18 Şubat 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 101 93 felâketleri 7 ve İgnatief “ Abdülhamit bir tarafa başka, .. » bir tarafa başka emir veriyor Gazeteleri ökedüm Mak İris sadım Necip Paşanın Mabeyin üferiği olmayıp, mızıka feriği #özolması değildir. Böyle bira- im mabeyine alındıktan son- hinyra sadarette duramam. Rüştü Paşa, sözünde dur odu: Konağına çekildi. Babrâli- ye gelmez oldu. Ziyarete gelen Öndlere de: İki — Paşa hastadır. Kimseyi veri edemiyor. Diye cevaplar verdirdi. Abdülhamit, sadrazamın bu Cc ke ha eden heyeti alelıtlak imha ve ifnadan ibaret olduğu kadar, Hasanı oraya sevkeden zihni- yeti müntekimane gerçi Hüse- yin Avni Paşa hakkındaki ge- yız ve adaveti şahsiyesi olmak- İa beraber, bunda bir de Ab- dülâzizin bunlar fından | katledilmiş olduğu zannın dan mümbais bir hamulei hu- sumet ve intikam vardı. “Böylece ( pürtehevvür ku- durmuş bir aslan hışmile oda- ya dalıp kapıyı kapayarak ilk kurşunu ile seraskeri yere de- MİLLİYET CUMARTESİ, Küçük itilâf Misak hakkında | söylenen sözler CENEVRE, 17. A, A — Yugos| lavya hariciye masıfı o Havas ajansı mümessiline şu beyanatta bulunmuş vakkat siyasi bir kombinezon, ne de köndi hesaplarına çalışan hir hükü- metler zümresi değildir Küçük itilâfın gayesi daha geniş- tir. Çünkü küçük itilâf sulhun yeni temeller üstüne kurulması ve beynel | mile) münasebetlerin kat'i surette| kuvvetlendirilmesi | maksadına var-| mak için bütün Avrupa memleketle- | rinin, bilhassa komşu hükümetlerin | mesai iştirakine açıktır. Fransız Hariciye nazırı CENEVRE, 17. A. A. — siz hariciye nazırı M. Paul asm İntransigeant gazetesi muhabirlerin den birine şu beyanatta bulunmuş- viren Hasanın gazabından, ki- mi olduğu yere âsâbı gevşiye- rek yığılan, kimi pürdehşet fi- rara teşebbüs eden vükelâ me- yanında muhafazai itidal ve cesaret ederek bu ölüm ve ateş geçince işte kadar kendi bildiğine le ir müstebit kesilmişti. , süuti bir idare kurmak istiyen- Gİ “eler, saray hâkimiyeti daha ka- sanmadan eskisinden bin kat aa görüyorlardı... , ri rs İerkes Hasan rakasına dafr Tefrikamızın “Çerkes Ha- in vakası” kısmında o zaman hriye Nazırı olan Kayserili şşhhmet Pâşanın Çerkes Hasa- Karşı atılışı hikâye edilmiş- ji. Buna dair Kayserili Ahmet Paşanın mahtumu tarafından mektubu aldık: “93 felâketi mekalei tarihi- iliğyenizi kemali merak ve dikkat jise inkip eylemekteyim. 88 mu- aralı tefrikada münderiç Çer tee Hasan vakasınm sureti ce- “Gerçi bu hailei tarihiye ev- ir felce de bazı cerait tarafından İM eee a ref kekiki bir irfanşinaslıktır. ki baptaki Balmatı tâmme ve sahihayr, en kendi ağzından dinliye sek zaptedilmiş olup nezdimde İku hakikati teemmül lava İsli olamaz ki, o zaman memle Miri idare eden heyeti vükelâ Ni mukadderat ve âkibeti bu İğerkes Hasan vakasmın kes- İledeceği netayiç ile pek alâka Mar görünür. Filhakika Hasa- lan bu tehevvürü mecnunasei | ilâvci beyan edeyim ki, heni e bir demir mânia | gibi İlerilen Kayserili — velev bir N og için — onu tevkife mu * afak olamasydı bu azgın Çer vti esin orada bir ziruh bıraka- yağını kimse tahayyül ve zan sedemezdi. “Malömdur ki Çerkes Ha- | İlân vakasının istihdaf eylediği Mitat Paşa konağındaki meclisi meşveretini teşkil | İ yordu püsküren kudurmuşun üzerine şirane bir savletle, yalnız si- İâhsız ellerinin kuvvetine gö- venerek atılan ancak bu sek- senlik Kaptanpaşadır ki, biraz geç olmakla beraber, suikasti tam olarak intaca, kendini fe- da ederek, mâni olmayı göze aldırabilmişti. “Şi ilâhsız Türk evlâdile, bütün ölüm ve- saitile mücehhez delikanlı Çer kes fedayisi arasındaki bu ha- maset mücadelesinde görüle- cek en ince ve küçük teferrüat bile şayanr ihmal © olmalı mı- dır? “Filhakika aynen yazdığı- nız veçhile bu ihtiyar Kaptan- paşa cüretkâr bir korsan çevik le, elinde henüz rovelveri- nin dumanı tüten Hasanın ar- kasına atıldı ve kavradı. Fakat ne vaziyette tutabilmişti? “Kayserili esasen, ihtiyarlı- ğına rağmen, gayet kur daleli ve ağır gövdeli idi. tün vücudünün siklet ve kuv- vetile Hasanın üzerine atıldığı zaman Hasanı © dirseklerinin yukarı kısmından göğsü ile be- raber pazılarından zapteder bir vaziyette kavramış bulunu “Şimdi Hasan, her an ken- dini bir kat daha bitap bırakan bu demir çemberden sıyrılmı- ya her ne kadar çok çabaladıy- sa da kuvvetinin buna kifayet anlıyarak bir mak çaresine tevessül etti. Ve Kayterilinin neferlikten yetiş- kin hakiki bir millet babası ol- duğunu düşünerek: '— Kayserili, beni bırak! Sen millet babasısın. Sana be- nim “ Teminatında bulundu. Bu munla e Mi kurtarmağa muvaffak olamayınca son ça- rei halâs olarak, Kayserilinin Yanam ağı km A pazısı aşağı kol ve bileklerinin seri sair hiç bir yerinden yaralan. mamıştı. Çerkes Hasan, cana- csile bir aralık gevşiyen Kay- serilinin kolları arasından dini bu suretle ( sıyırabilmiş, badehu vak'ayı malüm şekilde idame eylemiştir . “Böyle mühim bir hâdisei tarihiye muharriri için cerey: nı vak'adaki en ufak, en gi: kalmış tafsilâtın haizi oehem- miyet olacağı zehabile etnabı mekal eyledim. “Maruzatıma müsaadeniz! bir çoğumuzun meçhulü kalan | bu öz Türk evlâdı bütün öm- rünce berri ve bahri muharebe ! meydanlarmda bundan daha parlak bir çök menakibi kah- ramanane geçirmiş olduğu kıs men müşarünileyhin o damadı ve mühürdarı Hüseyin Hâmit | Bey tarafından mazbut ve k men de o zaman imtişar &den | (Basiret) gazetesinin 27 könu- ciye nazırlarının dün yaptıkları top- lontı büyük bir ehemmiyeti haizdir. içtima küçük itilâfm iyi ve| geek bir teşkil, markasi Ave | arzu olunmağa değer bir toplu doğru atılmış — bir ileri adımı, bir sülün ve intizam blokunun baş | langıcı, Balkanlar ve Tuna memle. | ketlerinin bir arada toplanmasına doğru kurulmuş bir basamak mahi- | yetindedir. du M. Paul Boncour, küçük itilâfa | İ” “dağlılağın. dahil 3 devlet arasındaki yeni başlan kuvvet ve sağlamlık bul duğunu, sulhu seven bütün memle- Nönkirşen felâketi PARİS, 17. A. A. — Nazırlar mec| ölü i intilik felâke. | lisi Neunkirehendeki tine uğrayanlar yardmak için me busan meclisinden 500 bin franklık tahsisat istemeğe karar vermiştir. PARİS, 17. A. A — Havas ajan yardım olmak üzre 100 o bin frank| vermişlerdir. m a A nuevvel 93 tarih ve 14 numara dimde mevcut mufassal tercü- mel hâlinde (o resmile beraber münderiçtir. İ “Arzeylediğim ( gibi mer- hum müşarünileyhin buna mü- masil ve faik, maalesef henüz meçhulümüz bulunan nice ic — raatı kabramananesi vardır ki bunlar da başlı başına mefahi- ri milliyemizin bir dasitanı ha- miyet ve şehametidirler. Baki hürmetler efendim. Bahriye yüzbaşılığından Müteknit Kayserili oğlu | A. Galip | Bu mekfuba dair iki söz Galip Beyin mektubunu yur | karıya aynen aldık.Biz, Çerkes | Hasan vak'asını yazarken, bu- na dair şimdiye kadar yazılmış bildiğimiz bütün vesikalarda gördüklerimizi yazmıştık. Bü- tün bahislerde de eldeki vesi- kaları gözden geçirmekten hâli değiliz. Kayserili Ahmet Paşa merhumun silesi (nezdindeki yazılı hâtıra ortaya konmadığı için bunu bilemezdik. Bununla beraber, vakanm tarifinde Ga lip Beyin verdiği izahatla bi- zim yazdığımız arasında yegâ ne fark, Ahmet Paşanın sol o- muzundan da yaralanıp yara - Me noktasından ibaret- ir. Lütfi Simavi Beyin “Devri inkılâp” eserinde aynen: “Kaptanıderya Ahmet Pa- şa yerinden fırlayıp canii mer- kumun ellerini arkasından kav râmışsa da zapta muvaffak o- lamadığından kama ile sol ku- lak tozundan ve söl omuzun. dan ve sol pazısından yara ye- ! dikten sonra geri | çekilmiye mecbur olmuştur.” Deniliyor. Mahmut Celâlet. tin Paşanm “Mir'atı hakikat” ında da: “Kayserili Ahmet Paşa ar- kasmdan ellerini tutarak bas- tırmağa ve tabancasını alma- ğa kemali cür'et ve (— cesaretle! çalışmışsa da kama ile Ahmet | Paşanm yüzünü ve el ve kolu- nu yaralayıp harekte mecal bı rakmadığından, o dahi meclis | odasından geçilir küçük odada | ihtifaya mecbur kalan sadra- İ zam ve azadan Hâlet Paşanın yanlarına gidip... ,, Devamı var İ butü icap eder, İ vardır. İ müstenkif reye karşı 39 reyle kabul | İ müş iken geçen 0. | Yasak kalktı | Aski ispirtolu| içkilere doğrul VASHİNGTON, 17. AA, — A-| yan meclisi içki yasağının kaldrıl eki takriri kabul etmiş-| Meburan meclisinin de kendisine | gönderilen bu takriri sülean ekseri-| yetle kabul etmesi lizsmdır. Bu takririn meriyet mevkiine gir | mesi için şimali Amerikadaki 48 hö- kümetin dörtte üçü tarafından ka A a | Japonya | Çekilecek mi? | TOKİO, 17. A. A. — Ceneral A-| Faki bir görüşme esnasında yaptığı beyanatta Japonyanın milletler ce- niyetinden çekilmesi hakkında kati kararın henüz almmadığını söylemiş. | tir. Ceneral Araki Jehol meselesine de temas etmiş, bu meselenin yeni (Man çuri hükümetine ait dabili bir iş ma biyetinde olduğum | bundan dalayi! İsadak — suretleri ERLER Protesto Fransada mağaza ve| İdükkânlar kapandı PARİS, 17, A. A. — İktisadi kur taluş komitesi — mali projeleri pro testa makamında olmak üzre ticaret yi erbabı arasında dün öğle- ra bir grev tertip etmiştir. x sokağında umumi bir $6- alan bu greve bilhassa süs eşya- ticareti yapanlar iştirak etmiştir. Yiyecek satan mağaza ve dükkân lar ile lokantalar. Kahveler ve sine yalar örmemiyet üzre açık kalmışlar Paris muhitindeki mahallelerde bu grev yet edenler az olmuştur. Herhangi bir hadise | çıktığına dair bir haber alınmamıstır. Taşrada buna benzer hareketler hazmlanmıştır. Birçok şehirlerde bil- hassa Marsilyada, Mentepellier'de, Bezier'de ve Poitiers'de mağaza ve dükkânların çoğu kapanmıştır, Fransız-Rus ademi tecavüz misakı PARİS, 17 A.A. — Sovyet ler Birliği hükümeti ile Fransa arasında yapılan ve geçen ikin citeşrinin 29 unda Pariste im- zalanan ademi tecavüz misaki | ile uzlaşma mukavelesinin mu- / Moskovada ! Fransız sefiri M. Dejean ile ha- riciye halk komiseri vekili M. Krestiuski arasında teati edil- miştir. Krkadüki ecnebi Bin Amerikalı geliyor | NEV YORK, 17. A. A. — Motör| Hü Avgantes transatlastiği 1000 den | fozla yolcuyu hamil olduğu bnde ya kmda Avrupaya gidecektir. Agustos 20 Şubatta Cebelüttari- ke gelecek vo oradan hareketinden sonra Cannes, Riviera, Napoli, Mes İstanbul, Hayfa ve by eee bar enli mensup o Amerikalılar İmparatorluk mec. | lisinin içtima BERLİN, 17. A. A. — Volff a. jmnumdan: İmperatorkuk mecli rip etmiştir. Br toplantıya ilk de fa olarak Prusya bükümeti nezdinde | ki Alınan komiserinin mümessilleri de Prusya murahhasları sıfatile işti rak etmişlerdir. Meclis Bade hükümeti namma ve rilen biv takriri 26 muhalif ve bir! Stmiştir, Bu takrirde deniliyor kir “ İmperatorluk medisi, Prusya bükümeti nezdindeki komise ri tarafından Prusya Parma murah- riyaetindeki sabık hükümet tarafın dan yapılan ve reisicümbur Hinden- mit sa- burg'un ya hükümetine komünistler VAŞİINGTON, 17 A.A. — İ Ayan azasından M. Hatfield meclise bir kanun lâyihası tek çur etmiştir. Bu lâyihada Amerikadaki ecnebi komünistlerin koğulma sı yahut Amerika toprağı hari- cine çıkarılması istenmektedir. M. Hatfield bu lâyihasının biran evvel müzakere edilip karılmasını istemiştir. Fakat, M. Borah bu dileğe itiraz et- miştir, Meclis M. Borah'ın itirazini tasvip etmiştir. Mebusan meclisi Adliye en- cümeni hükümeti zorla devir- meği veya hükümet makam ve memurlarına karşı şelmeği tavsiye eden veya edecek kim- seler hakkında şiddetli cezalar verilmesine dair olan kanun teklifini, evvelki kararı hilâfı- na olarak, tasvip eylemiştir. | İtalya kralı yolda ROMA, 17 A.A. — Kral ve kraliçe Brindizi'ye gitmişler. dir. Oradan Mısır seyahatine çıkmak üzere vapura binecek. i Yerdir. Irak'ın Roma sefiri LONDRA, 17 A.A. — Irak sabık başvekili Nuri Sait Paşa Irak hükümetinin Roma elçili- | ğine tayin edilmiştir » Silâhları bırakma müzakereleri Kapanan bankalar DETROİT, 17 A.A. — Ban kalar mevduatın azami yüzde 5 nisbetinde geri ( almmasına imkân vermek için tekrar açıl. mıştır. Kişelerin önünde kalabalık | görülmektedir. Mişigan bükü- metinin başka yerlerinde de bankalar mevduatın muhtelif nisbetler dahilinde geri alınma sma imkân vermek için kişele. | rini açmışlardır - eza İngilterede gripten ölenler LONDRA, 17 A.A. — İngil. terenin ve Galles memleketi- nin büyük şehirlerinde grip yü zünden ölenlerin miktarı son hafta zarfmda hissolunur dere cede azalmıştır. Evvelki hafta 1911 kişi öl hafta İçinde 413 ü Londrada olmak tir, CENEVRE, 17. A. A. — Silühla- rı azaltma konferansı umami komis- Hiz hava kuvvetlerine ait meselele- oresile teklifleri izahat vermiştir. Amerikan murahhası Mi Gibson, sivil tayyareci: meselesinin mevzii bir plana göre halli an israr göstermiş ve demiştir ki: — Amer hökümet sörü tay- yareciliğin beynelmilel mürakabaya tabi tutulmasını kabul edemez. Komisyon, M. Madariaga'nm ri- yasstinde bir komite teşkiline karar vermiştir. İngiliz ve Fransız teklifle İri bu komisyona havaje edilecektir. İadolny Almanyanın bu hu- poktai nazarın anlatmış ve demiştir ki: — Almanya ordu tipleri için bir tek şekil kabulü hakkındaki bu yeni mesele karşısmda — ortadan kaldı- rlacak şimdiki ordü teşkilitinm ye rine ne konacağını ve taarruz silâb- larınm ne dereceye kadar kaldırıla- sağını anladıktan sonra — bir vazi- yet alacaktır. Danimarka Kralı Pariste PARİS, 17, A. A. — Reisicümbur M. Lebrun Pariste — bulunan Dani- i 1306 ölüm vak'ası kaydedilmiş marka kralınm şerefine bir öğle zi- yafeti vermiştir. ME , Muhakemeye doğrul! Bursadaki 23 maznundan i başka yenitevkifat yok | BURSA, 17 (Milliyet) — Son mücesif vak'anın bütün tabi E kikatı ikmal edildiği için, evrak müddei umumilik tarafından is tintak hâkimliğine verilmiştir. Bu suretle hâdise artık adliyeyt intikal etmiş bulunuyor. İstintak tahkikatının pek uzun sürmiyeceği zavnediliy Bu taktirde muhakemeye pek yakında başlanacak & demektir. | me Hâdise mazmunları olarak mahkemeye sevkedilccek olan 28) teş kişiden başka yeniden kimse tevkif edilmiş değildir. İ vat Fransa milyarlara varan bütçeli e açığını nasıl kapatıyor PARIS, 17 A.A. — Âyan meclisi maliye encümeni tarafım | dan hazırlanan Projede mali vaziyeti düzeltmek için 1933 se) nesine ait olmak üzere üç buçuk milyar franklık bir tasarruf | teminine çalışılması derpiş edilmiştir. Bu projede vergilerin arttırılmasından beklenen hasılât 2 hn milyar 267 milyondan 1 milyar 715 milyona indirilmiştir. kon-İ m trolun kuvvetlendirilmesi neticesinde elde edileceği umulan | Li 750 Sie da bu yekün içindedir . Yine bu projede umumi masraflarda yapılan tenzilât mile i Si i i İs İsi Suikastçı Mahkemede Baya 1 inci sabifede) geldi ve biraz uzakta yine | durdu. Başımı yine geriye | doğ ve baktım, M. Cermak'i yerden kal- darıp götürmekte olduklarını gör- düm. Kendisini © arabama aldım ve otomobilin yoluzu Luttğu bastan. | ye kadar yanımda alıkoy! | Otemobilimin iki pie da| polis memurları duruyordu. Bunlar. | dan biri elinden, başka biri de gö-| zünden yaralanmıştı. Sa'kast nasıl oldu? MİAMI, 17. A.A — M. Roose velt'e suikast yapmak isteyen Zana ra, bir seranın üstüne çıkmış ve re- velverinin namlusunu — başka birisi” nin omuzuna dayamış olduğu halde M. Roowevelt'e doğru boşaltmağa | başlayınca balk “ bu adamı nüz, linç ediniz” diye bağrımıştır. n 5 ne doğru hücum stmişlerdir. Zabıta, mutaarrızı halkın elinden büyük zor luklarin çekip Zangara'yı derhal hareket emri verilen bir oto- mohilin yük konacak yerine bağlrya- | ak ahalinin tehevvüründen kurtara- | bilmiştir. ! Birkaç kişi Zangarayi götüren o- tomobili takip etmek ve mülaarızı dövmek istemiştir, fakat zabıta Zan- garayi mubafaza edebilmiştir. Calabre'da doğduğu söylenen ve 35 mda olan Zanyara Paterson da çalışan bir yapı işçisidir, sanatı ; tuğla koymaktır. Paterson “yeni Jersey hüküme- tinde” İi tuğla | harmanmda çalı şan arkadaşları Zangarann sık sık şiddetli ve ileri geri iddialarda bulun duğunu söylemektedir. Nevyork polis müdürü ne diyor? NEV YORK, 17. A. A. — Ner York polis müdiri, şu beyanatta bu- lunmutur; “Herhangi bir vaka olması mh- temeldir. Onun için şimdiki kadar fazla ihtiyat tedbiri almsa yi- icap eder. niyet » ve selametine çalışmak i polis zabıta memuru yl , İtibar ve a sahibi başka, kimselerin de korunmasma de çalışılacaktır. Son zamanlarda M. Heorer'e düzinelerle tehdit çakre ları gelmişti Fakat M. Roosevelte in kadar İz bir tehdit karşı sında kalmamıştı. Zangara haptshan eda MİAMİ, 17. A. LALA — Zangars, et yüksek bir olan hapisha- Benin yirmi birinci Dani melike Zi wa aley! e a Mr lee de bir cinayet işlemek maksadile ve elinde silâh olduğu halde taarruz su | gerim dolayi takibatta ei ikast esnasmda yaralananlardan | biri ölecek olursa Zangaranın idam | cezasına çarptırılması lâzım gelecek tir, | Zangara cinayet mahkemesinde MİAMİ, 17.4. A. — Zangarı dün cinayet mahkemesi karrıma cık halde ne | lin Yeni fırka Suriyede yeni bir fırka teşkil ediliyor Beruttan Adana güzetelerine yazt iyor: Barada tanmmış o simslardan bir grup yeni bir siyasi fırka teşkil etmek için teşebbüste bulunmuşlar. dar. Forkanm maksadı /.übmanın Su- | riyeye ilhaki ile vahdet dahilinde ve — merkeziyet usulu ile idaresi- | lir. | Ermeni kamplarında çıkan ve baş bin kişinin açıkta kalmasına olan yangın tahkilatna devam edil mektedir. Başta Taşnak fuası oldu ğu belde açıkta kalanlara yardım e- dilmektedir. Papa, Berutteki vekili vasıtasiyle yersiz halanlara verilmek üzere Vatikan namma bin frank göndermiştir. HALEP, — Matosyon şirketinin buradaki merkezini ve etmette o- lan Rizkullah Müdevver efendi bir. denbire ortadan kaybolemuştur. baleıldığı vakit bir yere savuştuğu anlaşılmıştır. Mut telit mahkeme yakalanınas için tev. kif müzekkeresi kesmiş olup Rizkul lah efendinin barice çıktığı anla Gi belediye meclisi ÇANKIRI, 17 A.A: — Bete diye meclisi, Şubat toplantısını bitirdi. Tarifelerde halkın lehi ne tenzilât yapıldı. Aydın Halkevinde AYDIN, I7 A.A. — Halkevi tarih şubesi azasından Hakim Ziya Bey tarafından bu gece Halkevi salonunda demokrasi tarihi ve Türkiyede demokrasi cereyanları mevzuunda bir kon ferans verilmiştir. Bir Rus muharriri geliyor Rus imuharrirlerinden M.Leon Nika bugün Çimperin vapurile şehrimi ze gelecektir. M. Leon Nikulin Sov- Muharrir, katin bulunmak üzere memleketimi- . burna bir kaç gün kal: dıktan sonra Ankaraya gidecektir. M. Leon Nikulin'in tanmmış ba. zı eserleri vardır. Rus iktilâlinden sonra şöhret alan bu muharrir. Hüb lon ismile ihtilâlden bahseden bir e- ser yazmış ve bu eser Almancaya ter cüme edilmiştir. Muharrir, bundan manda İspanyada yaptığı seyahat in tibaları hakında “İspanya Mektupla ni” ismile bir eser neşretmiştir miştir. Buyün de mahkeme huzuru- na çıkacaktır, M. Ceramak'ın vaziyeti MİAMI, 17. A. A, — M, Cermak a bakan doktorlar kendisinin shhi | vaziyetinin dün akşam memnuniyeti mucip olacak bir halde bulunduğunu daha az ırtırap çekmekte olduğunu söylemişlerdir. Suikasttan sonra JACKSONVİL, 17. A. A — İm giltere kralı ile M. Mac Donald M Roosevelt'e maruz kaldığı suikastlar a | dolayi bir tesssir telemafı ©: lerdir