13 Temmuz 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 58 BALA Kr Yazan: $. N. Abdülhamidin uyku ilâcı En neler okutup dinlemekten hazederdi? — Nasıl yatar- Hünkâr, dı? — Nasıl uyurdu? Sultan Hamidin mütaleaya da me- rakı vardı. Bilhassa tarih ve roman okumaktan ten çok zevk a tetkik ve tetebbü ileyiktifa etmez, ecnebi tarihlerini de tetebbü eder ve ettirirdi. Zatışahame, geceleri, uyku- dan evvel, mütaleayı severdi. Gece, yatak odasına çekilir ve mahremiye- tine kabul ettiği hususi bendelerin- den bir veya bir kaçmı huzuruna ça- ğurırde. Hünkârın hususi bendeleri, esbap- çıbaşı İsmet, mabeyinci Emin, dok- tor İzzet, gidiş müdürü Hacı Mah- mut Beyler ve müsahiplerinden Kâ- ğrthane imamı efendi gibi zevattı. Padişah, yatmadan evvel koli oturur, hususi bendelerinden tarih, roman okutur koltuğundan kalkar, uykuya dalardı. Padişah, uyuyunca, kitabı oku- yan hususi bendesi odadan çıkar, emektar kalfası paravananın arka- sına şiltesini serer, yatardı. Sultan Hamit, alelümum tarihler- İs; meraklı, cinayi ve yarı tarihi ro- manları okumağı veya dinlemeği ter- cih ederdi. Memlekette yazılan ve tercüme edilen bütün romanlar, pa- dişahın hususi kütüphanesine getiri. lirdi. Lâkin Sultan Hamit bununla da kalmaz, kulaktan methini duydu- ğu kitapları da, hangi lisanda olur- sa olsun, mabeyin mütercimlerine tercüme ettirirdi. Okuduğu " ve ya- hut okutup dinlediği kitaplarda ken- dince ehemmiyot verdiği bahisleri, noktaları tekrar okumak, yahut ara- yınca kolay bulabilmek için kitabın sahifelerine işaret ettirir, satırların hizasına bir çizgi çizdirerek üstüne rakamlar koydurup öylece geçerdi. Mekke'de İntelligence Service em “Kademiserif,, teki (o yasak. — Yıldırım, kime isabet etmiş? — Bulutsuz çakan şimşek! “İntellicens servis, denilen meş- hur İngiliz istihbarat şebekesi, yal nız Yemende değil, hemen hemen bütün Arabistanda hali faaliyette i- di. İngiliz casuslarının girip çıkma- dıkları, burunları ları yer ve iş kalmıyordu. Sultan Hamit, bu gizli casusluk ve fesat faaliyetine karşı tedbirler al mağı da ihmal etmemişti. Hicaz ta- raflarında cereyan eden entrikaları tetkik ve Hünkâra arza, rem Osman Ferit Paşa memurdu. gadrine uğrayarak yaverlikten çıka- rılmuştı, Sultan Hamit, culâsunda, mumaileyhi maiyetine almış, aver yapmış, Taşkışla kumandanlığına da memur etmişti. Daha sonra Mek- kei Mükerreme muhafızlığına ve Şey- hülharrem Nebevi makamına tayin edil. di Osman Ferit Paşa, cebbar, cesur, gözü açık, uyanık, padişahın sadık bendelerinden bir Çerkes asılzadesi idi. Hicaz taraflarmdaki ecnebi tah- rikâtına karşı koymağa çalışıyor, a- sami bir dikkat ve faaliyet göste- riyordu. Yarın: Mekke'de İntelligence Service —7— Casuslar, bütün takyidata ra gmen har varup harman savuru- m : yorlar! — Mi İnhisarlar mü tetkiklerini bitirdiler Verilen raporlardaki faydalı ve sarih tavsiyelerin tatbikına girişilecek ANKARA, 12 (A. A.) — Güm rük ve İnhsarlar Vekili Ali Râna Bey suallerimize cevaben Anado- İu Ajansına şu beyanatta bulun- muştur: — Mütehassıslar — tetkiklerini bitirdiler. İnhisarların merk: resi ve tütün, ispirto, tuz il işleri hakkında dört rapor verdi- ler. Bu raporlar çok faydalı ve sa- rih tavsiyeleri ihtiva etmektedir. Bu tavsiyelerin tatbikine çalışaca- ğız. Bir kısmının tatbiki için ecne- bi mütehassıs yardınına ihtiyacı- mız olacaktır. in maksatları MİLLİYET SEMBE , Amerikadagenişlik| Mer hakkı (Miliyet) imdir. Roosevelt buhranı azalta- cak yeni tedbirler alıyor VAŞINGTON, 12 A.A. — Nafia me zareti tahminen 200 milyon dolarlık bir inşaat programı kabul etrniştir. Bu program henüz M. Roosevelt ta- Malüm ol ii Suriyenin — kat'i bir şekilde tasdik edileni; Maan sancağı hududu dahilinde bu- o ! Janan «Kademişerif» ün içe i > ri hıristiyan giremez ve yakınma da Filo hareket edemedi i; REYKJAVİK, 12 A.A — İtalyan Bu yasak gayet siki idi. Kara ci- | tayyarecileri tayyaelerini saat 4,50 de | hetinden girip çıkmak memnu oldu. | hangarlara sokmuşlardır. Şimdi molör- | du gibi deniz cihetinden de Cidde- | lerini muayene ile meyçuldurlar, den Yanbudan ileriye, gayri möslim- z > İ lerin, her kim olursa olsun geçmele. | ZEppelin balonu bir'kaza ri yasak edilmişti. Ve bu memnuiye- geçiriyordu SEVİL, 12 A.A. — Kont Zeppelin te kudret ve imkân nispetinde mi dikka ve itina olunmakta idi. pie balonu dün gece Almanyaya dönmek ü- Zabıta, sıhhi. ta üm gece yaya Pain eyes ie zere Sevilden havalanmıştır. Balonun havalanacağı sada ehemmiyetsiz bir kaza olmuştur. Balonu şişiren gaz, tay- | fanın henüz yerde bulunduğu sırada, si- ! caklık yüzünden inbisat etmistir. Bunun hızla yükselmeğe başlamıştır. Fakat ba- londa bulunan bir kaç tayfa balonu dur- durmağı ve zararsızca yere indirmeğe muvaffak olmuşlardır. Bundan sonra ba-| lon benzin ihtiyacı temin edilmiştir ve balon Almanya istikkmetinde | havalan mastır, Çin donanmasını satıyor LONDRA, 12. A.A. Times | gazetesi baş makalesini Çin mese lesine hasrederekÇin harp gemile- rinden bir çoğunun son bozuklu. ğu, memleketteki karışıklığın bir | alâmeti olarak telâkki ediyor ve diyor ki : “ İsyanın müsebbibi kim ve ne olursa olsun, Çin donanmasının üc en iyi harp gemisinin en fazla verene satılığa çıkarıldığı bir ha- kikattır. Yol inşaatında yenilik adım . Birinden şüphelenecek olurlarsa, peşini, izini bırakmaz, adım adım ta- kip eder; hakiki hüviyetini meyda. na çıkarırlardı. Hakkında, şüpheler İ tecyyüt eden birini yakalayacak o- lurlarsa usuli dairesinde muayene &- der ve icabına bakarlardı. Daha eski zamanlarda böyle t tulan bir kaç şahsın Araplar ti Hac © mevsiminde o Şeyhülharem Osman Ferit Paşa, Mekkeye gelmiş- ti. Hac mevsiminde Mekkenin vazi- yeti ehemmiyet kesbettiğinden h- rin ve civarının inzibatna fa: ka gösteriliyordu. ülharem (Paşa, bizzat o meş İ gul oluyor, hiç bir noktayi ihmal et- miyor, ciddiyetle çalışıyordu. İşte bu uralarda, Mekkeden başmabeyi ğe yu şifreyi verdi: “Serkurena makamisâmisine: « Bugün © Beytulkaremi © Nebevi pişgâhında tavaf esnasmda ansızın inşaatında yeni (bir usulu tetkik etmek üzere bir şirket tees- süs etmiştir. Bu usul, yolların sağ müthiş bir gök gürlemesi işi- ii i ni, müteakip meçhul bir şah- arşa için üste ( döşenecek sn saika isabetile telef olduğu gö- | anın parmaklıklar br peni rülmüş © velidelmuayene gayri müslim olduğu anlaşılmıştır. Tahkikata mezit itina ile o devam olunuyor neticesi arzolunacağı ma- ruzdur, fermin.,, Yirmi; yirmi beş gün sonra gelen 8 rizada tafsilât vardı Yıldırım isabetiyle ölen şahsın To- maz namında Mancesterli bir seyyah ol duğu ve Ciddede Müsevi Şem'enun hanesinde iki üç ay kadar misafir kal- dıktan ve o civarlarda dolaşıp gezindik- ten sonra | Zilhi dördüncü günü Bedevi şekil ve kıyafetinde Mekkei Mü- kerremeye dahil olduğu ve Hintli Hac- İ caç delillerinden Mahmut Menavinin rebatında misafir kaldığı icra tahkikattan ve misafirhanede bıraktığı çantasından çıkan bazı evrak mündere- catından anlaşılmıştır. Hâdiseyi mufassalan anlatan arizanm sonundaki satırlar hayretle okunmağa (Baş: kinci sahifede) Para istikrarı mali meselelerin en © iyeki iatimetağia el re, bu mesele halledilmedikçe, De komisyonun mesaisine nihayet veril- mesini Fransızlar iltizam ettiler. Yal- sız, dediler, belki borçlar © meselesi dimi bi cubur görüşülebilir. Diger taraftan İngiliz- mun telefi vukua geldiği... ler mali meselelerin biribirinden ayrı Gök yüzünde mendil kadar bulut yok | lamıyacağını iddia ederek bütün me- ken şimşek çakıyor, gök gürüldüyor, yıl | selelerin görüşülmesini istediler. Bu, durum düşüyor ve Mister Tomasın bey- | İngiltere ile Fransanın aleni bir içti nine isabet ediyor mada biribirinden ayrıldığı yegâne Bunun kitapta yeri yoksa da, veham| mesele idi. Müzakere uzun devam et- padişahı teselli icin kâfi ve vâfi id.| ti ve hararetli oldu. Yirmi altı devlet Çünkü bu âdeta; Sen, biç merak etme, | murahhası söz aldı. Yirmi altı autuk. şevketlim; bak, Allah ta koruyor! De Yirmi altı mutun da ya ingilzce veya | emekli. ömesi, nutukların (Arkası var) fransızcaya tercümesi, mik tarını elli ikiye çıkardı. Binaenaleyh sâmiler dün 52 mutku dinlemek gibi bir işkenceye katlandılar. o Netirede ya memleketleri de diger tarafr ilti- zam ettiler ve para istikrarı meselesi mevzuubahis edilmeden mali mesele- ete hizmet. . Ni ütehassısları nin muhalefetlerine rağmen verilen karara göre konferans mesaisinde de- vam etmeli ve mali meselelerin hepsi- ni de müzakere etmelidir. Yani atlar öm demek Mütehassıslar inhisarların tev- dular İnhisarların Ankaraya nakli mu amelenin selâmeti için bu sene de talik edilmiştir. Tütün kanunu tadilâtı İnhisarlar Umum Müdürlüğünce bitirilmiş- tir. Şimdi lâyiha vekâletimiz ve diger alâkadar vekâletler tarafım- dan tetkik edilecektir. Benzine ispirto karıştırma ka- nun lâyihası Zirant Vekâletince hazırlanmaktadır.” rilebilecekler mi? Fransız Maliye Na- zırı M. Bonnet'ye göre bir karara var- mak imkânsızdır. Esasen M. Bonnet bir müddet için para istikrarına ta- raftardır. Ancak Amerikayı gücen- dirmesinler diye o yolda rey vermiş- lerdir. Diger devletlere gelince; büm- lar da ya Amerika, ya İngiltereden ayrılamıyacaklarndan bu devletlerle beraber yürümüşlerdir. Binaenaleyh Avrupa baricinde kalan memleketler 13 TEMMUZ HARİCİ HABERLER Londra mektupları 26 nutuk, 26 da tercüme, 52 nutuk daha dinlendi Nihayet atları yalak başına getirmek kabil oldu, fakat su içirtebilecekler mi? 1933 Bir tek fırka Hitlerden in iktidar mevkiini alamaz ISTANBUL, 12 A.A. — Volff ajan- smdan Bükreş muhabiri telefonla bildi- riyor: Almanya propaganda nazırı M. Gocm bosls, Angriff gazetesinde yazdığı bir | makalede hükümtü programının şimdi- ye kadar tatbik edilen kısımlarına ait muhtelif noktalarla bundan sonra yapı- lacak kısımı icin malümat vermiştir. M. Gosnboels Hitler kabinesinin yal- niz altı aydanberi iş başında olmasına rağmen umumi sahaların hepsinde esas- lı slahat yapmış olduğunu kaydediyor. M. Gocmboels burün Almanyada mil- li sosyalizm hareicetinden baska hic bir fırka ve teşkilât olmadığını iktıdarın ol- lerinde olduğunu ve kimsenin bunu al. mak ihtimali olmadığını söylemiştir. ii A *“z kuvvetile uçuş Frarikfurt-Am-Mein, 12 A. A. Umumi sanayi cemiyeti, yalnız a- dele kuvveti o yani kuşlarınkine benzer bir şekilde uçuş için 5000 marklık bir mükâfat koymuştur. Mükafat müddeti 3 eylül 1933 den 2 eylül 1934 e kadardır. Siyah gül VEİMAR, 12. A. A. — Thurin ge de Sangers Hausen de büyük bir gül bahçesinde siyah gül el de edilmeğe muvaffak olunmuş- tur, Dünyada ilk siyah gülü 1900 sene sinde Eisenath da bir bahçevan el de etmişti. Macar Baştekilinin Viyana ziyareti BERLİN, 12, A. A. — “ Boer- sen Zeitung ” gazetesi muhabiri, Budapeştede başvekil | M. Goem- bos ile Macar hariciye “nazırı M. Kanya ile görüşmüştür. o Muhabr- rın hassiyatına göre Macar başve- kili, bir Tuna federasyonu çerçe- vesi içinde küçük itilâf ile bir a laşma yapmak taraftarı değildir. Mubarrir, Macaristanın, Alıman- ya ile İtalyayi hariçte bırakacak ber türlü anlaşmayi reddedeceği- ni ilâve etmektedir. Zonguldak ve havalisinde sellerdi iktisadi adi ve mali mülâhaza ile değil, siyasi mülâhaza ile yani konferansı inkrtan uğratmamak, Amerikayı gü- cendirmemek, İngiltereden ayrılma mak düşüncelerle hareket etraişler- ir, Dün verilen kararla zevahir belki muhafaza ediliyor, konferans inkıtan uğramamış oluyor. Tatil de edilmiyor. Sonra bütün meselelerin müzakeresi. 0e devam ediliyor. Bununla beraber filen mali meselelerde hiç bir şey gö- rülmiyeceği aşikârdır. , Türk heyetimurahhasasımın Avru- pa devletleri grupuna iltihak etmesi- ni tabii görmelidir. Devletin maliye siyaseti, bir zaman altın esasını res- men kabul etmektir. Gerçi Türk pa- rası resmen altına dayanan arasında değildir. Fakat hükümet tarafından alınan tedbirler ve ithalât ile ihracatımızda temin edilen muva- zene sayesinde senelerden beri kıyme- tini muhafaza etmiştir. Binaenaleyh altıma dayanan paralar kadar sağlam ve müstakardır. Bu vaziyette para kıymetlerinde er geç istikrar istiyen grupla beraber yürümemiz tabii idi. Murahhas heyetimiz, iki tarafls ti- caret mukaveleleri aktile ticaretimi- zin genişlemesi yolundaki mesaisine Londra'da devam etmektedir. Vekili Celâl B. Londra Ticaret mümes- silimiz Faik B. le beraber Parise gitmiş- Gi. Pariste Fransızlarin ticaret münase- merasim tanzimi için esaslı müza- girişilecektir. Celâl Bey dün Londraya avdet etti. Fakat | tekrar Parise gidecektir. Faik Bey de tek- rar Parise dönmüştür. . Londradaki dört haftalık müza- kere ve temaslar şu hakikati anlat muştır ki bir memleket ticaretini an- cak bu yoldaki hususi itilâflarla ge- nişletebiliyor. Enflasiyon belki serbest devlete gümrük tahdidatı, kambiyo tahdidatı ja ve sair tedbirlerle yü- rüyen bir dünyada enfi, kalmadı. Londrada bir yoldur. Ve dünyanın o bugünkü vaziyeti içinde yürünebilecek yegâne | yoldur. Ahmet ŞÜKRÜ köprüler yıkıldı hasarat çoktur ANKARA, 12 (Telefonla) — Selin, Zonguldak kazalarında Y tığı tahribat hakkında bugün Dahiliye Vekâletine şu tafsilât gelmişi Kamlar altında kalan demiryolunun bir kilometrelik kısmının mizletilmesine çalışılmaktadır. Belediyeye ait tahta köprünün yarısı Maden idaresinin köprüsünün tamama yıkılmıştır. Muhtelif şirketlere ait 300 ton kadar kömürü su götürmüştür. İ limli ve Beycuma Nahiyeleri köylerinde mahsul kısmen harap olmu Öceler köyünden bir sığırı su götürmüştür. Ereğli Kazasının Kızlat resi üzerindeki ikinci köprü yıkılmış, menfezler tıkanmış ve yolun İ rak tesviyesi yıkılmıştır. Ereğlinin Taşviran Nahiyesi köylerinde 400 dönüm kadar mal harap olmuştur. Bartın Kazasında Bartın - Safranbolu yolunan altıncı kilomel sinde şose çökmüş ve seller bu yolun bir kısmını oymuştur. Bununla beraber muvakkat bir geçit temin edilmiştir. Amasra | hiyesi köylerinde 300 dönümlük mısır Mahsulü hasara uğramıştır. Devrekte bir köyde mektep kısmen yıkılmış, hayvan zayiatı olt! şiemndifer hattı sellerin tahribine uğramıştır. Devrek - Çaycuma k süsünün istasyon tarafındaki kısmı yekılmıştır. a Sellerin yaptığı tahribat etrafında daha fazla tafsilât almak iç dün Zonguldak Valisi Halit Beye telgrafla müracaat ettik. Vali B telgrafımıza şar cevabı vermiştir: ZONGULDAK, 12 - saat 18.30- İnsan zayiatı yoktur. 5 köprü, İ ton kömürü seller götürmüş, şoseni n 300 küsur metrelik kısmı boz muştur. Yollarda, şimendifer boyunda, mahsulâtta zarar fazladır. İ rıca Kozlu şimendifer yolunda da hasarat vardır. 26 evi su basmış! Devregin Tefenni köyünde karakolu ve mektep binasının yarısını 5 ler götürmüştür. Emniyet umum müdürü geliyor ANKARA, 12 (Telefonla) — Emniyet Umum Müdürü Tevfik K di Bey İstanbula hareket etti. M. Musolini dün akşam Tevfik Rüştü Bey şerefine ziyafet verdi ROMA, 12 A.A. — Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü. B& fendi dün Romaya vösil olmuş istasyonda hariciye müsteşarı M. 54 viç, Baron Aloisi ile umuru siyasiye ve protokol müdürleri ve Türkü) büyük elçisi Vasıf Bey tarafından karşılanmıştır. Bu akşam M. Mi solini Tevfik Rüştü Bey şerefine bir ziyafet verecektir. Yarın Türkiye sefaretinde bir resmi kabul yapılacak Sovyet sel retinde de bir öğle yemeği verilecektir. Işıklar köyünde 30 ev yandı IZMIR, 12 (Milliyet) — Aydının Işıklı köyünde Kara oğli evinde Hizmetci Kezibanın çamaşırda yaktığı aleşten çıkan o esen şiddetli rüzgâr yüzünden derhal korkunç bir şekilde büyümüş 30 ev yanmıştır. Kükürt ihtikârı davası İZMİR, 12 (Milliyet) — Kükürt ihtikâr: davasına bugün devam Raporda ti: dülmiştir. Bugünkü celsede ehli vukuf raporu okundu. hanelerin ihtikâr yaptıkları beyan edilmiştir. Müdafaalar yapıldı! sonra karar gelecek celseye bırakılmıştır. Rusyada dört ölüm cezası MOSKOVA, 12. A. A. — Tas ajansı bildiriyor: Moskova mahkf mesi, 24 numaralı farıkanın halkı mukabil ihtilâle teşvik ile ittihaf ğ ameleye #£ rilen gıdaları tağpiş ile ittiham edi liyorlardı. Çetenin reisi eski zabillerinden Ockine isminde biri dir. Gerek kendisi ve gerek cirümlerinden dördü idama, ve be si beş sene, biri sekiz sene biri 18 ay hapse mahküm edilmişlerdir. Aris mektep gemisi dün geldi Başı 1 inci sakilede) Vali Muhittin B. ve Kolordu. erkânı harbiye reisi de öğleden sonra Aris ge- ji i Cumartesi günü saat 13 te Vali B. şerefine bir öğle yemeği vere- 17,30 da Yunan Jeneral konso- Aris, bundan beş sene evvel Fransa- nen Saint - Nazaire yapıl mış gözel bir gemidir YEN oi açana” silâhları zabit mamzetlerini yetiştir yarayacak bir surette tertip edil. | , Gemi yelkenli olup bir muavin | miştir. metörü vardır. Aris'in mürettebatı zabit, zabit namzedi, talebe tayyareci ve bah- riye efradı olmak ürere 300 kişidir. i doğuracak Aris şimdiye kadar bir kaç seyahat | yarattığını tekdir edeceklerdir.”