19 Temmuz 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yazan: $.N. Hicaz demiryolu meselesi Paz Almanlarm Suriye İri meri istimar, istimlâk teşebbüslerin lince; 1870 tarihindenberi oralarda diyorlardı. Almanlardan Amserikaya, yaraya buraya gidenler oraların kanunlarına tâbi olmak mecburiyetindeydi. — Bu kanunlar mucibince hem mahalli hü- kümetin her koyduğu vergiyi verme- ğe, hem de askere gitmeğe mcebur tu- talu Türkiyede ise kapitülüsiyonlar yü- zünden hiç bir vergi vermiyor; asker olmadan yaşıyorlardı. Bu sayede ka- zanç iki başlı idi. Nitekim Yafa, Hayfa taraflarma gidenler mesut Oralarda yep yeni bir en mem leketi, bir Alman müstemlekesi kuru- Tuyordu. Yavaş yavaş muntazam küy- du. Köylerin muntazam ddeleri vardı. Dediğimiz gibi oralarda yep veni bir Alman memleketi, bir o Alman müstemleki Kayser Vilbolm bana çok istiyordu. Arabistan taraflarına birer ile giden Alman bezirgânlar, arazi sahiplerine, bahusus kabile reislerine seyhlerine keselerinin ağzımı, açmın. lardı. Bu suretle binlerce dönümlük topraklarını yokpahasma almıya ko- yırtmaslardı. Osmanlı Hükümetinin yolsuzlukla” rı, kanunsuzlukları cümlesinden ola- vak arazi alım satımı muntazam apu- ya tâbi değildi. Hususi temesükler ile yahut kadıların hamiyetlerile o- Mup bitiyordu. Bu perişanlıktan ii inde etmemek budalalık değil miydi? Gözü açık misafirlerimiz ayni isti- fadeyi hiç kaçırmamışlardı. Mezkür eği bir hayli toprak edinmişler. vesile Sultan Hamit, Hicaz demiryolunun tesisi üzerine, Bağdat şimendiferinin imtiyasfermanında, bizzat kendi ka - lemile koyduğu tahdidatı, güzergâb- laki arazinin bey'üşerasımı, tapu mu- amelâtmı Osmanlı Hükümeti namına tanzim ettirmişti. Simdi ise Rus, İngiliz, Alman, Fran- #iz iktisadi rekabetine setçekebilmek için aşağıda süreti münderiç kanunu yaptırdı. Talimatseniye mucibince | Şürayi- devlet tanzimat e âciz mu- barrir tarafından yapdan alm nl dilmiş oluyordu. . Bu müsvedde Meclisimahsusuvüke- lada bileşime kabul edilerek mev- Mer hakkı (Milliyet) bedir. JAlmanların niyet ve teşebbüsleri. — Hicaz demiryolu güzergüh. lâ- merkürun idaresi nezareticelilesinin muvafakatine mensttur. İkinci madde: Hattmezkür güzer- gühinin iki tarafında kâin araziihâ- liye idareimüşarünileyha canibinden kabul ve tensip olunacak tarz ve ş6- kilde işgal ve istimal olunabilecektir. Ve oralarda yalnız hizmetifiliyeiaske- riye ile mükellef tebanişahanenin ika- met ve iskânlarıma müsaade oluna" caktır. Üçüncü madde? Hattrmezkürun et- rafındaki araziden oşhas © uhtesinde bulunanların ashabı tarat hare satılması veya çiftlik tesisi ve ebniye ihtası evvelemirde o yerin demiryolu- na lüzumu olup olmadığı ve halen ve istikbalen demiryolu menafine bir gü Da zarar ve mahzuru bulusup bulun- bittahkik, — Tüzumu takdirinde k olunması mahzur ve mazar- ise men' ve tatil edilmesi meş haka- İkiye vesaire taraflardan işbu mevaddıkanuniye daima nazarıdikkat ve itinada tutu- demiryolu mezareticelilesinin ma- lümatı ve izni olmaksızın güzergâha müsadif arazinin bey'üşerası, iygal ve östimali bir güna muamele ir. Beşinci madde: Adliye, Dahiliye, Nâfia Nezareticelileleri bu kanunun Mr Di kii Birinci madde: Hamidiye Hicaz demiryolu etrafında limeden hiç birine maden işletmek, ocak açmak, ziraat etmek, mesken üttihaz eylemek gibi hususat için mü- sande verilmiyecektir. İkinci madde: Hattıâli etrafında vâki araziden eşhas uhtesinde bulu- nanların ashabı tebaaigayrimüslime- den se o kabil yerlerin tebaaimüsli- meden gayrisine ve ecanibe bey'üter- ki ve icarı caiz değildir. Üçüncü madde güzerşibesde kâin tebanimüslimeden dan işgal, iştira, isticar ve iskân edil- mesi memnudur. Üsül kanunu mucibince memi huzurunda tapuya Taptedilmeksi hususi senedat ve makalât ile ya mış olan muameleler muteber değil- dir, Bu iki kanun lâyihasının her cüm- lesi Sultan Hamidin maksadına göre bir çok mühim hükümleri câmi bulu- nuyordu. Bunlar ilk nazarda anlaşı- lacağ» için izaha hacet yoktur. (Arkası var) Yarın: Arap İzzet Paşa Kalde ” —ı Rusyadan gelen muhacirler. sekiniyor? — İzzet Holodan Meclisihâs ble — Kimler cevabı day attılar? İlkmektepler sergisi Sergi büyük bir rağbet ve takdire mazhar oldu Halkevinde açılan | ilk mektepler sergisi çok rağbet görmektedir. Dün | 5 bin kadar ziyaretçi sergiyi gezmiş- | tir. Sergi çok alâka ln Dün bir çok ecnebi mektepler talebe- si ve muallimleri sergiyi gezmişler- dir. Sergiyi muvaffakıyetle tertip et tiğinden dolayi İstanbul Maarif mü- dürlüğü tebrik edilmektedir. Maarif müdür mua ve İstanbul erkek mu allim metkebi usulü tedris hocası Hıfzrrahman Raşit Bey dün bize ser ginin mahiyeti hakkında şu izahatı vermiştir: — İlkmektep sergisi metkep mu- hitindeki o hareketlerden yurttaşları haberdar etmek, onlara ilkmektebin çalışma ve öğretme yollarını tanıtmak için yapılmıştır. Bu işler gerek mev- zuları, gerekse | yapılış ve işleniş tarz. İrili gelen isteklerle tamamla» km ehemmiyet verilmiştir. İs- tiklâl ha: ve onun yüce . kahra- manlarmı Iâyık olduğu şekilde yaşat- mak için düşündüklerimizi bu sergi ye sğdıramadığıma çok üzülmüşüz- dür lrkaliş wi: ylkadliş sevap | nın kalbimizde ölmez izlerini simi ; .cağınız ayrı bir sergide canlandıraca- İ ğır. Serginin tanziminde bilhassa şu noktalara dikkat edilmiştir: 1 — Bir çok işleri bir araya yığ- mamak ve ziyaretçinin bu işleri ya- kından görmek ihtiyacını o güçleştir. memek, 2 — Her cins işlerin yanı başları" na toplu veya ayrı ayrı izahat lâvha- ları koyarak ziyaretçilerin sergiden azami İstifade teminine yardım et- mek. Sergi muhtelif ilkmetkeplerin iş- lerinden birer parça almakla meyda na gelmiştir. Ancak bu kadar mah- det bir intihap karşısmda bile dört yüze yakm olan İstanbul ilkmektep- lerinin hepsinin işlerinden birer par- ça göstermek, gerek zaman ve me- kün itibarile, gerekse serginin asıl vazifesi itibarile kabil olamamıştır. Bizim göstermek istediğimiz şey biz- zat ve sadece bu işlerin kendileri de- ğildir. Belki inkılâp neslinin, Gazi çocuklarının, Türk cemiyetinin hiz- mekte olduklarıdır. iŞeyh Berzan Irak'a gönderiliyor “Yeni Irak” gazetesinden: “Şeyh Ahmet Berzan ilân olunan aften is tifade 'emelile İrak hükümetine de- halete karar vermiştir. Kendisi Eaki- şehir, Ankara, Diyarıbekir tarikile Zahoya gelecek ve oradan Irak hü- duduna dahil olacak hükümetin ta- yin edeceği Barsân Köylerüsdün bilin MİLLİYET MBA 19 TEMMUZ HARİCİ HABERLER # Henderson Berlinde.. Berlinden sonra Prag'a da uğrayacak BERLİN, 18. A .A. — Volff ajan- sından : Silâhları bırakma konferansı “reisi M. Henderson Berline gelmiş ve hari- ciye mazırı M. Von Neurath, safir M. Nadolny ve harbiye nazari M Blem- le dün öğleden sonra görüşme- ler yapmağa başlamıştır. BERLİN, 18. A. A, — M. Hender- son'a refakat eden silâhları bırakma konferan klibi umeenisi ME Ağlni- 81 üezrinde iyi bir tesiri olacağımı söy lemiştir. Mütekabil bir emniyet Tüzümuma işaret ederek, M. Aghnides, M: Hen- derson'un aPris ve Romadaki mülâ- | katlarnım çok zamimi bir hava için- de yapıldığını ilâve etmiş, konferan sm ilk celsesinin 16 teşrinievvelde ya pılacağını söylemiştir. M. Aghnides, © M. Henderson ile çarşamba günü Prazue'a gidecekle- rini bildirmiştir. İtalyan tayyareleri Dönerken de Atlas Ok- yanosunu aşacaklar CHİKAGO, 1.8 A. A. — M: Balbo cumartesi günü te hareket edeceğini bildirmiştir. Bu seyahat Açores adaları yoluyle yapı- CHİKAGO, 18. A. A. — Balbo, M. Roosevelt'in “ Beyaz ev” © davetini kabul etmiştir. Balbo hafta sonuna gidecektir. İtalyan tayyareleri yarın Nevyork'a gideceklerdir. CHİKAGO, 18. A. A. — Balbo'ya filosunun dünya etrafında bir seya- hat teşebbüsünda bulunup bulunmı- yacağı sorulmuştur. Balbo böyle bir uçuşun ,yapılam gösleriş uçuşuna bir şey ilâve etmiyeceğini bildirmiş, İtal yan, Açores adaları yolile dömeceği- ni teyit etmiştir, Balbo, çarşamba günü Neyork” Niyagara şelâleleri yolu ile gideceği- bil ir. Orada 3 gün kal tayyarecileri Ameri- tona, Reisi- yafetine gi- 220 milyon dolar vergi borcu NEVYORK, 18 (A.A) İdi bie yüksek mahkemesi, ayan meclisi- nin eski tahkikatçısı M. Davis Olson tarafından 220 milyon dolar verginin verilmesi için M. Andrev Mellon ile daha birkaç memur aleyhine açılan davayı görmüş ve M. Andrew Mellon lehine bir karar vermiştir. M, Olson, M. Mellonun ecnebi birkaç ticareti bahriye şirketi ile anlaşmış olduğumu iddia ediyordu. 7 Gandhi gene oruç tutacak POUNA 18 A.A. — Umumi validen bir mülâkat almak teşebbüsünden © vaz- göçen Gandhi, Pouna'dan İmemeei ”e Ahmetabad'a hareket etmişi Gandhi'nin yeniden Tap oruca başlama 41 ihtimali vardar. LONDRA, 18 A.A. — Gandhi, sivi | itaatsizliğin şiradilik deram edeceği söylemiştir. Mançuride kırallık ŞANGŞUNG, 18 A.A. — Yeni Mün- çuri hükümeti icra reisinin kral ilân ©- dilmesi pek muhtemeldir. Yeni höküme- tin kanunu esasisini tanzime memür ©- igili hava manevralari LONDRA, 18 A.A. — Hava mamsvra- ları rüyet şernitinin çok fena olmasına rağmen dün akşam başlamıştır. Bu ma- nevralara beş bin kişi iştirak etmekte. dir. Litvanyalı tayyarecilerin ölümü KAUNAS, IS AA. — a e dan: Atlas Okyanos'unu cilerin uğradıkları acıklı elibet at halkı büyük bir keder içinde bırakınış- ter, Bu münasebetle milli matem tutul. mast için emir verilmiştir. mıntakada hüküm süren şiddetli bir fırtı m yi vukubulduğu zanmedilmek- Alman hava işleri nazırı M. Goering, Livanya başvekiline gönderdiği bir yet telgrafında Litvanya'lı tayyarecile- rin vatanlarına dönmeden pek az evvel uğradıkları acıklı ölümden duyduğu te- İ essürleri bildirimiştir. Bolivyalılar 1000 ölü verdi ASSOMPTİON: 18 A.A. — Verilen bir tebliğe göre Paraguay kıtantı, Bo- Bivya'nın dördüncü alayını takip ederek Gondra'nın 14 4 kilermetre yarama gelmiş Misak metoddur Asıl iş bu misakla bir neticeye varmaktır ROMA, 18 (A.A.) — Romadan ayrılmadan vvel M. de Jouvenel, Temps gazetesine şa boyanatta bulun muştur: M. Daladirr geçenlerde “Dörtler misakı bir netice dı idir.” dedi. Bundan doğru bir söz söylene- mez. Dörtler misak Milletler cemiye tin teşriki mesaileri” için bir metod- dur. Şimdi bu metodun bir varması lâzımdır ve bu hususta ilk ka rar verilecek nokta silâhları bırakma konferansıdır. Eğer silâhları birakma iyi biterse dörtler misakı vermiş olacaktır. . Ve bu ilk tecrübesi olacaktır. Bu siyasi işin, muhtelif Avrupa görüşlerini bir nok- tada birleştirmek | fırsatını vermesi lâzımdır. Misak 10 sene için sulhü ta- ahhüt ediyor. Eğer bu bir mütareke olsaydı tehlike olabilirdi. Binaena- leyh istikbai tanzim etmek lâzrm- dır. Tuna devletleri Buğday ihracatında bir anlaşma yaptılar LONDRA, 18 (A'A.) — Reuter A- jansının haber aldığına göre Tuna devletleri arasında buğday ihracatı hakkında bir anlaşma olmuştur. İh- raç edilecek buğday mikdarı ilk se- ne için 54 milyon buşel, sonraki sene için 50 milyon buşel olarak tahdit ©- dilmişlerdir. Bu uyuşma hakkında memnuniyetini izhar ettikten sonra M, Morgenihan Sovyet - Rusya ile de yapılmış olan anlaşmaya itimadını söy lemiştir. Kanser ve kobra PARİS, 18 (A.A.) — Profesör Cal: mette, dün ülüm akademisinde kan- serin tedavisine dair bir konferans Target ismindeki iki âlimin kanserin muhtelf şeklleri- ni tedavi için kobra yılanının zehrini hafif mikdarda kullanmak Gilerini ortaya atmış olduklarını söylemiştir. Bu sayede bağı şişler zail olmağa yüz tutmuş ve hastaların çekmekte oldu- ğu ağrılar sızılar Calmette, bunun üzerine kobra yıla- nını zehrini kanserli farelere tatbik et miş ve farelerdeki şişler on on iki en- jeksiyondan sonra zail olmuştur. Pro- fesör bu vak'alardan müsbet neticeler istihraç etmek istemiyor. Yalnız bu vakalrı kanser tedavisi için teticikle rine devam etmekte olan kimseler i- çin teşvik edici mahiyette görüyor; eleği Bükreşte mühim bir dava BÜKREŞ, 18 (A.A.) — Divanı- harp 16 ve 17 şubat 1933 de olan ko- münist kargaşalıkları omasında Bük teş civarındaki demiryollar atelyele- rini ve fabrikalarmı işgal ve bu su- retle isyan edenlere karşı açılan mah- kemeye başlamıştır. Muhakemeleri yapılacak 108 maznun vardır. Bun- lardan 23 ü kaçmıştır. 405 kşi şahit- tir. Muhakeme 30 gün sürecektir. Atinada bir tevkif ATİNA, 18. A. A. — Mütekait miralay Zervas, tahrikât yapmak tan dolayi tevkif edilmiştir. Miralay Plastirasın < dostların- dan ve Selânik kışlası zabitlerin- den birisini, Selânikte bir tahrikât yapmağa davet etmiştir. Yunan borçları LONDRA, 18 A.A. — Yunan nazır M. Laverdos bü hafta içinde veya ge- lecek hafta başında bir karar verileceği hakkımda kanaatini bildirmistir. Çin maliye nazırı Pariste PARİS, 18 (A,A.) — Çin Maliye nazırı M. Sooug dün Roma ve Cenev- reden Parise geldi. M. Soongı Roma- dan Cenevreye Duçenin emrine ver- diği hususi vagonla seyahat etmiştir. M. Soong'un Romada M. Mussolini ile mühim görüşmeler yaptığı malüm- dur. Çin Maliye mazırı, dün istasyon- da Çin sefiri M, Velington Koo ile birçok şahsiyetler tarafından karşi- lanmıştı.. M. Soong Pariste kısa bir müddet oturmuştur. göstereceği obir müessesede 10 sene kapatılmağa mahlcüm etti. Joseph Doldo Reisicümhura bir tehdit mektubu ile içinde patlıyan maddeler 0- lan bir paket göndermişti, Tayyare ile devriâlem MOSKOVA, 18 A.A.— Moskova'dan ayrılırken tayyareci Willy Post, Sovyet teşkilâtıma kendisine gösterilen iyi ka- bulden ve Sovyet Rusya üzerinde üçu- şunu tanzim etmelerinden dolayı v. kür etmiştir. Tayyareci Soryet Rusya ile çok alâ- olduğunu, memleketi tetkik hafiflemiştir. M.. | Intihap yoklama talimatnamesi ANKARA, 18 (Telefonla) — Cümhuriyet Halk Fırkası idare heyeti tarafından hazırlanmış olan intihap yoklama tali mesi umumi reislik divanı tarafın dan tasdik edilmiştir. Köy muallimleri için kurslar 483 ini ANKARA, 18 (Telefonla) — Köy mekteplerinde ziraat lerile bir kısım ilk tedrisat müfettiş leri iştirak edeceklerdir. Edirnede şiddetli EDİRNE, 18 (A.A) iyidir. Koza satışı hararetli tirkaç günden beri Edirnede baş yacak derecede şiddetli bir sıcak dalgası içindedir. Yağmurla rı takip eden bu sıcaktan çiftçiler çok memnundur. Pancar nün bu sene çok bereketli olacağı tahmin ediliyor. Koza surette devam etmektedir. Bursa - Orhaneli yolu soygunc bir sıcak dalg e ları Samsunda yakalandılar & ANKARA, 18 (A.A.) — Bursa - yapan ve bir jandarma ile bir köylümüzü şehit eden şakilerin yade oğullarından İslâm oğlu Mus tafa ve biraderi Mehmet ve a) teden uzun Ahmet oğullarından H asan oğlu Bekir, muz tarafından silâhlarile yakalan mışlar ve cürümlerini itiraf el dir. Katil Adliyeye veriliği Arifin Mehlika Hanımı öldürmedek: - Orhaneli yolu üzerinde Samsunda evvel otelde rakı içtiği de anlaşılıyfe." Tüccardan Bürhanettin Beyin kı. zı Mehlika Hanımı Arif Bey isminde irii ö ünü yazmıştık. Meh- lika Hanım 18 yaşlarındadır. Arif te fa Nuri Bey isminde Fakat kızın akal dün de yazdığımız. gibi Mehlikayı- Arife bazı sebeplerden dolayı kat'i surette vermemeğe karar verince, A- rifin zihni altüst olmuştur. Bilhassa babası kızı başkasına da nişanlamak üzeredir. Arif, bunu duyunca çok mü teessir olmuş ve he olursa olsun buna mâni olmak istemiştir. Bir rivayete göre. bahıtsız kız, gömüldüğü gün nişanlanacaktı. Söylendiğine göre, cuma günü Arif ile Mehlika Hanım Büyükderede Biristel oteline geldik dan istemiştir. İsveç ve Brezilya ilel' İdari ilimler Mukavele İmzaladık (Başı 1 irci sahifede) fince, bu mukayelenin müddeti 1 tem: muz 1933 ten 1 temmuz 1934 c kadar bir senedir ve 1 temmuzda meriyete gir- miştir. Mukavelenin hususiyeti takas © sasına değil, tediye esasına istinat etme! znemleketimin Buhran ve buzünkü gayri tabülik geç“ tüiten sonra münaasletın. bir kat daha için önünde serbest bir yol bulucak- — İsveç'in para an meri in esa- sını terketmesinin sebebi nedi -— İsvor altın esasını, ilin on olan İngiltereyi takip mahsul! de muamelesine ve takas esasına müstenit. tir, el evvel Türkiye ile kahve itilâ- fı aktetmiştik; Bu sebeple Yü ithal edilecek kahvelere mukabil Tü edilecek ai. le tâbi tutulacaklar eli €şyasından yümrüklerimizde, bi- zimle muahede aktetmis olan mermleket- leri vakit kederli bir vaziyett# ler ve beraberce içki de Bu canada kız babasmın kı artık görüşmelerinin kabil nı söylemiştir. Arif ise M başkasının olamıyacağını sö) kızı tabanca ile vurarak öld tür.. Bir rivayete göre Arif, bir” det evvel de sevgilisini umutı ml a al isim iltikeamdeam bir çek .R tereddüde düşmektedirler. di Mu, niköydeki yalımda fiyetin tavzihimi rica ederim.” Kongresi (Başı 1 inci sahifede) de 24 devlet temsil edilmiştir. Kongre üç büyük şubeye & m yapmıştır. Şunu hulüsla Tal veli biz Türe dersi > üye intihabını hakikaten sevgi “ 7 bulunacak mısınız? — İmkin kış > se ç ! Yeni bir seyrüsef" ç talimatnamesi ANKARA, 17 — Emniyeti “5 ye umum üdürlüğü yeni bir hazırlamaktadır. n Ml e sorulmuştur. Gelen ai, imelerden talimatnamenin haz da istifade edilecektir. Bu il Belediye sınırları arasındaki , talarile seyyar satıcıları alâksd” İP, esasları da ihtiva edecektir. yl asi. Badüznü Türk oşymsmdan' da De leketlerden alınmakta olan Te*İ'geiğ (İy caktır. Muahedede Türkiye'de" yl pa ya'ya ithal edilecek eşyanın Eiiğikin