28 Nisan 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü tn karşılıklı kâğıt para usulünü bi e bir zıt dünyaya karşı tutabilecek ? Altın davasının bu derece keskin bir hale nasıl geldiğini anlamak için von zamanların iktısat âlemine bak- Malıdır. Harbe kadar Liberal rejim Vardı. Her yerde altın para serbestçe #olaşıyordu. Gerek nakit ve gerek ülçe halinde altın, hudutlar üzerin- de basit kaidelere tâbi olarak bare- ket ediyordu. Merkez pi Şek, telgraf havalesi veya poliçe faz- ve eksik miktarda olduğuna gör« *ltin çekiyor ve Meketi altın mmtakaları İnst ile taayyun etmişti. Fal Yekette esaslı şart Liberal ikti Harpten sonra Liberal iktisat bo- tuldu. Altınm hareket mekanizm: $e kayboldu. Liberal iktısadı bozan eşya veketinin yeni gümrüklerle ve konlen İlan tahdidi, ve para hareketinin de lu lüzumsuz iskonto politikasına Nâbi tutulması olmuştur. Bu surette altm serbest cevelân edememiştir, liği yerde tıkanmış kalmıştır. Bö; *lunca memleketler telâşlı bir va: Yet almışlar, önce kâğıt paranın kıy- Metini tutmak (fakat sonra prestige azanmak için altın yarışına girişmiş- lerdir. Harpten sonra öyle zamanlar olmuştur ki, milli iktısat demek ciha- Am altm tevziinden pay almak, tica- tet demek mal mübadelesi değil de altına en çabuk erişmenin tekniği de- Mek olmuştur. Altın kavizası şiddetini irttrdikça, beşeriyet bu kavgada ze- kâsmin en incesini göstermiş, melekâ- tn olmuştur. Daha yakın bir ifade i- İk, altın politikası tekmil politikala- hn esasını teşkil etmiş ve her politika altın etrafında dönmüştür. Altin yarışının tam hızlandığı bir tamandadır ki (1931 sonu), asıl ya- Tışı idare edenlerden İngiltere birden sahneyi terketti. Bu, hakikaten İngiliz altm stoklarının azalmasından erd, yoksa altına dayanan kâğıt pa- kalmadığın- Nan ve belki de serarlı olduğundan Mıydı, bu noktanın vuzuhla görülme- Şi iktiza eder. Cihanda altın çıkarak Yerlerin, yani altın pınarlarının en çenmiyetlileri b basin dahi İngiltere, hin elindedir. Bir yılda dünyada istih *al olunan altmm yarıdan fazlası İn- tiliz topraklarından geliyor. Soh zamanlarda altın çıkarmanın liyet fiyatı artmıştır. Cennbi Afri bu ingi in en kıymetli mıntaka- W, geçmişteki mevkiini tutamamak- tadır. Bugün artık İngiliz İktısat mu- harrirleri altına karşı muhasm vazi- Altının lüzumsuz in Meta olduğunu ileri sürecek kadar a- $ık konuşuyorlar. Bunlardan biri, al. tmâa dayanan para sisteminin eski za- Manlardan kalma iptidai ve hattâ bar bar bir usul olduğunu söyliyor. Bu tulün tarih ye kadar çoktan devrilirdi, diyor. İngiltereden çıkan bu zihniyete il- tihak ederek, buhrana altını sebep Bösterenler vardır. Eşya fiatleri düş- müştür, eid altındır; para zatpu tapt alına iamamıştır, sebep altın. dır; kredi eş boş kalmıştır, sebebi altındır, deniyor. Ve ilâve ediliyor; Altın bırakılmalıdır, çünkü her şey- ven © mes'uldür ve altının bırakıldığı , Bu fikirlerin, altından ayrılacağı" öylenen Amet taraftarları da ardır. Bu taraftarlara, kâğıt doları ihracatı arttırmak ve 15 ilyon işsize iş bulmak istiyenleri kat aldır. Bunlar anlamaktadır ki, altın arşılıklı kâğıt paranm kiymeti tek. il paralar altınla karşılanırsa var. dır. değilse, bilâkis düşük pa a kıymetlidir. Hattâ en fazla ihra en düşük paralı memleketler yap- aktadır. Amerika henüz tam olarak altın- *, altına veda edebilir. Pransa bu sebepten korku içinde- ve bu sebepten en kuvvetli adam- Nizamettin ALİ İktısat yekili Atinada sevgi ile karşılandı Celâl B. Yunan başvekili ve Iktısat nazırı ile görüştü. Ziyafetler verildi ATINA, 27. (Hususi muhabirimiz« den) — Iktisat Vekili Celâl B. ile re- fakatındaki zatları hâmil bulunan va pur bu sabah onda Pireye gelmiştir. Yunan Mülki İktisat Nazırı ile Başve- kâlet müsteşarı ve liman reisi iktisat Vekilimizi iskelede karşıladılar. Pi- reden Atinaya kadar © olan çok kısa yolculuk dost memleketin muhterem iktisat nazırı Mösyö Basmacıoğlu ile İktisat Vekilimiz protokol- dan ari, derin bir samimiyetin tecssü- süne kâfi gelmiştir. Heyet Atinaya varır varmaz İkti- sat Vekili Mahmrt Celâl Bey ile Ha- riciye müst, iuman Bey derhal Yunan Başvekili | ile İktisat nazırını makamlarında ziyaret ettiler. Mösyö Çaldaris ve İktisat nazırı öğ- leden evvel iadei ziyarette bulundu- lar, Öğleden sonra saat on yedide İkti- sat Vekilimiz matbuata çok (samimi beyanatta bulundu Vekil B. beyana- tında iki memleket arasındaki o dont- luktan hararetle bahsetti ve Atinada- ki temasların faydalı ve müsbet neti- celer vereceğini söyledi. M. Çaldarisin ziyafeti ATİNA, 27. (Hususi muhabirimiz» Celdi B. den) — Öğleden sonra iki saat Ati- nada dolaştım. Hiç bir yabancılık duy madım. Burada ayni muhitin evlâtla- (Devamı 5 inci sahifede) Hangi işler görüşüldü? Donald, Nevyorka hareket etmiştir. VAŞINGTON, 27 A.A. — M. Mac M. Roosevelt ile Mi Mac Donal'in Mac Donald Amerikadan ayrılırken | dedi ki:“ Eüikiteni iyi iş gördük,, mer gilakları müşterek , tehiğde örüşmelerimizden tilâflar elde etmek değildi. konferansın kendisine bırakmak icap © der. Bununla beraber bu görüşmeler in başlıca la derpiş etmekte olduklarını, bükümetin takip etmek istediği usulle rin yekdiğerinin ayni olduğumu ve her iki tarafın bütün milletlerin omenfaatı namına müspet neticeleri tahakkuk et- tirmek için beynelmilel itilâflar aktinin hayati bir zaruret olduğunu anlamış bu- lunduklarını göstermiştir. Bu gayeyi tahakkuk ettirmek için ta- kibı icap eden ameli usuller, araştırıl- mış, tahlil edilmiştir. Fiatler hakkında icap eden delillerin toplanması zarureti, esas olarak ka- bul edilmiştir. Bu gayeye vâsıl olmak için gerek ik- tsadiyat ve gerek nakit sahasında ayni zamanda harekete geçmek, ticaret siya- setlerine yeni bir istikamet vermek, ti- carete engel olan her türlü tahdidatı mu- tedil bir şekle sokmak için istişari ma- hiyette mesaj sarfetmek, merkezi Ban- (Devamı $ inci sahifede) Japon sefirinin cenazesi büyük merasimle kalktı Ş. Kaya B.le M. Süriç'innutukları ANKARA, 27. A. A. — Japon bü- yük elciri Yoshida İzaburo Hazretle- rinin cenazesi bü- yük merasimle kal dırılmıştır.Sant 13 te B.M. Medisi Reisi Kâzım ve Başvekil İsmet Pa- şalar o Hazratiyle Vekiller heyeti, bü yük ve orta elçi- İlerle elçilikler — Riyaseti- umum Kâtibi Hikmet ve Seryaver Celâl Bey ler, C. H. Fırkası Fırka Grupu ida- M. SURIÇ ve heyeti azalaı £ Hariciye Vekâlet müdirani ve Mebuslar, dostları $e! rete gelmiş yorlardı. Hazırlanan program mücibince ce - çıkarılırken Japon bir dua okumuş ve naze sefarctten maslahatgüzarı | bundan sonra tabut top arabasına ko nulınuştur. Bu esnada hazır bulunan kıtaat resmi selâmı ifa etmiştir. :elenkler Cenaze alayı 13 buçukta sefarot- ten hareket etmiştir. En önde riyase- ti Cümhur ve Fırka bandoları bulun- makta ve onu takiben süvari, Zn ve polis liralar; Hazretlerinin, B. M, Meclisi Rol ki â: | Şükrü Kaya B. zım, Başvekil İsmet Paşalar Hazrı tınnı, Şükrü Kaya, Tevfik Rüştü Bey- lerle, Heyeti Süfera, Japon elçiliği er. kân: Hariciye Vekâleti, Ordu, Bel diye ve dostları tarafından gönd len çelenkler gelmekte ve bunları ta- butun bulunduğu top arabası takibet- mekte idi. Arabanın iki tarafında jan darma efradı ile zabitler bulunüyor- (Devamı 4 üncü sahifede) 44 üncü liste ANKARA, 27. A.A. —T. D. T. Cemiyetinden - verilmiş- ür Karşılıkları aranacak arapça ve farsça kelimelerin 44 nu- maralı listesi şudur : 1 İHTAR 7— İHTİYAR 2 İHTİLAF 3—İHTİLAS 4—İHTIRA İHTİSAR İHTİSAS - Hu #niyei'tem - Listelerde çıkan kelimeler- den manaları birden fazla o- lanların ber manası için ayrı karşılıklar ileri sürülebilir.Kar- şılık gönderen zatlerin gönder- dikleri karşılıklardan duyul- muş ve işidilmiş — olmüyanları İ hangi kaynaklardan aldıkları nı göstermeleri rica olunur. 1 — İRŞAT 12— İRTİSAM Cümhu riyet Abidesi M. Canonica'nın beyanatı.. M.CANONİCA Taksim 'abidesini yapmış olan İtal yan heykeltraşı M. Canonica şehrimiz- de, abidenin genişletilmesi hakkında tet kikatta bulunduktan sonra Bağdat'ta gitmiştir. M. Canonica, Bağdat'ta, Irak kralı Faysal Hz. nin at üzeride rekzedi- lecek bir heykeli ile meşgul olacaktır. M. Canonica, ötedenberi memleketi- mizi sevmiş bir sanatkârdır. M. Musoli- ninin samimi dodtu olan M: Canosica, Taksim abidesini yapmak üzere, gene, M. Mussolini tarafından tavsiye edilmiş ti. M. Canonica Türk - İtalyan dostlu- ğu hakkında şayânı dikkat beyanatta bulunmuştur. Ducenin pek m dostu olan İtalyan sanatkârinin beyana- te bu noktadan ehemmiyetlidir. M, Ca- nonica diyor ki: — Ben ötedenberi Yeni Türkiyenin (Devamı $ inci sahifede) Dadya zelzelesi Ne kadar ev yıkıldı ve harap oldu MUĞLA, 27 A.A. — Dadya zelzele. | sinin son bilânçosu şudur: Şimdiye kadar merkez mahalleler ile beraber dokuz köyde 105 ev tamamen yıkılmış ve 150 ey oturulmayacak bir hale gelmiştir. 302 ev de tamire muhtaç tır. Zelzele arasında Emecik köyü civarın daki Koca ve Kara dağlardan büyük ve küçük kaya parçaları ovaya yuvarlanmış tır. 25 tarihinde ve saat 23 de biri şid- detli ve ötekiler hafif olmak üzere basarat ile beraber bir minare yıkılmış. tır. Hasarat miktarı tesbit edilmektedir. ANKARA 27 A.A. — Hilâliabmer cemiyeti umumi merkezi Dadya zelzele sinden zarar görenlere ilk yardım ol. (Devamı 4 üncü sahifede) HUAAAMARA Milliyet'in Tenis turnuvası Her sene yaptığımız gazetemi- zin tenis turnuvası, bu sene 1933 senesi tenis turnuvaları programı mucibince mayısın 12 inci günü yapılmağa başlanacaktır, lar bu suretle mutadından evvel oynacaktır. Tafsilâtı müteakıp nüshalarımızda yazacağız. Oyun- ETEM İZZET Herkes bir şey söyledi Gayrimübadiller Ankaraya bir heyet daha gönderecekler Fevkalade bir içtima yla nim kib ti, dün çok hararetli bir toplantı miş ve toplantıda idare heyetine dahil Saat 11 den 14 e kadar süren içtimma riyaset eden İsmail Müştak B. Anka- rada gayri mübadillere ait işler için Baş» vekil Pş. Hz. ile Maliye Vekili Bİ. nez- dinde yaptığı teşebbüsleri izah etmiştir. Mütenkiben bu işler üzerinde hararet” li müzakereler olmuştur. Avukat Ali B. demiştir ki; “— Şimdiye kadar gayri mübadille- rin gördüğü zararların yezâne müseb- bibi, bu cemiyet denilen heyulâ olmuş- tur. Her gayri mübadil, ferden hakkını | pek alâ arayabilirdi. Cemiyetin Ankara- İ ya gönderdiği heyetler de müsbet bir şey istihsal edemeden dönmüş, zaif he- yetlerdi.” Halil Pş. Ali B. e cevap vererek de- miştir kiz “— Cemiyete dahil olup burada bu- lunanlar meyanmda gayri mübadillik vesikası gösteremiyecek birisi vardır: AK B. kendisi gayri mübadil değildir. Şu halde cemiyet ve heyetler hakkında hakkı kelimi da olmamak lâzım gelir.” Ismail Müştak B. de: “— O halde, bu sefer Ali B. in An- karaya gönderilmesini kongreye teklif Gayrimübadiller Cemiyeti Reisi İsmail Müştak Bey sai idip bütün işleri başarı versin” AB vermek istemişse de, “şahsiyatın bü burada yeri yoktur” sesleri yükselmiştir. (Devamı 5 inci sahifede) | reye Galatasaray Mülkiye müsameresi Ibrahim Fazıl B. razlar arasında Dün saat 16 da Mülkiye ailesi tara- fından Galatasaray konferans salonum- da bir müsamere verilmiştir. Müsame- gençleri tarafından keman viyoloncel ve piyano ile çalınan İstiklâl marşı ile başlanmıştır. Bundan sonra kürsüye gelen müderris Ibrahim Fazıl B. salonu dolduran gü- ride halkın alâka ile dinlediği bir konfe- rans vermiştir. Konferansın mevzuu “Eski ve yeni istikraz siyasetleri ve 1933 ikramiyeli istikraz” idi. Fazil B. bu konferansında Osmanlı İmparatorlu- ğunda Kırımdan umumi harbe kadar 60 sene zarfında aktedilen ve miktarı 350 milyon liraya baliğ olan istikrazla- rı ve bu husustaki siyaseti tenkit ve tahlil etmiş ve bunların şartlarını, aktedildiği maksatları itibari: le teşrih ederek memleket maliyesi ve iktısadiyatı üzerinde yaptığı berbat te- sirleri izah etmiştir. açıklarını kapamak ve eski borç faizli ödemek için istikraz siyaseti, Usmanlı İmparatorluğunu iflâsa götü- ven mali bir siyaset olmuş ve memlek>- eski ve yeli istik. mukayese yaptı İbrahim Fazıl Bey Gn açık olan ticaret muvazenesini an- cak bu sayede idame edebilmistir. Fazıl B. budan sonra Cümbhuriyet (Devâmı 5 inci sahifede) Çocuk balosunda bir varyete numarası Küçümencik davetliler! Dün çocuk balosu ve gürbüzler seçimi yapıldı « haftasının dün 5 inci günü ve gösterildi. Azerbaycan musiki heyetinin oyunları ve hep bir ağızdan söyledikleri şarkılar çok beğenildi ve tekrar tekrar alkışlandı. Bilhassa küçük Temurun bi: | çak oyunu çok hoştu Çocuklar için Himayci Etfal cemiyeti zengin bir piyango da tertip etmişti. Bi- etleri 25 şer kuruşa satılan bu piyango epeyce rağbet gördü. Balonun nihayetlerine doğru gürbüz gocuk müsabakası yapıldı. Müsabakaya İpin kadar olan geceler kabak e: meş Nihat Sezai H. Beşinciliği Gönül Süreyya H. kazandılar. Müsabakayı kazananlardan erkeklere birer top, kız- lara birer bebek hediye edildi. İ © Balo böyle meşe içinde daha bir müd- | det devam ettikten sonra saat 20 ye doğ ru küçük davetliler birer ikişer dağıl- (Devamı 5 inci sahifede)