapor hâdiseyi kamımi şe- kilde tesbit eder zabıt varakası ol - maktan ziyade bir ihbarname mahi - yetindedir. Muhbir ihbarnamesinde Hayrullah Efendinin vaz ederken Kanuni zama amda müslümanların kuran ahkâmi- riayet ettiklerini ve bu yüzden dün- yaya hâkim olduklarını, sonradan bu cihete itina edilmediğinden zaafa uğ” ranıldığını, Adliye yangının besmele kaldırıldığından dolayı çıktığını söy - BEN 2.0 Biz böyle düşündük, : Siz acaba ne dersiniz? Ecnebi şirketlerde çalışan Türk memurlarının aralarında bir ce - miyet teşkil ettiklerini havadis o- larak yazmış ve bunu memnuni - yetle karşıladığımızı bildirmiştik. Memlekette kim böyle bir teşek - külden memnun olmaz ki?. Filha- kika ecnebi şirketlerde çalışan Türk memurlar, en mağdur olan memurlardır. En büyük yük, en sı- kıntılı işler bunların başındadır. Sabahtan akşama kadar yorulan, didinen onlardır. Ve buna muka bil aldıkları maaşlar da diğerler, ne nisbetle hemen hiç mesabesin- dedir.Cemiyet nizamnamesinin ba zı maddelerini gördük. Burada ez- cümle deniliyor ve cemiyet reisi de bunu teyit ediyor ki: Bu cemiyet, Türk memur ve müstahdemlerinin hukukunu mu - hafaza için teşkil edilmiştir. Bu teşekkül harşısında ecnebi şirketleri “idare eden ecnebi kim. seler ne der bilmiyoruz. Fakat bi- zim düşündüklerimiz şunlardır: Türkiye hudutları dahilinde Biz böyle düşündük, Siz acaba ne dersiniz? Yeni Adliye binasının inşa edileceği tahrik yok! Hoca Hayrullah Efendi mahkemede... Türbede yapılıyor lediğini yazmaktadır. Bu vaziyete gö- re muhbir suçlunun & söylediği sözleri aynen zapletmemiş, bilâhara tasav - vur ettiği mefhum ile yazmış demek - tir. Yapılan muhakeme neticesinde suç lunun atfedilen suçu işlediğine dair vicdani ve kanaat bahş deliller gö - rülemediğinden bernetine karar ve - rilmesini talep ederim,, demiştir. Hayri Et. müdafaasını yapıyor Bundan sonra set mal lan Hayrullah Efendiye ne diyeceği sorul- muş, Hayrullah Efendi de: — Ben daima memleketin menafi- ine hizmet etmeğe ve halkı bu yola sevke çalışırım. Gazeteler Cümhuri - yet bayrammda cümhuriyetin 10 sene Ik verimlerinin hülâsasını cami ola - rak çıktıkları zaman halka bu gazete lerden birer tane edinmek ve her sa - ayrı ve itina ile okumak fır- rmamalarını tavsiye ettim. Hilim. Şimdiye kadar akvalim ve efaf- lim bunun şahididir. Beraetimi talep ederim. demiştir. Karar.. Mahkeme bundan sonra keyfiyeti müzakere ve kararını tefhim (etmiş - tir. Kararda: “Suç teşkil edecek mahiyette delil görülemediğinden ve bilâkis suçlunun Gazi Hazretlerile Heyeti vekile hak - kında takdirkâr ve sitayişkâr bir lisan- la bahsettiği anlaşıldığından beraeti - ne karar,, verildiği zikredilmektedir. e Yeni sâliye sarayı Türbede yapılıyor Yanan Adliye binası yerine yeni bir bina inşasr ve pastahanenin Adliyeye tahsis adilmemesi katiyetle takarrür etmiştir. Müddeiumumi Kenan Beyle Vali Muhittin Beyin görüşmeleri neti- cesinde yeni Adliye binasının beledi- yenin karşısındaki Türk - Alman dost Tak banisnn arsasında inşası takarrür etmiştir. Türk - Alman dostluk yurdu ar- sasına bir bakış... böyle bir cemiyet” teşkil edildiği havadisini hayretle karşılamamak mümkün değildir. Evet, hayretle diyoruz. Çünkü kuvvetle tahmin ediyoruz ki, kendi memleketimiz. de, kendi vatandaşlarımızın huku- kunu temin etmek için biz değil, başka memlekette kendilerine na. zaran ecnebi kanunların takyida- tı altında bulunan ecnebi memur- lar kendi haklarını gözetmek için bir cemiyet teşkil edebilirlerdi. Dünyanın hiç bir tarafında vatan. daşları öneli karşı siyanet e den böyle bir teşekkül yoktur. Ancak ecnebilerdir ki kendileri - nin ezilmesine mâni olmak için i aralarında toplanmak, bir tesanüt teşkil etmek lüzumunu his sederler.. Bu satırları bu yeni cerfiyete terettüp eden vazifenin ne kadar büyük olduğunu göstermek içir yazıyoruz. Ecnebi şirketler Türkle'in faz. m İle ai suiistimal etmemeli idiler. EKONOMİ Trikotajcılar Şirket yapıyorlar Bu suretle zararlı bir in- kişafın önüne geçilecek Aldığımız malümata göre şehrimiz- deki trikotaj fabrikaları aralarında bir şirket yapmağa karar vermişlerdir. Bu suretle haddinden fazla inkişaf etmiş olan bu kisim sanayi için daha fazla zararlı inkişafın önüne geçilecek ve lü. zamsuz rekabet ortadan kaldırılacal tr. Bu şirkete 50 kadar fabrikanm gi- receği tahmin edilmektedir. Dün sanayi birliğinde yünlü , paumuk , ve ipekli trikotaj fabrilwtörleri ihzari içtima yapınışlar va işin şekli üzerinde görüşmüşlerdir. Bir Alman ticaret heyeti geldi Türkiye ile Almanya arasında güm- rük ve kontenjan meselelerine dair bazı müzakeratta bulunmak üzere dün şehrimize bir Alman heyeti gelmiş ve dün akşamki trenle Ankaraya gitmiş - tir, “Ba heyet Mözyü Prüferin riyaesti ak- tmda bulunmaktadır. Holanda ile muvakkat ticaret mukavelesi Türkiye ile Hollânda arasında bir mart 1934 ten muteber olmak üzere iki aylık muvakkat bir ticaret muka- velesi aktedilmiştir. Bu hususta 28 uşbatta hariciye ve- kili Tevfik Rüştü Beyle Hollânda mas- ü İösyö Baron Harinxma arasında notalar teati edilmiştir. Bu mukavele mucibince, mukave- leye merbut cetvellerde gösterilen yüz kalem eşyanm mütekabilen ili mem- leket gümrüklerinden imrarına müsa- ade edilecektir. Bundan manda 1 teşri- misani 933 tarihinden evvel Türkiye gümrüklerine gelmiş olan eşya da, 12 kânünuevvel 933 tarihli ve 16416 nu- maralı kararname mucibince gümrük- lerden geçirilebilecektir. İki ay müddet zarfında Türkiye ile Hollânda arasında bir takas mukavele” si aktedilecektir. Alâkadarlar bu hususta her türlü malümat için Hellânda orta elçiliğine müsaade etmelidirler. Zeytinyag piyasası Cihan zeytinyağ piyasası hakkında Berlin Türk ticaret odasından ticaret odalarına gelen bir raporda şu malümat mevcuulur; Akdeniz havzası rekoltesi geçen ne mahsulünün ancak dörtte üçü mis betinde çıkabileceği evvelce tahmin © dilmiştir. Yeni rekoltenin böylece noksan çı- kacağına mütedair haberlerin intişarı üzerinde hemen bilümum istihsal mem- leketleri piyasalarında bir canlılık baş- lamış ve fiyatlarda bazı tereffüler kay- dedilmiştir. Buna ilâveten piyasalardaki canlılık cereyanının devam edeceği ümit olun- maktadır. Çünkü müşterek memleket- lerin talepleri son zamanlarda fazla art- Taksitle Ev yapılacak 15 milyon sermayeli bir şirket işe başlıyor Şehrimizde taksitle bina inşası için büyük sermaye ile bir şirket kurul - maktadır. Bu şirkette li serma- yeli bir ecnebi grupla bir müddetten beri Hindistanda bulunan ve ahiren memlekete avdet eden bir Türk ser - mayedarının da yeni bazı firmaların alâkadar oldukları ve sermayenin 15 milyon lira kadar olacağı haber veril- mektedir. Müessisler arasındaki muka- vele imzalanmak üzeredir. isteyenler, kete üzerlerinde bina er ee ir ve ket bu arsalar üzerinde muvafık bö. yüklükte binalar yaptıracaktır. Arsa | sahipleri, bu binalarda, inşani bedel A ir mayan Ki ii emet edebilecekleri. İn hakkımı zi yetteki kiracılardan herhangi birinin faraza beş sene sonra vaziyeti bozul muştur, kira bedeli olarak ayda şirke. te vermeği taahhüt ettiği meselâ 30 lirayı veremiyecek hale gelmiştir. Böy ” le ahvalde bunlar, kira ile oturdukları binaları tahliye edeceklerdir. Şirket, bu suretle tahliye edilecek binaları başkalarma kiraya verecektir. Fakat böylece başkalarına kimlik Ke ların 5 bedeli, ikinci kiracı tarafın- a paralarla ödenince bina gene bir müddet ayni binada oturan. l ziyetleri vi yı tahliye eden fakat inşa bedel mamlanımes hakkı tasarrufa malik o- lacak olan ilk kiracıya ait olacaktır. Bu itibarla şirket, ileride arsa an - hiplerinin vaziyetleri bozulabileceği - ni düşünerek gösterilecek her arsada bina yaptırmayacak, başkaları tarafın dan kiralanacak ve rağbet görebile - cek semtlerde bina inşa ettirecektir. Be yeni teeşkkülün nihayet bir aya ka dar müsaadesini alıp faaliyete geçece dilmektedir. emin için | modern bina Adliye postahane binasına £ nımca şimdi postahaneye de ba Modern devlet sokacak bir bina aramak, işi Postahane gibi herkesin mak ve uğramak mecburiy. bulunduğu bir binanın pek me! z zi bir vaziyette bulunması bu noktadan bütün ihtiyaç, v vap verecek ayak uğrağı bir vi yette idi. Şimdi bu kadar bir vaziyette böyle bir bina den bulunacak bilemiyoruz. Adliyece işgal edilen porte binası, ancak zaruri adliye binası olabilir. bir zaman burasını esaslı ahvalde| Fakat bir adliye binası yapmak, h'ç K senin fikrinden geçmez ve £ melidir. Ve mümkün olduğu müstaceliyetle postahane bi; tekrar kendisine iade etmek en bii vazifemiz olmalıdır. Postahane olarak tesis edilen bina nasıl bir adliye binası ol, sa, postahanenin lâalettayiri b sokacağı her hangi bir han da posta binası olamaz, Evvel ve âhri müdafaa ettiği bütün devlet müessesatinı içi labilecek bir binaya | şiddetle tiyaç vardır. Bunun da en tabi ne de vilâyet konağı, h. bir devlet binası olabilmek ev: dan külliyen mahrumdur. Korid ları karanlık, tahtaları esniyen, varları ruha kasvet dolduran lık bozması bu iki binayı yıkım ve o geniş arsada bütün konfa haiz modern bir bina tesis et bugün bir zaruret halini alo Modern bir devlet için modern bina... Bunun lâmı cimi yoktur. Muhitin mesai üzerinde rin tesirleri vardır. Aydınlık, dar, konforu haiz bir binada Çi şan bir memurla istirahat im rından mahrum bir yerde bir memurun mesai tarzları da pek çok farklar mevcuttur. Bugün artık iç içe geçen ode loş koridorlar mevkilerini terketmişlerdir. Bugün m roda bir şube müdürünün, nin bütün memurlarını görebilec bir masa işgal etmesi lâzımdır. Bugün tahtaları esniyen, rımlarında otlar biten, kırık pen relerinde ruzgârlar salik. köşelerinde örümcek salkımları sılı duran müessese tarihe inti meli ve yerinde yepyeni bir müd sese sivrilmelidir. al Salâhattin ENİS ———. Akademide Güzel San'atlar inci yıldönümü münasebeti| ce Fındıklıda akademi binasında aralarında bir müsamere vermi; akademinin yıldönümünü tes'it dir. Akademisinin ! ile dün . ği “On beş senedenberi mutat alan | talebe müsamereleri her seneki gayet * miştir. Müsamerede talebe , m er ve aileleri ve memleketimizin nezih bir surette cereyan taz simaları hazır bulunmuşlardır. İdare heyeti toplandı ş umemi idare bir toplantı yapmıştır. Bu lantıda muhtelif çalışma kollar tıkları senelik mesai programları göl şülmüştür. (iş Bankasından alman cetveldir) 3 Mart 1934 Akşam Fiyatları Tahvilât stikrazı dahili | 9G İT. sekeriye 1933 İetikramı 98,75 Sark D. Yallar 2.09 $ Elektrik Ünütürir 28,90 $ Tramvay NM . 2058 Tünel ÇEK FİATLARI 1203 4 Prağ 042 $ Viyana 11770 $ Bükreşt 6406 4 Moskova NUKUT (Satış) 20 F. Fransız la ”