4 Şubat 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

; ve hizmet etmiş bir adamdır. Bu işi onun yapmama” İıydım. Amma, ne yapayım, İÜ Bağdada gitmek için beni çek pm ie, bol bür İl işi yapmasaydım, Hi daha fırsat bulamazdım. — Serasker Paşayı öldür mek niyetinde olduğumu kimse ye açtın mı? — Dostuma açsam yanım dan ayrılmayıp beni bu işten Tras? Me diyeceğim? Ben ya" e Siz de beni Hasanm sonra, Divanı harbin idam kararma ssas ol- ». .. Sultan Murat, © saraymda İssecirsiz bir deli © halindeydi. İĞNE günlerde gelip giden aklı, rk biç işi Diye duvarlara © atılarak aşgüya örümcek varmış ta tuta- Ki sakmış gibi yapıyor, fırsat bu- kiluncn gizlice i müşiri Damat Nuri Pa- ğim, akılları erdiği kadar bu ha- iii saklamağa çalışıyorlardı, Fa e akıllarmın da çok bir şeye LE yoktu. doktor beee yaptıkla: «Ex büyülerdir. Ben o biiznillâh yunları bozabilirim. Fakat daj- efendimizin yakininde bu- #narak her hallerini görmeli- Diyerek saraya yerleşmişti. Vükelâ da hastalığı sakir buorlardı Padişahın selâmlığa kılıç alayı yapıla- bir. çr —— * elbise gi mani atfedilmiş, gazetelere ti, inayetin ertesi günü işi gü- arz için saraya git“ » Güya Padişahın iradesi» diyerek © Seraskerliğin Ser Ekrem Çırpanlı Abdülke- Nadir Paşaya, © Hariciye zırlığının da Adliyo Nazırı ie vini Bini l büyük bir tesir bırakmıştı. Tarihi tefrika: 87 93 felâketleri İgnatief “Sultan Murat,sarayında zincir. siz bir deli halindeydi — Mitat Paşa millete çok | müşürü Nuru Paşa, Hüseyin Avni| © Paşanın ölümüne kederlenmekle beraber, bu celâlik — seraskerin orta- dan kalkması kendilerine meyda- mı boş bıraktığını düşünerek için için teselli de buluyorlardı. Müter- cim Rüştü Paşa ile © meşrutiyete muhalif vükelâ içlerinden en kuv vetlisini kaybetmiş olmaktan endi şeli idiler. Mitat Paşa ile meşruti- yet taraftarları vakayı beğenme mekle beraber şiddetli bir meşru- #yet düşmanından kurtulmuş ol- 26 | mak düşüncesile hoşlamıyorlardı da. Orduda bir heybetli sükü- net vardı. Yeni Serasker Apti Pa- şan şahsi bir nüfuzu yoktu. İyi kumandan diye tanılırdı. o Asker sevk ve tâbiyesini bilirdi. o Fakat İs- | başlıbaşına teşebbüs kuvveti azdı. Hattâ zabitler cülüs vesilesile ter- fi için Sultan Murada arize tak- dim ettiklerinden © dolayı onları dülâzizi tahttan indiren, Muradı tahta çıkaran kuvvet wfatile ken- dini devletin en baş unsuru olarak tanıyordu. Süleyman (Paşa (o hadi- senin kahramanı sifatile herkesin görü üzerinde olan bir adam ke- silmişti, Birçok zabitler ona mü- racaat ederlerdi. Hüseyin Avni Pa saya bu kadar büyük hizmetlerde bulunduğu halde onun da zabitle- rin terfii hakkımdaki şefaati tesir. siz kalmıştı. İşte bunun için ordu, seraskerin ölümüne karşı durgun- huktan başka bir duygu gösterme. di. Vak'a vükelâ üzerinde başka bir korku da uyandırmıştı: Seras- keri öldüren adam, ordudan bir kolağası idi. Acaba bunun asker- ler arasında ortakları yok mu &- di? Acaba askerler, kendi basla” rmdan başlıyarak bütün devlet ri- ealini ortadan kaldırmak gibi bir plân kurmuş muydular?, Süleyman Paşanın bir | askeri komite reisi olduğu, bu komitenin ordu içinde kuvvetli teşkilât sahi- bi bulunduğu O zannolunuyusdu. Süleyman Paşanın bir gece içinde, kendisi kumandan olmadı halde dört tabur askeri saraya götürüşö, İstanbul Merkez Kumandanmdan İstinye karakol zabitine (o kadar herkese sadece ismile bir o haber göndermesi İstediğinin icra «ma kâ fi gelişi unutulmamıştı. Eski Jön "Türk, hararetli © meşrutiyetçi, âlim ve softalarla münasebettar, o Mekâ- tibi Askeriye Nazm ve sivil as- ker bir çok ileri fikirlilerin başı sı- fatile Süleyman Paşadan çok kor- kuluyordu. Ummımi toplanmada o- nun kapıyanmdan ayağa kalka rak sadrazama karşı gelişi de ba- torlardaydı. Sadrazam mütercim Rüştü Pa. #a, umumi toplanmadan sonra da ol | Süleyman Paşayı konağma çağır. mış, Zaptiye Nazırı Sabri Paşa ba- raber olduğu halde nasi. hatler vererek fikrini tadile calış- muştı. Fakat Süleyman Paşa Mil. let Meclisinden başka kurtuluş ça- resi olmadığına kanmıstı. Seraskerin ölümünde bu askeri komitenin metbali olup olmadığı süphesi vükelâyı çok rahatsız edi- yordu. Daha o gece sabaha karşı sadrazam Süleyman Paşayı kona- £ına çağırmış, dertleşmisti. Ertesi günü Serasker Kaymakamı Redif Paşa, Süleyman Paşanın yazdığı | bir ilânnameyi imzalıyarak “Ceri- dei askeriye ” de neşretirmiş böy- lelikle terfi arkasında kosan za- bitlerin efkârma sükünet vermişti. Mitat Paşa bile, Süleyman Pa- şadan ürküyordu. Hattâ — Çerkes Hasan vakasından sonra © Süley- man Paşayı kabul ettiği zaman ma- sasmın Üzerine kocaman bir rovel ver koymuştu. Süleyman Paşa bu aca silâh sürünce söyle bir gül. e — Canım, bu koca rovelver de ve oluyor? Onun böyle küçükleri daha iyi iş görebilir. Diyerek cebinden kendi rovele i | verini çıkarıp gösterdi. Mitat Pa- şaşaladı: — Aman, affedersiniz. Naarlsa | orada unutulmuş. İE iraydu Valdosultanla — mabeyin| © Diye rovelverimasnın gözüne | Almanyada İntihabat Hitler tethiş usulüne müracaat etmiyecek BERLİN, 3. A A. — Volf€ ajan bildiriyor: İmperatorluk meclisi- nin dün yaptığı içtiman riraset eden başvekil Hitler, bilhassa şu beyanat” ta bulunmuştur: Bugünkü hal ve vaziyetin son de- rtcede vahim olmasına rağmen istik bale şu 3 sebepten dolayi emniyet ve itimatla bakıyorum! 1 — Alman milletinin azmi ve ça- kama sevgisi, 2 — Alman enilletinin tarihin ber devrinde hayati ihtiyaçlarını yerine | getirmek için yeni yollar bulmağa tabii surette kabiliyet ve istidadı ol- mınsi, 3 — Her türlü buhranlara ve te- lüketlere rağınen hâlâ bir Alman top rafı ve bir Alman bavası mevcut ber Tunması, Bu sözlerden #onra başvekil, Al nin harsi, iktesadi ve siyasi ananele. rine istinat arrusunda olduğunu da kaydetmiştir. 500 yerine 60.000 BERLİN, 3. A A, — Volf€ ajan- sından: Yakında yapılacak intiha- bat münasebetile intihap kamanunda bir değişiklik © olmıyacaktır. Ancak reisicümhuran bir emirnamesinde teknik mahiyette barı tadilit derpiş Bu tadilâta göre, dağıtılan Rayiş- tag meclisinde seb'usu bulunmayan bir fırkanın hu sefer oamzet göstere- bilmesi için hazırlayacağı listenin en az bir intihep dairesindeki © münta- hiplerden 60 bin kimsenin imzasmı taşıması İğzim gelmektedir. Halbulâi simdiye kadar 500 imza kâfi görül. mekte idi Bu tadilden maksat dağınık bir halde bulunan bazı fırkaları intika- bat haricinde bırakmaktır. o Ecnebi memleketlerde yaşayan Alman teba- sı yakında yapılacak intihabatta rey vermele haldernı baiz olacaklardır. Tethiş yok | BERLİN, 3. A. A. — Volf€ ajan. sından: Alınanyada yer yer görülen tethiş hareketi aleyhinde güya pek yakında bir emirname (o neğredilece. ğine, bu emirnamede fevkalöde mah kemelerin çoğaltılacağına ve idam ce zası tatbik edilen ahvalin bududu ge miyletileceğine dair öğle üreri çikan Berlin gazetelerinden birinin meşret tiği heyecan uyandırıcı haberin aslı yoktur, Böyle bir enirname © çıkarılması makamlar zabıta ted- birlerinin kâfi olduğu © kanaatinde dir. Gizli komünistler STETTİN, 3. A A. — Siyasi brta Stettinde kanuna mugayir bir surette teşekkül etmiş bir komünist teşkilât moydana © çıkarmıştır. Bu teşkilâtm maksadı ordu ve polis kuv vetleri arasında fesat çıkarmağa ma- tuf risaleler dağıtmaktı. Birçok ko- münist tevkif edilmiş, müteaddit ri- —— Bir ihtilâfın balli BUENOS-AİRES, 3 (A.A.) — Santa Fe demiryolları kumpanya- ile bu kumpanyada çalışan işçi- ler arasnda çıkan ihtilâf ücretler e ip çalışma usulünün to sisi suretile halledilmiştir. Sabık Yunan kralı LONDRA, 3 (AA) — Sebık, Yanan kralı Jori, apsndisitten ame veçhile kiliniğe dün girmemiştir. Ne zaman gireceği hâlâ belli değildir. yerleştirdi. İgnatief'in kurdurduğu £ fesat ağı, vükelâ arasındaki bu emniyet sizliklerden istifadeye muvaffak oluyordu. Sadrazamla Mitat Paşa, © rada açılan Sırbistan muhare- besine gitmekte olan Serdar Apti (Devamı var) MİLLİYET O CUMARTESİ HARİCİ HA hiçbir veçhile düşünülmüş değildir. | Salühiyettar 4 AT BE RLER | Cenevrede yeniden nutuklar başladı “Yournal,, a göre Alman inti. habı bitmeden ları azaltma konferansı, reis M. Hen derson tarafından dün açılmıştır, M. Henderson, silâhlerı azaltma hakkındaki umumi mukaveleyi konfe ransın iki aya kadar o kabul etmesi temennisinde bulunmuştur. Fransız mümessili M. Massiğli & İâkadar hükümetlerin iki aydan beri | uzun uzadıya tetkike yakit bulduk İ ları Fransız plân: hakkında delillere müstenit mütalealar, yahut isabetli ve açık tenkitler yürütülmesini rica etmiş ve demiştir kiç * Müzakere esasında ortaya çı-| kabilecek eksikleri tamamlamaya ve | anlaşamamazlıkdarı dağıtnağa | M | sı suretile — artıp kuvvetlenmesi &- rasında çözülmez bir bağlılık bu- lunduğunu israrla beyan etmiştir. M. Massigli, ir min edecek bir rejim dahilinde olmak şartile — beraberlik esasına | muva- fık surette vücuda getirilmiştir." M Massigli © Fransanm alâkadar İktısat Konferansı İngiliz - Amerikan müzakeresinin s0- nunu beklemeklâzım LONDRA, 3, A. A. — Router n- rendiğine göre dünya iktisat konfe. cak müzakerelerden evvel toplanmı- yacak, dayetnamelerin e gönderilme. sile konferansın toplanması arasın. da enn 3 aylık bir müddet geçecek tir, Davetnamelerin gönderilmesi hak- kında benüz hiçbir tertibat alınma- mastar. Çünkü daha evvelce İmgilir - Anse rilzan müzakereleri hakkında daha w- gtk hir fikir ve hüküm hasıl etmek arzusu göste “ M. Mac Donald ile M. Baldrin M. Neville Chamberlsin, — Sir John Simon ve M; Valter Runciman 6 Şubatta Vağhington sefiri M. Lind. bunlar borçlar meselesi hakkında a- deta bir nazıriar encümeni teşkil et. miş olacaklardır. İngiliz marahhas İ bir karar verecektir | Yeni İngilis Amerikan müzakere. lerinde dünya iktisat konferansı ve- sair memleketlerin bu konferanata işgal hakkına malik oldukları mev. ki meselesi oön safta tutulacaktır. Çünkü bu memleketlere daha evvel. €e kendi haklarında zararlı bir tes- viye sureti çakdedildiğinden dolayi İngiltereyi munhaze cimek için vesi- le verecek hiçbir beynelmilel itilâr Konferans reisliği LONDRA, 3.A.A, — M. Mac Donald, dünya iktisat konferansına riyaset etmesi hakkında (kendisine yapılan daveti — bu konferanım Londrada toplanması şartile — ka- bul etmiştir, ile Amerika arasında yapıla. i müsmir netice beklenemez CENEVRE, 3.A, A. — Silih-| memleketleri büyük gayret ve cehit| teşkil göstermeğe davet ettiğini de ehem- miyetle kaydetmiştir. Journal'ın fikri ZON DaKIKUİ Tuz Fiatleri Hayvanlara verilecek ucuz tuz fenni vasıtalarla boyanacak | ANKARA, 3 ( Telefonla ) — Tuz fiatlerinin tenzili için k ve İnhisarlar Vekâleti tetkikat yapmaktadır. Esasen Kolp ve taraflarında kilosu yarı yarı- ya yani 3 kuruşa vale fiatlerinin umum yetle tenez- xölü ine ey) hiye ea etrafında şümullü ban r yap b Esas iibarile fiatlerde behemehal tenzilât yapıl şılmaktadır. Bilhassa hayvanatımızın tuz ihtiyacının ucuz temini için an- PARİS, 3. A. A. — Journal gaze) de tetkikat yapılmaktadır. Fakat hayvanata verilecek tur- tesi silâh karvvetlerini azaltma konfe- | dan ransının tekrar açılıp faaliyete geç- çok ücur fiat alınacağından İnsanların bu tenzilâttar istifade ettikleri takdirde varidatın fazla düşmesi nazan mesi mümnscbetile neşrettiği bir ma-| itibara alınarak hayvaulara verilen tuzlar fenni ve kimyevi kalede ihtiyatlı ve ihtirazlı kullanmıştır. Bu gazete, konferanı müzakerele- rinin , Almanyanın intihabat devresi dolayisile tereddüt halinde 5 Mart tarihine kadar (nal ve müge. sir bir surette cereyan edemiyeceği. ni ehemmiyetle kaydetmektedir. de CENEVRE, 3. A.A. — Havas! gntbike Ajnası bildiriyor: | Silahları azaltma sigli Fransız planının havi olduğu w- Mi esasları hatırlatmış, bu planın 23 temmuz 932 tarihli beyunname. de kaydedilen neticelerin yerini tut- mak değil, fakat onları tamamlamak gayesini güttüğünü tekrar etmiştir. bir lisan | usullerle insanlarca istimale gayri salih hale konacaklar- dır. Bu hususta da tecrübeler yapılmaktadır. Daladier kabinesinin beyannamesi PARİS, 3 (A. A.) — Bu sabah Reisicümhur M. Lebrun'un riya» u nazırlar meclisinin ittifakla tasvip ettiği beyanname. in i jiminin açıkça ve doğrulukla başlangıcını teşkil eder. Ticari mübadelelerin tekrar başlaması, usul dairesinde ilerlemenin varması lâzımgelen bir gaye olduğundan yaziyetin düzeltilmesi günü meclise bu p ” cektir. Bütçe mi haline yük demokrasi bir proje oldı teilirler ve 'orojenin havi olduğu tetbirler ve iüvazenesini eski M. Massigli kontrol, hava nakliya | arasındadı tam beynelmilel bir bale konması ve silâhlanma masraflarının tahdit edil- mesi meselelerine Fransız murahas heyetinin en büyük ehemmiyet ver. diğini de söyledikten sonra beyana | ber bir tona şu seretle nihayet vermiştir. “ Silahları azaltma hakkında yapı Incak mukaveleye © askeri bütçelere doğrudan doğruya © tealluk edecek hüküm ve maddeler ilâve edilmeme- #i aklın almıyacağı bir harekete. İner ey ş , Brezilya İle takas Kahve mukavelesi hangi €sasla imzalanacak? Türkiye ile Brezilya kahve kon seyi takas esasına müs- Sefir Cenapları dün Tokatliyan etelinde gazetecileri kabul ederek aktodilen itilâfın esasları da malâmat vermiştir. M de Pi- mentel Branda beyanatında di- yor ki: — Brezilya milli kahve konseyi ile Türkiye hükümeti arasında ak kapma mukavele müstenittir.- Bu mukavelename kahve konseyinin bu tarzda aktet tifi mukavelelerin . birincisidir. Şimdiye kadar hiç bir memleket- le bu yolda bir mukavele aktedil say İle görüşeceklerdir. Bu suretle bazı propananda mukaveleleri ak #etmektadir. Konsey, bu memle- etlere gönderdiği kahveleri pro- Pasanda ve reklâma hairetmekte dir. Enkat bu kabil mukavelelerin Türkiye ile aktedilen mukaveleler le bir münasebet ve müşabebeti yoktur. Esaslar Türkiye ile aktedilen makave- lenin osası şudur: Bu mukavele üç sene için mute rile de müsavi olmaları lâzım gelen bütün milletler için ve Franaa için selâmet temini arzusundadır. Bu emniyet ve selâmet temin edilme. dikçe yer yüzünde itimattan eser kalmaz, bunun neticesi olarak ikte- sadi vaziyet eski haline dönemer, silâhları azaltma hakkında mute- ir plân vücude getirilemez, Avrupann ve bütün dünyanın salk Fransız tezini Cenevrede müdafaa edecek ve iktısadi konferans iş- tirak eyliyecektir. Bu konferanun mesaisi büyük barpten doğan ib- tilâfların ve taahhütlerin hususi surette tesviyesini umumi bir hal ça- resi çerçevesi içinde mümkün bir hale getirmeğe matuf olacaktır.” Afet H.f. Bergama harabele- rinde tetkikatta bulundular IZMİR, 3 (A.A.) — T. T. T. Cemyeti azasından muallim Afet Hanımefendi ve İzmir valisi Kâzım Paşa ve refikası Hanimefendi ile Kız Munilim mektebi müdür ve ayni mekteple Kız i tarih mual- lömleri bugün giderek harâbeleri gezmişler ve tarihi tet- kiklerde bulunmuşlardır. Bilhassa son iki sene zarfında meydana çı. karılan meşhur Celimoe'un tedavi evi 23 asır evvele ait imperatorun İ salonu ve tiyatro ile buralarda bulunan eserler üzerinde durulmuştur önüşte Menemen'de şehit Kubilây ve bekçi Hasan Şevki'nin mezar- ları ziyaret edilerek bu cümhuriyet şehitlerinin çok aziz hâtiralarına karşı yerinde bir saygı gö işti ml Denizlide tıbbi bir konferans DENİZLİ 3 (A.A.) — Bu sabah Halkevi salonunda Dr. Kemal eytin yağı İthal ettiğimiz zey- kiye mahsul Fakat bu yağ- lar, İtalyada Rafine edildikten sonra bize geliyor. Zeytin y. dan önad, SENA Se . Türkiyeden yaya ithal edile bilirse de bu hususta henüz bir karar verilmemiş olduğundan si- xe sarih bir şey söyliyemiyeceğim. Herhalde şurası muhakkaktır ki buraya ithal edilecek kahve mu- kabilinde, Brezilyaya Türk mals ihraç edilecektir. Yani buradan mal alınmadıkça, ithal edeceğimiz. kahvenin bedeli de ödenmeyecek tir. Türk ihracat tacirleri kahve konseyi ile bu hususta anlaşacak- lardır. Bu işle, Türkiyeden ziya» de Brezilya alâkadardır. Çünkü Türkiyeden Brezilyaya mal ihraç edilmediği takdirde, ithal ettiği- miz kahvelerin bedeli burada ka lacağından, Brezilya parasını nla- bilmek için Türkiveden mal alma ğa mecbur olacaktır. İhtilâf çıkarsa M. de Pimentel Brandav mu- hâtıra geliyor, tinyağlarının — Bu hususta kontrol te aittir. Türkiyede İ rinin tahlil ve kontrolü ile meş- gul olan makam, bu işle de meşgul olacaktır. Kahvenin halis olması fiyatı da tenezzül sen arz ile talep arasnda özetileceğinden » yazin öperek da söyle. ! bir te &i Türkiyeye kahve ithali inhina hususi bir menfaat takip vaci kahve konseyi de fiyatı indirecetkir. İtilâfname rr cibince, kahve satısı, İstanbulda İ| çuval kahve bulunduracaktır. Bu bardir. Türkiye, bu mukavele mu | teslimdir. Celen kahveler simdilik cibince, Türkiyeye kahve ithali ie | fe “hel Ankara ve İzmirde hazır Tâ >ltmda olmak üzere, Türkiye | tış mikdarı henüz malâm değildir. ye ihtiyaca teknbül edecek mile Toptancılar kahveyi vüzde beş ko darda kahve ithalini tanhhüt et- | misvonla perakendecilere verecek mistir. Kahve konseyi, Türkiyede | lerdir. kahve buhranma sebebiyet verme mek için her zaman ithalât ile is #ihlülenk armeenria bir tavazün bu Kahveye makabij —Bu ierik takas osa rna istinat ettiğine Brrezil, pedakfilzü” einiök için Mar ire Çamiçi bi a ei zaman len Brezi il Türkiyede ihtiyat olarak 12 bin | dilecektir? öd ei bi —Ba le li serit altmda herhangi bir sebep- | miştir. Ba bare ke LE le Türkiyede kahve buhranı olma | şüccarımn tetkikatta bulunması yacak ve spekülâsyon yapılamıya- | lâzımdır. Bu maksatla Türk ihra- yaktım. Brezilun kahvesi hadema, | cat tüccarı Samuel Amar firmasın Türkiyede ecnebi maddelerle karı#-| dan M. Monhlin' 9 şubatta Cene- terilmadan © satilnenkter. o Muka-| ve tarikile Brezilyaya giderek bu valenamade bu esas kabul edilmiş | mesele hakkında alâkadarlarla gö tir. Hattâ bu maksatla İstanbulda | rüşecektir. Ayni vapur ile Brezil- satış yerleri açılacağı gibi buralar | ya milli kahve konseyini ye murahhası bulunan M. Michel da halka halis kahve de içirilecek- tir. Levi de , aktedilen İtilâf hakkın- Kahvenin Türkiyede halis ola-! da konseye izahat vermek ve mi. in Türki. kahve alan kir kimsenin edecektir. pekülâr- konseyine kabil kavelenamenin tatbikatında bir ih tilâf çıktığı takdirde, ne suretle ha reket edileceğine dair sorduğu- muz suale cevaben demiştir ki: — Mukavelenamenin tathilem- da veya tefsirinde bir ihtilâf çıkar sa, mesele ili tarafın tayin edece Ki birer hakeme hevale edilecektir. Bu iki hakem, meselenin — hallinde itilâf edemedikleri takdirde, ihti- Iâf İstanbul Ticaret odanı reisinin hakemliğine havale edilecek ve mesele. üç hakemin ekseriyeti &ra sile halledilecektir, Doğru vaparlar — Bundan bir müddet evvel Türkiye ile Brezilya arasında doğ ru vapur seferleri tesisi mevzua bahsolmuştu. Bu mesele hakkımda müsbet bir netice oelde edildi mi? 'çin yakada Ankaraya gidecektin