8 Kasım 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

MİLLİYET SALI ŞRİNİSANI 1932 i Kömür Bayramı Bugün Tes'it Ediliyor | Ekonomi taporların tetkikine - bugün başlanıyor ontenjan komisyonu rapor. a hazırlarken nasıl çalıştı? İş Nenret odası idare heyeti ya ilan itibaren devamlı ve fevka bir kaç içtima yaparak mün- etrafındaki #ialler ve istediği malümat ok esaslı ol- | sile iktifa edilmeyerek bü banka ve müessesatın fikirle. N tatbik edilen r. İh, Ve bunun tatb'kat: hakkında | tı, kontenjanm ne şekilde Ağa fikirleri toplamıştır. Oda, Paranın istihsal iliyetini ; tutarak kontenjan re- tatbikatında şu noktaları tarı Erim İ , usulün tı halinde takip edilecek en a- Yolu tesbit etmiştir . Hi ih: p ; ihraç eşyamızın vaziyö- / ayrıca tetkik etmiş ve bu BORSA © «İN Bankasmdar alman cetveldir ) 7 Teşrinisani 1992 Fiatları Tahvili Rergaonı «İL 'humanitâ dont on se alors est celle gu'on « di- Ne e Su İond de soi. oLe mal se *İ bien, le secret est si univer- olunur hi herkes diğerleri dan aldatılır.,, tercüme ile de asıl metin ara- farklar var. Şöyle bir tercüme, kısma muhtelif müşahedeler Fransa Bulgaristan- dan tütün alıyor Ofise gelen malümata naza- ran, Fransız tütün rejisj Bulgaris- tütün mübayani tandan ina baş- lamıştır. Mübayaat 6 milyon franklık olacaktır. Yağlı tohumlar ve nebati yağlar İtalya hükümeti yağlı tohum- lar ve nebati yağların o gümrük resmini evvelce bütün eşyaya ya- pılan munzam resim kalmak üzere yeniden tezyit etmiştir. İtalyaya yaptığımız zeytin ve susam yağı ihracatı dolayısile bu mektedir. Bu tezyit bazı ahvalde yüzde elliyi bulmaktadır. Masma fih Türk zeytin yağları İtalyaya ekseriya kabulü muvakkat şekli- le girdiği için bu madde üzerinde kararın pek te tesiri olamıyacak- İtalyada zeytinciliğe ve yağcı lığa atfedilen fevkalâde ehemmi- yet bu kararın başlıca saikıdır. Teşrini evvelde itha- lât ve ihracat vaziyetini muvvakkat mahiyette olarak tesbit etmiştir. | İstanbul, İzmir, Mersin, Trabzon, Saman, Zonguldak, Karı, Urfa ve Gazi- ayıntap gümrük idarelerinden ge- len malümata istinaden hazırladı. ği istatistiğe nazaran teşrinievvel ayı zarfında ithalâtımız5,323,540 lira ve ihracatımız 10.948.079 li- vadır. İhracat fazlalığı 5,624,539 liradır. ;en senenin İeşriniev- elindeki ithalâtımız ise 10,364, 000 lira ve ihracatımız 14,050,659 Mira idi. Teşrinievvel zarfında ikraç etti imiz başlıca maddelerin kıymet- şunlardır: 410,700 liralık yumurta, 104) bin 948 liralık yün, 207,624 lira: | ık tiftik, 2,950,871 liralık kuru üzüm, 1,559,037 liralık kuru in- sir, 313,883 liralık iç fındık, 2,871,722 liralık © yaprak tütün, 201,383 liralık afyon, 133,150 li- ralık pamuk ve 520,114 liralık Buna mukabil hariçten teşrini- evvel zarfında memleketimize it- hal ettiimiz başlıca eşya kıymet leri ise şunlardır: 159,746 liralık yün © iplikleri, 252,739 liralık yün © mensucat, 172,170 biralık pamuk © iplikleri, 188,567 hıralık kasarsız o pamuk mensucat, 49,368 liralık kasarlı pamuk mensucat, 67,519 Diralık çuval, si. 287 liralık her nevi de- mir, 248,298 liralık omakine, 933,569 liralık demir ve çelik bu- rudur. 932 senesi teşrinievvel ayı zat. fında inuvvakkat olarak tesbit e dilen ihracatımızın. kiymeti 10, 948.079 lira olmasına nazaran bu ihracatımız: Belediyede | İstimlâk Kanunu Tadilâtla belediye de alâkadar oluyar İki gün evvel, mevcut istimlâk bir Ankara haberi neşretmiştik. Aldığımız kanunla belediye de alâkadar ol- maktadır. Tadil edilecek kanun umumi istimlâk kanunudur. Yeni tadilât hem halkı, hem de devleti ayni şekilde müstefit edecektir. Ancak belediyenin yapacağı istim lâkât için ayrı bir kanun projesi hazırlanmaktadır. Dün belediye reis müavini Hamit B. bir muhar- ririmize bu hususta demiştir ki: i belediyenin tatbik et- mekte olduğu istimlâk O kanunu muvakkat bir kanundur. Bu ka- nun Meşrutiyette re tu. O za- mandan şimdiye kadar £ yeni bir kanun yapılmamı Şimdi hükü met belediyelerin yapacağı istim- | İlkât için bir kanun projesi l €ude getirmiştir. Proje tekemmül ettirilmektedir. Noksanları bittik» ten sonra meclise sevkedilecektir. Yeni kanun hem halkın hem de belediyenin ayni surette menafii- ni korumaktadır. Yeni (o kanunl belediyenin istimlâk işleri de seri ve salim bir şekle girecektir. Şimdiki gibi istimlâk işleri karı şık ve ağır olmıyacaktır. Üsküdar tram- vayları Üsküdar » Kısıklı halk tramvay ları şirketinin son neşrettiği bir istatistiğe nazaran, son bir sene kanununun tadil edileceğine dair | alömata göre, bujl Zonguldak'ta kömür tah- mil ve tahliye faaliye- finden bir manzara Bugün Uzun Mehmet günü, ya ni memleketimizde maden kömü rünün keşfinin yıl dönümüdür.. Zonguldak Halkevinin mesaisi neticesinde Ereğli civarında kömü rün ilk keşfi hakkında uzun tetki kat yapılmış ve neticede maden kömürünün Uzun Mehmet tarafın elmas memleketimizde 103 sene evvel bulunmuştur. U- sil zarfında 2,241,059 yolcu taşın. mıştır. Şirketin faaliyete bağlı ğı tarihten, yani 1928 senesinden şimdiye kadar taşınan yolcu yekü | mu 9,349,751 dir. o Son bir sem zarfında 135,636 liralık bilet tılmıştır. Bu biletler satılmak çin bütün tramvaylar 7,614,482, kilometre yol katetmişlerdir. Bu hesaba nazaran kilometre başına 18 kuruş hasilât isabet etmekte- dir. Buna mu! ise bir; sene zarfında yapılan masraf 168,786 ve küsur liradır. Bir tramvay bir kilometre yol giderken 27 kuruş masraf yapıl maktadır. Buna nazaran Üsküdar iramvayları işlerken bir £ araba her kilometreyi katettikçe 4 ku Tuş şirkete zarar © ettirmektedir. Son sene zarfında şirketin zarar: 33 bin 150 lira, 40 kuruştur. Va» ridat ile masarif arasında ademi kifayet nisbeti yüzde 19,7 dir. | meti 74,514,572 baliğ ol. maktadır. On aylık ithalâtımızın ii 770.218 lira oldu- | panımış oluyor. Halbuki geçen 86- | neki ithalâtımız 111.599.248 lira İ ve ihracatımız 96.680.775 lira ol- duğuna nazaran ticari muvazene- | miz 14,918,473 lira noksanla ka- | parmıştı. Yukardaki vaziyete ve gelecek ayların ihracat mevsimi- nin faal olduğu zamana tesadüf etmene mazarsn SAZ senesi ihra | Dörtyoldan yazılıyor: — Bu se- ne havaların kurak gitmesi in sile mahsnileri geçen se neye nisbetle yüzde elli | noksan tahmin edilmektedir. . Satış mevsimi bir ay sonra baş kıyacağından hönüz ne Rus, ne de Türk tüccarları müracast etme mişlerdir. Belediye, ağaçlar ku- Tumamasını temin için, sulama iş- lerile meşgul olmaktadır. zun Mehmedin bu keşfi memleke timizde halen senede bir buçuk İ milyon ton kömür istihsaline va" yan bir servet kazandırmıştır. Bu ik edilecektir. Zonğuldakia Uzun Mehmet namına bir cadde açılacak, bir parla isim konacak, bir heyet U zun Mehmedin hafitlerinin bulun duğu köve gidecek ve gece fener alayları yapılacaktır. İstanbul radyosunda da bu ak sam Sanayi müdürü Refik bey ta- rafından bir konferans verilecek tir, Uzun Mehmet kimdir? Uzun Mehmet, İkinci Mahmut Kömür bayramı bugün Uzun Mehmet bundan bir asır evvel kömürü nasıl bulmuştu? devrinde İstanbul tersanesinde asker bulunuyordu. Bu devirde Osmanlı donanması ı, Topâne, dar- pâne ihtiyacı için hariçten kömür alınıyordu. Bu devletin bütçesinde kömür faslı Okabarık bir yekün teşkil ediyordu. Bu mas Mahkemelerde Bir katil Beraat etti Balıkpazarı cinayeti davası neticelendi Kurban bayrammın üçüncü gü- nü Balık pazarmda bir tente me- selesi yüzünden balıkçı Salihi öl- düren balıkçı Farukun muhake- mesi dün ağırceza mahkemesinde raftan kurtulmak için maden kö- | meticel mürünün memleket dahilinde ara Bunun i- Uzun Mehmet de terhis olunarak köyüne dönmüştü. Gözü ki bir rençper olan Uzun tarlasında çalışırken maden kö- mürünü de aramaktan geri kal aylarca de- Mevsim basat sonu idi, tarla iş- | leri bitmişti, bir gün Uzun Meh- ret, zahiresini üğütmek için Ereğ linin (Köse Ağzı) © mevkiindeki değirmenlerden birine gitti, değir mendeki sıraami © beklemek için guvallarını hayvanndan indirdi ve kendisi de dere kenarma gez- meye indi. O sıralarda yağan gid- detli yağmurlardan husule gelen seller dere kenarlarını moloz ve taş yığınlarile doldurmuştu. Bu esnada Uzun Mehmet'in gözüne moloz yığınları arasında siyah taş lar ilişti, muayene etti, bu siyah taşlar terhis olunurken kendisine gösterilen maden O kömüründen farkazdı. Uzun Mehmet kimseye haber vermeden bu taşlardan bir gavala doldurdu ve bir ilk bahar günü karadan İstanbula gitti, bul duğu taşları alâkadarlara göster- di filhakika bunlar hakiki maden kömürü idi. Hükümet Uzun Mehmede elli altın mükâfat ve kaydı hayat sartile altı yüz kuruş maaş verdi. Ereğlinin zalim bir dere beyi bir köylünün bu muvaffakiyetini çekemedi ve onu adamları vasıta- siyle zehirleterek öldürttü. İşte Znzüldak havzasındaki ilk ma- den damarma ilk kazmayı vuran bu işçi bu büyük keşfini bu suret. le hayatile ödedi. Şark demir. | Fırtına yollarında.. Sene başından itibaren zam yapılacak Şark Demiryolları Kumpanya» sı müstahdemini, şirkete müraca- atla ücretlerine zam yapılması istemişler ve sair bazı metalipte bulanmuşlardı. Şirket, bu mata- lipten bazılarını vaziyeti maliye. kabili telif görememiş, ücret- Şirketin, kânunisanide ne nis bet dairesinde (zam Yapacağı kat'i olarak malüm değile — de, bire 6 ve 6 7, nisbetlerini 6 1/2 ve 7 ye iblâğ etmesi dir. Bu misbetler, altın osanna gö- re olup bir altm İstanbul'daki memurların ücretlerinde 6 14 ve Istanbul haricindeki müstahde. rin üsretlerimle & ira olarak be. tesviye edilmektedir. göstermiyor, sekizinci cümlenin 40- Bu tercüme, iyi bakılmazsa, doğru evvel gelen “P,, zamiri, bir evvelki Kesildi e Memleketin hemen her tara- fına yağmur yağdı Gelen malümeta göre üç dört günden beri Karadenizde ve Marmarada şiddetle hüküm süren fırtına > sükünet kesbet- miştir. Birkaç günden beri de- vam.der yağmur da dün dur- muştur. Meteoroloji enstitüsü. ün verdiği malümata nazaran 6 Teşrinisanide yani evvelki enmiştir. Farukun müdafaai nefis halin- de bulunduğu sabit olmuş ve be- raetine karar verilmitşir. Kendi koyunları imiş gibi Bakır köyünde Mahmut Bey nahiyesinde oturan Dağlı Rıza, Şükrü, Pomak Hüreyin, Haki Ar Ar- Bayat Etem minde beş kiği Rami Baleriüz, Viran bosna, Tepkapı ve Şehremini civarın rm cüzleri yakalanmış, çakdıkla- rı koyunlardan bir kısmı evlerin- da bulunmustur. ceza dün bu davaya devam edilmiştir. Suçlular çaldıkları mallardan bir kısmını kestiklerini, bir kısmı. nı da Üsküdarda Hakimiyeti mil- liye meydanındaki pazar yerinde sattıklarını ve bu satılan malları kanıp Yorsinin aldığım söylemiş. Muhakeme müddei umumiliği dosyayı mütaleası için başka gü ne bırakılmıştır. Evi tutuştura- cak mıydı? Hizmet etmekte olduğu evde hanımının elbiselerini tutuştura- rak yangın çıkarmak istemekten suçlu Mükerrem hanımın muhake mesine dün Ağırcezs mahkeme sinde devam edilmiştir. Dünkü celsede şahitler dinlen- miş ve hepsi de hizmetçinin nasıl Kaçıncı sabıka? Evvelce hırarlıktan 5 defa mahküm olmuş ve son mahirümi- yetini 16-8-932 de bitirmiş olan arap Hüseyin hapisten çıkar çık- maz Ortaköye gitmiş ve orada hir sızlık yaparken yakalanmıştır. Dün yapılan muhakeme netice- sinde arap Hüseyin iki ay 10 gün hapse ve o kadar müddet ti umumiye nezareti altında hunmıya mahküm olmuştur. Mah. küm büküm tefhim edilince: — Teşekkür ederim, demiştir. Bir hırsız mahküm oldu Mubtelif yerlerde. geceleyin hususi alet istimal ederek hırsız» mesinde intaç edilmiş, Celâl 2 se- De İl ay 23 gün ağır hapse, mah- a İş kanunu Ve esnaf Noktai Kimmer ini hükü- mete bildirecekler Esnaf cemiyetleri reis ve kâ- tibi umumilerinin evvelki gün yaptık ları aylık içtimada İş Kanunu lâ yihanın lâkadar oden madde bir hafta zarfında" tahriri mütalealarını hazırlamala» rr ve bunların müsterek bir istida ile hükümeti rilmesi kararlaştırılmıştı Bazı cemiyetler, şimdiden mü- talsanamelerini hazırlamışlardır Lâyihanın ilk şeklinde birine maddede, 5 beygir kuvvei muhar- rikesi ve Iâakal 10 işçisi olan mü- esseselerin işçileri, lâyi i ci kısmından istifade edecekleri idi. Buna göre, motörle mü > olmıyan smai müessesele- ileri, lâyihanın bahşettiği Lâyihanın son şeklinde bu ka- yit kaldırıldığında motörle mü- cehhez olmıyan sınai müessesele- rin işçileri de 8 saat mesai, kaza sigortası gibi haklardan istifade edebileceklerdir. Bu itibarla ma- rangozlar cemiyeti ve emsali ce- miyetler, İâyihanın son aldığı şek H masip görmektedirler. Buna mukabil, bakkallar, ma- nifaturacılar, terziler ve em: müesseseler işçileri, lâyihann bi- rinci kısmındaki haklardan istifa» de edememektedirler. Vak bu gibi işçiler sınai müesseselerdeki İşçilerden fazla ve daha az zah- metli çalışmacak vaziyette iseler de Avrupu'da da iş sa- atlarını tayin eden formüller tat bik edilmektedir. Bakkallar, ter ziler ve manifaturacılar süstah demini cemiyetleri ve emsali ce. Bi temenni etmektedirler! sustaki mütaleanameler, bir haf- taya kadar merkeze (o gönderile cekti Tütün Lâyihası Vekâlet alâhadarların da fikrini soracak m sl 7 — Istanbulda nuzırlanan yeni tötün kanım lâyl bası inhismilar vekâlstme | geldi. Vekâlet projeyi bastırarak da matbuata, ticaret, ziraat oda- larına, işlerile uğraşan mü- esseselere gönderecek, mütalca- rm soracaktır. Alemdar nahiye kongresi Cümburiyet Halk fırkası Alem dar Nahiyesi bu akşam sant 20 il > merkezinin gün eee Mü te kümiyetini ten sonrada o pale e na rafıni yağmur yağmıştır. O mezar elde bulundurulmıya 2 gün Yaluva, Burnuva. Kayseri, | ma! ör. Dörtyol, Erzürum ve Tarsusa İki Bulgar profösörü birer milimetre, Lüleburgaz, | li ve Uşak'a (sekizer, o gelecek Manisa. Samsun ve | Afson ve Adanaya on üçer, Ak ö mize göre id Hayreboluya , Bolu ve Es | saraya 17, Konyaya 21, Kara- res pe Bulzon kişehire üçer, Kastamoni ve | mana i, İlgma 19 milimetre | 2e gelerek, Halkevleri teşkilât Kırşehire beşer, Polatlı, Deniz- | yağmur 1 benim oldığım parçadan * hasen | seridir, nunu bakın nasıl tercüme etmiş: Bergson: sövörement ge now affections de juger les | auires hommes, mous les croyons, au fond, meillenre güe nose, Mehmet Emin Bey: “Öyle ki diğer insanları ciddi surette muhakeme «i- meği iş edinirsek görünüşlerine alda- arak onların o haddizatında bizden iyi olduğuna inanırız. «Sis yi şart edatı zannetmiş ve bir daha mâna çıkarmasına imkân kalma miş. Aslın manası şudur; “,,, diğer insanlar hakkında ne kadar müsamahasızca © (daha iyisi “ağır) hükümler verir gibi gözükür- sek gözükelim, onların yine bizden iyi olduğuna inanırız. Mehmet Emin Bey: “İçtimei haya- tın bir kısmı bu hayırlı vehim üzerine gibi gözükür. Fakat Mehmet Emin Beyin “une bonne partie,, yi sadece «bir kısım» diye tercüme etmesi, fi- losofun söylemek istediğini mahvedi- yor. Bergson, içtimai nizamın bozul- mamasının başlıca sebebi bu herkesin kendini başkalarmdan fena görmesin de olduğunu söylüyor ve: «Cemiyet hayatının büyük (yahut mühim) bir kısmı, işte bu hayırlı vehme istinat eder,, diyor. Yine beni müşkülpesent- likle ittiham edecekler; fakat burada ki “mühim, büyük,, sıfatına ehemmi- yet vermemek için insan pek fazla müsamahakâr olmalı. Mehmet Emin Bey, kitabın ilk sa- yıfalarının en güzel, en derin parça- larından biri olan bu satırlardan bir sey anlıyamadığını yalnız yanlış ter- cümesi ile göstermiyor, o bu kadarla iktifa etmiyor, bir cümle sonra onu hazfediyor. Bakın nasıl: Bergson: o “İÜ est naturel guc la sociâti fasse tout pour Pencourager.,, sencourager» — fiilinden cümledeki sillusion - vehim» kelime- sinin yerini tutar. Manası şudur: «Cemiyetin, bu hayırlı vehmi teş- vik için her şeyi yapması tabiidir.» Bir de bakım Mehmet Emin Bey ne diyorı zamın tabiat nizamı gibi olduğu ha- maatini kuvvetlendirmek için her şeyi yapman tabiidir. Adeta inanılmıyacak şey değil mi? Belki benim tahrif ettiğimi, ayrı ayrı parçaları karşılaştırdığımı o zannedi- yorsunuz, değil mi?. Aldığım parça- lar fransızca metnin dördüncü sayı- fasının 3 ilâ 24 üncü satırlarıdır. Ter- cümede dördüncü £ sayıfanın son 5 satırı ile beşinci sayıfanm 1 ilâ 20 nei satırlarıdır. İsterseniz siz de karşılaş tarım. Bu parçayı hoşuma gittiği için al dım; fakat bundan evvelkilerin vey» sonrakilerin doğru tercüme edildiği- ni zannetmeyin, onlarda da asıl met- pin zıddını söyliyen yerler çok. Mese- evvel gelen iki cümleyi daha alalımı Bergson: “Une socibtö huumaine est un ensemble d'ötres libres. Les obli- gations gf'elle impose, et geli kul per metient de subsister, intro - dulseni en elle une rögularitö gel « simple ment de Fanalogie avec Tordre ink lexible des phönomünes de la si. Yanlı “Bir insan cemiyeti, hür mevcutla rm teşkil ettiği bir küldür. Fertlere tahmil ettiği ve kendi bakanı için el- zem olan mükellefiyetler onun içinde bir intizam yaratırlar ama bu intizam ile hayat hadiselerinin eğilmez niza- mı arasında sadece (uzaktan) bir ben zeyiş vardır.,, Mehmet Emin Bey: “Bir insan ce- Cemiyetin kendi bekası için fertlere tahmil ettiği mükelleflik içsimni ha- yatta öyle bir intizam vücude getirir kı bu hal hayat hadiselerinin bozul- siniz ?.. Ne yapalım, edenler bulunu- yor. Önümüz kış; uzun gecelerde Berg- son'u da, tercümesini de okur, gör düklerimi vine anlatırım. p 4 ayağa de ben: ... Nrellah ATA