2 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yazan: $. N. Mer haklı (Miliyer) indir. Hidive yazılan ferman Pipe tarihten misaller getiriyor! — Tabirler, mutlaka deği- İni iz Sefiri Babsâlide! — Hidiviyet fermanı Ahmet Eyüp Paşa ile ( gönderiliyor. — Sultan Hamit, hidive yazılan fer- | dilât ve tashihat yaptırdığı ve Sait mandaki tabirlere itiraz ettikten ve Sadrısabık Sait Paşaya bir hayli çıkış tıktan sonra tarihten misaller getir- meğe başlamıştı: — Çüryârm üçüncü Hazreti Os- man zamanımda zulüm ve itisafından dolayı azledilen Mısır Valisi Abdul- lah İbn ebi Serh'in yerine Hazreti E- bubekirin oğlu Mehmet tayin olun- #aştu, Valilik fermanı mahsus bir sâiye tevdisn gönderiliyordu. Halife- nin kâtibi mahut “Mervan, ferman- daki (Takbelü) yani “hüsnükabul ©- diniz!,, kelimesinde küçük bir tahrif yaparak eTaktülür 'yani “ka 'umuna kalbetmemiş Fileaki habiı Mervan (b) hari (4) harfine çevirerek o şenaati işle. mmişti. Bereket versin, zade Mehmet yolda sâiyi rastlıyarak evra- kı elinden almış okuyup suikasti an- lâdıktan sonra Mısırdan geri dönmüş ve bu yüzden nice kanlı facialar vu- kun gelmişti, Sultan Hamit, tarihten misal getirmekte devam ediyordu: — Muaviye hilâfeti Hazreti Aliden böyle fena hüd'alar kullanarak zas- betmemiş midi? On binlerce islâm nü- fusunun kanları ayni sebeple dökülüp heder olmamış mıydı? Padişah, dediğinden şaşmıyordu: — Siz me derseniz diyiniz; ben, © tabirleri kendi imzam ve tuğram al- tında bir kâğıda yazdıramam. Babi âliye irade ve işaret ettiğim veçhile (Hilâfet) ve (saltanat) kelimeleri u- un tekneli (t) ile yazılacaktır. Ke- sızalik «Mürettibi merabit».. tabiri eMü- yyedi evamir» ve ikinci cümlede “Mükemmili namus,, tabiri «Mübec- iş doğrulur, teşvişten kurtulur. Zahir- dir ki hilâfetin, saltanatın meratibimi Mam tertip edemez. Ancak hilâ- fet ve saltanatın emirlerini, iradeleri- ni tatbik ve tenfiz ile teyit eder ve eyler. Diye ayak diremiş ve hidiviyet fer- manı © suretle hazırlanmıştı. Sultan Hamit, hidiviyet fermanını götürmeğe memur ettiği Yaveriekrem Müşür Ahmet Eyüp Paşanın derhal ve kendisile si Ve emreylemişti. Hünkârm, kendi şahsıma ve hilâfe- tine dokunur tevebhümü ile bazı ta- Paşanın menfi şekilde rağmen tahrir edip yola maruzalına çıkardığı fermanı, İngiliz Hükümeti, daha Ba- miş ve bir suretini de ele geçirmişti. Ahmet Eyüp Paşa, Beşiktaş sahi Hinden maiyetişahaneye mahsus Sulta- niye vapu: binip hareket eder et- mez, İngiliz sefiri, resmi ziyaret ve tebliğlere mahsus silindir şapkasını başma koyarak Bal iye gelmişti. Se fir, termanda bir takım değişik cüm- leler ve slayer sem mugayir is- tikametler bulunduğunu dermeyan ve müessir bir ifade ile itiraz et- ir, vapurun İskenderiyeye vüsu- lüne kadar müspet bir cevap alamadı- ğı takdirde, Mısırdaki fermanın okun- masma filen mümanaat mecburiyetin- de kalacaklarını söylemeyi de unut- mamıştı. Bu, gayet sert bir oltimatomdu. Yalnız sefirin itirazı başka nokta- ve saltanat kelimelerinin arabi ve nahvine hiç ehemmiyet | verdiği yoktu. O, yalnız ker ne tarz ve şekil- de olursa olsun, tağyir ve tebdiline muhalefet ediyordu. Bilhassa Mısır Hidiviyeti arazisi bu 'dudunum tayin ve irae eden ibareler den Turusinâ cihetine ait kısımda, es- ki fermanlara nazaran o mühim bir tağyir ve noksan bulunduğunu kayde- derek mezkür sehiv ve noksan düzel- tilmezse yeni fermanm Kahirede me- i mahsusa ile kabul ve kıraatine mümanaat olunacağını De aldığı kati emre binsen kat'i bir lisan ile ihbar oi Sultan Hamit, fermanı curnal eden Rıza Paşa, Mabeyinci Besim ve Ragıp Beyler, uzun tekneli “t,, ile mi, “hüve, yazsirine mülhak olarak me yazılma. mübeccili namusa, İngilizlerin aldırış ettikleri yoktu. Evvelâ, (o an'anenin bozulmasma tahammül edemiyorlar: dı, sonra lâfzan dahi olsa, Osmanlı Hükümetini Mrsr hudut işlerine ka- ruştırmak istiyorlardı. Saray ve Babıâli için bu ülümatem pek tepeden inme olmuştu. Kılı kırk yararak kelimeler, — ihareler, hattâ harflerle uğraşmışlar, buna rağmen gene esmayı üzerlerine sıçfataışlardı. (Arkası var) Hidiv'e yazılan ferman 5 Sadrsabık Sait Paşanın ke haneti. — Sultan Hamit, Sait Pa- sayı imdada çağırıyor! — mişti? Gümrüklerde tebeddüller Sait Paşa, mabeyinciyi nasıl kobul et- Bir çok memurlar | Muaddel gümrük başka gümrüklere | tarife kanununun nakledildiler Seyfi B. Bir kaç gündenberi gümrüklerde ye ai hir takım tayinler, tebeddüller ve be cayişler olmaktadır. Istanbul Gümrükleri başmüdürlüğü dahilindeki bir çok memurlar cenup ve şark, bir kısmı da Karadeniz rine tayin edilmizlerdir. Bu memurlar daha siyade muayene, manifesto memurları ve Aldığımız malümata göre, İstanbul gümrülderinde 130 kadar memur tebdil ve becayiş edilmektedir. Diğer taraftan verilen malümata gö- ve, gümrüklerde yeni bir tadilâtın tat- bile hazırlıklar ikmal edilmek üze- yapmış ve mahaline Süzer bulun. #eştur. Tebliğata yöre Rus ve İran hudutla. İ riyle Irak hududundaki merkezi j tatbikına başlandı Yeni muaddel Gümrük Tarife kanu- ümeröklerde tabiki . Malüm olduğu üzere, Hükümetimi- zin bin çok memleketlere | yaptığı tica- ret sonra ticaret mua- hedesi mevcut bulunmıyan memleketler esyasına karşı yeni bir şeklin tatbikine karar verilmiştir. Bugünden itibaren tatbikine geçilen yeni tarife sırf muvakkat ticaret manhe- yy Güzer başeüürlüğü yeni şe in; “ir karışıldlığa meydan yerilmemesi içim her türlü tedbir almış Bizimle ticaret muahedesi olan mem- leketler için yeni tarife tatbik edileceği içih resimde de istisnai vaziyette buluna caklardır. sümrüklerin lüğe İrak hududundaki gü ta Cizrede yeni teşkil edilen müdürlüğe bağlarımıştır. Mevsuk walümata göre ber iki mü- dürlüğe o havali halkın ihtiyaçlarma uyğun kontenjanla ithalât yapmak sunda salâhiyet verilmesi mel Rusya ile kara budutlarımızı teskil eden geniş mmtakadaki çümrükler ki- milen Karstaki merkez müdürlüğüne bağlanmıştır. Kars vilâyetinin öşür: üzerine Kars rümrüğü merkez müdürüne Vekâletce işten el çektirilmiştir. Urfa gümrük baş | müdürü Süleyman Vasfi Beye de işten &l çektirilmiş, evrak Şurayı devlete ve- rileiştir, Fransa hududu İ M. Daladier seyahatinin neticelerini anlatıyor PARİS, 1. A. A. Le Journal gazetesi yazıyo Bu sabah top- lanacak olan kabine meclisi şark hudutlarında yaptığı teftiş seyaha- tı hakkında M. Daladier'yi dirle- yecektir. M. Lamoureuks mali is- lahattan ve meclis açılır açılmaz tevdi edilecek olan 1934 bütçe lâ- yihası hakkında söz söyleyecek- 10 ve yahut 17 teşrinievvelde a- çılması tasavvur edilen. meclisle- rin açılış tarihleri meselesmin de mevzuu bahis olması mümkün dür. Romaya gelen Avusturyalı gençler ROMA, 1. A. A. — Kumandan Parini Avusturyanın Roma elçisi İM. Nanberg'i Avustriya o Kam- pmda verilen bir veda ziyafetine çağırmıştır. Bu yemekte faşist fırkası umu- mi kâtibinin mümessili olarak M. Adinolfi ile federasyon, komiseri ve bir çok yüksek kimsdler bulun- muşlardır. Avustriya Kampındaki Avustu- ryalı gençler yurtlarına dönmek i çin dün sabah hususi trenle bare- ket etmişler, istasyonda bir çok yüksek kimselerle büyük bir halk kalabalığı tarafından uğurlanmış ve alkışlanmışlardır. İtalya Hoferi ve arkadaş- larını geri verecek mi ROMA, 1. A.A, — Siyasi mül teci addedilen Hofer ile arkadaşla rı iade edilmiyecekler, fakat hu. dut mntakasını terk ve propagan- dadan imtina etmeğe davet edile- cektir, ROMA, 1. A. A. — Avusturya hükümetinin milliyekçi sosyalist Hofer'in ve kendisini kaçıranlarn iadesini isteyeceği, in bu dile- ğin kabul edilmiyeceği kestirik mektedir. MİLLİYET CUMARTESİ ? EYLOL 53. birlikte bir tayyareye binerek Mü- nih'e gideceğini söylemiştir. Vikont Grey'in hi s alığı. LONDRA, 1. A. A. — Vikönt Grey'in sihhati bir türlü düzelme İ mektedir. | Belçika istikraz yapıyor ! BRÜKSEL,LA.A. — Hükü- İ met bir milyar beş yüz milyonluk bir istikraz yapmağı kararlaştır. mıştır, Bu istikraz yüzde beş faizli ola İsviçrenin dahili politikası BERN, 1. A .A. — Böle kanto- nu parlâmentosunda vukubulan bir istizah münasebetile nazır Dok | tor Ludvig, İsviçre milletinin nas- yonal sosyalist devlet şeklini mut | lak surette reddettiği ve liberal de | mokrasiye sadık kaldığını bildir- miştir, İtalya ile papalık arasında posta ROMA, I. A.A. — Papalık nezdindeki İtalyan © büyük elçisi Kont de Necchi İtalya ile Papalık arasındaki posta tarifelerinde bir takım değişiklikler yapılması için Papalık hariciye nazırı ile kendi a rasında hazırlanan anlaşmayi im- zalamıştır. Bir merasimde balkon yıkıldı ALVAR, 1. A. A. — Dini bir merasim yapıldığı sırada bir bal- kon çöküp yıkılmıştır. On altı ki. şi ölmüş, bir çok kimseler.de ağır surette yaralanmışlardır. Gandhi ve politika Siyasetten elinin çektiril- mesine çalışılıyor PUNA,I.A. A. — Gandhi'nin bugüne değin tuttuğu siyaset yo- lunu bırakması ve hayatını, hor görenlerin iyiliklerinden yana kul lanması için kandırılmasına çalı- şılmaktadır. İngiltere bazı gümrük resimlerini arttırıyor BERLİN, 1. A. A. — Londra- dan alman haberlere nazaran İn- giltere 5-9.933 tarihinden itibaren bazı gümrük resimlerini arttıracak tır. Yulaf resmi yüzde ondan yirmi ye çıkarılacak ve şeker veya ka» kaudan yapılmış şekerleme resim- leri de yüzde on çoğaltılacaktır. Tasfiye edilmiş bakır resmi yüzde ondan on beşe çıkarılacaktır. Ke- za çelik tomar ve sülfat dalumi- nium ve diğer kimyevi müstahsilât resimleri de tezyit edilecektir. M. Goering'e hediye BERLİN ,1. A. A. — Bavyera hükümeti, Bavyerada doğmuş o- lan Prusya başvekili M. Göring'e Bavyera Alplarında Obersalzberg üzerinde bir ev inşası için onbin metre murabbai i hediye etme ğe karara vermiştir. Bu karar, 1923 de nasyonal sosyalist hüriyet mu- bariplerin başında Münih'e yürür- ken mitralyöz ateşiyle yaralanan ve müteakiben polis tarafından ta kip edilirken arkadaşları tarafın- dan Tyrol'a na! ledilen Göring'e karşı yapılan kusurun tamiri gaye sine matuftur. Amerikada nafia işleri VAŞİNGTON, 1. A. A. — Na- fia işleri nezareti nehirlerde ve li- mal yapılacak inşaata bar. — re badi vE Macar ruhani reisi VARŞOVA, 1. A. A. — Macaris Monsenyör Serdyi ile Macar orta elçisi dün Vavel sarayında cüm- hur reisi tarafından resmi surette kabul edilmişlerdir. f Von Blomberg BERLİN, 1. A.A. — ali jansından : Cümhur reisi fon Hindenbourg milli müdafaa nazırı Von Blom- berg'e feriklik ve hava işleri nazı. re M. Goering'e üniforma giymek selâhiyeti ile birlikte piyade Jene- ralirğı rütbesini vermiştir. Yunan ordusundan çıkarılacak zabitler M. Herriot Ve Lehler Leh matbuatı da memnu- niyet beyan ediyor VARŞOVA, 1. A. A— imei ravanny Kı tesi, M. Herriotun Sovyet Rusyayi ziyareti ve M. Costin mütesavver sayalni münasebetile şu satırları yep “Çarlık Rusyası ile Fransa ara- sında yaklaşma Lehistan için tehli- keli olurdu. Fakat Fransa ile ile Sov- yet Rusya arasında mukafenet Le- Mısırlı misafirlerimizin Ankara istasyonunda muhabirimiz tarafındar alınan resimleri Balkanlarda anlaşma Yapılan misaklar nazari değildir, çoğu tatbik sahasına bile girmiştir ATİNA, 1. A. A. — Atina Aj ansı bildiriyor : Mebusan meclisinin dünkü to plantısında M. Papanastasyo Bal. kan konferanslarının ehemmiyetin e dikkati çekmiş, bundan sonra, Balkan devletleri arasındaki ihtilâ fların sulhperverane vasitalarla hal- linden ve bir ademi tecavüz misakı yapılmasından bahsetmiştir. M. Papanastasyo bu konferanslarda konuşulan Balkan devletle rinin iktisadi inkişafı meselesini de ima yolile sözgelişi etmiş, Türki- ye, Bulgar ve Yunan mümessillerin in İstanbul'da buluşup görüşmeleri- ni mesai iştirâki hakkında bir protokol imzalanmış olmasını ve tütün ticareti sahasında rekabetin tahdi t edilmesini bu sahada ilk muvaffa- kiyetler olarak anmıştır. , M. Papanastasyo sözüne deva mla demiştir ki : “ Balkan milletleri arasında i ktisat sahasında mesai iştirâki kında Selânik'de toplanacak konfe ransın müzakerelerine de mevzu o- lacaktır.” Bundan sonra M. Papanastasyo Selânik konferansında konuşula. ır meseleleri saymış ve sözlerini şöyle bitirmiştir * “ Balkan memleketleri arası ndaki münasebetlerin seyir ve inki- a tuttuğumuz yolda sulhu kuvve tlendirmek hususunda en ameli yol olduğuna bizi inandırmıştır. ” M. Papanastasyo daha evvelce | toplanan Balkan konferansların. da alınan kararların — dördüncü Selânik konferansının sulhu kuvvet lendirmek yolunda yeni bir merhale olmasını temin edecek surette — tatbikine Yunanistanın konferansında ön ayak olmasını di. lediğini bildirmesini mebusan meclisinden rica ederek sözünü bitirmiş tir.” M. Papanastasyo kürsüden in ikten sonra mazbata muharrirleri ve fırka reisleri birer birer söz alarak (Balkan memleketleri arasında bil- hassa iktisat sahasında anlaşmaları gerek olduğunu hep birden ehem- miyetle kaydetmişlerdir. Daha sonra başvekil M, Çaldaris M. Papanastasyo'yu tebrik etmiş ve şunları söylemiştir : “ Şimdiye değin başarılan iş Balkan memleketlerinin milli grup larının mümessilleri için — bugüne hadar değerli tesirini göstermiş o- lan yüksek ve asil gayretleri dolayi siyle — şeref veren bir eser mahiye dindedir, hazırlanan ve yapılan misaklar alelâde birer nazariye de ğildir. Bunlar, hiç değilse kısmen, tatbik sahasına bile o çıkmışlardır. Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan ve meriyet mevkiine konan posta mukavelesi bu fili tatbikattan birini teşkil eder. Reisi bulundur. Zum hükümet bı mukaveleyi imza | fırsatına erdiğinden dolayi ken disini bahtiyar sayar. Bahsettiğim ameli neticelerden biri de tütün hakkında propaganda yapmak için | İstanbul'da bir ofis teşkil edilme- si ve bu hususta Türkiye, Yananis tan ve Bulgaristan arasında bir an. laşma yapılmış olmasıdır.” M. Çaldaris sözüne şu suretle devam etmiştir : “ Selânik'te toplanacak dördüncü Balkan konferansına | iştirâk edecek Balkan memleketlerini sa ygı değer mümessillerini kendi top raklarında misafir etmek vesilesini elde etmiş olması Yunanistan için bir bahtiyarlı k sayarım. Biz bu konferansın göreceği işleri lâyık ol dez dikkat ve ehemmiyetle takip edeceğiz. Hükümel bu maksatla konferansa hususi bir müşahit gönderecektir. Hükümetin görüş ve düşünüşlerini şimdi meclise bildiremem. Çünki milletler arasında mühâlem eler hâlâ devam etmektedir. Bun dan başka bu görüş ve ler © hakkında Yunan hükümetile di- ğer hükümetler arasında — yukarıda andığım meseleler istisna edile cek olursa — henüz herhangi bir temas da hasıl olmuş değildir. “ Bununla beraber bu dördüncü Balkan konferansının her taraf. tan sarfedilen bunca asil gayretlerin mevzma olan sulhu kuovetlendir. me ülküsüne ulaşmak için bugüne değin yorulmak bilmez a adımlarla yürünen yolda ilerlemesini, Yunan i rim. Bu eserin muvaffakiyetle başarılması için Yanan medi deh kümetin bu temennilerine iştirâk edeceğinden eminim.” M. Çaldaris'in bu sözleri bütün mebuslar ve dinleyiciler | tarafın- dan çok şiddetli surette alkışlarımı ştır. Kütahyanın kurtuluş yıldönümü KUTAHYA, 1. A . A. — Kütahyanın yıldönümü ine eyl rape sezai 0 polisle M. Roosevelt geziniyor. cak POUG KEEPSİ, 1, A. A. — M. a a Roosevelt hafta sonu münascbetiy- le bir deniz gezintisi yapmak için | Takke; setiemi Traza kilim Vaşington, istikametinde hareket | bu işte alâkası olduğumu gösteriyor. etmiştir. Porfirof, kendi siyasi ve şahsi düş- M. Johnson kömür sanayii kanu | manlarının kurbanı olmuştur. Cina- nunun tatbikatı sahasında elde e- | Yet siyasi değil, şahsi mahiyettedir... dilen terakkiler (o hakkında M. Roosvelt'e hareketinden evvel ma Meccani tahsil lümat vermiştir. AYDIN, (Milliyet) — Cümhuri- VASİNGTON, 1. A. A, — Baş- | yet halk fırkası geçen sene lise- müddei umumi, dün akşam söyle- | lerde üç talebe okutmuştu. Bu s0- diği bir nutukta , Roosevelt'in kal | ne yedi talebe daha seçilmiş ve on Amerika teşkilâtı esasiye kanunu- | rarlaştırılmıştır. olmadığını kaydede- nie Bunlardan başka, kaza, nahiye rek demiştir ki « ve köy ilk mekteplerinden en eyi — Ne iktidar mevkiini gasbet- | derecede çıkan bir kaç efendinin mek ve ne de icra kuvveti yerine | de Aydın orta mektebinde fırka kaim olmak mevzuu bahis değil | ve Halkevi hesabıma okutulması dir, kararlaştırılmıştır. ABLA LLAU LU ANAMA LALARAKAKAA AAA ESA BYE DİL ANKETİMİZ Birbirine yakın manalı sözlere karşılık arıyoruz “Milliyet”, dil üzerine açtığı hususi ankette en ziyade şu ana düşümcoy klavuz edinmiştir: Biril yakın manalı olan sözleri aralarmdaki ince « m e ke AR taya atıyoruz: 1— HUY,2— SECİYE, 3 MİZAÇ MEŞREP, 5 — TABİAT, 6 — HULK, 7— ŞIYME, 8— CİBİLLET, 9 — TIYNET 10 — MEZİYET. Görülüyor ki bu sözler biribirine yakım mânalara gelmekle beraber, kul lanışta aralarmda inceli are da yeri Fransızcada bunlara szçok karşılık olabilen sözler de şunlardır: 1— OUALITE,2 — 'CARACTERE, 3 — NATURE, 4— TEMPE RAMENT, Dülimizdi 10 türlü sözle anlatılan bu 4 sözün mızdan esirgemiyeceklerine güveniyoruz. Cevaplar gazetemizde anket memurluğuna gönderilmelidir. ALANSAL ALAKA KAAN