17 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

“ Neron,, Majik'te sö ' Alman milletinin hezimet devrinde | büyük yardımcı ve ecnebi istilâsm- | et edildiği tefsir olunmaktadır. 1812 senesindeyiz. Nili sulknamesinin #ktindenberi Franarz nüfuzu Prusya» Prusya milleti © âciz dir. Fransa Prusyayı Rusyaya karşı sevketmek istiyor.» Halbuki e feati Rusya ile biflikte Napo- nın menfeati Rusya ketir, balo li resile bu balodadır. Jork'un genç ya- Jork'un kızma âşıktır. o Fakat Ken dö Nüny kendisinin rakibidir. Napoleod'üin ordusu hezimete uğru- yor. Fakat ordusu beyhude yöre bek- İemektedir. Bu intizar ordunun mah miyor. EĞİ rn kızan Jork bizzat krala koşuyor, va- ziyeti anlatıyor. Kral Jork'u dinl. mek İstemiyor. Jork ordusunun ba“ gına döndüğü zaman ordu ve | halk kendisile beraberdir. Bu suretle Prus- m milleti Franarz istilâsından kurtu- luyor. > lardan Kristina çirkindir ve fakir bir hayat geçirmektedir. Babası içkiye düşkündür. Ağaç Ü- zerinde tornacılıkla geçinir. Eve biraz bolluk getirmek için de Kristina dan- telâ yapar ve panayir günlerinde pa- zarda satar. Arkadaşı Krisowla Ada- Dın en güzel kızıdır. Babasınm bak- kal dükkene onları ferih ve fahur ge- Şindirdiğinden çalışmaz. Kristina çir. kin olduğundan köyün delikanlıları Yalnız Krizoula ile meşguldürler. İki arkadaş arasında burada bir kıskanç. bk başlamıştır. İş işten © geçmiştir. Biraz zaman sonra Krisoula Patrasa- li zengin Aleksopulos'un metresidir. İki kızın arka Ye biribirlerine Filminden bir sahne Haftanın filmleri Majik: Jork Artistik: Paprika Opera Neron Glorya: Gizli kuvvetler Elhamra: Telefoncu kız Melek: Fens yol Etual: Kiki Ferah: Çinde bir gece Asri: Kerim racanın oğlu Müli: Dans cinneti e avdeti için yazıyor. Genç Nino'nun gelmesi eve bir kaç | Nioni- © bunun komu komşu dedikodusundan ibaret olduğunu ve ertesi günü Pyr- avdet edeceğini vadederek Kris- teskine çalışıyor. Ertesi günü Bu son darbe Kristinaya © çok acı gelmiştir. O da namussuz fena yola sapacaktır. En yeni elbiselerini giyip sokakta kendine bir âşık aramağa çı kıyor. Zavallı bedbaht O kız o kadar çirkindir ki kimse ona (o mültefitsne bir nazar bile atmıyor. Yalnız bak- kal çırağı Yani ona acıyor ve evlen- meyi teklif ediyor. Kristina koca iste- miyor, âşık arıyor ve Yani'nin metre- si oluyor, Bir gün Kristina köyün kilisesinde dün ederken yakışıklı bir adam refa- katinde bir kadın görüyor. Bu, Kri- günlük sadet getirmişse de çabuk ge- | insanların her istediği şekle gelemez Kristina gene namuslu kalacak ve o- na bağlanan Yani ile evlenecek, Kri- soula ize dostlu ile Avrupa yolumu tu- tacaktır. Opera'da Neron Roma tarihinin en haşmetli safhaları. mi sinemada görmek istersiniz, ba filmi seyrediniz, Neron, — bu filmi şu şekilde kahramanıdır: Muhteşem Roma (o İmporatorluğu, başlarında imperatorları zalim Neron olduğu halde müthiş bir ahlâk fesadı içinde yuvarlanmakta, esirler, İmpe- ratorun havuzundaki yılan balıkları- na yemlik etmekte ve bütün saray halkı içki ve fuhşun himarından ayılıp etraflarını görecek bir halde bulun- mamaktadırlar, Saray halkı arasında bir istima teş kil eden şahıs (Zerafet timsali) laka- bınr verdikleri Petrondur. İmperator Plota, harpte esir edilmiş ve bir Kral hanedanma mensup dilber (o Lijia'yi berayi muhafaza tevdi etmiştir. Plota nm yeğeni Vinisün, Lijia'ya âşıktır. Fakat, o, imperatorun malı olduğun- dan önce Neron'un muvafakatini elde etmek lâzımdır. Buna Petron tavas- sut ve Lijia'nın haşmetpenaha lâyık olmadığını anlatarak yeğenine hedi- ye edilmesini rica eder. Neron saray- da bermutat tertip olunan bir eğlen- €e meclisinde Lijiya'yı görür. Zevki- ne muvafık bularak ona temellük et- mek ister. Lijiya'yı Neron'un elinden | kurtarmak istiyen Petron kraliçeye müracaat eder. Neronu (oyalamak maksadile şiirlerini söylemesini istir. İ ham ederler. Neron şiirini söyler ve bu hususta Petron'un fikrini sorar. | Petron bu şöirlerin kuvveti olmadığı cevabını verir. Bu cevap Neron'un ka» fasmda zalim bir fikir uyandırır: Ro ma yanacak ve o, şehrin semaya yük- selen alevleri karşısında müteheyyiç olarak daha kuvvetli şiirler söylüye- cek... Zulâm hususunda Nerondan aşağı kalmıyan imperator askerler! (Başı 1 inci sahifede) müdürü Hüsnü Bey şu nutku irat ettir süngülelerek şehit edilen ve kan boğu- ları içinde bunalırken bile | gülümseye, gülümseye can vere n bu mübarek ş0- hitlerin hatıralarını tekrarlamak, büyüt- mek, baş uçlarında eğilerek içimiz sez laya sızlaya bir daha anmağa geldik. Ta rihin 13 yıl evvelki uğursuz gününü İs- petlemeğe geldik, diyerek toplanışın yüksek manasına tercüman olmuş ve 920 senesinin 16 martında işlenen ve ta- rihe silinmez bir leke olarak geçen cina yetin acılıklarını sayıp dökmüş ve de ğulları boğazlanır, her yanlarından de- lik deşik edilirken kalkımdık, Türk istik- lâl savaşı tarihi hürriyet tarihi bugün kuruldu. Köleliği hiçbir zaman kabul et- miyecek olan Türk en büyük kahrıma- nın yürüdüğü yoda bugün en son sözü- nü söyledi. Hatip bundan sonra, cihan harbi hai- lesi ve onu takip eden zama- na ecnebi İşgal günlerine temas ede- reki — 16 Mart sabahı İstanbulun ufukla- rn göken Kâbustan ancak Anadolu a- da yükselen nurlu güneş bu güzel beldenin ufuklarında | söktükten sonra kurtulduk. Bugün hür bir hava içinde gözlerimizi naydımlık bir 16 Mrt saba hi açarken 13 yıl evelii o uğursuz 168 Martı âslâ unutmayoruz, demiştir. Etem İzzet B. in nutku Hüsmü Beyin çok alkışlanan nutkundan sonra gazetemi w mumi neşriyat ve yazı İşleri mü- dürü Etem İzzet Bey şehir namr- na sik, sık alkışlanan şu nutku söyledi Yurttaşlarım, Bugün 16 mart. 16 martm Türk kurtuluş tarihinde İki izi ve iki yönü vardır. 16 mart bu topraklar ve.. bu yurt Üzerinde bir ölüme ve bir dirime des- tek oldu. Öldürdü ve. . diriltei! Düşman topuklarma kadar alça- len bir sultanlık o gün son nefesini verdi. Diye haykıran o bir millet dirim atılışının hızmı o gün kendi varlığın. da coşturdu. Arkadaşlar, Birinci durak ve birinci yön budur. İkinci durak: 16 martın kahpeliğe remzolmasıdır. Burada mezarları başmda toplan. dığımiz 16 yurt çocuğu o gün süngü- den geçirildi. Düşmanım yiğiti ve eri sırasında ö- Zülüri Kahpesine de o adı vermek, m o at ile anmak a Buradaki toplanışmızın bir mâna- sı da tarihin ve yiğit Türk milletinin asla gözyumamıyacağı ve unutamı; caği a akpeliği kahpelerinin yü “ Neron,, filminden bir sahne kumandanı Tigelen, efendisinin arzu. sunu yerine getirir. Şimdi, muhte- şem Roma şehri, alevler içinde yan- makta ve Neron bunu zevkle seyret- mektedir. Fakat bu yangın ahaliyi ayaklan- 'dermış, kundakçıları töcziyesini İste- mektedirler. o Neron ahaliyi teskin i- çin bir çare ararken serseri Feylesof Şilon Şilonides bu yangını hıristiyan. larm üstüne atmasını söyler. o Neron nihayet zalim ruhunu tatmin edecek bir vahşet çaresi bulmuştur. Hıristi- yanlar her tarafta yakalanır ve Ro- ma sirkine getirilir. Canlı meşaleler teşkil eden, aslanlara paralattırılan insanların feryadı Neron için bir zevk teşkil ve şiirlerine ilham membaı ol- maktadır. Lijya için hususi bir intikam hazır. lanmıştır. O, azgın bir boğanın sırtı- ne bir kere daha varmak, © ulu şehitle rimize gözyaşı akıtmak içindir. daşlar, i? Bu işgal niçin yapıldı? lı İmperatorluğu bu işgal ile nasıl göçtü?. Kafkas Fırkasınm yük- sak yuklu Türk çocukları maz gehit sl Bütün bunları bilen, £ vakaların i- ginde yaşayan nesiliz. Neticeler üzerinde duralım ve. . bu durakların kürsüsünde ileri çocukları için sesimize yön ve hız verelim. 16 martm ileri çocukları ve gele- cek bütün yurttaşlar için ilk anlaşılı şı onun Mustafa Kemal Türkiyesi için kara değil, ak ve aydın bir gün oldu- Bunu böyle bellemek lâzemi Yurttaşlar, Yaşamağa lâyık ve yaşamağa ka- rar vermiş milletlerdir ki düşmanla gepçevre kaldıkları on kara günlerde bile yüreklerine düşen yurt ve kur- tuluğ sezisyle şuurlarmı biler, sezgi- lerini keskinler, düşünüşlerini bes- ler ve... her düşman toslamasında ——— m — — na bağlanmış olduğu halde meydana bırakılır. Lijyanm esirler o arasında bulunan eski kölesi Ursüs boğanın ü- zerine atılır ve adali kollarile boğayı zaptederek Lijyayı kurtarır. Şimdi imperatorun locaaı önünde halkla be raber onun için af istirham etmekte. dir. O esnada, sebep olduğu bu vahşetin devomma artık tahammül edemiyen Şilon Şilonides ittihamkâr parmağı i- le Neron'u işaret ederek: Ey Roma halkı, siz aldatıldmız. Romayı yakan Nerondur. Diye bağırır. O ösnada Vinisiüs'ün teşvikile ayaklanmış olan sikerler de Romaya hücum etmiş ol- du'rlarından artık Neron için kaçmak» 16 mart şehitleri g İ büyük dersi bu olmuştur. .. *. geriye değil, ileriye atılırlar. 16 mart yumruğudur ki Türk mil- letinin coşuşuma hızverdi ve şahlanan millet — Ankaraya gel. Diyen Mustafa Kemalin (yanda ve kendi bayrağının altnda toplan- e.. orada kendini, kendi kendi. sini idare edişi bın yaptı, tarihi durdurdu, Türk in almyazısmı çevirdi, gidi izdi. Ve.. Türkiye inin kürsüsünden büyük Reisin dilile haykırdı: — Türkiye Türklerin ve.. Türki idaresi Türkiye Büyük Millet inindir!.. mart Türk çocuğu ve Türk kur- tuluşu için ilk dirim ve diriliğin böy- lece ve bütün bızıyle (o çağlayışı ve kaynağı olmuştur. Ve.. gene 16 mart kendi kendile- rini, ve tahtlarnı, £ Osmanlılığı kendi İc düşman çözmesine bera kanların kara günüdür. Ve.. gene 16 mart zorla, hile ve düzenle bütün bir yurdu . bölüşmiye ve paylaşmıya kalkışanlara (tarihin en İlerisinde bile bir daha tazelemiye koyulamıyacakları çok acı ve çok w- tandırıcı bir derstir. Kahpece, kalleşçe içimize giren, etrafımızı saran, yurdumuza yayılan düşman 16 martın bugünkü ve o gün- kü neticesile öğrenmiştir ki yaşamayı bilen ve başı yukarıda yaşamanın bü- tün varlıklarmı kendinde bulan bir millet yek edilemez. Velev ki bin bir düzenle tersmneleri, kışlaları, kalele- ri, silâhları elinden alınmış; her ta- rafı sarılmış ve karşı koyacak bütün kuvvetleri kırılmış bile olsa. Ve.. gene öğrenmişlerdir ki Türk üzerinde bütün . bir yurda de- #il, bir karışa bile gözkoyan yaban- & millet çocukları o (topraktan ya başları önlerine düşük olarak çıkarı- lırlar, ya süpürülüp atılırlar, Tarihin emperyalist devletlere en Ve 16 martın ters © muhakemesi, ve neticeler üzerindeki muhakemesi budur. Ve.. gene o 16 martır ki Gazinin Türk gençliğine hitabı yaratmış ve © hitap bütün tasvir ve kudretini, ve ifadesindeki yüksekliği en çok 16 mart sahnesin- den almıştır. Vtandaşlarımı, Yurttaşlarım, Biz de bugünkü gücümüzü, dersi- mizi ondan alıyoruz. Arkadaşlar, Bütün bunlar içindir ki biz her 16 mart günü dersimizi tekrarlar, hızı- mızı tazelendirir, kinimizi damarları- mızda bir tetikliğin işareti olarak ye- Her yılın bu gününde göz; bu şehitlerin mezarlarını ea ruhlarmı şenlendirecektir. Ne mutlu bu aziz ölülere ki yolun- da ve kurtuluşu için canverdikleri kur- tulmuş bir toprağın üzerinde yatıyor ve kurtuluşun bütün tadını tatan ırk ve yurttaşlarının duasmı — alıyorlar. Ölenler için de, kalanlar için de bun- dan doyumsuz, bundan sonsuz gülüm ve tat nedir?.. Ve,. biz, bu nesil, bütün Mustafa Kemal çocukları ne kadar bahtiyarız ki her toplandığımız mezarbaşı bize yurdumuzdan, kendimizden bir hâtı- rayı diriltiyor, ders ve ikaz hükmüne giriyor, bize iman ve kuvvet tazeliği getiriyor. Ve gene Türk milleti ne kadar bah- tyardır ki, altnda toplandığımız gü- neş kadar, üstüne bastığımız toprak kadar aydınlık bir yurt içindeyiz ve. bir daha hiç bir gücün geride bıraktı- ğımız sahnelere eş getiremiyeceği ka- dar pişkin ve kuvvetliyiz. Arkadaşlar, Mustafa Kemalin ezberinizde ol- ması lâzımgelen hitabesini daima ku- lağınızda muhafaza ederek her yer- de ve cesaretle bağırınız: yük kudretidir! Gençliğin nutukları Bundan sonra Edebiyat fakül- tesi tarih şubesi talebesinden Fe- riha Hanım heyecanlı bir nutuk Ankaralının . Dafteri (Başı 1 inci sahifede) dı. Her tarafta, Anadoludaki ha- reketleri te'in eden, aleyhlerin” de fetvalar çıkartan bir faaliyet | var. Harbiye nazırı * tayin edilen Mahmut Muhtar Paşa İsviçrede dir. Onun için harbiye nazırlığı- nı da Damat Ferit Paşa üzerine aldı. Ferit Paşa, İngilizlerle uyu- şarak kuvvayi tedibiye teşkil edi- yor. Şu teşkilâtın yapılmasına ka- rar verildi: — Erkânı harbiyei hususiye, — Anadolu tslahat müfettiş amamiliği, — İzmit ve havalisi fevkalâde kumandanlığı, Islahat müfettişi umumiliğine Müşir Zeki Paşa, İzmit ve hava- lisi kumandanlığına da Süleyman Şefik Paşa tayin edi İnzibat kuvvetlerinin manevi. yatı çok bozuktur. Kumandan di. ye kıtaların başına geçen büyük ve küçük rütpeli zabitler, ba hal a teessür ve tereddüt içindedirler. Hırs ve menfaat his- sile hareket eden bu adamlar, henüz harekete geçmeden bile u- yuşmuş gibidirler, İngilizler erkânı harbiyei hu- susiyenin gösterdiği lüzum daire. sinde yardım etmektedirler. İstan - bula işgal edenler halka dağıttık- ları beyannamede; 1 — İşgal muvakkattir, 2 — İtilâf devletlerinin maksa- dı, makamı saltanatın nüfuzunu kırmak değil, onu takviye etmek- tir, 3 — lülâf devletlerinin mak- sadı, Türkleri İstanbuldan mah. ram etmemektir. Fakat taşrada kıyam, katliâm ve vukuat olursa bu karar değişebilir. İstanbul hükümetinin rical ve erkânı arasında öyle saf ve buda. la adamlar var ki işgal ordusu. nun bu beyannamesindeki bu söz- lere inanmışlar, sırasında onu mü- dafaa makamında ortaya sür- mekten bile geri kalmıyor...” İşgal hâdisesi hakında bu muh- terem zabitin verdiği tafsilât, çok heyecanlı olmuştu. Düşmanın her savleti, her zalimane hareketi; sar a veriyor, manevi- yatı yükseltiyor. Türkeli; şunun ve bunun man- dasma binerek kurtulamaz. Eğer onun kurtulması mukadderse, yal- nız kendi kuvveti ve yardımile kurtulacak... Mustafa Kemalin bütün mem. lekete yaymak istediği yeni mez- hebin âmentüsü budur, lardandır, Mehmet B. kendisile görüşen muharririmize şöyle an- atıyor: söyledi: Feriha Hanımı Talebe birliği reisi Tevfik Bey takip etti. Tev- fik Bey irticalen söylediği nutkun- da ezcümle dedi ki: 16 Martın büyük Türk ölüleri başlarımızı kaldırın ve bakın Türk milleti sizi ziyarete. geldi. Diye söze başlıyan Tevfik Bey şe- tan başka çare kalmamıştır. O, iltica ettiği her yerden kovulur. Ve nihayet, gelen askerlerin kendisi. ni tutacaklarını anlayınca *on bir gay- retle bıçağı kalbine sokarak dünya- yı mülevves vücudundan kurtarır. Giorya'da Gizli kuvvetler Hakiki vakalara istinaden imükem- mel bir surette yapılmış olan bu fil min sahneleri bugüne kadı memis bir çok casus vesikalarındı barettir. E, 5 ve muganniye Mi May'in harikulâde hayat ve macera: ları bu eserde € 4 Jandırılmıştır. Londranın bombardımanında Ska- gerak © ve denizalu o muharekelerinde cosuslarım oynadıkları roller | ile bu | film tarihi bir sadır. Herkes, gizli | kuvvetleri görmsk ve tekrar görmek | olan bu zat 16 mart faciasını yas ondan bü ici hitlerin kalan nişanlılarmı, anala- rmı, kardeşlerini Türk gençliğinin kendi anşsr, kendi. kardeşi - gibi tutacağını söyledikten sonra: “Tür kadirşinastır, hiç kimse- den kadirşinaslık dersi olamıya- caktır da yakın zamanda bu şehit- leri büyük abidelerinin önünde daha kalabalık olarak taziz ede. ceğiz. “Millet büyük ölülerini ve 16 martı unutma...” Hâdise nasıl olmuştu? Dünkü merasimde köğsünde is- tiklâl madalyası taşıyan bir zat fazla teessür ve heyecan gösteri- yordu. Merasimden sonra bu zat- la görüştük. Mehmet Bey isminde — Şimdi şurada * yataslerıni “o vakitki delik deşik edilmiş ceset leri gözümün önünde canlanıyor. O günleri bir daha görmiyelim... 15 martı 16 ya bağlayan gece o vakit kafkas fırkası ei © Letafet apartımanında bir içti- da idik. Sabaha karşı dağıldık, Beyazıta geldik. O sırada baktık bir polis koşuyor. Nazarı dikkatimizi. cel betti: — Ne oluyor? diye sorduk. Po- İisin verdiği haber müthişti, İngi- izler bütün binaları işgal etmiş- ler bir grup ta kafkas fırkası ka- rargâhma gitmişti. Biz bu haber üzerine geri dön- daki tütüncünün köşesine de ka- rakola karşı makineli tüfekler yer- leştirmis Ve bi öldü zavallı şehitler kaçırılırcasma bu