14 Haziran 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yazan: $. N. hakkı (Miliyet) indir. PATRİKHANELER MESELESİ Nasıl halletmişlerdi? Gene cevabı aldılar! Patrikhanede, cismani, ruhani rü- esa ve azadan mürekkep olarak Ad- liye ve Mezahip Nezaretinden gönde- | rilen salâhiyettar memurun da işti kile akdedilen büyük ve mühim mada bulunan suretihal ve tesviyenin bülâsası: Asılları mukaddem tarihli olarak Patrikhanelerce musaddak ve mahfuz olup musinin vefatı üzerine tenfizi i- cap eden vasiyetnamelerin Evkafıhü- mayun ve Hazincimaliyeye taallük ©- denleri müstesna olmak ve bukuku- şahsiyeye dokunacak kısımlar hak- bni alâkadarlar tarafından alelü- sul ikame olunacak daavi, mahakimi- umumiyede hal ve intaç (olunmak üzere kemakân Patrikhanelerce mua- meleye devam edilmesi gibi devletin ve heyetitemyizii lunduğum miş ve mazbatalarını kendi kalemimle yazmış olduğum işbu emlâk ve arazi iyetleri maddesi o kadar muzir ve tiği kabristan yerleri, manastırlar, ki- liseler, hastahaneler, yetimhaneler ü- zer! ihtilâflar, nizalar davalar tahaddüa ve senelerce temadi eder dururdu. , İstanbul sekenesinden ve İ mak isteniliyordu. Ba suretle hema haz kiki varislerin, hem de Evkafın ve hazinei maliyenin hakları içediliyordu. Patrikhane meselesi, her nedense Sultan Hamidin sinirlerine dokunmuş- tu. Hemen her meselede zâf, aciz, meskenet, tereddüt gösteren, işi olu- runa bağlayıvermeyi “hikmetiidare,, — Abdül hamit, gerilemiyor, dayanıyor! — Beş devletin Midilli ve Sakız adalar ı sularında bahri nümayişleri. — âliye verdiği talim. ikhanelerin imtiyazatı- yinimezhebi noktasmdan tamamen mahfuz olup ancak Avrupa usulünde vücut bulan medeni teşkilâ- tıadliyemizden dolayı bütün (tebaa haklarında cari ve nafiz olan ahkâmı- ayrılık ihtası mümkün o- im bahs ile mütecellida- ne cevaplar verilsüesini emir ve ihtar | ediyordu. Padişahın talimatı dairesin- de cevaplar verilerek mesele geçişti- rilmişti. Rum Patriği Efendi, bir gün, o resmi merasim vesilesile çıkmıştı. Berm - rak “düayi ömrü şevketişahane,, tek- rar olunduktan sonra Patrik, cüppesi- nin cebinden usuletle çıkardığı bir a- rizayı zatışahaneye takdim ile icrayı Hünkâr, bittabi almış ve badehu 0- kuyacağını beyan buyurmuştu. Arizenin sureti: Atebei âsimanmertebei hazreti Şehinşahiye “Şevketlü kudretlü padişahımız €- fendimiz hazretleri, “Tarihifetihtenberi kemalitazim ve ibtiramla mahfuz olup ecdadızamı şa baneleri canibie: mütesel- silen tevsik ve ita olunagelen ve mü- barek ve müteyemmen cülüsu maalii menusu mülükânelerinde aynen tecdit ve tasdik ve ita buyurulan ferman ve beratıâlişanda “Rum Metrepolitlerin ma olunmayıp divanıhüma; vüzerayi uzzamım ve kazaskerlerim huzurunda görülmek © üzere â- ditanei saadetime (| havale oluna, deyu O muharrer o olup o hazarda ve taşralarda o buna riayet olun- mıyarak metrepolit ve piskopos ve ve- killeri dâilerinin bazı eşhas tarafların» dan ikame olunan davalardan dolayı mahkemelere celp ve davet ile haysi- yetlerine dokunulduğundan salifülârz ferman ve beratıâlişan muktazasınca muamele icrasına müsaadeiseniyei haz retişehriyarilerini istirham ederim. Ka tıbeiahvalde,, Zatışahane, bu arizayı ertesi gün 0- kumuş ve münderecatının temennimu- hal kabilinden ve hiç olmıyacak şey- lerden olduğunu beyan ile usulü daire sinde Şürayidevlet ve Meclisivükelâca bakılarak lâzımgelen muamelenin ic- rasını Babrâliye irade etmişti. Arizaimütekaddime o makamısada- sanan ve tatbik eden padişah, bu me- silede metanet gösterdi. Kat'iyyen ge- rilemedi, dayandı. Mümkün, muhte- mel ve mutasavver bütün mahzurlara «üsküllere aldırış etmedi, sonuna ka- dar metanetini elden bırakmadı. Aradan bir iki sene geçmişti. Beş devlet, Devletinliyeye karşı bahri bir nümayişte bulunmak için harp sefine- lerini Midilli ve Sakız adaları suları- nn göndermişlerdi. Avrupa büyük devletlerinin, her hangi siyasi, mali, iletrsadi ve habenslerisi sür: salma harp gemi- lerini göndererek bahri nümayiş yap- maları, eski âdetleri idi. Umumiyetle de muvaffak oluyorlardı. Taş | atıp fa kolları yorulmuyordu ki. Ne kopa- rırlarsa kârdı! Bu sırada, Patrikhanelerin metalibi de tekrar ortaya atıldı. Avrupa dev- İstleri, Babıâliden “mukarreratıahire,, gamı altında temin ettikleri emüsaa- datrmahsusa,, meyanına, Patrikhans- lerin e de ilâvesini istiyordu. PATRİKHANELER MESELESİ Şürayidevlet Tanzimat Ölme inin verdiği cevap. — İş içinde iş varmış! — Meğer Patrik Eftendiy i gülünç eden Hahülçr Bellen Akif Paşa ile muharririâcizi nezdine davet ederek zatışahancin bu işi me- rak buyurdukların: ve kema! dikkatle mütalea olunarak mülzim cevap verilmesi icap © söyledi. dane dei) | leyh, Venizelos hükümeti İ lüğünde bulunmuş Oktruva - Su - Süt! Muhittin B. şehir işlerini izah ediyor Vali ve Belediye reisi Muhittin B. dün Ankaradan şehrimize dön- dön- | müştür. Muhittin B. dün kendini le görüşen bir telif şehir işleri hakkında şu ii ması eşya Fiyatları o üzerinde ne | ramaktadır. Fakat bu işte beledi- gibi akisler yapacaktır. Bunun ü- | yenin iştiraki yoktur. zerinde tetkikat ve müzakere yap Sular tık, Hükümet bu tedbirden fiyat. İstanbulun suları için kanun Kp ahin bazı mer- | B. ME Mer . Bu- tebe te; ül olacağı kanaatın. | günlerde > dadır. Biz de bunu temine çalışa- | Bekliyoruz. Gelince tatbikata baş cağız. Bunun için de & muhtelif | İıyacağız, tedbirler düşüneceğiz ve tatbik | Şehir hali 5 is ğ iye ma- | miştir. Bugünlerde mü ya halli ihtiyaçlarımı nazarı dikkata Halin niçin muvakkat alarak tedbirler alacaktır. olup da daimi ğ Oktruvanın lâğvi ve yüzde on | dair birçok itirazlar vardır. Mu- kesri munzam halinde / gümrüğe | vakkat şehir hali için 200 bin lira zami birkaç büyük şehrin vari: | sarfedi . Daha fazla para datını azaltması muhtemeldir. Me selâ İstanbul, Ankara, İzmir gibi.. Awcak buna mükabil bütün Tür. kiyedeki küçük belediyelerin va- ridatı mahdut bir miktar ve şe- külde yükselmesi tahmin olunabi- noktayı nazardan iyi bir şeydir. Şimdive kadar bütün o memleket. dar." m gg de ör vala çi MR gz ey HARİCİ H İngilterenin borcu İngilterede 15 de 15 haziran taksitini vermiyecek mi? LONDRA, 13. A. A, — Kabine nin birdenbire gece yarısı toplan nasr metbuatta pek büyük bir he- yecan uyandırmıştır. Daily Telegraph, yüzde 10 nisbetinde Amerikanın “sanki öde- dim ” teklifini kabul etmediğini | İngilterenin perşembe (günü tak. ermiyeceğini Amerikaya bil. ğini yazmaktadır. LONDRA, 13. A.A. Harp borçlarımn 15 haziran taksiti hak- kında şimdiye kadar İngiltere ile Amerika arasında hiçbir anlaşma olmamıştır. Dün akşama Okadar, Amerikadan, bir kısım tediye ya- pılmak teklifinin kabul edildiğine dair hiçbir haber gelmemiştir. Ve kabul edildiğine dair de ümit ve- recek bir işaret yoktur. NEVYORK, 13. A. A. — Ame. rikanın İngiltere o tarafından 15! haziran taksitinin onda birinin te. | diyesine dair yapılan teklifi red- detmiş olduğu su: i şayia do | layisiyle hariciye nazareti bu kabil den resmi hiç bir teklifte bulunul. wamış olduğu bildirilmektedir. NEVYORK, 13. A. A. — Lond radaki Amerikan mahafilinde İn- gilterenin 15 haziran taksitini te. diye etmemesinin o muhtemel ol. duğu, ancak kabinenin bilâhare bunun hilâfıma bir karar | ittihaz etmesinin de imkân dahilinde bu lunduğu beyan edilmektedir. Amerikaya nota... LONDRA, 13. A. A. — borçları hakkında bugün Amerika ya bir nota gönderilmesi muhtemeldir. M. Chamberlain, Ayam kamara İn bugün öğleden sonra yapaca ğı beyanatı, bu notanın gönderil. mesine vakit bulunabilmesi için, gece celsesine bırakmıştır. Harp borçlarının yarısının ö- denmesi hakkında esas barile bir anlaşma elde edilememiş olma sının İngiliz hükümetini yabu boreları tamamen tediye etmek yahut herhangi bir tediye yap- maktan çekinmek şıklardan bi- rini tercih mecburiyetinde bıraka cağı söylenmektedir. v Suikastın sebebi Siyasi değil, sadece kan davası imiş ATİNA, 13. A.A. — Atina jansı bildiriyor: M.Venizelosa kar şı yapılmış olan suikast hakkında: ki tahkikat, şimdiye kadar ancak enniyeti umumiye müdürü M. Po- | Iyehronopulos'un bu işte manevi bir iştiraki olması ihtimalini mey dana çıkarabilmiştir. Mümai- zama» nında senelerce Pire polis müdür- ve Çaldaris kabinesi kendisini vazife başında bulmuştur. Suikastın * vaktiyle öl- dü.ülmüş olan kız kardeşlerinin intikamını almak maksadiyle M. Poiyehronopulos'un © biraderleri malında yapılmış olduğu anla- dikkati celbe şa- yi ki Polychronopuloslar yan yalıdırlar ve orada kan dökmek a deti vardır. Her halde meselede si yaset adamlarından . hiç birinin methaldar olmadığı anlaşılmıştır. Esasen M. Venizelosun ifadatın- dan cinayet amilinin bir aile inti- kamı olduğu ani » Mü- maileyh hükümetin bu işte kati- yer alâkası olmadığını söylemiş. tir. Askeri bir hareket £ yapılaca- ğma ve yahut diktatörlük temayül- leri mevcut bulunduğuna - dair o- lan şayiaların asıl ve esası yok- tu. Hükümet, umum tarafından takbih edilmiş olan müessif hadise yi istismar etmek maa muhalif rms hücumlarını katiyen ilk Halis siyasi ihtirasların patlak vermesine ma- ni olmak için in fevkalâde mesai sar etmektedir. m —— Graf Zeppelin balonu dönüyor LYON, 13 ALA. — Graf Zeppelin çe seçmiş, şimal itikamtimde yoluna İspanyol kabinesi eaMeiz kül etti Harp | peki: | ABERLER Avusturya r nazileri Viyanadaki met merkezlerini hükümet kapattı VİYANA, 13.A. A. — Dünkü hadiseler dolayisile Gratz darülfü nunu kapatılmıştır. Polis Viya- nadaki nazi partisini işgal ederek kapattı. Nazilerin toplandığı yer- ier de kapatılmıştır. Hitlercilerin tethiş hareketleri- ne karşı bir takım ihtiyati tedbir- ler alınması bekleniyor. oOEkseri- yetle yahudi olan borsacıların top landıkları “ Ziraat borsası kahve” sinde içinde ( 12 kiloluk patlıyan maddeler bulunan kurulu bir ma- kine bulunmuştur. VİYANA, 13.A.A.— Volff a jansı bildiriyor : Milliyetçi sosyalist fırkası ida re heyeti, Avusturyadaki Omilli- yetçi soyalistlik hareketi ile son günlerde yapılan . suikastler ara- sında bir münasebet arayıp bul- mağa çalışan bazı gazetelerin bu teşebbüsünü şiddetli surette pro- İ testo etmiştir. İdare heyeti, milliyetçi sosya- listlerin hiçbir vakitte kanuna ay- kırı bir hareket (yapmadıklarını bundan sonra da yapmıyacakları- nı ehemmiyetle kaydetmiş, evvel- ce olduğu gibi ileride de sükün ve İ inzibatı herbanği bir suretle boz- mamalarını bütün milliyetçi soysa "istlerden istemişti; i Tayyare ve i Pilotlar hazır I Amerikaya uçmak için iyi havalar bekleniyor ORTOBELLO, 13. A. A. —Je- neral Balbo, Chikagosya seyahat edecek filotillanım kumandasını almıştari İzlanda'da Rejjarik vich-bayda Cart Right arasında- ki yolun buzların mevcut olmasın dan dolayı küllanılmaz bir halde olduğu haber alınmıştır. Alice isimli 900 tonluk bir va- pür, yanında bir başka vapur oldu ğu halde Nevyorktan kalkarak Saint - Jean'de o Terre - Neuve'e gitmiştir. Orada lâzım gelen hava haberlerini vermektedir. Son ha- | ber yolun iki gün olabileceği gibi, iki hafta sonra merkezinde idi. Tayyareler hazır dır. Her an hareket edilebilir. Kurs lar çoktan bitirilmiştir. Tayyare zabitleri vakitlerini — futbol, tenis oynamak ve yüzmekle geçiriyor- lar. 14 tayyarenin hazırlıkları bi- tirilmiştir. Bilhassa radyo tertiba- tına dikkat edilmiştir. Her tayya- re 10 - 15 saat uçuş yapabilir. Konferansta İki yasak! (Bâği 1 inci sahifede) nenler arasında Rusya Hariciye Ko- miseri M. Litvinof ta bulunuyordu. M. Litvinof ile beraber seyahat etti- ğimizi vapura girdikten sonra öğ- rendim. Kâtibi delâletile Mösyö Lit vinofa takdim edildim. Rusya Hari ciye komiseri , Türk heyetinin ne 2: man geleceğini, heyette kimlerin bu- Junduğunu sordu ki gerek soruşun- dan ve gerek aldığı cevapların ken- mahiyette di bilgisini teyit eder ol duğuna delâlet edecek baş sallama- larından esasen Türkiyeden kimlerin gideceğini bilmekte olduğu anlaşılı- yordu. Mösyö Litvinof, gerek İngi- iz mükem- yük alâka uyandırdı. Ve temiz ha- va almak için vapurun güvertesin rak ve dosya getirdiler. Konferanım açılması arifesinde İngiliz payıtahtını © netice hakkında pek nikbin görmüyorum. İntiba şu- dur ki, konferansın müsbet bir neti- tice vermemiştir. Cenevrede müsbet bir neticeye varmak Londrada işle- MADRIT, 13 A.A. — M. Azana milli | vi kolaylaştırabilirdi. Ve buna çok saraydan 21 30 a doğru çıkarken şunlar rı söylemiştir: — Hükümet teşekkül etmiştir, Nazır- | ero isimlerini bir ant sonra harbiye ne- zaretinde bildireceğim, çalışıldı. Ancak inkita tehlikesi kar- şısında konferansı tehir etmek mec- eee hasıl oldu. Londrayi cihan iktisat konferan- sından beynelmilel | borçlar ile Sand- da açılabileceği | | Meclis reisi bugün geliyor ANKARA, 13. (Telefonla) — B. Millet Meclisi Reisi Kâzım Ps 1 Hz. bu akşamki trenle İstanbula ha reket etmiştir. Cümhuriyet bayramında 10 senelik faaliyeti gösteren bir sergi açılacak! ANKARA, 13, (Milliyet) — Maarif Vekâleti Cümhuriyetin onun cu yıldönümü o münasebetiyle on senelik faaliyeti gösteren bir sergi hazırlamaktadır. Sergi İsmetpaşa enstitüsünde açılacaktır. Sergi hazırlıkları için İstanbu Ida bir heyet teşkil edilmiştir. İktısat konferansı içtima ederken LONDRA, 13. A. A. — Cihan iktisat konferansı içtima halinde bulunduğu sırada büyük milletleri n teknisiyenleri ve maliye mütehas- sısları da kendi aralarında hususi toplantılar o yapmışlardır. Bunlar üç gurupa ayrılmışlardır. Birinci gurup harp borçları ve para kıymeti | nin tesbiti meselesini tetkik etmiş fir, İkinci gurup Almanyanın yap: | dağı kısa vadeli istikrazlar, üçüncü gurup da yine Almanyanın akdet | tiği uzun vadeli istikrazlar hakkın da tetkikler yapmıştır. i İktısat konferansı ve Rusya MOSKOVA,13.A.A. —Tas Ajansı bildiriyor : Londra iktisat konferansında bahseden İzvestiya gazetesi kapita- lizmin buhrandan muztarip olduğ unu ve konferansın bu hastayı eyi- leştiremiyeceğini yazıyor, Sovyetle re karşı iktisadi ve mali boykotaj t€- sebbüslerinden bahsederek diyor ki * Socyet Ruzyin bla Beyi dir, Adliye vekilinin Temyiz mahke- mesi hakkında beyanatı ANKARA, 13. A. A, — Adliy e Vekili Saraç oğlu © Şükrü Bey bir | uharririmizin suallerine cevaben vekâlet işleriyle yeni meşgul olma” ğa ği için şimdilik beyanatt a bulunamıyacağını o söylemiş, de- miştir ki : — Büyük Millet Meclisince d ün kabul edilen ve temyiz mahke- mesinde birikmiş işlerin sür'atle h alledilmelerine istikbalde de bu ka- bil birikintilere mani olmağa mata bulunan yeni kanunun, istihdaf et- tiği gayeyi istihsal, aleminden müstağni kalabi- Komisyoncular toplandı Gümrük işlerinin daha salim görüle- ziyade v Ed e a a e bilmesi için teşebbüste bulunacaklar | (Başı 1 inci sahifede) de kanunun ruhuna muvafık olmadığına, günkü gümrükçe kontenjan © ve takas muameleleri münasebetile | muamelenin teehhüründe ne malın ve ne de alâkadar tüccarların hir güna sui taksiri olmadığı na göre evveles oktruvası verilen hu gi- bi mallardan yeniden fark talep edilme- | mesi, 4 — Yeni tarifede bazı eşyanın tarife numara veya fıkrası miştir. Bu cümleden olarak evvelce serbest bistede bulunan bir eşyanın bu defa başka bir numaraya veya fıkraya ithal edilmesi do- layısile umumi listeye geçmesi veya te. mamen listelerden hariç kalması gibi haller vakidir. İsimleri kararnamede tas hiden gösterilmiş eşya ile isimleri zikre- dilmediği halde tarife numarasının gös- terilmesi dolayısile © pozisiyonun şümu- lü dairesinde bulunması icap eden eş- yanın kontenjan tatbikatı hakkında ya: pılacak muamelede - gümrükler tered- düde düşmüştür. Meselâ; Koko ipliği eski tarifede 412 A 1 maddesinde iken yeni tarife ile 409 C maddesine verilmiş ve yeni bir C fıkrası ilâvesile resmi ten- zil edilmiştir. Halhuki kontenjan kar: nameşinin A listesinde serbest olarak it- hal olunabilen bu eşya tarife maddesinin deyişmesile bugün ne umumi listede ve ne de serbest listelerde bir kayit olma ması hasebile malın ithaline imkân sıl olamıyor. Bu malın resminin ten; edilmesi dolayısile memleket sanayiine lüzumlu bir maddei iptidsiye olduğu ka- bul edilmiş demeletir. Bu ve buna mü- masil bazı eşyanm kontenjan (tatbikatı hakkında idaresinin tereddüdü. | kat mense sehadetnamesi olmadığından şehadetname ibrazına değin muamelesi tehir olunan peyverpey şehadetnameleri gelmekte bulunan eşyaların yeni veya & ki tarife üzerinden mi muamele görmes lâzmgeleceğinin vezih bir yal ilde tas rih emrinin Gümrük Başmüdürünün öne İstanbul Gümrükleri Başmüdürü” Sey fi B. dün hu hususta kendisile görüşen muharririmize şa izahatı vermiştir: — Ahdi tarifeler, ancak gümrük res minin tenzilâtına münhasırdır. Tı e nin esasına müessir değildir. Bu it la, eşyanın darası da, kanunen Gümrük resmine tâbi tutulmuştur. Ancak resim r tenzilât ile tahsil ediliyor, Bunda tatbi” i göre # i t kat hatası varit değildir. 31 mayrstan evvel gelmiş ve oktruvs resmi Belediyeye verilmiş te bu tarih” ten sonra gümrükten çıkarılmış eşyada 9, 10 Belediye hissesile verilmiş bulu Ban dühuliye resmi farkının alınması pek. tabiidir. Çünkü, bu eşya, 31 mayısta evvel gümrükten çılkarılmamıştır. Bins © enaleyh, bunların, gümrükten çekildiği zamanki ahküma tâbi tutulmasında isa betsizlik mevzuu bahs olamaz. Oktruva resmine mukabil alınması cap eden ©; 10 Belediye hissesinin de haddi resi izde 10 u olarak Ni neşrinden evvel kontenjandan cıkan fa- meselesile meşgul görüyorum. Fil hakika konferansın yazifesini zor- laştıracağı söylenen işlerden biri bu- dur. 15 haziranda vadesi gelen tak- siti İngiltere tediye etmeli mi, et- kaktaki adama kadar İngiltere bu- Dunla meşgul. Çünkü sokaktaki a- dam biliyor ki, tediye için verilecek ceğinden #ini söyliyeyim: Borçlar meselesini görüşmiyeceğiz. Bir de silâhsızlan- ma meselesi konferansın mevzuu ha- ricindedir. Bunlardan maada her me- seleyi görüşeceğiz. Konferansın ne kadar devam ede. ceğini şimdiden kestirmek mümkün olmamakla beraber, müzakereler normal şekilde devam ederse, netice- müzakerelerin devamına, ihtimal ve- rilmiyor. AHMET Şükrü Di kalan dosyalar meclise, âli karar heyetince tetki- katı ikmal edilmemiş olan doksan dosya hakkında bir kanun lâyihasi sevketmiştir. Bu lâyiha esaslara göre bu dos yaların, ikisi temyizden, ikisi dev İet şurasından, biri büyük erkân! c Ali karar heyetinden ! | | tetkiki teklif edilmektedir. Heyet reisini âzalar kendi aralarından seçeceklerdir. Heyetin kararları kati olacaktır. e Bu lâyiha birinci teşrin içtimamda minimal Bu © heyetçe mahsusa er ir refedilecek (o mütekaitlere heyeti n ! tekaöt maaşı ve ölenler vars# 1 bunlarm ailelerine dul ve yetin' maaşı bağlanacaktır. , Metteren MOSKOVA 13 A.A. — Tay Marttern, saat 22,15 de Alaskaya wecciben Khabarovık'dan hareket tir.